Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 33: Chữa lỗi về quan hệ từ (Tiết 1)

Tiết: 33
Tên bài dạy: Ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - ThÊy râ c¸c lçi th­êng gÆp vÒ quan hÖ tõ (QHT)
b. Kĩ năng: - Th«ng qua luyÖn tËp n©ng cao kü n¨ng sö dông QHT
c. Thái độ: 
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: So¹n GA, SGK, SGV NV 8 
b. Của học sinh: ChuÈn bÞ bµi so¹n
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
KiÓm tra chuÈn bÞ bµi cña häc sinh
vở
tb
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
20
20
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu c¸c lçi th­êng gÆp vÒ QHT
*Gäi HS ®äc VD 1 (SGK)
(1) Hai c©u ®ã thiÕu QHT ë chç nµo? H·y ch÷a l¹i cho ®óng
*Gäi HS ®äc VD 2 (SGK)
(2) C¸c QHT “ vµ ”, “ ®Ó ” trong 2 VD trªn cã diÔn ®¹t ®óng quan hÖ, ý nghÜa gi÷a c¸c bé phËn trong c©u kh«ng? Nªn thay “ vµ ”, “ ®Ó ” b»ng nh÷ng QHT g×?
(3) V× sao nh÷ng c©u sau thiÕu chñ ng÷? H·y ch÷a l¹i c©u v¨n cho ®óng.
* Gäi HS ®äc VD 4 (SGK)
(4) C¸c c©u sai ë ®©u, h·y söa l¹i cho ®óng?
(5) Khi sö dông QHT cÇn tr¸nh c¸c lçi g×?
*Gäi HS ®äc GN (SGK)
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn luyÖn tËp
* BT1 (SGK, 107)
* BT2 (SGK, 107)
* BT4 (108)
mµ ®¸nh gi¸ kÎ kh¸c.
víi x· héi x­a.
“ vµ ” : liÖt kª
“ nh­ng ” : nhÊn m¹nh sù ®èi lËp.
“ ®Ó ” : chØ môc ®Ých
“ v× ” : chØ nguyªn nh©n
®äc VD 4 (SGK)
- C1 : Bá hai QHT “ qua ” vµ “ vÒ ”
- C2 : Thªm chñ ng÷ cho c©u
 tõ ®Çu ®Õn cuèi
®Ó cha mÑ mõng
+Víi ® nh­
+Tuy ® dï
+B»ng ® vÒ
- §óng : a, b, d, h
- Sai : c, e, g, i
I. C¸c lçi th­êng gÆp vÒ QHT
1. ThiÕu QHT
a. mµ ®¸nh gi¸ kÎ kh¸c.
b. víi x· héi x­a.
2. Dïng QHT kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa
a. “ vµ ” : liÖt kª
 “ nh­ng ” : nhÊn m¹nh sù ®èi lËp.
b. “ ®Ó ” : chØ môc ®Ých
 “ v× ” : chØ nguyªn nh©n
3. Thõa QHT
Cã hai c¸ch ch÷a VD (SGK, 106 –107)
- C1 : Bá hai QHT “ qua ” vµ “ vÒ ”
- C2 : Thªm chñ ng÷ cho c©u
® VD : VÒ h×nh thøc, nã cã thÓ
4. Dïng QHT mµ kh«ng cã t¸c dông liªn kÕt
® Kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n To¸n, kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n V¨n mµ Nam cßn giái nhiÒu m«n kh¸c n÷a
® Nã thÝch t©m sù víi mÑ, kh«ng thÝch t©m sù víi chÞ.
5. Ghi nhí (SGK, 107)
II. LuyÖn tËp
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: - BTVN : BT5 (SGK, 108)- So¹n bµi : Xa ng¾m th¸c nói L­
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Tiết: 34
Tên bài dạy: Xa ng¾m th¸c nói L­
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ v¨n miªu t¶ vµ v¨n biÓu c¶m, vÒ thÓ lo¹i th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt ®· häc ®Ó c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp cña th¸c n­íc nói L­, vµ qua ®ã, phÇn nµo thÊy ®­îc t©m hån vµ tÝnh c¸ch phãng kho¸ng cña Lý B¹ch.
b. Kĩ năng: - B­íc ®Çu cã ý thøc vµ biÕt sö dông phÇn dÞch nghÜa trong viÖc ph©n tÝch t¸c phÈm vµ phÇn nµo tÝch luü vèn tõ HV.
c. Thái độ: Yêu thiên nhiên, thể hiện tình yêu quê hương
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: So¹n GA, ¶nh ch©n dung Lý B¹ch
b. Của học sinh: ChuÈn bÞ bµi so¹n
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
Bạn đến chơi nhà
miệng
khá
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
10
30
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu chung
- Dùa vµo chó thÝch *, giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ nhµ th¬ Lý B¹ch
- Giíi thiÖu s¬ l­îc vÒ bµi th¬
- NhËn xÐt vÒ thÓ th¬
* GV ®äc ® gäi HS ®äc : Giäng phÊn chÊn, hïng tr¸ng, ngîi ca.
- Quan s¸t phÇn dÞch nghÜa tõng tõ, em h·y cho biÕt nghÜa ciña nhan ®Ò “ Väng L­ s¬n béc bè ”
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu ND, YN cña bµi
- C¨n cø vµo ®Çu ®Ò vµ c©u th¬ thø 2, em h·y cho biÕt t¸c gi¶ ®øng ë ®©u ®Ó ng¾m th¸c n­íc? Nh÷ng tõ nµo cho ta biÕt ®iÒu ®ã? VÞ trÝ nµy cã thuËn lîi g× trong viÖc miªu t¶?
- C©u th¬ thø nhÊt t¶ c¸i g× vµ t¶ ntn?
* GV : C¸i míi miªu t¶ nã d­íi tia n¾ng cña mÆt trêi. Lµn h¬i n­íc, ph¶n quang ¸nh s¸ng mét mµu tÝm võa rùc rì, võa kú ¶o.
 - Quan s¸t c©u th¬ thø 3, c¶nh vËt ®­îc miªu t¶ ntn?
- §èi t­îng miªu t¶ cña bµi th¬ lµ g×?
- Th¸i ®é cña nhµ th¬ víi danh th¾ng ®ã ntn?
- Nhµ th¬ ®· lµm næi bËt nh÷ng ®Æc ®iÓm g× cña th¸c n­íc vµ ®iÒu ®ã nãi lªn nh÷ng g× trong t©m hån vµ tÝnh c¸ch cña nhµ th¬?
Sau khi ph©n tÝch bµi th¬, em h·y kh¸i qu¸t l¹i ND vµ NT cña bµi?
Ho¹t ®«ng 3 : H­íng dÉn luyÖn tËp
- Nhµ th¬ næi tiÕng cña TQ ®êi §­êng.
- Tiªn th¬
ThÊt ng«n tø tuyÖt
* Xem SGK, 109 – 110. Gi¶ng tõ “ th¸c 
* HS ®äc c©u th¬ ®Çu
Nh×n tõ xa.
vÎ ®Ñp toµn c¶nh của thác núi Lư.
khi ¸nh s¸ng mÆt trêi xuÊt hiÖn th× mäi vËt míi sinh s«i n¶y në, trë nªn sinh ®éng.
§Ønh nói khãi tÝa bay mï mÞt, ch©n nói dßng s«ng tu«n ch¶y, kho¶ng gi÷a lµ th¸c n­íc treo cao nh­ d¶i lôa. Qu¶ lµ mét bøc danh ho¹ tr¸ng lÖ ” 
Th¸c n­íc treo cao nh­ d¶i lôa
- Mét danh th¾ng cña §N
- Th¸i ®é tr©n träng, ngîi ca.
+ “ Phi”, “ trùc ” : “ tÜnh “ chuyÓn sang “ ®éng ”, gîi thÕ nói H­¬ng L« hïng vÜ.
- GN (SGK, 112)
I. T×m hiÓu chung
1. T¸c gi¶ (701 – 762)
- Nhµ th¬ næi tiÕng cña TQ ®êi §­êng.
- Tiªn th¬
2.T¸c phÈm : Tiªu biÓu vÒ ®Ò tµi thiªn nhiªn
3. ThÓ th¬ : ThÊt ng«n tø tuyÖt
4. §äc
5. Chó thÝch (SGK, 111)
II. Ph©n tÝch
1. Nói H­¬ng L« vµ th¸c n­íc
- VÞ trÝ : väng, dao ® nh×n tõ xa.
® Ph¸t hiÖn ®­îc vÎ ®Ñp toµn c¶nh.
- C©u th¬ ®Çu : §Ønh nói H­¬ng L« hiÖn ra d­íi ¸nh n¾ng mÆt trêi nh­ mÞt mï trong lµn khãi tÝa.
® C¸i ph«ng nÒn cña bøc tranh toµn c¶nh.
- C¶nh th¸c n­íc
+ Qu¶i (treo) : Th¸c n­íc treo cao nh­ d¶i lôa, biÕn c¸i “ ®éng ” thµnh “ tÜnh ” ® c¶nh tr¸ng lÖ.
+ “ Phi”, “ trùc ” : “ tÜnh “ chuyÓn sang “ ®éng ”, gîi thÕ nói H­¬ng L« hïng vÜ.
 + PhÐp so s¸nh : t­ën nh­ Ng©n hµ kh«ng ch¶y ngang bÇu trêi mµ tõ bÇu trêi r¬i xuèng ® kÕt hîp ®­îc c¸i ¶o vµ c¸i thùc, c¸i h×nh vµ c¸i thÇn.
2.T©m hån vµ tÝnh c¸ch cña nhµ th¬
- Yªu thiªn nhiªn ®»m th¾m
- TÝnh c¸ch hµo phãng, m¹nh mÏ
*Ghi nhí (SGK, 112)
III. LuyÖn tËp
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: - Häc thuéc lßng bµi th¬- So¹n hai bµi : + C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SU 
Tiết: 35
Tên bài dạy: Tõ ®ång nghÜa
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa, hiÓu ®­î sù ph©n biÖt tõ ®ång nghÜa hoµn toµn vµ tõ ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn.
b. Kĩ năng: - N©ng cao kü n¨ng sö dông tõ ®ång nghÜa.
c. Thái độ: 
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: So¹n GA, cuèn “ Tõ ®iÓn ng÷ nghÜa tiÕng ViÖt ”
b. Của học sinh: ChuÈn bÞ bµi so¹n
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
Từ trái nghĩa
miệng
Tb,giỏi
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
10
10
10
10
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i niÖm
- Yªu cÇu HS ®äc l¹i b¶n dÞch th¬ “ Xa ng¾m th¸c.. . ”. 
-T×m c¸c tõ ®ång nghÜa víi mçi nghÜa trªn cña tõ “ tr«ng ”?
- Tõ VD trªn, em rót ra kh¸i niÖm tõ ®ång nghÜa lµ g×?
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn HS t×m hiÓu c¸c lo¹i tõ ®ång nghÜa
- So s¸nh nghÜa cña tõ “ qu¶ ” vµ tõ “ tr¸i ” trong 2 VD trong SGK? Chóng cã thÓ thay ®æi cho nhau ®­îc kh«ng?
- NghÜa cña hai tõ “ bá m¹ng ” vµ “ hi sinh ” trong hai c©u d­íi ®©y cã chç nµo gièng nhau, chç nµo kh¸c nhau?
- Tõ ®ång nghÜa cã mÊy lo¹i? §ã lµ nh÷ng lo¹i nµo?
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn HS sö dông tõ ®ång nghÜa
- Thö thay thÕ c¸c tõ ®ång nghÜa “ qu¶ ” vµ “ tr¸i ”, “ bá m¹ng ” vµ “ hi sinh” trong c¸c VD ë môc II ® nhËn xÐt?
- Trong bµi “ Chinh phô ng©m ”, t¹i sao ng­êi dÞch kh«ng lÊy tiªu ®Ò lµ “ Sau phót chia tay ” mµ l¹i lÊy tiªu ®Ò lµ “ Sau phót chia li ”?
Ho¹t ®éng 4 : H­íng dÉn luyÖn tËp
BT1 (SGK, 115) : Tõ HV ®ång nghÜa 
BT2 (SGK, 115)
BT4 (SGK, 115)
BT5 (SGK, 115)
- ¨n : s¾c th¸i b×nh th­êng
- X¬i : lÞch sù, x· giao
- ChÐn : th©n mËt, th«ng tôc
Dùa vµo kiÕn thøc ®· häc ë bËc tiÓu häc, h·y t×m tõ ®ång nghÜa víi mçi tõ “ räi ”, “ tr«ng ”.
+ Coi sãc, gi÷ g×n cho yªn æn
+ Mong
HS ®äc 2 VD (SGK, 114)
- “ qu¶ ” ®ång nghÜa hoµn toµn víi “ tr¸i ”
§ång nghÜa hoµn toµn
§ång nghÜa kh«ng hoµn toµn
thay thÕ
nhËn xÐt
- Can ®¶m - Tµi s¶n – yªu cÇu - ®¹i diÖn
- Thi sÜ - ngo¹i quèc - niªn kho¸
- PhÉu thuËt - h¶i cÈu - nh©n lo¹i
- M¸y thu thanh ® ra- ®i - « - xe h¬i ® « t«
- Sinh tè ® vitamin - d­¬ng cÇm ® pi – a- n«
I. ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa
1. VD (SGK)
- “räi” = chiÕu
- “ tr«ng ” = nh×n, ngã, nhßm, dßm, liÕc
®tr«ng = ch¨m sãc, coi sãc
®tr«ng = mong, hy väng, tr«ng mong
2. Ghi nhí 1 (SGK, 114)
II. C¸c lo¹i tõ ®ång nghÜa 
1. VD (SGK)
- “ qu¶ ” ®ång nghÜa hoµn toµn víi “ tr¸i ”
- “ bá m¹ng ” : mang s¾c th¸i kinh bØ
- “ hi sinh ” : mang s¾c th¸i kÝnh träng ® §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn
2. GN (SGK, 114)
III. Sö dông tõ ®ång nghÜa
1. VD (SGK, 115)
- Chia tay : s¾c th¸i b×nh th­êng
- Chia li : s¾c th¸i cæ, diÔn t¶ ®­îc c¶nh ngé bi sÇu cña ng­êi chinh phô.
2. GN (SGK, 115)
IV. LuyÖn tËp
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: BTVN : BT4 ® 9 (SGK, 115)
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Tiết: 36
Tên bài dạy: C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - HiÓu nh÷ng c¸ch lËp ý ®a d¹ng cña bµi v¨n biÓu c¶m ®Ó cã thÓ më réng ph¹m vi, kü n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m.
b. Kĩ năng: - TiÕp xóc víi nhiÒu d¹ng v¨n biÓu c¶m, nhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n
c. Thái độ: 
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên: So¹n GA
b. Của học sinh: ChuÈn bÞ bµi so¹n
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
Kiểm tra việc soạn bài
vở
tb
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
20
20
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn HS t×m hiÓu nh÷ng c¸ch lËp ý th­êng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m
* Gäi HS ®äc ®o¹n v¨n 1
- C©y tre ®· g¾n bã víi cuéc sèng cña con ng­êi VN bëi nh÷ng c«ng dông ntn?
- §Ó thÓ hiÖn sù cßn m·i cña c©y tre, ®o¹n v¨n ®· nh¾c ®Õn nh÷ng g× ë t­¬ng lai? Ng­êi viÕt ®· liªn t­ën, t­ëng t­îng c©y tre trong t­¬ng lai ntn?
- T¸c gi¶ ®· say mª con gµ ®Êt ntn? ViÖc håi t­ëng qu¸ khø ®· gîi lªn c¶m xóc g× cho t¸c gi¶?
- TrÝ t­ëng t­îng ®· gióp ng­êi viÕt bµy tá lßng yªu mÕn c« gi¸o ntn?
- §o¹n v¨n nh¾c ®Õn nh÷ng h×nh ¶nh g× vÒ “ u t«i ”? H×nh bãng vµ nÐt mÆt “ u t«i ” ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo? ViÖc miªu t¶ cã t¸c dông biÓu hiÖn t×nh c¶m nh­ thÕ nµo?
- H·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng c¸ch lËp ý th­êng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m?
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn HS luyÖn tËp
* Yªu cÇu HS : T×m hiÓu ®Ò, t×m ý, lËp dµn ý cho ®Ò v¨n biÓu c¶m : “ C¶m xóc vÒ v­ên nhµ ”
- B¹n cña nhµ n«ng
- B¶o vÖ xãm lµng
HS ®äc ®o¹n v¨n 2
- Say mª con gµ ®Êt ® “ ho¸ th©n thµnh con gµ trèng ®Ó dâng d¹c cÊt lªn ®iÖu nh¹c sím mai”
- Dïng h×nh thøc t­ëng t­îng t×nh huèng ®Ó bµy tá t×nh c¶m víi c« gi¸o. §¸ng chó ý lµ nh÷ng kØ niÖm sÏ cßn nhí m·i : C« gi÷a ®µn em nhpr, nghe tiÕng c« gi¶ng bµi, c« theo dâi líp häc, c« thÊt väng khi mét em cÇm bót sai, c« lo cho häc trß, c« sung s­íng khi häc trß cã kÕt qu¶ xuÊt s¾c, “ Ch¼ng bao giê em cã thÓ quªn c« ®­îc! ”
- C¸i bãng : ®en ®ñi, m¬ hå yªu dÊu
- Khu«n mÆt tr¨ng tr¾ng, víi ®«i m¾t nhá.
® Suy ngÉm tíi nh÷ng ngµy th¸ng ngËm ngïi ®ãi khæ
- Tãc : lèm ®èm rông, l­a th­a
- C­êi : nÕp nh¨n xÕp lªn nhau.
- Hµm r¨ng trªn khÓnh, khuyÕt 3 lç
® Suy nghÜ : “ U t«i ®· giµ. C¸i tuæi giµ ®Õn víi u t«i thËt nhanh qu¸! ”
I. Nh÷ng c¸ch lËp ý th­êng gÆp cña bµi v¨n biÓu c¶m
1. Liªn hÖ hiÖn t¹i víi t­¬ng lai
* XÐt ®o¹n v¨n 1 (SGK, 118)
- Liªn hÖ ngµy mai ® kh¼ng ®Þnh sù bÊt tö cña c©y tre, tre thµnh biÓu t­îng cña DTVN : Nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can ®¶m
2. Håi t­ëng qu¸ khø vµ suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i
* XÐt ®o¹n v¨n 2 (SGK, 118)
- Håi t­ëng vÒ mãn ®å ch¬i : Con gµ ®Êt.
- C¶m xóc :
+ HÊp dÉn bëi chÝnh tÝnh mong manh
+ Vui mõng khi cã trong tay, tiÕc nuèi khi bçng d­ng bÞ mÊt
+  ®Ó l¹i trong t«i mét nçi g× s©u th¼m, gièng nh­ mét linh hån.
3. T­ëng t­îng t×nh huèng høa hÑn, mong ­íc
* XÐt ®o¹n v¨n 3 (SGK, 119)
4. Quan s¸t, suy ngÉm
* XÐt ®o¹n v¨n 4 (SGK, 120)
* Ghi nhí (SGK, 121)
II. LuyÖn tËp
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC: - LËp dµn ý cho c¸c ®Ò v¨n trong SGK, tr.121- So¹n 2 bµi th¬ : TÜnh d¹ tø, Håi h­¬ng ngÉu th­ 
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG: