Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1 - Tiết 1: Ôn tập văn tự sự: Lập dàn ý cho văn tự sự

Ngày soạn:...........................
Ngày dạy:............................
Tuần 1
Tiết 1
ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ
Lập dàn ý cho văn tự sự
 I/ Mục tiêu bài học.
Giúp HS nhận thức được về thể loại văn tự sự. Nâng cao kiến thức về thể loại văn tự sự.
Qua tiết học giúp HS biết cách lập dàn ý chi tiết.
Rèn kỹ năng lập dàn bài cho một bài văn.
 II/ Chuẩn bị.
GV: Soạn giáo án, tài liệu tham khảo.
Một dàn ý chi tiết.
 HS: đọc bài, học bài theo câu hỏi SGK trên lớp.
 III/ Tiến trình các hoạt động dạy và học.
1. ổn định tổ chức: 1’
 Kiểm tra sỹ số lớp.
2. Kiểm tra bài cũ: 2’
 Sách, vở.
3. Bài mới: 2’
 Các em đã được biết: Tự sự là (tức là kể chuyện) là phương thức trình bàymột chuỗi các sự
 việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.Tự sự giúp
 người kể,giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê.Để làm được điều
 đó chúng ta trước hết phải lập được dàn ý.
tg
Nội dung
Hoạt động cuả thầy
Hoạt động của trò
10’
25’
I/ Bố cục của bài văn tự sự
+ Mở bài Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc
+ Thân bài: Kể diễn biến của sự việc.
+ Kết bài: Kể kết cục của sự việc.
II/ Lập dàn ý.
Đề bài: Em hãy kể một câu chuyện mầ em thích bằng lời văn của em?
- Tìm hiểu đề:
- Lập ý:
- Nhân vật:
- Sự việc:
- Diễn biến:
- Kết quả:
- ý nghĩa của truyện.
Dàn ý chi tiết:
1. Mở bài:
Trong kho tàng truyện truyền thuết, cổ tích Việt Nam ta có rất nhiều câu chuyện ly kỳ, hấp dẫn.Trong đó có một câu chuyện giải thích nhằm suy tôn nguồn gốc của người Việt Nam ta. Đó chính là câu chuyện "Con Rồng, cháu Tiên" - một câu chuyện mà em thích nhất.
2. Thân bài:
- Giới thiệu về Lạc Long Quân: con trai thần Long Nữ, thần mình rồng, sống dưới nước,có sức khoẻ và nhiều phép lạ...
- Giới thiệu về Âu Cơ: con của Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần....
- Lạc Long Quân và Âu Cơ gặp nhau, yêu nhau rồi kết thành vợ chồng....
- Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, nở trăm con trai....
- LLQ về thuỷ cung, AC ở lại nuôi con một mình...
- LLQ và AC chia con, kẻ xuống biển, người lên rừng...
- Con trưởng của AC lên làm vua....giải thích nguồn gốc của người Việt Nam.
3. Kết bài.
Câu chuyện trên làm em thật cảm động. Câu chuyện giúp em hiểu biết rõ hơn về nguốn gốc của người dân Việt Nam chúng ta - giòng giống Tiên, Rồng.
GV: bài văn tự sự có mấy phần? đó là những phần nào?
GV: Mở bài nói gì? Thân bài nói gì? Kết bài nói gì?
GV: Để lập được dàn ý các em hãy tìm hiểu đề, Vậy theo em đề yêu cầu gì?
GV: Em hãy xác định nội dung cụ thể trong đề là gì?
HS: Có 3 phần.
+ Phần mở bài.
+ Phần thân bài.
+ Phần kết bài.
HS: Trả lời theo suy nghĩ.
HS: Kể một câu chuyện mà em thích bằng chính lời văn của em.
HS: Truyện kể " Con Rồng, cháu Tiên"
- Nhân vật: Lạc Long Quân và Âu Cơ.
- Sự việc: Giải thích nguồn gốc của người Việt Nam.
- Diễn biến: 
+ LLQ thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ...
+ Âu Cơ con Thần Nông xinh đẹp ....
+ LLQ và Âu Cơ gặp nhau, lấy nhau....
+ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng...
+ LLQ và AC chia con lên rừng xuống biển...
+ Con trưởng theo AC lên làm vua....giải thích nguồn gốc của người Việt nam. 
 4.Cuûng coá kieán thöùc : (3’). 
 GV nhaéc laïi troïng taâm cuûa baøi.
Bài văn tự sự có mấy phần? đó là những phần nào?
Mở bài nói gì? Thân bài nói gì? Kết bài nói gì?
Để lập được dàn ý các em hãy tìm hiểu đề, Vậy theo em đề yêu cầu gì?
Em hãy xác định nội dung cụ thể trong đề là gì?
 5 . DAËN DOØ :2’
a. Baøi cuõ
-Veà nhaø hoïc baøi , naém cho ñöôïc noäi dung . 
-Hoaøn thaønh baøi taäp coøn laïi theo höôùng daãn cuûa GV ( neáu coù )
 b. Baøi môùi 
 Soaïn baøi tieát lieàn keà : “Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự
Ngày soạn:...........................
Ngày dạy:............................
Tuần 1
Tiết 2
ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ
 Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự
 I/ Mục tiêu bài học.
 Giúp HS hiểu ngôi kể và lời kể trong văn tự sự là rất quan trọng.Vì thế trên cơ sở đã học lý thuyết 
Gv nhằm giúp HS nâng cao nhận thức về ngôi kể.
 Biết vận dung ngôi kể, lời kể vào làm văn một cách linh hoat.
 Rèn kỹ năng viết văn cho HS.
 II/ Chuẩn bị.
GV: Soạn giáo án, tài liệu tham khảo.
HS: đọc bài, học bài theo câu hỏi SGK trên lớp.
 III/ Tiến trình các hoạt động dạy và học.
1. ổn định tổ chức: 1’
 Kiểm tra sỹ số lớp.
 2. Kiểm tra bài cũ: 
 Kết hợp trong giờ.
3. Bài mới:2’
 Các em đã được biết: Tự sự là (tức là kể chuyện) là phương thức trình bàymột chuỗi các sự
 việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.Tự sự giúp
 người kể,giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và bày tỏ thái độ khen chê.Để làm được 
 điều đó chúng ta trước hết phải lập được dàn ý.
tg
Nội dung
Hoạt động cuả thầy
Hoạt động của trò
25’
12’
I/ Ngôi kể trong văn tự sự
- Ngôi kể thứ nhất: Tự xưng là tôi, người kể có thể kể trực tiếp ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
- Ngôi kể thứ ba: Người tự kể dấu mình đi, người kể có thể linh hoạt, tự do diễn ra những gì với nhân vật.
* Ví dụ minh hoạ
- Truyền truyết "con Rồng, cháu Tiên": Được kể theo ngôi thứ ba.
- " Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách và các ngọn cỏ.Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã."
 ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)
ÒĐoạn văn trên được kể theo ngôi kể thứ nhất.
Căn cứ vào từ "tôi"- đại từ xưng hô.
- Cho đoạn văn: "Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn.Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa vời chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.
(Thạch Lam, Dưới bóng hoàng lan)
Ò"Một cái bóng lẹ làng, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước.Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo."
II/ Lời kể trong văn tự sự
- Lời văn giới thiệu nhân vật: giới thiệu tên, họ, lai lịch, tinh tình, tài năng,hình dạng, quan hệ, ý nghĩa của nhân vật.
- Khi kể việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem lại.
GV: Ngôi kể là gì?
GV: Có mấy ngôi kể? Kể tên gọi ngôi kể?
Gv: Nêu tác dung của hai ngôi kể trên?
GV: Truyền truyết "Con Rồng, cháu Tiên" được kể theo ngôi thứ mấy?
GV: Em hãy cho biết đoạn văn trên được viết theo ngôi kể thứ mấy?
GV: Căn cứ vào đâu mà em biết được điều đó?
GV: Theo em "tôi" ở đây là tác giả Tô Hoài hay là Dế Mèn?
GV: Ngôi kể có thể thay đổi được, vậy em hãy thay đổi ngôi kể trong đoạn văn trên bằng ngôi kể trứ ba?
GV: Em hãy thay đổi ngôi kể trong đoạn văn trên?
GV: Theo em lời kể trong văn tự sự bao gồm những lời văn nào?
GV giảng: Văn tự sự chủ yếu là văn kể người và việc.
GV: Vậy theo em khi kể người lời văn như thế nào?Ví dụ minh hoạ?
GV: Khi kể việc thì lời văn như thế nào?
Ví dụ: Thuỷ Tinh: "hô mưa, gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước."
GV: Em hãy dùng lời văn của mình để kể về một người bạn của em?
GV: Nhận xét.
-Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện.
HS: có 2 ngôi kể: ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ 3.
- Ngôi kể thứ nhất: Tự xưng là tôi, người kể có thể kể trực tiếp ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.
- Ngôi kể thứ ba: Người tự kể dấu mình đi, người kể có thể linh hoạt, tự do diễn ra những gì với nhân vật.
HS: Kể theo ngôi thứ ba.
HS: Đọan văn được viết theo ngôi kể thứ nhất.
HS: Người kể đã tự xưng là "tôi".
HS: Dế Mèn.
HS: " Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên anh ta chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Mèn đã thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng mẫm bóng...Mèn co cẳng lên... Đôi cánh Dế Mèn... Mỗi khi Mèn vỗ cánh... tiếng phành phạch giòn giã."
HS: Thay từ "Thanh, chàng" trong đoạn văn bằng từ "tôi".
HS: Lời văn giới thiệu nhân vật và lời văn kể sự việc.
HS: Phải giới thiệu tên, họ, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.
Ví dụ: Sơn Tinh: ở núi Tản Viên, có nhiều phép lạ.
HS: trả lời theo suy nghĩ.
HS:Họ tên, lai lịch... 
Hình dáng...
Tính tình...
Tài năng...
Những việc làm của bạn...
Kết quả của việc làm mang lại...
Sự thay đổi của hành động ấy.
 4.Cuûng coá kieán thöùc : (3’). 
 GV nhaéc laïi troïng taâm cuûa baøi.
Ngôi kể là gì?
Có mấy ngôi kể? Kể tên gọi ngôi kể?
Nêu tác dung của hai ngôi kể trên?
 5 . DAËN DOØ :2’
a. Baøi cuõ 
-Veà nhaø hoïc baøi , naém cho ñöôïc noäi dung . 
-Hoaøn thaønh baøi taäp coøn laïi theo höôùng daãn cuûa GV ( neáu coù )
 b. Baøi môùi 
 Soaïn baøi tieát lieàn keà : “Xây dựng nhân vât tình tiết trong văn tự sự.”
Ngày soạn:...........................
Ngày dạy:............................
Tuần 1
Tiết 3
ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ
 Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự
 I/ Mục tiêu bài học.
 Trên cơ sở HS đã biết thế nào là sự viêc, nhân vât trong văn tự sự, GV giúp HS hiểu đặc điểm 
và cách thể hiện sự việc và nhân vật trong tác phẩm tự sự. Hai loại nhân vật chủ yếu: Nhân vật 
chính và nhân vật phụ.
 Rèn kỹ năng viết văn tự sự.
 II/ Chuẩn bị.
GV: Soạn giáo án, tài liệu tham khảo.
HS: đọc bài, học bài theo câu hỏi SGK trên lớp.
 III/ Tiến trình các hoạt động dạy và học.
1. ổn định tổ chức: 1’
 Kiểm tra sỹ số lớp.
 2. Kiểm tra bài cũ: 4’
? theo em trong văn tự sự có mấy ngôi kể?đó là những ngôi kể nào?
 3. Bài mới:1’
 Trong tác phẩm tự sự bao giờ cũng phải có việc, có người.Đó là sự việc và nhân vật - hai 
đặc điểm cốt lõi của tác phẩm tự sự. Nhưng vai trò, tính chất, đặc điểm của nhân vật và sự việc 
trong tác phẩm tự sự như thế nào? Làm thế nào để nhận ra? Làm thế nào để xây dựng nó cho 
hay, cho sóng đọng trong bài viết của mình, chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay.
tg
Nội dung
Hoạt động cuả thầy
Hoạt động của trò
20’
15’
1. Sự việc trong tác phẩm tự sự
* 4 sự việc:
+ Sự việc khởi đầu.
+ Sự việc phát triển.
+ Sự việc cao trào.
+ Sự việc kế ... aùc giaû vui leân khoâng ?
-GV quan saùt , nhaän xeùt hoaøn chænh kieán thöùc :
+Caâu 1,2 : phaûng phaát buoàn 
+Caâu 3,4 : bi haøi , thaáp thoaùng aån hieän sau nhöõng lôøi töôøng thuaät khaùch quan hoùm hænh. 
 *Böôùc 4: Höôùng daãn HS tìm hieåu phöông thöùc bieåu ñaït 
* GV treo baûng phuï 
-GV yeâu caàu HS 
+Quan saùt baûng phuï 
+Keû laïi baûng vaøo vôû vaø ñaùnh daáu x vaøo oâ hôïp lí 
-GV höôùng daãn HS thöïc hieän 
-GV höôùng daãn HS choát laïi yù chính cuûa baøi :
+Tình caûm cuûa taùc giaû theå hieän qua baøi thô laø tình caûm gì ?
+Tình caûm aáy ñöôïc taùc giaû theå hieän nhö theá naøo ?
-GV nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa HS 
-GV yeâu caàu HS ñoïc vaø thöïc hieän ghi nhôù SGK 
-GV nhaán maïnh laïi vaán ñeà ñöôïc neâu ôû phaøn ghi nhôù .
-Chuù yù laéng nghe
-HS ñoïc chuù thích * SGK
-Suy nghó , xaùc ñònh , trình baøy 
-Nhaän xeùt , boå sung
-Chuù yù laéng nghe
-Quan saùt 
-Nhaän dieän theå thô theo höôùng daãn cuûa GV
-Chuù yù laéng nghe , ghi baøi 
-Ñoïc vaên baûn theo höôùng daãn cuûa GV
-Chuù yù laéng nghe
-Chuù yù laéng nghe
-Chuù yù laéng nghe
-HS ñoïc thaàm chuù thích SGK
-Traû lôøi
- HS so saùnh veà theå thô cuûa nguyeân taùc vôùi 2 baûn dòch , ruùt raâ keát luaän , trình baøy 
-Nhaän xeùt 
-HS chuù yù laéng nghe tieáp thu kieán thöùc 
-So saùnh hai baûn dòch thô , ruùt ra keát luaän 
-Döïa vaøo chuù thích * SGK HS neâu caùch hieåu cuûa baûn thaân veà laàn veà queâ cuûa nhaø thô
-HS chuù yù laéng nghe , phaân tích , giaûi thích , so saùnh , ruùt ra keát luaän 
-Trình baøy 
-Nhaän xeùt , boå sung 
-Tieáp thu, ghi baøi
-HS chuù yù laéng nghe tieáp thu kieán thöùc 
-HS thaûo luaän nhoùm
-Phaân tích , neâu daãn chöùng ñeå chöùng minh 
-Suy luaän , ruùt ra keát luaän 
-Ñaïi dieän nhoùm trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt , boå sung 
-Tieáp thu ,ghi baøi
-Tieáp thu ,ghi baøi
-Phaân tích , so saùnh
-Neâu nhaän xeùt , boå sung 
-Chuù yù laéng nghe
-Phaân tích , ruùt ra keát luaän , trình baøy 
-Nhaän xeùt 
-HS chuù yù laéng nghe tieáp thu kieán thöùc
-Quan saùt baûng phuï 
-Keû laïi baûng vaøo vôû vaø ñaùnh daáu x vaøo oâ hôïp lí theo höôùng daãn cuûa GV 
-Suy luaän, ruùt ra keát luaän , trình baøy 
-Laéng nghe 
-HS ñoïc roõ , to vaø thöïc hieän ghi nhôù SGK
-Laéng nghe
	4. Cuûng coá kieán thöùc : (3’)
	?. Ñoïc laïi dieãn caûm phaàn phieân aâm vaø phaàn dòch thô 2 baøi cuûa baøi thô.
	?. Ñoïc xong hai baûn dòch thô, em thích baûn dòch thô naøo ? Vì sao ?
 5. DAËN DOØ:1’
 1. Baøi cuõ
-Veà nhaø hoïc phaàn : phieân aâm , dòch thô ; naém cho ñöôïc phaàn dòch nghóa .
-Naém cho ñöôïc noäi dung phaàn : Giôùi thieäu , phaân tích vaø phaàn toång keát .
-về nhà thực hiện phần luyện tập trang 128 .
 2. Baøi môùi 
	a. Soaïn baøi tieát lieàn keà : “ Töø traùi nghóa ” 
	-Ñoïc vaø traû lôøi caùc caâu hoûi ñeà muïc SGK 
	-Ñoïc laïi baûn dòch thô vaø dòch nghóa baøi : caûm nghó trong ñeâm thanh tónh vaø Ngaãu nhieân vieát nhaân buoåi môùi veà queâ .
 b. Xem tröôùc baøi theo phaân moân : “ Baøi ca nhaø tranh bò gioùp thu phaù ”
	-Ñoïc vaên baûn vaø caùc chuù thích SGK 
	-Ñoïc vaø ñònh höôùng traû lôøi caùc caâu hoûi ñoïc – hieåu vaên baûn SGK
 3. Traû baøi : Töø ñoàng nghóa .
Ngày soạn:...........................
Ngày dạy:............................
 Tuaàn : 10 
Tieát :50 –TV 
I .MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT:
	Giuùp HS :
 - Nắm được khái niệm từ trái nghĩa .
 - Có ý thức lựa chọn từ trái nghĩa khi nói và viết .
Lưu ý : học sinh đã học từ trái ở Tiểu học .
Troïng taâm:
Kiến thức :
Khái niệm từ trái nghĩa .
Tác dụng của việc sử dụng từ trái nghĩa trong văn bản .
Kĩ năng :
 - Nhận biết từ trái nghĩa trong văn bản .
 - Sử dụng từ trái nghĩa phù hợp với ngữ cảnh .
II. CHUAÅN BÒ: 
 1.Thaày : 
	Baûng phuï cheùp hai baøi thô “Caûm nghó.” Vaø “Ngaãu nhieân vieát .”(ñeå tìm hieåu)
 2.Troø :
	Thöïc hieän nhö daën doø tieát 3
III. TOÅ CHÖÙC CAÙC HOAÏT ÑOÄNG:
 	1. OÅn ñònh lôùp : (Kieåm tra sæ soá lôùp).	
	2.Kieåm tra 15’ : (15’)
	 1.Coù maáy loaïi töø ñoàng nghiaõ ñoù laø nhöõng loaïi naøo?
 2.Em hieåu theá naøo laø “töø ñoàng nghóa”?
 3. Tìm từ ñoàng nghóa với các tứ sau ñaây:Taøu hoaû,Traùi ñaát,maát xaùc,haéc aùm, Mẹ, cha, ngã. Em coù nhaän xeùt gì veà caùc töø ñoàng nghóa noùi treân? Và dặt câu với các từ ấy
 	3. Giaûng baøi môùi :
	a. Giôùi thieäu baøi môùi : (1’)
	GV coù theå goïi 1 hs leân baûng cho moät vaøi töø ñoàng nghóa. Sau ñoù GVKL : Trong töø Tieáng Vieät cuûa chuùng ta khoâng chæ coù nhöõng töø coù nghóa gioáng nhau hoaëc gaàn gioáng nhau nhö theá maø coøn coù caùc caëp töø coù yù nghóa ñoái laäp nhau, traùi ngöôïc nhau. Ñoù laø nhöõng töø traùi nghóa. Tieát hoïc buoåi nay seõ giuùp caùc em hieåu ñöôïc theá naøo laø töø traùi nghóa, caùch söû duïng vaø taùc duïng cuûa chuùng.
	b.Tieán trình hoaït ñoäng daïy vaø hoïc :
TG
NOÄI DUNG
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS
10’
5’
I. THEÁ NAØO LAØ TÖØ TRAÙI NGHÓA ?
 1. Tìm hieåu VD/SGK/128
a.Caùc caëp töø traùi nghóa trong hai baøi thô.
+ Ngaång = cuùi® Haønh ñoäng.
+ Giaø = treû ® Tuoåi taùc.
+Ñi = trôû laïi® di chuyeån.
b. Traùi nghóa vôùi töø giaø trong tröôøng hôïp cau giaø, rau giaø:
 giaø = non
2. Ghi nhôù1 
— Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau .
— Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khac nhau .
II. SÖÛ DUÏNG TÖØ TRAÙI NGHÓA.
1. Tìm hieåu ví duï SGK trang 128
*VD1 : 
“ngaång” = “cuùi”
“giaø” = “treû”
->Taïo theå ñoái
*VD2 : 
Chaân cöùng ñaù meàm
->Taïo hình töôïng töông phaûn , gaây aán töôïng maïnh.
2.Ghi nhôù2 
 Từ trái nghĩa được sử dụng trong thể đối, tạo các hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói thêm sinh động .
III. LUYEÄN TAÄP:
1.Xaùc ñònh töø traùi nghóa trong caùc baøi ca dao, tuïc ngöõ
 Laønh = raùch.
 Giaøu = ngheøo.
 Ngaén = daøi.
 Saùng =toái.
2. Tìm töø traùi nghóa vôùi caùc töø in ñaäm.
-Caù töôi = caù öôn.
-Hoa töôi = hoa heùo, taøn
-Aên yeáu = aên khoeû.
-Hoïc yeáu = hoïc khaù, gioûi.
-Chöõ xaáu = chöõ ñeïp.
-Ñaát xaáu = ñaát toát.
 3. Ñieàn caùc töø traùi nghóa ñeå hoaøn chænh caùc thaønh ngöõ
-Chaân cöùng ñaù meàm
-Coù ñi coù laïi.
-Gaàn nhaø xa ngoõ.
-Maét nhaém maét môû.
-Chaïy saép chaïy ngöûa. 
-Voâ thöôûng voâ phaït.
-Beân troïng beân khinh.
-Buoåi ñöïc buoåi caùi.
-Böôùc thaáp böôùc cao.
-Chaân öôùt chaân raùo .
Bài 4 (thực hiện ở nhà)
HOAÏT ÑOÄNG 1: Giôùi thieäu baøi 
Trong cuoäc soáng, khi giao tieáp ñoâi khi chuùng ta voâ tình söû duïng moät loaïi töø maø khoâng ngôø tôùi vì noù quaù quen thuoäc laïi tieän duïng. Caùc em coù bieát ñoù laø loaïi töø naøo khoâng? Ñoù laø töø traùi nghóa. Vaäy, theá naøo laø töø traùi nghóa? Caùch söû duïng noù ntn ? Chuùng ta seõ cuøng nhau tìm hieåu qua tieát hoïc hoâm nay.
HOAÏT ÑOÄNG 2: Höôùng daãn HS 
tìm hieåu theá naøo laø töø traùi nghóa.
* GV treo hai baøi thô ñaõ chuaån bò
* GV yeâu caàu:
-Hoûi : Tìm caùc caëp töø traùi nghóa trong 2 vaên baûn: Caûm nghó trong ñeâm thanh tónh vaø Ngaãu nhieân vieát nhaân buoåi môùi veà queâ (Traàn Troïng San) ?
-GV nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa HS
-Hoûi : Tìm töø traùi nghóa vôùi töø :giaø trong tröôøng hôïp: cau giaø, rau giaø?
-GV nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa HS
=> GV choát laïi roài ghi baûng
-Hoûi : Töø phaân tích treân, em haõy ruùt ra khaùi nieäm theá naøo laø töø traùi nghóa?
=> GV choát laïi nhö ghi nhôù, goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK.
-Löu yù: giöõa 2 töø coù cuøng cô sôû môùi coù hieän töôïng traùi nghóa( tröø nhöõng töø duøng ñeå goïi teân: oâng-baø; cha-meï)
Baøi taäp nhanh: Tìm töø traùi nghóa vôùi töø: xaáu, laønh.
=> GV neâu moät soá VD keát luaän:
+ Hình daùng: Xaáu >< xinh
+ Hình thöùc-noäi dung:xaáu ><ñeïp
+ Phaåm chaát : xaáu >< toát
+ Laønh >< ñoäc,döõ.
+ Laønh >< raùch, meû, vôõ.
HOAÏT ÑOÄNG 3: Höôùng daãn HS söû duïng töø traùi nghóa.
- Yeâu caàu HS chuù yù hai baøi thô treân baûng
-GV neâu vaán ñeà: 
-Hoûi : Taùc duïng cuûa caùc caëp töø traùi nghóa trong 2 vaên baûn treân laø gì ?
-GV nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa HS
-Hoûi : Tìm moät soá thaønh ngöõ coù söû duïng töø traùi nghóa vaø neâu taùc duïng cuûa vieäc duøng caùc töø traùi nghóa aáy?
=> GV keát luaän roài ghi ra baûng.
-Hoûi : Vaäy söû duïng töø traùi nghóa trong nhöõng tröôøng hôïp naøo, ñeå laøm gì ?
=> GV keát luaän nhö ghi nhôù, goïi HS ñoïc ghi nhôù.
HOAÏT ÑOÄNG 4: Höôùng daãn HS luyeän taäp.
* GV yeâu caàu HS laàn löôït ñoïc vaø xaùc ñònh caùc yeâu caàu baøi taäp.
*GV laàn löôït gôïi yù:
Baøi 1: 
-Chuù yù noäi dung caùc baøi ca dao
-Döïa vaøo nhöõng hieåu bieát veà töø traùi nghóa xaùc ñònh töø caùc caëp töø traùi nghóa trong caùc baøi ca dao.
VD:Caëp töø traùi nghóa ôû baøi ca dao soá1: laønh >< raùch
Baøi 2: 
-Chuù yù caùc töø in ñaäm cho saün.
-Tìm caùc töø traùi nghóa töông öùng.
	 caù töôi(öôn)
VD: töôi
	 hoa töôi( heùo )
Baøi 3: 
-Ñoïc caùc thaønh ngöõ
-Xaùc ñònh caùc töø traùi nghóa bò löôït boû, roài boå sung cho hoaøn chænh.
VD: chaân cöùng ñaù meàm
Baøi 4: 
GV höôùng daãn HS veà nhaø thöïc hieän
-HS chuù yù laéng nghe
-HS chuù yù noäi dung treân baûng phuï
-HS thöïc hieän yeâu caàu
-Trình baøy 
-Laéng nghe
-HS tìm töø traùi nghóa 
-HS laéng nghe vaø ghi nhaän
-HS ruùt ra khaùi nieäm töø traùi nghóa.
-HS ñoïc vaø thöïc hieän ghi nhôù SGK
-HS chuù yù laéng nghe 
-HS laøm baøi taäp nhanh theo höôùng daãn cuûa GV
-HS chuù yù hai baøi thô treân baûng.
-HS suy nghó, traû lôøi.
-HS laéng nghe vaø ghi nhaän
-HS tìm thaønh ngöõ theo yeâu caâu.
HS quan saùt, ghi nhaän.
-HS suy nghó, traû lôøi
-Suy luaän , trình baøy 
-HS laéng nghe vaø ñoïc ghi nhôù
-HS laàn löôït xaùc ñònh caùc yeâu caàu baøi taäp
-HS laéng nghe gôïi yù roài thöïc hieän baøi taäp 1 theo göoïi yù cuûa GV
-HS suy nghó , xaùc ñònh , leân baûng trình baøy 
-Nhaän xeùt , boå sung 
-HS tìm caùc töø traùi nghóa ñeå hoaøn thaønh caùc thaønh ngöõ
-HS ghi chuù veà nhaø thöïc hieän
	4. Cuûng coá kieán thöùc : (2’)
	 ?. Nhaéc laïi theá naøo laø töø traùi nghóa ? Tìm moät hai caâu ca dao coù töø traùi nghóa.
	 ?. Töø traùi nghóa coù taùc duïng gì trong lôøi vaên, lôøi thô ?
5. DAËN DOØ: 
 1. Baøi cuõ
Hoïc ghi nhôù vaø laøm baøi taäp 4
 2. Baøi môùi 
	a. Soaïn baøi tieát lieàn keà : “Luyeän noùi: Vaên bieåu caûm veà söï vaät, con ngöôøi”
-Choïn moät trong 4 ñeà ñaõ neâu trong SGK roài thöïc hieän tröôùc theo yeâu caàu.
-Taäp noùi ôû nhaø tröôùc theo daøn baøi.
 b. Xem tröôùc baøi theo phaân moân : “ Thaønh ngöõ ”
	-Ñoïc baøi tröôùc ôû nhaø 
	-Ñoïc vaø ñònh höôùng traû lôøi caùc caâu hoûi ñeà muïc SGK
 3. Traû baøi : Caùch laäp yù cuûa baøi vaên bieåu caûm.