Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 2 - Tiết 5, 6 : Cuộc chia tay của những con búp bê (tiết 4)

Tuần 2
Tiết 5 +6 : Cuộc chia tay của những con búp bê 
	 ( Khánh Hoài )
*Mục tiêu : Giúp HS:
-Thấy được những tình cảm chân thành ,sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện .Cảm nhận được nỗi đau đớn ,xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh ,biết thông cảm và chia sẻ với những người bạn ấy .
-Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động .
*Chuẩn bị : GV nghiên cứu soạn bài 
 HSđọc văn bản ,học bài ,trả lời những câu hỏi cuối bài .
*Nội dung :
A.Kiểm tra (5p) Thông qua bức thư trong văn bản Mẹ tôi ,người bố muốn nói với con điều gì ?
B.Bài mới (40p)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Đọc chú thích *
Gvgiới thiệu văn bản 
?Văn bản được viết theo phương thức nào mà em đã học ?
?Văn bản kể lại chuyện gì ?
?Nhân vật chính của truyện là ai ?
?Vì sao em xác định như vậy ?
?Có mấy sự việc được kể trong văn bản ?
 Đọc từ đầu hiếu thảo 
?Búp bê có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của hai anh em Thành ,Thủy ?
?Vì sao phải chia búp bê ra ?
?Hình ảnh Thành –Thủy hiện lên như thế nào khi mẹ ra lệnh chia đồ chơi ?
?Hình dung như thế nào về tâm trạng của Thành –Thủy lúc này ?
?Trong khi chia búp bê ,Thành Thủy cónhững 
cử chỉ ,lời nói nào ?
?Vì sao Thủy giận dữ rồi lại vui vẻ ?
?Hình ảnh hai con búp bê luôn đứng cạnh nhau mang ý nghĩa gì ?
?Theo em ,vì sao Thành –Thủy không thể mang búp bê ra chia ?
Tiết 6 
*Mục tiêu : Giúp HS:
-Thấy được những tình cảm chân thành ,sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện .Cảm nhận được nỗi đau đớn ,xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh ,biết thông cảm và chia sẻ với những người bạn ấy .
-Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động .
*ổn định (1p)
*Bài mới (39p) Đọc phần 2
? Khi đén lớp học Thủy có cử chỉ thế nào ? h/d h/ ảnh Thủy ?
? Tại sao khi đến trường Thủy lại bật khóc .
? Lúc này Thủy có nghĩ gì ? Thử nói hộ 
? Còn cô giáo và các bạn .
Em cảm nhận được thái độ , tình cảm nào của cô giáo , các bạn giành cho Thủy lúc này .
? Em có suy nghĩ gì trước cuộc chia tay và tình cảnh của Thủy lúc này .
GV : Đọc 
? Tại sao khi dắt em ra ra khỏi trường Thành lại kinh ngạc thấy mọi người  trùm lên cảnh vật
Đọc đọan cuối 
? Vì sao Thành – Thủy phải chia tay ?
?Trong cuộc chia tay , h/ ảnh Thành ,Thủy hiện lên qua chi tiết nào ?
? Em cảm nhận được điều gì ở 2 anh em Thành – Thủy qua những chi tiết đó .
? Lời nhắn nhủ của Thủy : Anh phải  Theo em lời nhắn đó mang ý nghĩa nào ?
GV : Câu chuyện là cuộc chia tay 
? Có cách nào tránh được nỗi đau ?
? Qua VB , tác giả muốn gửi đến mọi người thông điệp nào ?
? Em học tập được gì từ cách kể chuyện của tác giả b VB . 
I.Tìm hiểu khái quát :
-Phương thức tự sự 
- Cuộc chia tay của hai anh em .
Cả hai anh em .Vì mọi sự việc xảy ra trong câu chuyện đều có sự tham gia của cả hai .
- Có ba sự việc :-Chia búp bê 
 -Chia tay lớp học 
 -Chia tay hai anh em 
II.Tìm hiểu văn bản :
1.Cuộc chia búp bê ;
(Là đồ chơi thân thiết gắn liền với tuổi thơ của hai anh em )
(Bố mẹ ly hôn ,hai anh em phải xa nhau )
-Thủy :Run lên bần bật 
 Cặp mắt tuyệt vọng 
 Hai bờ mi sưng mọng 
-Thành : Cắn chặt môi 
 Nước mắt tuôn ra .
 Buồn khổ ,đau xót ,bất lực 
-Thành : Đặt hai búp bê sang hai hai phía 
 Đặt vệ sĩ vào cạnh con Em nhỏ 
-Thủy :Tru tréo giận dữ 
 Vui vẻ 
(Giận dữ vì không chấp nhận chia búp bê .Vui vẻ khi búp bê được ở cạnh nhau ) 
 Tình anh em bền chặt không gì có thể chia rẽ .
( Vì : Búp bê là kỷ niệm của tuổi thơ , là h/ảnh hai anh em ruột thịt , gắn bó .
2/ Cuộc chia tay với lớp học :
- Thủy : Khóc thút thít 
( Trường học là nơi khắc ghi những kỉ niệm , những niềm vui của Thủy . Thủy sẽ không còn được đi học nữa , sắp phải chia xa mãi mãi  )
- Cô giáo : Ôm lấy thủy 
Các bạn : Sững sờ , khóc .
( Sự ngạc nhiên , niềm đồng cảm xót thương của thầy , bạn giành cho Thủy oán ghét cảnh gđ chia lìa )
 Cuộc chia tay đầy nước mắt , thấm đẫm tình người ( Tình thầy trò , bè bạn )
 T/ cảnh bất hạnh , tuyệt vọng .
( Thành cảm nhận được sự bất hạnh của 2 anh em , sự cô đơn của mnhf trước sự vô tình của người và cảnh  )
3/ Cuộc chia tay của hai anh em :
( Bố mẹ li hôn  )
- Thủy : Mặt tái xanh 
	Khóc , dặn dò anh 
- Thành : khóc
 Đứng như chôn chân 
 Tâm hồn trong sáng nhạy cảm ; tình anh em thắm thiết 
( Không được chia rẽ tình anh em ; nhắn nhủ mỗi gia đình và xh hãy vì hạnh phúc của tuổi thơ )
III/ ý nghĩa :
- Tổ ấm gia đình 
Không thể đẩy trẻ em vào tình cảnh bất hạnh ..
- Cách kể chuyện từ ngôi thứ nhất chân thật và cảm động ; các sự việc được kể theo trình tự thời gian .
 C.Củng cố ( 4p ) : Văn bản : cuộc chia tay  là câu chuyện về những cuộc chia tay . Theo em đó có phải là những cuộc chia tay bình thường không ? Vì sao
( Họat động nhóm ) .
D.Hướng dẫn : ( 1p ) - Tóm tắt chuyện 
 - Đọc phần đọc thêm ; - Soạn : Những câu hát về tình cảm gia đình	 
	*******************************
tiết 7 : bố cục trong văn bản
*Mục tiêu : 
- Giúp HS hiểu rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản , trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản .
- Thế nào là một bố cục rành mạch và hợp lý để bước đầu x/d được những bố cục rành mạch hợp lí cho các bài làm 
- Tính phổ biến và sự hợp lí của dạng bố cục 3 phần , nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục để từ đó có thể làm mở bài , thân bài , kết bài đúng hướng hơn , đạt kết quả tốt hơn .
*Chuẩn bị : 
- GV : Nghiên cứu S G K , S G V , sọan bài 
Bảng phụ ghi ví dụ 
- HS : học bài cũ , đọc S G K 
*Nội dung :
A.Kiểm tra ( 5p ) : Để 1 văn bản có tính liên kết phải có những đ/k nào ?
B.Bài mới ( 38p ) :
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
GV đưa bảng phụ VD về một đơn xin nghỉ học 
?Cách viét trên có được không ?Vì sao ?
?Sắp xếp lại cho hợp lý ?
?Trong 1văn bản ,có thể tùy tiện muốn ghi nội dung nào trước cũng được hay không ?
? Các ý các phần trong văn bản phải tuân thủ yêu cầu nào ?
G:Việc sắp xếp 
?Thế nào là bố cục văn bản ?
 Đọc VD 2(1)
?Văn bản gồm mấy đoạn ?
?Nhận xét về nội dung ,ý nghĩa và cấu tạo ngữ pháp của mỗi câu trong đoạn ?
?Đọc văn bản ta có hiểu nội dung không ?Vì sao ?
 Đọc VD(2) +VB N/văn 6
?So sánh nội dung 2 văn bản ?
?Sự sắp xếp các câu trong mỗi văn bản ?
?Đọc văn bản nào dễ hiểu hơn ?Vì sao ?
?Muốn tiếp nhận dễ dàng thì một văn bản phải đảm bảo yêu cầu nào ?
? Nêu bố cục văn bản miêu tả ?
? Nhiệm vụ của mỗi phần ?
? Có cần phân biệt rõ ràng nhiệm vụ mỗi phần không ? Vì sao ?
Bài tập3:Bố cục chưa thật rành mạch và hợp lí . 
I.Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản :
1.Bố cục của văn bản :
-Không được .Vì :các ý , các nội dung lủng củng , lộn xộn .
- HS sắp xếp lại 
 Sắp xếp theo một trình tự 
 Kết luận 1 ( S G K )
2 / Những yêu cầu về bố cục :
Các câu đúng n/p , rõ nghĩa 
Khó hiểu vì các câu sắp xếp lộn xộn chưa có sự LK gắn bó 
Có những câu văn về cơ bản là giống nhau 
- VB 2 ( 2 ) . Có sự thay đổi , không theo trình tự như v / b ở sách văn 6 ; Các câu lộn xộn 
- VB S G K : sắp đặt bố trí các câu , các đoạn hợp lí rõ ràng 
 KL 2 Nội dung 
 Trình tự 
3 / Các phần của bố cục :
Gồm 3 phần : Mở bài 
	 Thân bài 
	 Kết bài
Cần ; có phân biệt rõ thì văn bản mới rành mạch hợp lí
II / Ghi nhớ : S G K ( tr 30 )
III / Luyện tập :
Vì : các điểm 1 , 2 , 3 ở thân bài mới chỉ là kể lại việc học tốt chứ chưa phải là trình bày kinh nghiệm học tốt .
Còn điểm 4 không nói về học tập 
C.Củng cố ( 1p ) : Nhắc lại ghi nhớ .
D.Hướng dẫn ( 1p ) : Về học thuộc , ghi nhớ .
 Làm bài tập 2
	 Đọc bài mạch lạc trong văn bản 
	 **********************************************
Tiết 8 : mạch lạc trong văn bản
* Mục tiêu : - Giúp HS có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho v/ bản có mạch lạc , không dứt đoạn hoặc quẩn quanh .
 - Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài tập làm văn .
* Chuẩn bị : - GV: nghiên cứu S G K – sọan bài . 
	 - HS : Học bài cũ , đọc S G K 
* Nội dung :
A. Kiểm tra ( 5p ) - Thế nào là bố cục văn bản ?
	 - Những yêu cầu về bố cục văn bản .
B.Bài mới : ( 38p )
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
GV : “ Mạch lạc” : mạch máu trong cơ thể
( nghĩa đen )
Trong v/ bản cũng có cái gì giống như mạch máu , làm cho các phần 
Đọc S G K ( những tính chất )
? Mạch lạc trong v/ bản có những t/ chất gì trong số các t/ chất đó ?
? Vậy mạch lạc trong v/ bản là thế nào ?
? Tóm tắt những sự việc chính của v/ bản : cuộc chia tay .
? Toàn bộ sự việc trong v/ bản xoay quanh sự việc chính nào ?
? Hai anh em T – T dóng vai trò gì ?
GV : Mặc dù nói về nhiều  sự việc chính là 
đề tài 
? Mở lại v/ bản tất cả các câu , các đoạn , các phần trong v/ bản có cùng hướng về đề tài chính đó không ?
GV : Các phần đều tập trung làm rõ cho  là đ/ k thứ nhất tạo ra mạch lạc .
? Đó là đ/ k nào ?
GV : Các đoạn kể 
? Cho biết các đoạn ấy được nối kết với nhau theo mối liên hệ nào ?
GV : Có nhiều mối liên hệ để nối kết là đ/ k thứ 2.
? Có mấy đ/ k để 1 v/ bản có tính mạch lạc ?
 HS đọc văn bản 
? Chủ đề của đoạn 
? Trình tự 
I/ Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản .
1/ Mạch lạc trong văn bản :
 Cả 3 tính chất 
- Là sự tiếp nối của các câu , các ý theo 1 trình tự hợp lí 
2/ Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc :
Việc chia tay của Thành - Thủy 
 Sự việc chính
 Nhân vật chính 
 - Các phần  nói về một đề tài .
( Các phần  )
Thời gian , không gian , tâm lí .
- Các phần  nối kết theo 1 trình tự hợp lí 
II/ Kết luận : S G K .
III/ Luyện tập : Bài tập 26 
- Sắc vàng trù phú đầm ấm của làng quê vào mùa đông giữa ngày mùa .
- Chủ đề đó được dẫn dắt theo 1 trình tự hợp lí rõ ràng 
Câu dầu : Giả thích bao quát về sắc vàng trong không gian , thời gian
Sau đó : Nêu rõ những biểu hiện của sắc vàng .
Hai câu cuối : Nhận xét , cảm xúc về màu vàng 
 Trình tự với bố cục 3 phần nhất quán rõ ràng 
C.Củng cố ( 1p ) : HS đọc lại ghi nhớ 
D.Hướng dẫn ( 1p ) : Về học thuộc phần ghi nhớ ; làm bài tập 1 ( a ) 
	Đọc – soạn bài : Câu hát về tình cảm gia đình .
	 ************************************************