Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 30 : Bạn đến chơi nhà (Tiếp theo)

 Tiết 30 : Bạn đến chơi nhà
 (Nguyễn Khuyến)
A. Mục tiêu cần đạt : * Học xong văn bản,Học sinh có được: 
1. Kiến thức: 
- Hình dung tình bạn đậm đà, hồn nhiên của Nguyễn Khuyến .
- Sơ giản về t/g 
- Sự sáng tạo trong việc vận dụng thể thơ Đườngluật, cách nói hàm ẩn sâu sắc thâm thúy của Nguyễn Khuyến trong bài.
2. Kĩ năng: - Nhận biết được thể loại của vb,
 - Đọc-hiểu vb thơ Nôm Đường luật thất ngôn bát cú .
 - Rèn kĩ năng đọc, cảm nhận và phân tích thơ thất ngôn bát cú
3. Thái độ: - GD học sinh ý thức tôn trọng tình bạn chân thành .
 - Giáo dục ý thức xây dựng tình bạn trong sáng, tốt đẹp.
B. Tài liệu và thiết bị dạy học :
- SGK , SGV, Sách chuẩn KTKN, Sách bài tập, Sách tham khảo Ngữ văn 7
C. Hoạt động dạy học :
1. ổn định lớp : 
2. Kiểm tra bài cũ : 
 ? Em hiểu thế nào về thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật ?
 ? Đọc thuộc bài “Qua đèo Ngang”, cho biết ý nghĩa ?
3. Bài mới.
Giụựi thieọu baứi:
 Soỏng ụỷ ủụứi ai maứ khoõng coự baùn beứ thaõn thớch. Coự baùn cuoọc soỏng seừ coự yự nghúa vaứ toỏt ủeùp bieỏt bao nhaỏt laứ khi ngửụứi baùn aỏy laùi laứ nhửừng ngửụứi yự hụùp taõm ủaàu vụựi mỡnh. ẹieàu ủoự ta seừ thaỏy qua baứi thụ “Baùn ủeỏn chụi nhaứ” cuỷa Nguyeón Khuyeỏn. ễÛ ủaõy ủụn thuaàn laứ sửù hoứa hụùp thanh cao giửừa hai taõm hoàn con ngửụứi .
Hoạt động của GV-HS
 Kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Hướng dẫn đọc tìm hiểu tác giả , thể thơ , từ khó
H. Theo em VB này nên đọc với giọng như thế nào ?
- GV đọc mẫu- Gọi HS đọc
- Nhận xét cách đọc
H. Dựa vào chú thích * hãy nêu một số nét chính về tác giả Nguyễn Khuyến
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết văn bản
- HS đọc diễn cảm câu thơ đầu
H. Câu thơ này thể hiện điều gì ?
- HS đọc 6 câu thơ tiếp theo
H. Em có nhận xét gì về 6 câu thơ này ?
H. Theo em lời thanh minh phân bua đó có hợp lí không ?
H. Một người làm quan về ở ẩn chẳng lẽ nghèo đến vậy ư? Hay có mục đích gì ở đây ?
H. Tác giả có dụng ý gì khi tạo ra tình huống đặc biệt như thế ?
- HS đọc câu cuối
H. Câu thơ cuối nói lên điều gì ?
H. Ba từ cuối bài thơ có tác dụng gì ?
Hoạt động 3: Tổng kết và luyện tập 
H. So sánh 3 từ cuối của bài thơ với 3 từ cuối trong bài Qua Đèo Ngang để thấy rõ sự giống nhau và khác nhau về hình thức ,về nội dung cảm xúc của hai nhà thơ
I. Đọc – Hiểu chú thích
1. Đọc :
- Giọng đọc chậm rãi, ung dung ,hóm hỉnh như thấp thoáng 1 nụ cười
- Nhịp 4/3 ; 2/2/3 4/1/2 
2. Chú thích :
- Nguyễn Khuyến (1835-1909)
- Quê : Vị Hạ - Yên Đỗ- Hà Nam
- Thông minh học giỏi ,đỗ đầu 3 kì thi ->Tam Nguyên Yên Đỗ
- Làm quan 10 năm ->cáo quan về ở ẩn
- Nhà thơ của làng cảnh VN
- Nhà thơ trữ tình và trào phúng lớn cuối TK XIX đầu TK XX 
II. Hiểu văn bản :
- Lời chào vồn vã biểu lộ sự vui mừng khôn xiết ,đã lâu mới được bạn tới thăm
- Đây là lời thanh minh phân bua của nhà thơ với bạn về cách tiếp khách của mình : không có người hầu hạ ,không có thứ gì ăn, uống được để đãi khách
- Mọi điều thanh minh phân bua đều khá hợp lí 
 + Trẻ ->đi vắng , chợ ->xa
 + Có cá ->ao sâu không bắt được
 + Có gà -> vườn rộng làm sao bắt được
 + Có cà , bầu , mướp ->chưa ăn được
 + Miếng trầu cũng không có nốt 
-> Mọi thứ đều chưa đến thời ,chẳng có gì để thết đãi bạn cả
- Đây là nhà thơ thi vị hoá cái nghèo của một ông quan về ở ẩn -> lời thơ hóm hỉnh ,pha chút tự trào để đùa vui ,để bày tỏ c/s thanh bạch ,một tâm hồn thanh cao lui về sống giản dị giữa xóm làng quê hương
- Tạo ra một tình huống không hề có gì tiếp khách nhưng lại có tất cả đó là tình bạn chân thành cao cả ,kính trọng và hiểu nhau
- Có vai trò quyết định giá trị của bài thơ .Tình bạn là trên hết ,tình bạn là vô cùng quý giá không một thứ vật chất nào thay thế được tình cảm tri âm tri kỉ->mọi thứ đều không có nhưng lại có tình cảm
- Cụm từ ta với ta ->biểu lộ một niềm vui trọn vẹn tràn đầy và lắng đọng trong tâm hồn
III. Tổng kết 
*Nội dung: Bài thơ thể hiện một quan niệm về tình bạn, quan niệm đó vẫn còn có ý nghĩa, giá trị lớn trong cuộc sốngcủa con người hôm nay.
*Nghệ thuật: Sáng tạo nên tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà và cuối cùng oà ra niềm vui đồng cảm.
-Lập ý bất ngờ.
- Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện.
IV. Luyện tập 
 - Giống nhau :
+ Đều trực tiếp thể hiên cảm xúc tâm trạng của chủ thể trữ tình
- Khác nhau :
+ Ta với ta của Nguyễn Khuyến : chỉ 2 người NK và bạn cùng một tâm trạng vui mừng vì lâu mới gặp ,cả 2 còn khoẻ ,còn nhớ đến nhau ,chung tâm sự u ẩn của những ông quan về ở ẩn ->tình bạn thắm thiết ,gắn bó tuy 2 mà 1
+ Ta với ta của bài QĐN : 2 từ ta nhưng chỉ 1 người ,1 tâm trạng . Đó là bà Huyện và cái bóng của bà ->nỗi buồn cô đơn tuyệt đối của tác giả trước cảnh trời mây non nước bao la
D. Hướng dẫn học bài ở nhà :
- Học thuộc lòng bài thơ
- Ôn kĩ về văn biểu cảm : Tiết sau làm bài kiểm tra 2 tiết
 ********************************