Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 21 - Tiết 77: Tục ngữ về con người và xã hội

TUẦN 21	TIẾT 77 	NS: 28/12/2011
TUÏC NGÖÕ VEÀ CON NGÖÔØI VAØ XAÕ HOÄI
I-MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 
	- Hiểu ý nghĩa chùm tục ngữ tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về lối sống đạo đức đúng đắn, cao đẹp, tình nghĩa của người Việt Nam.
	- Thấy được đặc điểm hình thức của tục ngữ về con người và xã hội.
	II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 
 1. Kiến thức:
	- Nội dung của tục ngữ về con người và xã hội.
	- Đặc điểm hình thức của tục ngữ về con người và xã hội.
 2. Kĩ năng:
	- Củng cố, bổ sung thêm hiểu biết về tục ngữ. 
	- Đọc - hiểu, phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về con người và xã hội.
	- Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về con người và xã hội trong đời sống.
III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG 
1. Ổn định lớp: 1’
2. Kiểm tra bài cũ: 5’
- Thế nào là văn nghị luận? Kể tên một số văn bản nghị luận mà em biết.
3. Bài mới:
*Giới thiệu bài: 1’
Hoạt động 1: 7’
- Gv ñoïc maãu văn bản roài höôùng daãn hs ñoïc.
- Gv yêu cầu hs đọc chú thích.
 Hs đọc.
Hs đọc.
A. Tìm hiểu chung:
I. Đọc văn bản:
II. Chú thích:
(sgk)
Ho¹t ®éng 2: 25’
b. Đọc - hiểu văn bản :
I. Nội dung:
Caâu 1 :
(?) Theo em , caâu tuïc ngöõ naøy muoán noùi vôùi chuùng ta ñieàu gì ?
(?) Em coù ñoàng tình vôùi nhaän xeùt cuûa ngöôøi xöa khoâng ? Taïi sao ?
? Ngheä thuaät trình baøy cuûa caâu tuïc ngöõ naøy coù ñieàu gì ñaùng löu yù ?
(?) Theo em, caâu tuïc ngöõ naøy coù theå söû duïng trong nhöõng tröôøng hôïp naøo ?
(?) Em coøn bieát caâu tuïc ngöõ naøo nöõa ñeà cao giaù trò con ngöôøi ?
 Caâu 2 :
(?) Em hieåu gì veà caâu tuïc ngöõ naøy?
(?) Caâu tuïc ngöõ naøy coù theå ñöôïc söû duïng trong caùc vaên caûnh naøo ?
Caâu 3 :
(?) Em hieåu gì veà nghóa cuûa caùc töø ñoùi, raùch, saïch, thôm ?
(?) Töø ñoù, em hieåu gì veà nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ naøy?
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät dieãn ñaït caâu tuïc ngöõ ?
(?) Toùm laïi caâu tuïc ngöõ naøy khuyeân nhuû chuùng ta ñieàu gì ?
 Caâu 4 :
(?) Em thaáy caâu naøy coù maáy veá, moái quan heä giöõa caù veá ?
(?) Em haõy noùi nhöõng hieåu bieát cuûa em veà caâu tuïc ngöõ naøy ?
? Toùm laïi caâu tuïc ngöõ naøy khuyeân nhuû chuùng ta ñieàu gì ?
? Ngheä thuaät söû duïng trong caâu ?
Caâu 5, 6 :
(?) Em hieåu gì veà hai caâu tuïc ngöõ naøy ?
? Vaäy veà noäi dung hai caâu tuïc ngöõ naøy coù lieân quan vôùi nhau nhö theá naøo ?
(?) Ñeå nhaán maïnh vai troø cuûa vieäc hoïc thaày, hoïc baïn, caâu tuïc ngöõ naøy söû duïng loái noùi gì ?
(?) Em haõy neâu moät vaøi caëp caâu tuïc ngöõ töông töï nhö caëp caâu treân.
Caâu 7 :
(?) Caâu tuïc ngöõ naøy khuyeân nhuû chuùng ta ñieàu gì ?
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà loái dieãn ñaït cuûa caâu tuïc ngöõ ?
KNS: Tuïc ngöõ khoâng chæ laø kinh nghieäm veà tri thöùc veà caùch öùng xöû maø coøn laø baøi hoïc veà tình caûm.
Caâu 8 :
(?) Nghóa cuûa 2 caâu tuïc ngöõ naøy 
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà hình aûnh söû duïng trong baøi?
?Caâu tuïc ngöõ naøy coù theå söû duïng trong hoaøn caûnh naøo?
Caâu 9 :
(?) Töø “moät caây”, “ba caây”, “ chuïm laïi” ôû ñaây coù yù nghóa gì ?
(?) YÙ nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ 
(?) Loái noùi trong baøi tuïc ngöõ coù gì ñaùng löu yù .
Caâu 1 :
- Khaúng ñònh tö töôûng coi troïng con ngöôøi. Con ngöôøi laø voán quyù nhaát, quyù hôn moïi cuûa caûi treân ñôøi. Ngöôøi quyù hôn cuûa, quyù gaáp boäi laàn .
- Con ngöôøi laø nhaân toá quyeát ñònh trong moïi vieäc. Ngöôøi laøm ra cuûa chöù cuûa khoâng laøm ra ngöôøi .
- Maët cuûa : caùch nhaân hoaù cuûa
- Caùch duøng töø maët ngöôøi , maët cuûa laø ñeå töông öùng vôùi hình thöùc vaø yù nghóa cuûa söï so saùnh trong caâu, ñoàng thôøi taïo neân ñieåm nhaán sinh ñoäng veà töø ngöõ vaø nhòp ñieäu cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe chuù yù .
- Pheâ phaùn nhöõng tröôøng hôïp coi cuûa hôn ngöôøi
- An uûi, ñoäng vieân nhöõng tröôøng hôïp maø nhaân daân cho laø “ cuûa ñi thay ngöôøi “
- Ngöôøi soáng hôn ñoáng vaøng.
- Ngöôøi ta laø hoa ñaát.
- Laáy cuûa che thaân, khoâng ai laáy thaân che cuûa.
Caâu 2 :
Caâu naøy coù hai nghóa :
- Raêng vaø toùc phaàn naøo theå hieän ñöôïc tình traïng söùc khoûe con ngöôøi.
- Raêng, toùc laø moät phaàn theå hieän hình thöùc, tính tình, tö caùch cuûa con ngöôøi. Suy roäng ra nhöõng caùi gì thuoäc hình thöùc con ngöôøi ñeàu theå hieän nhaân caùch cuûa ngöôøi ñoù .
 Söû duïng trong tröôøng hôïp :
- Khuyeân nhuû, nhaéc nhôû, con ngöôøi phaûi bieát giöõ gìn raêng, toùc cho saïch vaø ñeïp
- Theå hieän caùch nhìn nhaän ñaùnh giaù, bình phaåm con ngöôøi cuûa nhaân daân 
Caâu 3 :
- Ñoùi vaø raùch theå hieän söï khoù khaên, thieáu thoán veå vaät chaát ( thieáu aên , thieáu maëc ) 
 - Saïch, thôm chæ nhöõng ñieàu con ngöôøi caàn phaûi ñaït, phaûi giöõ gìn , vöôït leân treân hoaøn caûnh.
 - Nghóa ñen : Duø ñoùi vaãn phaûi aên uoáng saïch seõ, duø raùch vaãn phaûi aên maëc saïch seõ, giöõ gìn cho thôm tho.
 - Nghóa boùng : Duø ngheøo khoå , thieáu thoán vaãn phaûi soáng trong saïch, khoâng vì ngheøo khoå maø laøm ñieàu xaáu xa, toäi loãi.
 - Caâu tuïc ngöõ coù hai veà, ñoái raát chænh ( ñoái veá, ñoái töø ) . caùc töø ñoùi raùch, saïch thôm vöøa ñöôïc hieåu taùch baïch trong töøng veá, vöøa ñöôïc hieåu trong söï keát hôïp giöõa 2 veá cuûa caâu .
 - Caâu tuïc ngöõ coù yù nghóa giaùo duïc con ngöôøi phaûi coù loøng töï troïng .
Caâu 4 :
 - Caâu naøy coù 4 veá . caùc veá vöøa coù quan heä daúng laäp, vöøa coù quan heä boå sung cho nhau .
- Hoïc aên , hoïc noùi : nghóa cuûa hai veá naøy , chính tuïc ngöõ ñaõ giaûi thích cuï theå vaø khuyeân nhuû ñoù laø “ Aên troâng noài, ngoài troâng höôùng “ , “ AÊn neân ñoïi ( baùt ), noùi neân lôøi “, “ Lôøi noùi goùi vaøng “, “ Lôøi noùi chaúng maát tieàn mua, löïa lôøi maø noùi cho vöøa loøng nhau “, “ Im laëng laø vaøng “.
- Hoïc goùi, hoïc môû : khoâng chæ hieåu theo nghóa ñen ( chuyeän goùi, môû goùi nöôùc chaám trong nhöõng gia ñình giaøu sang cuûa Haø Noäi xöa ) maø suy roäng ra coøn coù theå hieåu laø hoïc ñeå bieát laøm, bieát giöõ mình vaø bieát giao tieáp vôùi ngöôøi khaùc ( môû lôøi, goùi lôøi).
 - Moãi haønh vi cuûa con ngöôøi ñeàu laø söï “ töï giôùi thieäu “ mình vôùi ngöôøi khaùc vaø ñeàu ñöôïc ngöôøi khaùc ñaùnh giaù. Vì vaäy, con ngöôøi phaûi hoïc ñeå moïi haønh vi, öùng xöû ñeàu chöùng toû mình laø ngöôøi lòch söï, teá nhò, thaønh thaïo coâng vieäc, bieát ñoái nhaân xöû theá, töùc con ngöôøi coù vaên hoaù, nhaân caùch. 
 - Ñieäp töø “ hoïc “ laëp laïi 4 laàn, vöøa nhaán maïnh vöøa ñeå môû ra nhöõng ñieàu con ngöôøi caàn phaûi hoïc.
 Caâu 5, 6 :
 Caâu 5 : nhaán maïnh vai troø cuûa ngöôøi thaày trong vieäc höôùng daãn , giuùp ñôõ hoïc sinh hoïc taäp “ Ñoá maøy laøm neân “ vôùi quan nieäm daân gian “ ñoá “ laø moät caùch theå hieän söï raát khoù, hieám khi laøm ñöôïc, chöù khoâng phaûi laø söï phuû nhaän hoaøn toaøn . Ñoù cuõng laø söï tinh teá trong khi theå hieän quan nieäm vai troø cuûa ngöôøi thaày .
 Caâu 6 : “ Taày coù theå hieåu laø baèng so saùnh vieäc hoïc thaày vôùi vieäc hoïc baïn . Trong thöïc teá thôøi gian chuùng ta gaëp baïn nhieàu hôn , vì vaäy coù nhieàu ñieàu hoïc ñöôïc ôû baïn , laïi coù theå hoïc baïn ñöôïc thöôøng xuyeân hôn ñeå ñem laïi hieäu quaû .
 - Hai caâu tuïc ngöõ naøy vöøa ñeà cao vai troø cuûa thaày, vöøa ñeà cao vai troø cuûa baïn. Hoïc baïn vaø hoïc thaày caû hai ñeàu ñuùng. Ñeå caïnh nhau môùi ñaàu töôûng mthuaån, ñoái laäp nhöng thöïc ra chuùng boå sung cho nhau. Khuyeân nhuû chuùng ta phaûi bieát taän duïng caû hai hình thöùc hoïc baïn vaø hoïc thaày ñeå naâng cao trình ñoä .
- Noùi quaù söï thaät
- Con hôn cha laø nhaø coù phuùc
 Caù khoâng aên muoái caù öôn
 Con caõi cha meï traêm ñöôøng con hö.
- Baùn anh em xa mua xoùm gieàng gaàn.
 Moät gioït maùu ñaøo hôn ao nöôùc laõ .
Caâu 7 :
 - Khuyeân nhuû con ngöôøi thöông yeâu ngöôøi khaùc nhö chính baûn thaân mình. 
- Hai tieáng “thöông ngöôøi” ñaët tröôùc “thöông thaân” ñeå nhaán maïnh ñoái töôïng caàn ñoàng caûm, thöông yeâu. Caâu tuïc ngöõ khuyeân con ngöôøi laáy baûn thaân mình soi vaøo ngöôøi khaùc, coi ngöôøi khaùc nhö baûn thaân mình, ñeå quyù troïng, ñoàng caûm thöông yeâu ñoàng loaïi
Caâu 8 :
 Khi ñöôïc höôûng thaønh quaû (naøo ñoù), phaûi nhôù ñeán ngöôøi ñaõ coù coâng gaây döïng neân, phaûi bieát ôn ngöôøi ñaõ giuùp mình.
- Ñeå noùi veà loøng bieát ôn taùc giaû söû duïng hình aûnh “qua” , “caây” thaät bình dò, thaät gaàn guõi, thaät quen thuoäc. Loãi dieãn ñaït deã hieåu nhöng yù nghóa thaät xaâu xa.
 - Ñeå theå hieän tình caûm cuûa con chaùu ñoái vôùi cha meï, oâng baø; tình caûm cuûa hoïc troø ñoái vôùi thaày, coâ giaùo hoaëc ñeå noùi veà loøng bieát ôn cuûa nhaân daân ñoái vôùi caùc anh huøng, lieät só ñaõ chieán ñaáu, hy sinh baûo veä ñaát nöôùc .
 Caâu 9 :
 - Moät caây : chæ söï leû loi, ñôn ñoäc
 - Ba caây maø laïi ba caây chuïm laïi taïo theá vöõng chaûi, khoù lay chuyeån
 - Chuïm laïi : chæ söï gaén boù, ñoaøn keát
 - Ñoaøn keát seõ taïo neân söùc maïnh
 - Duøng töø ngöõ khaúng ñònh, phuû ñònh, hình aûnh aån duï, söï ñoái laäp giữa hai veá.
Caâu 1 :
Một mặt người bằng mười mặt của
 ->Ngöôøi quyù hôn cuûa, quyù gaáp boäi laàn .
Caâu 2 :
Cái răng, cái tóc là góc con người.
 -> Caùi gì thuoäc hình thöùc con ngöôøi ñeàu theå hieän nhaân caùch cuûa ngöôøi ñoù.
 Caâu 3 :
Đói cho sạch, rách cho thơm.
 ->Phaûi giöõ gìn phaåm giaù cuûa con ngöôøi trong baát cöù hoaøn caûnh naøo.
Caâu 4 :
Học ăn, học nói, học gói, học mở 
->Con ngöôøi phaûi hoïc ñeå moïi haønh vi, öùng xöû ñeàu chöùng toû mình laø ngöôøi lòch söï, teá nhò, thaønh thaïo coâng vieäc, bieát ñoái nhaân xöû theá .
Caâu 5 :
Không thầy đó mày làm nên
-> Vai troø quan troïng cuûa ngöôøi thaày ñoái vôùi hoïc troø .
Caâu 6 : 
Học thầy không tày học bạn
->Ñeà cao vieäc hoïc hoûi baïn beø.
Caâu 7 :
Thương người như thể thương thân
 ->Thöông yeâu ngöôøi khaùc nhö chính baûn thaân mình .
 Caâu 8 :
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây 
-> Khi ñöôïc höôûng thaønh quaû (naøo ñoù), phaûi nhôù ñeán ngöôøi ñaõ coù coâng gaây döïng neân, phaûi bieát ôn, ngöôøi ñaõ giuùp mình .
Caâu 9 :
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
 -> Ñoaøn keát seõ taïo neân söùc maïnh to lôùn 
? Hãy nêu những nét nghệ thuật chung của các câu tục ngữ?
II. Nghệ thuật:
- Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc.
- Sử dụng các phép so sánh, ẩn dụ, đối, điệp ...
- Tạo vần nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.
? Hãy nêu ý nghĩa chung của các câu tục ngữ?
III. Ý nghĩa văn bản:
Không ít câu tục ngữ là những kinh nghiệm quý báu của nhân dân về cách sống, cách đối nhân xử thế.
*Yêu cầu hs đọc thêm ghi nhớ.
- KNS: Vận dụng các bài học kinh nghiệm đúng lúc, đúng chỗ.
*Đọc thêm ghi nhớ (sgk)
Ho¹t  ... g nghò luaän.
- Luaän ñieåm laø yù kieán theå hieän tö töôûng, quan ñieåm trong baøi vaên nghò luaän.
Ñoïc vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc”.
Ÿ Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát taäp trung ngay trong nhan ñeà : “Choáng naïn thaát hoïc”.
Ÿ Luaän ñieåm ñoù ñöôïc neâu ra döôùi daïng moät khaåu hieäu vaø ñöôïc trình baøy ñaày ñuû ôû caâu “Moïi ngöôøi Vieät Nam  tröôùc heát phaûi bieát ñoïc, bieát vieát chöõ Quoác ngöõ”.
- Caâu vaên neâu leân luaän ñieåm treân ñöôïc vieát ra döôùi hình thöùc caâu khaúng ñònh vaø ñöôïc dieãn ñaït saùng toû, deã hieåu, theå hieän tö töôûng, quan ñieåm cuûa baøi vaên : choáng naïn thaát hoïc, moät coâng vieäc phaûi laøm ngay.
- Luaän ñieåm laø linh hoàn cuûa baøi vieát, noù thoáng nhaát caùc ñoïan vaên thaønh moät khoái.
- Luaän ñieåm phaûi ñuùng ñaén, chaân thaät, ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá thì môùi coù söùc thuyeát phuïc.
Tìm hieåu luaän cöù.
- Xem laïi nhöõng lí leõ, daãn chöùng ñaõ noùi ñeán khi tìm hieåu veà vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” .
- Nhöõng luaän cöù :
ª Do chính saùch ngu daân cuûa thöïc daân Phaùp  nöôùc Vieät Nam khoâng tieán boä ñöôïc.
ª Nay nöôùc ñoäc laäp roài  naâng cao daân trí ñeå xaây döïng ñaát nöôùc. 
ª Nhöõng ngöôøi ñaõ bieát chöõ haõy daïy cho nhöõng ngöôøi chöa bieát chöõ.
ª Vôï chöa bieát thì choàng baûo, em chöa bieát thì anh baûo 
- Luaän cöù ñaõ laøm cho tö töôûng baøi vieát coù söùc thuyeát phuïc. Ngöôøi ta thaáy choáng naïn thaát hoïc laø caàn kíp vaø ñoù laø vieäc coù theå laøm ñöôïc.
- Luaän cöù phaûi chaân thaät, ñuùng ñaén, tieâu bieåu.
Tìm hieåu laäp luaän.
- Neâu lí do vì sao phaûi choáng naïn thaát hoïc, choáng naïn thaát hoïc ñeå laøm gì?
ª Neâu tö töôûng choáng naïn thaát hoïc.
ª Neâu caùch giaûi quyeát vieäc choáng naïn thaát hoïc.
- Laäp luaän laø caùch neâu luaän cöù ñeå daãn ñeán luaän ñieåm.
- Laäp luaän phaûi chaët cheõ, hôïp lí thì baøi vaên môùi coù söùc thuyeát phuïc.
I. Luaän ñieåm, luaän cöù vaø laäp luaän:
 1. Luaän ñieåm : 
- Vaên baûn : “Choáng naïn thaát hoïc”.
Ÿ Nhan ñeà : “choáng naïn thaát hoïc”.
Ÿ “Moïi ngöôøi Vieät Nam  bieát ñoïc, bieát vieát chöõ Quoác ngöõ”.
(Luaän ñieåm chính)
à Theå hieän tö töôûng, quan ñieåm cuûa baøi vaên.
à Khaúng ñònh nhieäm vuï chung trong baøi vaên.
à Ñuùng ñaén, chaân thaät, ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá môùi coù söùc thuyeát phuïc.
2. Luaän cöù :
- Nhöõng lí leõ, daãn chöùng laøm cô sôû cho luaän ñieåm: “Choáng naïn thaát hoïc”.
ª Soá ngöôøi Vieät Nam thaát hoïc laø 95 phaàn traêm  tieán boä laøm sao ñöôïc?
ª Nhöõng ngöôøi ñaõ bieát chöõ haõy daïy cho nhöõng ngöôøi chöa bieát chöõ
ª Phuï nöõ caøng caàn phaûi hoïc 
à Luaän cöù phaûi chaân thaät, ñuùng ñaén, tieâu bieåu.
3. Laäp luaän : 
ª Vì sao phaûi choáng naïn thaát hoïc?
ª Choáng naïn thaát hoïc ñeå laøm gì?
ª Muoán choáng naïn thaát hoïc thì laøm theá naøo?
à Laäp luaän phaûi chaët cheõ, hôïp lí thì baøi vaên môùi coù söùc thuyeát phuïc.
Ho¹t ®éng 2: 15’
- Bt: Ñoïc laïi vaên baûn “Caàn taïo thoùi quen toát trong ñôøi soáng xaõ hoäi” vaø cho bieát luaän ñieåm, luaän cöù vaø caùch laäp luaän trong baøi. Nhaän xeùt veà söùc thuyeát phuïc cuûa baøi vaên aáy.
B. Luyện tập:
a) Luaän ñieåm : Nhan ñeà “Caàn taïo ra thoùi quen toát trong ñôøi soáng xaõ hoäi”.
b) Luaän cöù :
Coù ngöôøi bieát phaân bieät toát vaø xaáu  khoù söûa.
Huùt thuoác laù  caùi gaït taøn.
Moät thoùi quen xaáu  teä naïn.
Moät con xoùm nhoû  nguy hieåm.
c) Laäp luaän:
	· Neâu moät soá thoùi quen toát.
	· Trình baøy nhöõng thoùi quen xaáu caàn loïai boû.
	· Töï xem laïi mình ñeå taïo ra neáp soáng ñeïp, vaên minh cho xaõ hoäi.
® Luaän ñieåm ñuùng ñaén, ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá, luaän cöù tieâu bieåu, laäp luaän chaët cheõ, hôïp lí neân baøi vaên coù söùc thuyeát phuïc.
Ho¹t ®éng 3: 1’
C. Hướng dẫn tự học:
- Nhớ được đặc điểm văn bản nghị luận qua các văn bản nghị luận đã học.
- Sưu tầm các bài văn, đoạn văn nghị luận ngắn trên báo chí, tìm hiểu đặc điểm nghị luận của văn bản đó.
4. Củng cố: 2’
- Theá naøo laø luận điểm, luận cứ, lập luận?
5. Dặn dò: 2’
- Học bài, xem lại bt.
- Soạn bài “Đề văn nghị luận và cách lập ý cho bài văn nghị luận”: Tìm hiểu đề văn nghị luận, lập ý cho bài văn nghị luận. Xem (làm) trước bt.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TUẦN 21	TIẾT 80	NS: 28/12/2011
ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VÀ VIỆC LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN 
I-MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 
	Làm quen với các đề văn nghị luận, biết tìm hiểu đề và cách lập ý cho bài văn nghị luận.
II-TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 
 1. Kiến thức:
	Đặc điểm và cấu tạo của đề bài văn nghị luận, các bước tìm hiểu, lập ý cho một đề văn nghị luận.
 2. Kĩ năng:
	- Nhận biết luận điểm, biết cách tìm hiểu đề và cách lập ý cho bài văn nghị luận.
	- So sánh để tìm ra sự khác biệt của đề văn nghị luận với các đề tự sự, miêu tả, biểu cảm.
III-HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG 
1. Ổn định lớp: 1’
2. Kiểm tra bài cũ: 5’
- Theá naøo laø luận điểm, luận cứ, lập luận?
3. Bài mới:
*Giới thiệu bài: 1’
Hoạt động 1: 23’
A. Tìm hiểu chung:
* Cho HS ñoïc to caùc ñeà trong SGK/21.
? Caùc ñeà vaên neâu treân coù theå xem laø ñeà baøi vaên nghò luaän ñöôïc khoâng ? Coù theå laøm baøi vaên vieát coù ñöôïc khoâng ? 
? Caùc vaán ñeà xuaát phaùt töø ñaâu ? 
(Baét nguoàn töø cuoäc soáng xaõ hoäi, con ngöôøi) 
?Ngöôøi vieát vaán ñeà aáy nhaèm muïc ñich gì ? 
(Ngöôøi vieát ñöa ra baøn luaän laøm saùng toû luaän ñieåm) 
? Haõy tìm luaän ñeà, luaän ñieåm, tính chaát cuûa 11 ñeà SGK? 
? Tính chaáp ñeà vaên coù yù nghóa gì ñoái vôùi vieäc laøm vaên? 
GV cho HS ñoïc ñeà leân baûng - ghi roõ. 
? Ñeà neâu leân vaán ñeà gì ? 
(Thaùi ñoä chuùng ta ñoái vôùi töï phuï) 
? Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghò luaän laø gì ? 
(Ñoái töôïng: töï phuï, vaán ñeà: töï phuï) 
? Tính chaát cuûa ñeà laø gì ? 
(Khuyeân raên) 
? Vaäy muoán tìm hieåu ñeà vaên nghò luaän chuùng ta phaûi laøm gì ? 
GV: Sau khi ñoïc vaø tìm hieåu ñeà, ta phaûi vaän duïng trí löïc, kieán thöùc vaø voán soáng ñeå laäp yù ta phaûi theo moät quy trình xaùc ñònh luaän ñieåm, tìm luaän cöù vaø xaây döïng laäp luaän.
? Xaùc ñònh luaän ñieåm nhö theá naøo ?
? Luaän ñieåm laø gì ? 
(Quan nieäm, tö töôûng cuûa ngöôøi vieát) 
? Em coù taùn thaønh yù kieán ngöôøi vieát ôû ñeà baøi khoâng? 
(Taùn thaønh)
? Ñeå theå hieän luaän ñieåm lôùn em caàn thoâng qua luaän ñieåm nhoû naøo ? 
? Em coù nhaän xeùt gì xaùc ñònh luaän ñieåm ? 
? Tìm luaän cöù baèng caùch naøo ? 
? Töï phuï laø gì ? 
? Vì sao chôù neân töï phuï vì khoâng neân laøm nhöõng ñieàu xaáu coù haïi ?
? Vaäy töï phuï coù haïi nhö theá naøo ? Coù haïi cho ai? Neâu daãn chöùng ñeå thuyeát phuïc moïi ngöøôi ? 
? Laøm caùch naøo ñeå traùnh töï phuï ? 
? Qua tìm hieåu em ruùt ra keát luaän gì tìm luaän cöù ? 
? Xaây döïng laäp luaän ntn ? 
? Theo em coù maáy caùch xaây döïng laäp luaän baøi vaên naøy ? 2 caùch 
- Caùch 1: Quy naïp: Laøm daãn chöùng cuï theå veà töï phuï à Chæ ra töï phuï .
- Caùch 2: Daãn chöùng: Ñònh nghóa töï phuï roài laáy daãn chöùng ñeå minh hoïa.
* Yeâu caàu hs ñoïc ghi nhôù
Hs đọc
- 11 ñeà baøi SGK coù theå laø ñeà baøi vaên nghò luaän.
à Muïc ñích ngöôøi vieát ñöa ra baøn luaän laøm saùng toû luaän ñieåm.
à Ca ngôïi, khuyeân nhuû, phaûn baùc, tranh luaän. 
Hs ñoïc
Ñeà: Tìm hieåu ñeà vaên “Chôù neân töï phu”ï
- Vaán ñeà: Khuyeân nhuû 
- Thaùi ñoä ñoái vôùi töï phuï 
- Ñoái töôïng: töï phuï 
- Tính chaát: khuyeân, khaúng ñònh 
à Xaùc ñònh vaán ñeà, phaïm vi, tính chaát 
- Luaän ñieåm lôùn: Chôù neân töï phuï
- Luaän ñieåm nhoû: 
+ Töï phuï laø gì? Laø ñaùnh giaù cao baûn thaân.
+ Vì sao chôù neân töï phuï ? 
+ Laøm gì ñeå traùnh töï phuï. 
à Xaùc laäp cuï theå hoùa luaän ñieåm chính thaønh caùc luaän ñieåm phuï.
- Töï phuï laø gì: laø töï ñeà cao mình (laáy ví duï minh hoïa) 
- Vì sao chôù neân töï phuï ? 
+ Laøm cho con ngöôøi ta töï thoûa maõn khoâng caàn hoïc hoûi ñeå naâng cao trình ñoä, kieán thöùc.
+ Coi thöôøng phuû nhaän nhöõng tieán boä ngöôøi khaùc.
+ Chuû quan daãn ñeán thaát baïi (daãn chöùng) 
- Traùnh töï phuï: 
+ Khieâm toán hoïc hoûi 
+ Khoâng thoûa maõn nhöõng kieán thöùc.
+ Coù yù thöùc vöôn leân...
à Lyù leõ vaø daãn chöùng saéc beùn, ñanh theùp, huøng hoàn, xaùc thöïc, chaët cheõ.
- Xaây döïng laäp luaän laø trình baøy lyù leõ vaø daãn chöùng theo caùch döïng ñoaïn (quy ra hoaëc dieãn ñaït) laøm cho lyù leõ vaø daãn chöùng luoân lieân keát vôùi nhau moät caùch chaët cheõ, saéc beùn. 
* Ñoïc ghi nhôù
I. Tìm hieåu ñeà vaên nghò luaän
1. Noäi dung vaø tính chaát cuûa ñeà baøi vaên nghò luaän 
Tính chaát ñeà: 
Ñeà 1- 2: Ca ngôïi 
Ñeà 3-4-5-6-7: Khuyeân nhuû 
Ñeà 8-9: Tính chaát suy nghó, lyù luaän. 
Ñeà 10-11: Tranh luaän phaûn baùc 
2. Tìm hieåu ñeà vaên nghò luaän
Ñeà: Tìm hieåu ñeà vaên “Chôù neân töï phu”ï
- Vaán ñeà: Khuyeân nhuû 
- Thaùi ñoä ñoái vôùi töï phuï 
- Ñoái töôïng: töï phuï 
- Tính chaát: khuyeân, khaúng ñònh 
II. Laäp yù baøi vaên nghò luaän:
 * Ñeà baøi: Chôù neân töï phuï 
1. Luaän ñieåm : 
2. Xaùc ñònh luaän cöù (Lyù leõ vaø daãn chöùng) 
3. Xaây döïng laäp luaän 
* Ghi nhôù (sgk)
Ho¹t ®éng 2: 10’
- Bt: Em haõy tìm hieåu ñeà vaø laäp daøn yù cho ñeà baøi saùch laø ngöøôi baïn lôùn cuûa con ngöôøi” ? 
? Em haõy tìm luaän ñieåm chính baøi vaên ? 
? Xaây döïng luaän cöù cho baøi vaên ? 
? Caùch xaùc ñònh laäp luaän ? 
B. Luyện tập:
1. Tìm hieåu ñeà 
- Vaên ñeànghò luaän: Taùc duïng cuûa saùch: “Saùch laø ngöôøi baïn...” 
- Tính chaát: Khaúng ñònh vaø ca ngôïi.
- Ñoái töôïng: Saùch toát.
2. Laäp daøn yù: 
a. Xaùc ñònh luaän ñieåm:
- Luaän ñieåm lôùn: Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con ngöôøi.
- Luaän ñieåm nhoû:
+ Nhöõng saùch naøo coù lôïi.
+ Taïi sao saùch coù lôïi ?
+ Laøm theá naøo ñeå saùch coù lôïi ? 
b. Xaùc ñònh luaän cöù 
- Saùch coù lôïi: boài döôõng, giaùo duïc, thaåm myõ, nhaän thöùc, hieåu bieát, giaûi trí...
- Taïi sao? 
+ Môû mang trí tueä: d/c 
+ Giaùo duïc: d/c
+ Nhaän thöùc: d/c
+ Hieåu bieát lòch söû: d/c
+ Thö giaõn: d/c 
- Caùch ñoïc: töï giaùc ñoïc, caùch tieáp thu, vaän duïng.
c. Laäp luaän: Baèng lyù leõ vaø daãn chöùng töøng ñoaïn laøm cho lyù leõ vaø baøi vaên coù tính lieân keát chaët cheõ, saéc beùn.
Ho¹t ®éng 3: 1’
C. Hướng dẫn tự học:
Ñoïc vaên baûn vaø xaùc ñònh luaän ñieåm chính cuûa moät vaên baûn cuï theå.
4. Củng cố: 2’
- Nhaéc laïi töøng phaàn caùch xaây döïng laäp luaän, kieåm ñieåm, luaän cöù. 
5. Dặn dò: 2’
- Học bài, xem lại bt.
- Soạn bài “Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta”: tìm hieåu taùc giaû, taùc phaåm, luaän ñieåm, heä thoáng luaän cöù ...