Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 15 - Tiết 76: Cố hương

 Tiết 76 
Ngày soạn:10/12
	cố hương	
Lỗ Tấn
A.Mục đích yêu cầu:
- Giúp học sinh cảm nhận được nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn “Cố hương” qua đoạn trích, thấy được tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuất hiện tất yếu của cuộc sống mới, xã hội mới của nhà văn.
- Rèn kỹ năng nhận xét, đánh giá màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm, việc sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật so sánh và đối chiếu, kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt. Rèn kỹ năng tóm tắt tác phẩm, phân tích nhân vật.
- Bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, biết trân trọng tình cảm
cao đẹp.
B.Phương pháp
 Đọc – Phân tích
c. Chuẩn bị : 
	- GV: SGK - Tài liệu tham khảo - Bình giảng văn 9
	- HS: Soạn -Đọc văn bản theo câu hỏi hướng dẫn.
d. tiến trình lên lớp :
1- ổn định tổ chức : 
2- Kiểm tra : Không KT vì giờ trước KT 1 tiết	
3- Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản 
Hoạt động 1 
 -Hs đọc chú thích
? Trình bày những hiểu biết của em về tác giả tác phẩm
-Hs trình bày -> Giáo viên khái quát
- HS đọc chú thích (*) SGK 216.
-HS và GV đọc 1 lần. Chú ý ngắt ở phần tách đoạn.
-Gọi Hs đọc -> Nhận xét
? Tóm tắt ngắn gọn câu chuyên.
-Sau 20 năm xa quê nhân vật tôi trở về thăm làng củ
-So với ngày trước cảnh vật cảnh vật và con người nơi quê thật tàn tạ và nghèo hèn
-Mang nôỉ buồn thương nhân vật Tôi rời Cố hương ra đi với ước vong c/s làng quê được đổi thay.
? Nêu bố cục của đoạn trích?Nội dung của đoạn?
+ 3 phần : Từ đầu -> sinh sống: Nhân vật tôi trên đường về quê.
 -Tiếp ->sạch trơn như quét: Những ngày nhân vật tôi ở nhà.
 - Còn lại: Tâm trạng và ý nghĩ nhân vật tôi trên đường rời quê. 
- Truyện có yếu tố hồi ký.
- Bố cục đầu cuối tương ứng.
=> Kể theo trình tự thời gian, không gian, có sự đan xen giữa quá khứ và hiện tại.
? Xác định nhân vật trung tâm trong đoạn trích ( Nhân vật Tôi)
? Quan hệ nhân vật Tôi với tác giả như thế nào ?( Có nhiều điểm tương đồng, có thể hieeur từ nhân vật Tôi để hiểu tình cảm và tư tưởng của tác giả
- Hoạt động nhóm:
I- Tìm hiểu chung
1.Tác giả -Tác phẩm
- Lỗ Tấn (Chu Thụ Nhân) danh nhân văn hóa.
- Quê Triết Giang - TQ
-Sự nghiệp sáng tác phong phú, tác phẩm giàu giá trị hiện thực và tính chiến đấu.
2.Đọc và tìm hiểu chú thích
3.Tóm tắt tác phẩm
3. Bố cục : 3 phần
5. Phương thức biểu đạt: Tự sự +Miêu tả+Biểu cảm, cách lập luận
3- Củng cố : (2 phút)
- Nhận xét vai trò của người kể chuyện trong Cố hương ?
4- Hướng dẫn về nhà: (1 phút) 
- Trả lời tiếp câu hỏi còn lại.
- Hình ảnh con đường ở cuối truyện.
----------------------------------------------------------------------------
 Tiết : 77
Ngày soạn:10/12
	cố hương
 ( Tiếp)
A.Mục đích yêu cầu
- Giúp học sinh cảm nhận được nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn “Cố hương” qua đoạn trích, thấy được tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuất hiện tất yếu của cuộc sống mới, xã hội mới của nhà văn.
- Rèn kỹ năng nhận xét, đánh giá màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm, việc sử dụng thành công các biện pháp nghệ thuật so sánh và đối chiếu, kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt. Rèn kỹ năng tóm tắt tác phẩm, phân tích nhân vật.
- Bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, biết trân trọng tình cảm cao đẹp.
B.Phương pháp
 Đọc – Phân tích
c. Chuẩn bị : 
- GV: SGK - Tài liệu tham khảo - Bình giảng văn 9 - Phiếu học tập - bảng phụ.
- HS: Soạn -Đọc văn bản theo câu hỏi hướng dẫn.
d. tiến trình lên lớp
1. ổn định tổ chức : 
2. Kiểm tra : (5 phút) 
Đề bài: Tóm tắt truyện " Cố Hương"
HS tóm tắt theo ý hiểu.
3. Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
Hoạt động 1
Tìm hiểu văn bản ( 35 phút)
? Truyện có nhiều nhân vật. Nhân vật nào là nhân vật chính, nhân vật trung tâm của tác phẩm ?
-GV: yêu cầu HS kể ngắn gọn đoạn đầu
-GV nhận xét cách kể.
? Nhân vật Tôi được nói đến trong thời điểm nào?
GV định hướng:
Hai thời điểm:
+ Trên đường về quê
+ Những ngày ở quê
+Trên đường rời quê
? Nhân vật tôi trở về thăm quê vào thời gian nào ? Chi tiết nào MT cảnh làng quê sau 20 năm Tôi trở về 
-Đang độ giữa đông
-Thôn xóm tiêu điều hoang vắng
-Nằm im lìm dưới vòm trời vảng úa
? Cảnh đó dự báo c/s như thế nào đang diễn ra ở quê
?Trước cảnh đó tiếng nói nào văng lên trong nội tâm trong người trở về
a”Đây có phải...ghi nhớ”
? Em đọc được cảm giác nào của tôi từ tiếng vọng nội tâm này ?
? Từ đó t/c nào của cố hương được bộc lộ
? Chuyến về quê này của tôi có gì đặc biêt ?
-ý định: Từ giã nó lần cuối cùng
-Vĩnh biệt ngôi nhà yêu dấu
-Từ giã làng củ thân yêu và đem cả gia đình đến nơi đất khách.
? Biện pháp NT nào được sử dụng ở đoạn nầy ?
-Kể, tả, biểu cảm soa sánh đối chiếu giữa hiện tại và hồi ức.
? H/a Cố hương hiện lê ntn trong con măt và tấm lòng người về thăm quê ?
+ GV bình: Cảnh tiêu điều xơ xác ở quê khiến tôi hụt hững thương cảm và buồn se lòng. Vì làng trong kí ức tôi đẹp hơn nhiều nhưng đẹp như thế nào thì không hình dung được.
+GV chuyển ý:
? Tóm tắt đoạn “Những ngày ở quê”
? Trở về nhà củ điều đầu tiên tg cảm nhận được ddos là sự thay đổi của cảnh vât. Chi tiết nào MTả sự thay đổi đó ?
-Mái ngói ->Cọng tranh phất phơ
-Cảnh hiu quạnh
? Cảnh thì vậy còn con người thì ntn ?
? Những ngày ở quê tôi gặp lại những người quen củ trong đó cuộc gặp gỡ với nhân vật nào được kể nhiều nhất ?
-Nhuận thổ và chị Hai Dương
? Mối quan hệ của Tôi & Nhuận Thổ được kể trong thjời điềm nào ?
-Quá khứ – Hiện tại.
? Trong ký ức Tôi h/a N T xưa gắn với cảnh tượng nào ?
-Vầng trăng tròn, bải cát, bải dưa, bờ biển
-Đưa bé 11, 12 tuổi cổ đeo vòng bạc tay cầm chiếc đinh ba
? Tại sao Tôi lại gọi đó là cảnh tượng thần tiên ?
? Khi đó NT được hiện lên với biểu hiện cụ thể nào về hình dáng, trang phục và tính tình ?
-Mặt tròn, nước da bánh mật, đầu đội mũ lông chiên, cổ đeo vòng bạc, thấy ai cũng bẻn lẽ, bẩy chim tài, biết nhiều chuyên
? H/a người bạn củ hiện lên tròng tâm trí Tôi ntn? 
? Chi tiết “Tôi khóc, Nhuận Thổ khóc” khi chia tay đã nói gì về tình bạn giữa 2 người ?
-Chuyển ý: Tình bạn của họ lúc đó thật đẹp,thân thiết vui buồn có nhau.
? Sau 20 năm gặp lại NT bây giờ qua con mắt của nhân vật Tôi ntn ?
-Da vàng
-Vết nhăn sâu hoắm, mi mát viền đỏ, sưng mộng húp lên, mủ rách tươm, người co rúm, bàn tay thô kệch, chào cung kính”Bẩm ông”
“Xin tất cả các đống tro”
?NT hiện tại như hế nào ?
GV: Đặc biệt giữa 2 người đã có hố sâu ngăn cách về tình bạn
? Nét nổi bật trong trong XD nhân vật ở đoạn này là gì 
? Em hiểu gì về lời than của Tôi dành cho NT ?
“Con đông mùa mất, thuế nặng.. mụ mẫm đi:
--Sự thay đổi có nguyên nhân từ cách sống lạc hậu của người Ndân, từ hiện thưcc đen tối của XH Trung Quốc bị áp bức
*Cho Hs liên hệ với XH PK Việt Nam.
? Trong ký ức Tôi chị Hai Dương là”Nàng Tây Phi đậu phụ” cách gọi ấy có ý nghĩa gì ?
? Sau 20 năm nhân vật đó xuất hiện trước 
“Tôi” với bộ dạng như thế nào qua hành động và lời nói ?
-Lưỡng quyền nhô... môi mỏng dính
-Đứng dạng ra... như cái com pa
? Có nhận xét gì về chị Hai Dương lúc này 
-> Biểu hiện của sự suy thái về đạo đức
? Từ sự đổi thay của NT và chị HD người kể chuyện muốn ta hiểu gì về c/s đang diễn ra nơi Cố Hương
? Từ sự thay đổi đó Tg cảm thấy điều gì 
(Liên hệ Chí Phèo của Nam Cao)
Chuyển ý: Diễn biến của nhân vật Tôi ntn tiết sau chúng ta học tiếp
II.Phân tích
1. Nhân vật Tôi:
a. Tôi trên đườn gtrở về thăm quê:
-Tàn tạ nghèo khổ
-Sự ngạc nhiên chua xót
à Yêu quý đến độ xót xa cho sự nghèo khổ của làng quê
ốTiêu điều xơ xác đáng thương, đầy thất vọng
2.Những ngày ở quê
-Cảnh buồn bả hoang vắng -> Sự tàn tạ bao trùm
 +Nhuận Thổ quá khứ
-Cảnh sáng dấu hiệu của thanh bình, hạnh phúc.
-Mạnh khoẻ, khôi ngô, hồn nhiên, tình cảm, biết nhiều chuyện.
-Gắn bó thân thiết, bình đẳng
+NT hiện tại
-> Thay đổi toàn diện, tàn tạ cả thể xác lẫn tinh thần
-So sánh, tương phản
+Chị Hai Dương
-Đẹp, thân thiện
->Xấu-> Cả tình tình và hình dáng
-C/s quẩn quanh nghèo khổ, hèn kém, bất lương
ố Sự thất vong lớn lao trước sự thay đổi quá sức
Xót thương, bất lực và căm ghét
4- Củng cố : ( 3 phút)
- Tình cảm quê hương được tác giả biểu hiện như thế nào qua diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi ?
-Nét đặc sắc về NT của đoạn vừa phân tích 
5- Hướng dẫn về nhà : ( 1 phút)
- Tâm trạng của Tôi trên đường rời quê.