Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 84: Luyện tập về phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận

NS: 07/02/2009
NG:10/02/2009
 Tiết: 84
LUYỆN TẬP VỀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Khắc sâu kiến thức về khái niệm lập luận trong văn nghị luận.
2. Kĩ năng:
Rèn kĩ năng lập luận điểm, luận cứ và lập luận.
3. Thái độ: Tích cực chủ động luyện tập
B. CHUẨN BỊ:
GV: Bảng phụ chứa ví dụ trong SGK
HS: Vở bài tập, SBT
C. PHƯƠNG PHÁP:
- Phương pháp: Phân tích ví dụ , phát vấn, quy nạp thực hành...
D. TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY.
I. Ổn định tổ chức: KTSS: 7B.....................................................................
II. Kiểm tra bài cũ:
 ? Bố cục một bài văn nghị luận gồm mấy phần? để xác lập mqh giữa các phần người ta có thể sử dụng các phương pháp lập luận khác nhau ntn?
- Yêu cầu nêu được: Ghi nhớ – SGK – T31.
III Giảng bài mới:
G: Trong khi nói và viết người ta cũng cần sử dụng phương pháp lập luận. Vậy chúng có sự khác nhau ntn? Bài hôm nay sẽ đề cập đến vấn đề này.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
? ThÕ nµo lµ lËp luËn.
Nh÷ng c©u nãi trªn ®· hµm chøa lËp luËn trong ®ã.
? Em h·y t×m xem ®©u lµ luËn cø, ®©u lµ kÕt luËn?
?X¸c ®Þnh mqh cña chóng?
? VÞ trÝ cña luËn cø? KÕt luËn ë trong c©u?
? VÞ trÝ cña luËn cø vµ kÕt luËn cã thÓ thay ®æi cho nhau kh«ng?
? T×m luËn cø cho c¸c kÕt luËn trong VD2 môc I SGK – T33?
VD: Em yªu tr­êng em:
 + V× nã rÊt ®Ñp
+ V× tr­êng ®· ®Ó l¹i trong em nhiÒu kØ niÖm.
G: l­u ý cho HS: mét luËn có cã thÓ cã nhiÒu kÕt luËn kh¸c nhau miÔn lµ hîp lÝ.
G: Nh­ vËy lËp luËn lµ ®­a ra luËn cø dÉn d¾t ng­êi nghe ®Õn 1 kÕt luËn mµ KL ®ã lµ t­ t­ëng, quan ®iÓm cña ng­êi nãi. LËp luËn trong ®êi sèng th­êng mang tÝnh c¶m tÝnh, hµm Èn, kh«ng t­êng minh.
? Em h·y nªu c¸c luËn ®iÓm trong c¸c v¨n b¶n ®· häc vµ luËn tËp.
? So s¸nh víi mét sè kÕt luËn ë môc I ®Ó nhËn ra ®Æc ®iÓm cña luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn?
G: LuËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luË cã tÇm quan träng nh­ vËy ®ßi hái ph¶i cã ph­¬ng ph¸p lËp luËn khoa häc, chÆt chÏ, nã ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái: 
? VËn dông nh÷ng ®iÒu trªn, em h·y x©y dùng lËp luËn cho luËn ®iÓm “S¸ch lµ ... cña con ng­êi”?
? LuËn ®iÓm ®ã cã néi dung g×?
? LuËn ®iÓm ®ã cã c¬ së thùc tÕ kh«ng?
? LuËn ®iÓm ®ã cã t¸c dông g×?
? HS ®äc yªu cÇu bµi tËp 3: rót ra kÕt luËn cña truyÖn “ThÇy bãi xem voi” vµ “Õch ngåi ®¸y giÕng”
" ChuyÓn KL ®ã thµnh luËn ®iÓm ( Kh¸i qu¸t h¬n).
? X©y dùng lËp luËn cho luËn ®iÓm ®ã?
H: lµ c¸ch ®­a ra luËn cø nh»m dÉn d¾t ng­êi nghe, ng­êi ®äc ®Õn mét kÕt luËn hay chÊp nhËn mét kÕt luËn mµ KL ®ã lµ t­ t­ëng, quan ®iÓm cña ng­êi viÕt, ng­êi nãi. 
H ®äc c¸c vÝ dô- SGK-T32
H: KL ®øng sau luËn cø (a, c)
+ KL ®øng tr­íc luËn cø (b).
H: Có thể thay đổi vị trí cho nhau
H: lµm, G l­u ý cho HS. Mçi kÕt luËn cã thÓ cã nhiÒu luËn cø kh¸c nhau miÔn lµ hîp lÝ.
H:T­¬ng tù H t×m luËn cø cho c¸c kÕt luËn cßn l¹i.
H: T×m kÕt luËn cho c¸c luËn cø trong VD3.
H: ®äc VD SGK-T33
- Chèng n¹n thÊt häc
- D©n ta...nång nµn yªu n­íc.
- CÇn t¹o ra...®êi sèng x· héi..
H: LuËn ®iÓm mang tÝnh kh¸i qu¸t cã ý nghÜa phæ biÕn ®èi víi XH.
- LËp luËn chÆt chÏ, ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ.
? V× sao nªu ra luËn ®iÓm ®ã?
? LuËn ®iÓm cã néi dung g×?
? LuËn ®iÓm ®ã cã c¬ së thùc tÕ kh«ng?
? LuËn ®iÓm ®ã cã t¸c dông g×?
H: S¸ch më mang trÝ tuÖ, s¸ch ®­a ta v­ît, s¸ch ®­a ta v­ît thêi gian ®Ó biÕt vÒ qu¸ khø..., s¸ch ®­a l¹i cho con ng­êi nh÷ng gi©y phót th­ gi·n...)
H: hÇu hÕt nh÷ng ng­êi häc tèt lµ do ®äc s¸ch nhiÒu.
H: Tho¶ m·n nhu cÇu h­ëng thô vµ ph¸t triÓn t©m hån, trÝ tuÖ
H: thùc hiÖn " G h­íng dÉn
I. LËp luËn trong ®êi sèng:
1.
a. H«m nay trêi m­a, chóng ta....n÷a
b. Em rÊt thÝch ®äc s¸ch, v× ...®iÒu.
c. Trêi nãng qu¸, ®i ¨nkem 
2. Cho kÕt luËn, t×m luËn cø:
- Em yªu tr­êng em v× nã rÊt ®Ñp
- Häc c¨ng th¼ng qóa, nghØ mét l¸t nghe nh¹c th«i.
- Nãi dèi rÊt cã h¹i v× nã h¹ thÊp uy tÝn cña con ng­êi.
3. Cho luËn cø, t×m kÕt luËn.
- Ngåi m·i ë nhµ ch¸n l¾m, ®i ®¸ bãng th«i.
- Ngµy mai ®· thi råi mµ bµi vë cßn nhiÒu qu¸, ph¶i häc th«i.
- NhiÒu b¹n nãi n¨ng thËt khã nghe, cÇn ph¶i suy nghÜ kÜ tr­íc khi nãi.
* NhËn xÐt:
- Th­êng mang tÝnh c¶m tÝnh hµm Èn, kh«ng t­êng minh.
- §­a ra luËn cø dÉn ®Õn mét kÕt luËn.
II. LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn:
1. VD: Chèng n¹n thÊt häc
- D©n ta cã.......
2. NhËn xÐt: 
 - LuËn ®iÓm mang tÝnh kh¸i qu¸t cã ý nghÜa phæ biÕn ®èi víi XH.
- LËp luËn chÆt chÏ, t­êng minh, ®­îc s¾p xÕp theo tr×nh tù hîp lÝ.
3. LËp luËn cho luËn ®iÓm
“S¸ch lµ ng­êi b¹n lín cña con ng­êi”
II. LuyÖn tËp:
- Rót ra KL tõ truyÖn: “ ThÇy bãi xem voi”
+ KL rót ra: chØ sê tõng bé phËn nªn n¨m «ng thÇy bãi ®Òu ®o¸n sai h×nh thï con voi.
+ ChuyÓn thµnh luËn ®iÓm:
Ph¶i nh×n nhËn con ng­êi, sù viÖc toµn diÖn th× míi hiÓu ®óng, nhËn thøc ®óng vÒ sù vËt vµ con ng­êi.
+ X©y dùng lËp luËn cho luËn ®iÓm ®ã.
- nªu luËn ®iÓm: c¸ch nh×n nhËn cña con ng­êi ph¶i toµn diÖn, khoa häc.
- V× sao?
- LuËn ®iÓm ®ã cã c¬ së thùc tÕ kh«ng?
( HS lÊy dÉn chøng trong thùc tÕ ®Ó chøng minh).
- luËn ®iÓm ®ã cã t¸c dông g×?
( NhÊn m¹nh ý nghÜa cña c¸ch nh×n ®ã).
IV. Cñng cè: 
- G hÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc cÇn ghi nhí cña bµi häc
V. H­íng dÉn vÒ nhµ: 
- Hoµn thµnh phÇn cßn l¹i, so¹n bµi: “Sù giµu ®Ñp cña TV”
E. RÚT KINH NGHIỆM:
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................