Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 2 - Tiết 5: Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê (Tiết 4)

Tuần 2 	Ngày soạn: 23/08/2010
Tiết 5 	Ngày dạy : 30/082010
	Ngữ văn:	
Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê
	 Khánh Hoài
A. Mục tiêu cần đạt
	1. Kiến thức. 
	- Hiểu được những tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết thông cảm, chia xẻ với những bạn ấy. Vấn đề quyền trẻ em được hưởng hạnh phúc gia đình: trách nhiệm của cha mẹ đối với con cái.
 	- Nghệ thuật kể chuyện nhỏ nhẹ, tự nhiên, xen nhiều đối thoại chân thật, cảm động.
	2. Kĩ năng:
	- Đọc hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.
	- Kể và tóm tắt chuyện.
	3. Thái độ:
 	- Bồi dưỡng tình yêu gia đình, quý trọng tình cảm ruột thịt.
	- Trau dồi ý thức học tập bộ môn.
B. Chuẩn bị
 - GV: Soạn giáo án.
 - HS: Đọc và soạn bài mới
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
 I. ổn định tổ chức:
 II. Kiểm tra bài cũ:
- Nêu cảm nhận của em về hình ảnh và vai trò của người mẹ qua hai văn bản: "Cổng trường mở ra" và "Mẹ tôi"?
 III. Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:
 	- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh
	- Phương pháp: Thuyết trình
	- Thời gian: 2 phút 
	Trong cuộc sống, có những nỗi đau đớn bất hạnh, đó là khi ta phải vĩnh viễn mất đi những người thân yêu nhất. Nhưng cũng có khi người thân yêu của chúng ta vẫn còn mà gia đình lại phải chia lìa, cách biệt, mỗi người một phương.
	 Câu chuyện mà chúng ta sắp học đó là cuộc chia tay của hai anh em Thành, Thuỷ với những con búp bê - Một cuộc chia tay bắt buộc khi mà bố mẹ của hai em không còn sống với nhau nữa. Đây là truyện ngắn được giải Nhì trong cuộc thi thơ văn viết về quyền trẻ em do viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát -đa Bác-nen - Thuỵ Điển tổ chức. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu.
Hoạt động 1: Giới thiệu chung
- Mục tiêu: Nắm được một số nét khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 2 phút 
- GV gọi HS đọc phần chú thích * trong SGK.
? Văn bản này do ai sáng tác?
- HS trả lời.
? Em hãy nêu những hiểu biết của em về tác phẩm?
- HS dựa vào SGK trả lời.
1. Tác giả: Khánh Hoài
2. Tác Phẩm: Được trao giải nhì trong cuộc thi thơ-văn viết về quyền trẻ em do Viện khoa học giáo dục và tổ chức Cứu trợ trẻ em RAT - ĐA- BAC- NEN - Thuỵ Điển tổ chức năm 1992 
Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc hiểu văn bản
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
- GV HD cách đọc: Phân biệt rõ lời kể, các đối thoại, diễn biến tâm lí của nhân vật người anh, người em qua các chặng chính: ở nhà, đến lớp và về nhà.
- GV và HS đọc 1 lần toàn văn bản.
* Chú giải: (SGK)
? Thế nào là dao díp, võ trang, ráo hoảnh, ô ăn quan?
- HS dựa vào chú thích trả lời
a. Đọc
b. Tìm hiểu chú thích
2. Bố cục và thể loại
? Văn bản này có thể chia làm mấy phần? Nội dung chính của từng phần?
- HS trả lời.
? Văn bản này được viết theo phương thức biểu đạt nào?
a. Bố cục: 3 phần
- P1: Từ đầu -> bao giờ nó cũng hiếu thảo như vậy: Cuộc chia búp bê.
- P2: Tiếp -> trùm lên cảnh vật: Cuộc chia tay lớp học
- P3: Còn lại: Cuộc chia tay của hai anh em.
b. Thể loại: Tự sự xen lẫn với biểu cảm
3. Tóm tắt văn bản
? Em hãy tóm tắt văn bản một cách ngắn gọn?
- HS tóm tắt và nhận xét.
- GV nhận xét, đánh giá.
Gợi ý: Hai anh em Thành và thuỷ sinh ra và lớn lên trang một gia đình khá giả. Cả hai rất yêu thương nhau. Nhưng rồi bố mẹ li dị, Thành và Thuỷ phải chịu cảnh chia lìa. Mẹ bắt Thành và Thuỷ chia nhau đồ chơi. Không thể chịu nổi nỗi đau đớn, hai anh em đã khóc và nhường nhau từng thứ đồ chơi, đặc biệt là hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ. Thương em, Thành đã dành cả hai con búp bê cho em. Thành còn dẫn em đến trường để chia tay với cô giáo và bạn bè. Khi trở về nhà, chuẩn bị lên xe theo mẹ, Thuỷ bỗng quyết định để lại hai con búp bê cho anh. Thành đã khóc và hứa với em sẽ không bao giờ để hai con búp bê ngồi cách xa nhau.
4. Phân tích
a. ý nghĩa nhan đề, ngôi kể.
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
? Tác phẩm được kể theo ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì?
- HS trả lời
? Tại sao truyện lại có nhan đề là "Cuộc chia tay của những con búp bê"?
? Tên truyện có lien quan gì đến ý nghĩa của truyện hay không?
- HS thảo luận
- Câu hỏi gợi mở
? Những con búp be gợi cho em suy nghĩ gì?
* Ngôi kể: Ngôi thứ nhất
-> Giúp thể hiện sâu sắc những suy nghĩ, tình cảm và tâm trạng nhân vật. Mặt khác nó làm tăng thêm tính chân thực của truyện -> sức thuyết phục cao.
* Nhan đề
- Búp bê thể hiện sự hồn nhiên ngây thơ, trong sáng, vô tội.
- Nhan đề truyện gợi ra một tình huống buộc người đọc phải theo dõi -> góp phần thể hiện ý đồ, tư tưởng của tác giả.
- Những con búp bê vốn là đồ chơi của trẻ nhỏ, thường gợi lên sự ngây thơ, hồn nhiên, trong sáng, vô tội giống như hai anh em Thành Thuỷ không có lỗi gì thế mà phải chia xa.
b. Cuộc chia búp bê
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
? Em hiểu thế nào về hoàn cảnh gia đình hai anh em Thành, Thuỷ qua câu nói của người mẹ?
? Cách vào câu chuyện đột ngột như vậy có ý nghĩa gì?
? Búp bê có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của hai anh em Thành và Thuỷ?
- HS traỷ lụứi
? Vì sao hai anh em phải chia búp bê?
- HS trả lời
? Hãy tìm những chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành và Thuỷ rất mực yêu thương gần gũi chia sẻ và quan tâm lẫn nhau?
- HS tìm dựa vào SGK
 ? Em có nhận xét gì về tình cảm của hai anh em trong câu truuyện này?
? Thái độ và tâm trạng của hai anh em khi nghe mẹ giục chia đồ chơi ra? 
? Qua đó em thấy tâm trạng của hai anh em như thế nào?
? Tại sao các em lại có thái độ và tâm trạng như thế?
? Cuộc chia búp bê diễn ra như thế nào? 
- HS trả lời
? Lời nói và việc làm của Thuỷ khi thấy anh chia hai con búp bê có gì mâu thuẫn?
- HS trả lời
? Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẫn đó không? 
- HS trả lời
? Theo em phải tạo ra một môi trường xã hội như thế nào để tạo điều kiện cho sự phát triển của trẻ em?
- HS bộc lộ
? Kết thúc truyện Thuỷ đã lựa chọn cách giải quyết như thế nào? Em có suy nghĩ gì về cách giải quyết ấy?
- HS trả lời
? Hình ảnh hai con búp bê luôn luôn đứng cạnh nhau mang ý nghĩa gì?
- Đây là câu chuyện cảm động của hai anh em chia tay nhau khi người mẹ rời bỏ gia đình về bên ngoại sau khi li dị.
- Bắt người đọc ngạc nhiên và muốn theo dõi cả câu chuyện để biết nguyên nhân. Cách vào bài có tính nêu vấn đề.
- ý nghĩa của búp bê:
+ Là đồ chơi thân thiết
+ Chúng luôn ở bên nhau như Thành và Thuỷ.
- Bố mẹ chia tay, hai anh em phải xa nhau, búp bê phải chia theo lệnh của mẹ.
- Thuỷ mang kim chỉ ra tận sân vận động 
- Chiều nào Thành cũng đón em 
- Hai anh em nhường đồ chơi cho nhau:
+ không phải chia nữa anh cho em tất
+ không em để lại cho anh hết 
-> Tình anh em sâu nặng, chân thành, tình cảm trong sáng, cao đẹp, tấm lòng nhân hậu, vị tha. Đau đớn khi phải chia tay.
- Em tôi bất giác run lên bần bật, kinh hoàng ... cặp mắt tuyệt vọng ... buồn thăm thẳm, hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc nhiều ... suốt đêm em nức nở, tức tưởi.
- Tôi cứ phải cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nước mắt cứ tuôn ra như suối, ướt đẫm cả gối và hai cánh tay áo.
- > Buồn đau, bất lực, tuyệt vọng.
- Vì chia đồ chơi là giờ chia tay giữa hai anh em đã đến. Chúng rất thương yêu nhau, không hề muốn phải xa nhau nhưng không thể sống cùng nhau nữa. Chúng không sao hiểu nổi bố mẹ chúng lại bỏ nhau như vậy? nhất là đối với đứa em, điều này thật khủng khiếp. 
- Thành dành hầu hết đồ chơi cho em
- Đặt hai con búp bê sang hai phía
- Thuỷ tru tréo giận dữ "Sao anh ác thế?"
- Mâu thuẫn: Em không muốn chia rẽ hai con búp bê vì sợ chúng phải xa nhau, phải chịu cảnh chia lìa như bây giờ em đang phải chịu. Nhưng cũng không muốn nhận hết cả hai con vì lo không ai gác đêm cho anh ngủ.
- Gia đình đoàn tụ.
- Kết thúc truyện: Thuỷ đặt con Em Nhỏ quàng tay con Vệ Sĩ.
- > Gợi lên trong lòng người đọc lòng thương cảm một em gái giàu lòng vị tha, vừa thương anh, thương cả những con búp bê. Thà mình chia lìa chứ không để những con búp bê chia tay, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con Vệ Sĩ gác đem cho anh ngủ. 
-> Sự chia tay của hai anh em thật vô lí không nên có.
- Thương cảm xúc động vì tình cảm trong sáng vị tha của hai anh em.
- Tượng trưng cho tình anh em bền chặt không gì chia rẽ được.
D. Củng cố
 - Tóm tắt lại truyện.
 E. Hướng dẫn về nhà.
 - Soạn tiếp bài
------------------------------------o0o-----------------------------------
Tuần 2 	Ngày soạn: 25/08/2010
Tiết 6 	Ngữ văn	Ngày dạy : 30/08/2010	
	Văn bản
Cuộc chia tay của những con búp bê
	Khánh Hoài
A. Mục tiêu cần đạt
	1. Kiến thức. 
	- Hiểu được những tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh và biết thông cảm, chia xẻ với những bạn ấy. Vấn đề quyền trẻ em được hưởng hạnh phúc gia đình: trách nhiệm của cha mẹ đối với con cái.
 	- Nghệ thuật kể chuyện nhỏ nhẹ, tự nhiên, xen nhiều đối thoại chân thật, cảm động.
	2. Kĩ năng:
	- Đọc hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.
	- Kể và tóm tắt chuyện.
	3. Thái độ:
 	- Bồi dưỡng tình yêu gia đình, quý trọng tình cảm ruột thịt.
	- Trau dồi ý thức học tập bộ môn.
B. Chuẩn bị
 - GV: Soạn giáo án.
 - HS : Soạn bài. 
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
 I. ổn định tổ chức:
 II. Kiểm tra bài cũ:
- Cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất của VB"Cuộc chia tay ... " giống với cách kể chuyện nào trong các văn bản đã học? Tác dụng?
 III. Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:
 	- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh
	- Phương pháp: Thuyết trình
	- Thời gian: 2 phút 
	 Chúng ta đã phần nào hiểu về nỗi bất hạnh, khổ đau của hai anh em Thành,Thuỷ. Cuộc chia tay của hai anh em có diễn ra hay không? Vì sao tác giả lại đặt nhan đề văn bản là "Cuộc chia tay của những con búp bê"? Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu ...
b - Đoạn 2:
Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản (tiếp)
4. Phân tích
b. Cuộc chia tay lớp học
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm  ... hải có khi xây dựng văn bản
* Ghi nhớ: SGK-30
2. Những yêu cầu về bố cục trong văn bản
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
- Gọi HS đọc VD (SGK-29)
? Hai câu truyện trên đã có bố cục chưa?
- HS suy nghĩ trả lời
? Mỗi văn bản trong ví dụ gồm mấy đoạn? ý của đoạn này có phân biệt được với ý của đoạn kia không?
- HS suy nghĩ trả lời
? Điều đó làm ảnh hưởng đến nội dung văn bản như thế nào?
- HS thảo luận trả lời
? Theo em cần phải sửa như thế nào?
- HS sửa
? Để cho bố cục rành mạch và hợp lí cần phải có điều kiện nào?
- HS trả lời
- HS đọc ghi nhớ
a. Ví dụ: SGK
b. Nhận xét
- Hai văn bản chưa có bố cục, các ý trong văn bản sắp xếp lộn xộn
- Mỗi văn bản trong ví dụ có hai đoạn (trong nguyên bản SGK NV6 có ba đoạn ). ý của đoạn này không phân biệt đực với ý của đoạn kia.
-> Cách kể chuyện rườm rà, thiếu tính thống nhất làm cho người đọc người nghe thấy khó hiểu. Các chi tiết bị sắp xếp lộn xộn không theo trình tự diễn biến của câu chuyện
- Làm mất đi yếu tố bất ngờ, khiến cho tiếng cười không thể bật ra-> mất đi ý nghĩa phê phán.
+ Sửa lại
- Con ếch trong một cái giếng, nó thấy bầu trời chỉ bằng cái vung, nó nghĩ mình là chúa tể
- Nó ra khỏi giếng, đi lại ghêng ngang và bị giẫm bẹp
- Bỏ câu cuối: từ đáy trâu trở thành bạn của nhà nông
- Bố cục rành mạch và hợp lí: 
 + Nội dung các phần đoạn phải thống nhất, chặt chẽ. Có sự phân biệt rạch ròi.
 + Trình tự các phần đoạn phải được sắp xếp sao cho đạt mục đích giao tiếp.
c. Kết luận: Ghi nhớ SGK-30
3. Các phần của bố cục
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
? Bài văn tự sự, miêu tả có mấy phần và nhiệm vụ của từng phần là gì?
- HS trả lời
? Có phân biệt rõ ràng nhiệm vụ của từng phần không? Vì sao?
- HS trả lời
? Nếu nói phần Mở bài là sự tóm tắt, rút gọn của Thân bài còn phần Kết bài chẳng qua là sự lặp lại của phần Mở bài đúng hay sai? Vì sao?
- HS trả lời
? Nếu nói Mở bài và Kết bài là những phần không cần thiết lắm. Em có đồng ý với ý kiến đó không?
- HS trả lời
? Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản?
- HS trả lời
- Gọi Hs đọc ghi nhớ
? Em hiểu thế nào về cụm từ "thường được xây dựng" trong phần ghi nhớ?
- HS trả lời
- GV: Không phải văn bản nào cũng bắt buộc phải có ba phần.
- Gồm 3 phần: 
+ Mở bài: Giới thiệu chung về đối tượng được kể, tả.
+ Thân bài: Kể, tả lần lượt, chi tiết đối tượng.
+ Kết bài: Tóm tắt về đối tượng và nêu cảm nghĩ về đối tượng.
-> Mỗi phần có một đặc điểm, nhiệm vụ riêng biệt dó đó có thể dễ dàng nhận ra đặc điểm từng phần.
- Sai vì:
 + Mở bài không những thông báo đề tài mà còn làm cho người đọc đi vào đề tài dễ dàng, tự nhiên, hứng thú, hình dung được các bước đi của bài văn.
 + Kết bài không những khái quát lại, nêu cảm tưởng, suy nghĩ mà còn phải làm cho bài văn để lại ấn tượng tốt đẹp cho người đọc. Có thế bố cục mới đạt yêu cầu.
+ Văn bản thường được xây dựng theo bố cục ba phần: Mở bài, thân bài, kết bài
* Kết luận: Ghi nhớ SGK-30
Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
Bài tập 2-SGK-30: HS đọc yêu cầu BT2
Ghi lại bố cục của truyện "Cuộc chia tay của những con búp bê"
?
- HS suy nghĩ trả lời
 Nhận xét về bố cục vừa tìm được
- HS suy nghĩ trả lời
Bài tập 3-30: HS đọc yêu cầu BT3
- HS xếp lại theo trình tự.
Bài 2:
+ Mẹ bảo phải chia đồ chơi
+ Hai anh em chia đồ chơi
+ Hai anh em đến trường chia tay thầy cô và bạn bè
+ Hai anh em chia tay nhau
- Bố cục hợp lý theo trình tự thời gian diến ra sự việc, có mở đầu có kết thúc
Bài 3:
+ Báo cáo thành tích học của cá nhân
+ Mở bài:
+ Thân bài: Thành tích học tập của bản thân
- Bản thân đã học ở nhà, ở lớp như thế nào
+ Kết bài: Chúc đại hội thành công
IV - Củng cố
	1. Nhắc lại bố cục của văn bản.
	2.BT củng cố: HS chọn ý đúng
 ? Dòng nào sau đây nói đúng khái niệm bố cục của một văn bản?
	A. Là sự sắp xếp các ý theo một trình tự hợp lí trong một văn bản.
	B. Là tất cả các ý được trình bày trong văn bản.
	C. Là ý lớn, ý bao trùm của văn bản.
	D. Là nội dung nổi bật của văn bản.
V. Hướng dẫn về nhà
	- Làm bài tập 1 SGK-30,31
	- Tìm hiểu bài "Mạch lạc trong văn bản.
------------------------------------o0o------------------------------------
Tuần 2	 Ngày soạn: 25/08/2010
Tiết 8: 	 	 Ngày dạy : 03/09/2010
	Ngữ văn 	
Mạch lạc trong văn bản
 A. Mục tiêu cần đạt
 - Giúp học sinh thấy rõ vai trò và tầm quan trọng của bố cục và mạch lạc trong mỗi văn bản
 - Biết xây dựng bố cục trong văn bản, tập viết văn có mạch lạc
	B. Chuẩn bị 
 - GV: Giáo án, TLTK
 - HS: Làm bài tập. đọc và trả lời câu hỏi trước
 C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy dọc
	I. ổn định tổ chức:
	II. Kiểm tra bài cũ:
? Bố cục trong văn bản có tầm quan trọng như thế nào? Nêu nhiệm vụ của từng phần trong bài văn miêu tả?
? Làm bài tập 3
	III. Bài mới
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:
 	- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh
	- Phương pháp: Thuyết trình
	- Thời gian: 2 phút 
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản
1. Mạch lạc trong văn bản
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình
- Thời gian: 10 phút
? "Mạch lạc" là từ Hán-Việt hay thuần Việt?
- HS suy nghĩ trả lời
? Giải thích nghĩa của hai yếu tố và từ "mạch lạc".
- HS giải thích.
? Em hiểu "mạch lạc" là gì?
- HS suy nghĩ trả lời
? "Mạch lạc" trong văn bản có cần thiết không? Vì sao?
- HS suy nghĩ trả lời
- "Mạch lạc" là từ Hán - việt
- Mạch = ống, mạch máu, hệ thống
Lạc = nối
-> Mạch lạc là một mạng lưới về ý nghĩa, nối liền các phần các đoạn, các ý của văn bản. trong thơ văn nó còn được gọi là mạch văn, mạch thơ
- Rất cần thiết bởi văn bản không có tính mạch lạc sẽ rời rạc về ý nghĩa, về nội dung giữa các phần, các đoạn sẽ tách rời nhau.
- Mạch lạc = liên kết
2. Các điều kiện để có một văn bản mạch lạc
- Mục tiêu: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm được bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu được những từ ngữ khó trong văn bản. 
- Phương pháp: Vấn đáp, 
- Thời gian: 10 phút
- Gọi HS đọc phần 2.
? Xem lại bố cục và chi tiết của truyện "Cuộc chia tay của nhưng con búp bê" toàn bộ sự kiện trong câu chuyện xoay quanh sự việc nào?
- HS suy nghĩ trả lời
? Vậy "Sự chia tay'' và "những con búp bê" đóng vai trò gì trong truyện?
- HS suy nghĩ trả lời
? Thành và Thủy có vai trò như thế nào trong truyện?
- HS suy nghĩ trả lời
? Khi đảo trật tự sắp xếp ta thấy như thế nào?
- HS suy nghĩ trả lời
? Theo em đó có phải là chủ đề liên kết các sự việc nêu trên thành một thể thống nhất không? Có thể xem là mạch lạc của văn bản được không?
- HS suy nghĩ trả lời
? Các sự kiện được kể theo trình tự nào?
? Tại sao?
- HS suy nghĩ trả lời
? Qua đó em hiểu mạch lạc trong văn bản là gì?
- HS suy nghĩ trả lời
- Gọi HS đọc phần ghi nhớ
a. Ví dụ: SGK - 31,32
b. Nhận xét
+ Bố cục
- Mẹ bắt hai anh em chia đồ chơi
- Hai anh em rất yêu thương nhau, chuyện về hai con búp bê, hai anh em chia đồ chơi
- Thành đưa Thủy đến trường chia tay bạn bè và cô giáo
- Hai anh em chia tay nhau. Thủy để lại hai con búp bê cho Thành
-> Toàn bộ sự việc xoay quanh tình cảm và cuộc chia tay của hai anh em
- Chất xúc tác là lí do cho cuộc chia tay thực sự của hai anh em (Dù 2 con búp bê không chia tay nhau). Búp bê là hình ảnh tượng trưng cho tuổi thơ và gắn bó với tuổi thơ, là kỉ niệm của tuổi thơ
- Đóng vai trò trung tâm, mọi tình tiết đều xoay quanh hai nhân vật này.
- Khó hiểu, không theo trình tự hợp lý hoặc bỏ qua các chi tiết sẽ làm cho câu chuyện thiếu hấp dẫn.
- Mạch lạc chớnh của văn bản là sự chia tay của Thành và Thuỷ buộc phải chia tay nhưng hai bỳp bờ thỡ khụng chia tay.
-> Tỡnh anh em khụng chia rời.
+ Liên hệ thời gian
+ Liên hệ tâm lý (nhớ lại)
+ Liên hệ không gian
+ Liên hệ ý nghĩa
- Chuyện đã sử dụng thành công cả 4 mối liên kết như trên nên có tính hấp dẫn
* Mạch lạc là một tính chất rất quan trọng của văn bản. giúp văn bản dễ hiểu, có đầu có cuối.
* Các phần, các đoạn, các câu phải nói về một vấn đề chung xuyên suốt
- Các phần các đoạn trong câu văn phải được sắp xếp theo trình tự rõ ràng, hợp lý, trước sau hô ứng cho nhau làm chủ đề liền mạch và gợi được nhiều hứng thú cho người đọc người nghe
c. Ghi nhớ: SGK-32
Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập
- Mục tiêu: Biết cách vận dụng lí thuyết vào từng bài, từng tình huống cụ thể. 
- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, hoạt động nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.
- Thời gian: 10 phút
Bài tập 1: (SGK-32) HS đọc yêu cầu BT1
? Tìm hiểu tính mạch lạc trong văn bản "Mẹ tôi" của A-mi-xi?
Bài tập 2: (SGK-34) HS đọc yêu cầu BT2
Trong chuyện "Cuộc chia tay của những con búp bê" tác giả đã không thuật lại nguyên nhân của sự chia tay của bố mẹ Thành và Thủy, làm như vậy có tính mạch lạc không?
Bài 1
a. Bố cục văn bản "Mẹ tôi"
- En-ri-cô đọc thư cha và vô cùng xúc động
- En-ri-cô phạm lỗi với mẹ và cha viết thư cho En-ri-cô
- Mẹ hết lòng vì En-ri-cô
- Bố yêu cầu phải xin lỗi mẹ
-> Nhìn vào bố cục ta thấy sắp xếp có vẻ chưa hợp lý nhưng các phần các đoạn lại được nối với nhau bằng một chủ đề xuyên suốt: Sự ân hận của En-ri-cô
b. Bố cục văn bản của nhà văn Tô Hoài
+ ý tứ chủ đạo xuyên suốt văn bản: Sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng quê vào mùa đông, giữa ngày mùa.
- Giới thiệu bao quát về sắc vàng trong thời gian (mùa đông, giữa ngày mùa) và không gian (làng quê)
- Những biểu hiện của sắc vàng trong không gian và thời gian đó.
- Nhận xét, cảm xúc về màu vàng.
Bài 2:
- Văn bản không đi sâu vào chuyện chia tay của bố mẹ mà nói về những đứa trẻ phải chịu hoàn cảnh đau buồn, chia li khi bố mẹ li hôn
- Không đi vào lí do li hôn bởi nó nằm ngoài chủ đề. Việc thuật lại quá tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc chia tay của người lớn có thể làm cho ý tứ chủ đạo trên bị phân tán, không giữ được sự thống nhất, và do đó làm mất mạch lạc của câu chuyện.
IV - Củng cố 
 - Thế nào là mạch lạc trong văn bản?
 - Cỏc điều kiện để văn bản cú tớnh mạch lạc?
 V. Hướng dẫn về nhà
 - Học thuộc ghi nhớ
 - Soạn bài: Ca dao, dân ca
	 + Những câu hát về tình cảm gia đình
 + Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người.