Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 5: Cuộc chia tay của những con búp bê

Ngày soạn : 26/08/2006 Tiết : 5
Bài dạy : Cuộc chia tay của những con búp bê 
 ( Trần Khánh Hoài)
I. MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Kiến thức : Giúp học sinh thấy được những tình cảm chân thành, sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện.
Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những người bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh.
Thấy được cái hay ở cách kể chuyện chân thành và cảm động.
Trọng tâm tiết này cho học sinh đọc, tóm tắt, phân tích cuộc chia tay của Thủy và những con búp bê. 
Kỹ năng : Thấy được sự phong phú về nội dung của văn bản nhật dụng.
Thái độ: Giáo dục học sinh biết thông cảm và chia sẻ với những người bạn ấy.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ :
	1. Chuẩn bị của thầy : Đọc SGK, TLTK, soạn giáo án.
	2. Chuẩn bị của trò : Xem bài “Mẹ tôi” và soạn bài mới theo câu hỏi SGK.
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
	1. Ổn định lớp : kiểm tra sỉ số
	2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút ) - Em hãy chọn đọc một đoạn trong thư của bố En-ri-cô có thể hiện vai trò vô cùng lớn lao của người mẹ đối với người con ?
 - Văn bản “Mẹ tôi” đã gợi cho em những suy nghĩ gì về người mẹ của mình ?
	3. Giảng bài mới : (3phút)
 Trong cuộc sống, ngoài việc cho trẻ được sống đầy đủ về vật chất thì cha mẹ còn làm cho con trẻ đầy đủ, hoàn thiện hơn về đời sống tinh thần. Trẻ có thể thiếu thốn vật chất nhưng tinh thần phải đầy đủ. Đời sống tinh thần đem lại sức mạnh giúp trẻ vượt qua mọi khổ não ở đời. Mặc dù, các em cũng biết đau đớn, xót xa nhất là khi chia tay với những người thân yêu để rút ra một cuộc sống khác.
 Để hiểu rõ những ngang trái của cuộc đời tác động đến tuổi thơ của các em như thế nào ? Chúng ta sẽ tìm hiểu văn bản “ Cuộc chia tay của những con búp bê”.
TL
(phút)
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
KIẾN THỨC
17
ị Hoạt động 1: Đọc, tóm tắt văn bản, tìm hiểu chú thích.
s Giáo viên cho HS kể tóm tắc cốt truyện.
+ Sau đó giáo viên mời HS đọc một vài đoạn văn hay như “Đồ chơi của chúng tôi . nhưng nước mắt ứa ra”
hoặc Thủy đến trường chia tay với cô giáo và các bạn.
* Giáo viên cho học sinh đọc chú thích SGK.
-TL: Hai anh em Thành và Thủy rất yêu thương và gắn bó với nhau thế mà gia đình tan vỡ, cha mẹ ly hôn và chúng sắp phải chia xa. Tài sản mà chúng đã từng sử dụng, chơi chung với nhau, bây giờ phải chia đôi trong nỗi đau đớn, xót xa. Rồi trước khi về nhà ngoại, Thủy đã cùng anh đến trường để chào cô giáo, chia tay với bạn bè trong niềm cảm xúc dâng trào. Sau đó chúng phải đột ngột chia tay khi về tới nhà. Cuối cùng, Thủy quyết định để hai con búp bê ở lai nhà với người anh để chúng nó không cách xa như hoàn cảnh của anh em mình. 
I. Tìm hiểu bài :
1. Tóm tắt văn bản 
2. Tìm hiểu chú thích 
25
- Hoạt động 2 : Phân tích văn bản.
s Truyện viết về ai ? Về việc gì ? Ai là nhân vật chính ?
sTại sao tên truyện lại là 
“ Cuộc chia tay của những con búp bê”?
sTên truyện có liên quan gì đến ý nghĩa của truyện ?
s Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy ? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì ?
sHãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành và Thủy rất mực gần gũi thương yêu, chia sẻ và luôn quan tâm đến nhau ?
sEm có nhận xét gì hai anh em Thành và Thủy trong câu chuyện này ? 
s Chính vì có tình cảm sâu nặng như thế nên gặp cảnh chia tay chúng đã biểu lộ cảm xúc ra sao ?
s Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ra hai bên có mâu thuẫn gì ?
( Giáo viên cho học sinh thảo luận )
s Theo em có cách nào giải quyết được mâu thuẫn đó không ?
( học sinh thảo luận )
s Kết thúc truyện Thủy đã lựa chọn cách giải quyết như thế nào ? Chi tiết này gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm gì ?
-TL: Truyện viết về những em bé không may đứng trước sự đỗ vỡ của gia đình. Đó là hai anh em Thành và Thủy, chia tay nhau vì bố mẹ ly hôn.
-TL: Những con búp bê vốn là những đồ chơi của tuổi nhỏ thường gợi lên sự ngộ nghĩnh, trong sáng, ngây thơ, vô tội. Nhưng những con búp bê trong truyện cũng như hai anh em Thành và Thủy trong sáng, vô tư, không có tội lỗi gì  thế mà đành phải chia tay.
-TL: Tên truyện đã gợi lên một tình huống buộc người đọc phải theo dõi và góp phần thể hiện được ý đồ, tư tưởng mà người viết muốn thể hiện như : 
. Phê phán những bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm đối với con cái.
. Ca ngợi tình cảm nhân hậu trong sáng, vị tha của hai đứa bé.
-TL: Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Người xưng “tôi” trong truyện là người chứng kiến các sự việc xảy ra, cũng là người cùng chịu nỗi đau như em gái mình. Việc lựa chọn ngôi kể này giúp tác giả thể hiện một cách sâu sắc những suy nghĩ và tình cảm, tâm trạng của nhân vật, tăng tính chân thật và thêm sức thuyết phục.
* TL: 
+ Thủy mang kim ra đến tận sân vận động để vá áo cho anh.
+ Chiều nào Thành cũng đón em đi học về, dắt tay nhau vừa đi vừa trò chuyện. 
+ Thành nhường hết đồ chơi cho em nhưng Thủy lại thương anh “không có ai gác đêm cho” nên lại nhường cho anh con Vệ Sĩ. 
-TL: Chúng đối với nhau bằng một tình cảm chân thành và sâu nặng.
-TL: Nỗi đau đớn, xót xa.
-TL: Mâu thuẫn ở chỗ : Một mặt Thủy rất giận không muốn chia rẽ hai con búp bê mặc khác em lại rất thương Thành không muốn nhận hết hai con, sợ đêm đến không có con Vệ Sĩ canh giấc ngủ cho anh nên em rất bối rối sau khi đã “ Tru tréo lên giận dữ”.
-TL: Đưa ra tình huống này, tác giả gợi lên trong bạn đọc suy nghĩ muốn giải quyết mâu thuẫn này chỉ có cách gia đình Thủy đoàn tụ hai anh em Thủy mới không chia tay.
-TL: Thủy “ Đặt con em nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ” ở trên chiếc gường cho nó ở lại với anh mình để chúng ở bên cạnh nhau và không bao giờ xa nhau.
à Cách lựa chọn của Thủy gợi lên trong người đọc sự thương cảm với một em gái giàu lòng vị tha, vừa thương anh vừathương cả những con búp bê thà mình chia lìa chớ không để con búp bê chia tay thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con Vệ Sĩ gác cho ngũ đêm đêm.
à chi tiết này khiến người đọc thấy được sự chia tay của 2 em nhỏ là vô lý.
à Thương cảm xúc động vì tình cảm nhân hậu trong sáng, vị tha của hai em bé.
II. Phân tích :
1. Cuộc chia tay của Thủy với anh trai :
+ Thủy mang kim ra đến tận sân vận động để vá áo cho anh.
+ Chiều nào Thành cũng đón em đi học về, dắt tay nhau vừa đi vừa trò chuyện. 
+ Thành nhường hết đồ chơi cho em nhưng Thủy lại thương anh “không có ai gác đêm cho” nên lại nhường cho anh con Vệ Sĩ. 
=> Chúng đối với nhau bằng một tình cảm chân thành và sâu nặng.
+ Thủy “đặt con em nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ” ở trên chiếc gường cho nó ở lại với anh mình để chúng ở bên cạnh nhau và không bao giờ xa nhau.
=> Thủy là một cô em gái giàu lòng vị tha, vừa thương anh và thương cả những con búp bê. 
Dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết học sau :
 ² Bài tập về nhà: Đọc lại văn bản
 ² Chuẩn bị bài mới : Soạn phần “ Cuộc chia tay của Thủy với lớp học”
IV. RÚT KINH NGHIỆM :