Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 7: Bố cục trong văn bản (tiết 1)

Ngày soạn.
Ngày dạy
 Tiết7	Bố cục trong văn bản
A.Mục tiêu cần đạt:
1.Kiến thức:
- HS hiểu sự cần thiết phải có bố cục khi viết văn bản và các yêu cầu cần đạt đối với 1 bố cục VB.
2. Rèn kĩ năng: Bước đầu xây dựng bố cục văn bản và nắm được nhiệm vụ mỗi phần trong văn bản
B.Chuẩn bị .
 GV: Bảng phụ ,Văn bản mẫu.
HS: Vở bài tập, giấy nháp...
C. Phương pháp: Nêu vấn đề, vấn đáp, phân tích, thực hành.
D. Tiến trình bài dạy
I. ổn định tổ chức:
II. Kiểm tra bài cũ:
 ? Liên kết là gì? Để văn bản có tính liên kêt người viết, người nói phải làm gì?
III. Bài mới
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung 
? Nêu nội dung chính của 1 lá đơn xin nghỉ học
? Các trình tự trên có thể đảo lộn được không? vì sao?
G- Sự sắp đặt nội dung các phần trong VB theo 1 trình tự hợp lý được gọi là bố cục
? Bố cục trong VB là gì?
? Vì sao khi xây dựng VB cần phải quan tâm đến bố cục?
? Câu chuyện trên đã có bố cục chưa?
? Bản kể trong ngữ văn 6 và bản kể VD có những câu văn về cơ bản là giống nhau, nhưng tại sao bản kể VD lại khó nắm được trong đó nói chuyện gì?
Gợi ý: ... Gồm mấy đoạn? Các câu văn có tập trung quanh 1 ý lớn không? ý đoạn này có phân biệt được với ý đoạn kia không?
--> Muốn được tiếp nhận dễ dàng thì các đoạn trong VB phải rõ ràng, bố cục phải rành mạch
 Gọi HS ví dụ.
? Cách kể chuyện trên bất hợp lý ở chỗ nào?
? Hãy sắp xếp lại bố cục truyện?
? Nêu các điều kiện để bố cục được rành mạch và hợp lý
 Gọi HS đọc ghi nhớ.
? Một bài văn em viết thường gồm có mấy phần?
? Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần mở bài, thân bài, kết bài trong VB miêu tả và tự sự.
? Có cần phân biệt rõ ràng nvụ của mỗi phần không? vì sao?
? Có bạn cho rằng: phần MB chỉ là sự tóm tắt, rút gọn của phần thân bài, còn phần kết bài chẳng qua chỉ là sự lặp lại 1 lần nữa của mở bài, nói như vậy có đúng không? vì sao?
? VB thường có mấy phần?
 ?Ghi lại bố cục của truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”
? Bố cục của bản báo cáo đã rành mạch và hợp lý chưa? vì sao?
* Phần chính:
- Đơn gửi ai?
- Ai gửi đơn?
- Lý do gửi đơn?
- Nguyện vọng, yêu cầu
- Không, vì lá đơn sẽ rất lộn xộn không theo một trật tự nhất định --> người đọc không hiểu sẽ không đạt mục đích giao tiếp
- VB sẽ rõ ràng, hợp lý, khoa học
H - Đọc ghi nhớ
H- Đọc VD(1)/29
- chưa có bố cục, ý sắp xếp lộn xộn
Thảo luận nhóm
- Các câu không được sắp xếp theo một trình tự hợp lý
- 2 đoạn--> bố cục không rõ ràng
H - Đọc VD2/29
- Sắp xếp ngược trình tự
--> câu chuyện không còn nêu được ý nghĩa phê phán và không còn buồn cười nữa
--> bố cục phải hợp lý để giúp cho VB đạt mức cao nhất mục đích giao tiếp mà người tạo lập đặt ra.
H- Đọc ghi nhớ SGK
- 3 phần: mở – thân – kết
- Rất cần thiết vì bố cục 3 phần giúp VB trở nên rành mạch và hợp lý
Thảo luận
- MB: đưa người đọc đến với đề tài mình viết một cách hứng thú
- KB: chốt lại vấn đề, nêu cảm tưởng phải để lại ấn tượng tốt đẹp cho người đọc
H - Đọc ghi nhớ: SGK
4 phần:
- Thành nghĩ về ngày xưa
- Hai anh em chia đồ chơi
- hai anh em chia tay cô giáo
- cảnh chia tay của hai anh em
- HS trả lời
I/ Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản
1. Bố cục của VB
- Là sự sắp xếp các phần các đoạn theo một trình tự nhất định
 Ghi nhớ: SGK
2. Những yêu cầu về bố cục trong VB
- Nội dung các phần, các đoạn phải thống nhất chặt chẽ với nhau.
- Các phần theo trật tự nhất định
* Ghi nhớ 2
3. Các phần của bố cục
* Ghi nhớ
II/ Luyện tập
BT2:
- Thành nghĩ về ngày xưa
- Hai anh em chia đồ chơi
- hai anh em chia tay cô giáo
- cảnh chia tay của hai anh em
BT3
- Bố cục chưa rành mạch và hợp lý. Các điểm 1, 2, 3 ở phần thân bài mới chỉ kể lại việc học tốt chứ chưa trình bày kinh nghiệm học tốt. (4) lại không nói về vấn đề học tập.
IV: Củng cố: Học sinh nhắc lại ghi nhớ
V. HDVN: Nắm chắc nội dung bài. Xem trước bài mới.
E. Rút kinh nghiệm: 
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................