Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 29 - Tiết 109: Văn bản: Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu

TUẦN: 29
TIẾT: 109
Ngày soạn: 19/3/2011
Ngày dạy: 21/3/2011
VĂN BẢN: NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA-REN VÀ PHAN BỘI CHÂU
	(Nguyễn Ái Quốc)
A- Mục tiêu cần đạt: Qua bài học, hs cần nắm:
 1. Kiến thức: Học sinh nắm được sơ giản về tác giả Nguyễn Ái Quốc và những tác phẩm nổi tiếng. Nắm được mục đích của việc viết tác phẩm này.
 2. Kĩ năng: Rèn cho hs kĩ năng đọc, kể văn xuôi tự sự( truyện ngắn châm biếm) bằng giọng văn phù hợp.
 3. Thái độ: Học sinh yêu thích môn học
B- Chuẩn bị
Giáo viên: soạn bài nghiên cứu tài liệu
Học sinh: Học bài và trả lời câu hỏi SGK
C- Tiến trình
 1. ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra: Kiểm tra vở soạn của hs
 3. Bài mới
Hoạt động dạy và học
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1
I- Tác giả - tác phẩm
Tác giả?
1. Tác giả
Nguyễn ái Quốc (1890-1969) Nguyễn ái Quốc là tên gọi rất nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh được dùng từ 1919-1945.
Tác phẩm?
2. Tác phẩm:
Viết với mục đích cổ động phong trào của nhân dân trong nước đòi thả Phan Bội Châu.
Hoạt động 2
GV hướng dẫn hs đọc bài.
HS đọc bài và phần chú thích
?Truyện này có thể chia thành những đoạn tương ứng với những nội dung chính nào.
II- Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản
1. Đọc, giải nghĩa từ
2. Bố cục
- Từ đầu đến vẫn bị giam trong tù: Tin Va-Ren sang Việt Nam.
- Tiếp đến thì tôi làm toàn quyền: Trò lố của Va-Ren đối với Phan Bội Châu.
- Đoạn còn lại: thái độ của Phan Bội Châu
Truyện được kể theo trình tự thời gian: từ khi ông Va-Ren xuống tàu đến khi tới khám giam cụ Phan Bội Châu tại Hà Nội?
- Từ đầu đến vẫn bị giam trong tù: Tin Va-Ren sang Việt Nam.
- Tiếp đến thì tôi làm toàn quyền: Trò lố của Va-Ren đối với Phan Bội Châu.
- Đoạn còn lại: thái độ của Phan Bội Châu
Hoạt động 3
III- Đọc - hiểu nội dung văn bản
1. Tin Va-Ren sang Việt Nam 
Phần đầu truyện nhắc tên hai nhân vật Va-Ren và Phan Bội Châu SGK đã giới thiệu hai người này như thế nào?
- Va-Ren là toàn quyền Pháp tại Đông Dương từ năm 1925.
- Phan Bội Châu là lãnh tụ phong trào yêu nước Việt Nam từ đầu thế kỷ XX.
Tác giả đã bình luận việc này như thế nào?
Ông hứa thế.........và ra làm sao.
Qua đó, tác giả muốn tỏ thái độ gì?
- Ngờ vực, không tin thiện chí của Va-Ren
Nêu ý nghĩa của đoạn đầu truyện?
- Thông báo về việc sang Việt Nam cùng lời hứa của y.
- Gieo thái độ ngờ vực về lời hứa đó.
- Họ có địa vị xã hội đối lập
- Muốn lấy lòng dư luận
4. Củng cố
Giáo viên: khái quát bài giảng
5. Đánh giá
6. Hướng dẫn:
Học sinh chuẩn bị bài Luyện nói
TUẦN: 29
TIẾT: 110
Ngày soạn: 20/3/2011
Ngày dạy: 22/3/2011
VĂN BẢN: NHỮNG TRÒ LỐ HAY LÀ VA-REN VÀ PHAN BỘI CHÂU
	(Nguyễn Ái Quốc)
A- Mục tiêu cần đạt: Qua bài học, hs cần nắm:
 1. Kiến thức: 
- Bản chất xấu xa, đe hèn của Va-ren
- Phẩm chất, khí phách của người chến sĩ cách mạng Phan Bội Châu.
- Nghệ thuật tưởng tượng. sáng tạo tình huống độc đáo, cách xây dựng nhân vật đối lập, cách kể, giọng kể hóm hỉnh, châm biếm.
 2. Kĩ năng: Phân tích tính cách nhân vật qua lời nói, cử chỉ hành động.
 3. Thái độ: Học sinh có thái độ, cách nhìn nhận đúng đắn về 2 nhân vật trong truyện.
B- Chuẩn bị
Giáo viên: soạn bài nghiên cứu tài liệu
Học sinh: Học bài và trả lời câu hỏi SGK
C- Tiến trình
 1. ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra: Tóm tắt lại văn bản “Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu”
 3. Bài mới
Hoạt động dạy và học
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Giáo viên khái quát lại nội dung tiết học trước.
I- Tác giả - tác phẩm
II- Đọc và tìm hiểu cấu trúc văn bản
III- Đọc - hiểu nội dung văn bản
1. Tim Va-Ren sang Việt Nam 
Hoạt động 2
2. Những trò lố của Va Ren đối với Phan Bội Châu.
Trong đoạn truyện kể việc Va-Ren đến xà lim tại Hà Nội gặp Phan Bội Châu xuất hiện hai hình thức ngôn ngữ.
Lời văn nào là ngôn ngữ bình luận của người kể truyện (t/g)?.
- Ôi thật là một tấn kịch đến xảy ra chuyện gì đây.
- Tôi đem tự do đến cho ông thì ôi làm toàn quyền...
Nhận xét lời văn bình luận của người kể chuyện (t/g) trên các phương diện:
Nghệ thuật bình luận?:
Dùng biện pháp tương phản, đối lập tính cách cao thượng của Phan Bội Châu bậc anh hùng vị thiên sứ..... với tính cách đê tiện của Va-Ren kẻ phản bội nhục nhã.
Thái độ của người bình luận:
Mục đích bình luận?
- Khinh rẻ kẻ phản bội là Va-Ren, ca ngợi người yêu nước Phan Bội Châu.
- Vạch ra sự lố bịch trong nhân cách Va-Ren
- Khẳng định chính nghĩa của Phan Bội Châu
Theo dõi những lời độc thoại của Va-Ren cho biết:
Va-Ren đã tuyên bố và khuyên Phan Bội Châu những điều gì?
- Va-Ren tuyên bố thả Phan Bội Châu (tôi đem tự do đến cho ông đây). Với các điều kiện: (trung thành với nước Pháp, cộng tác, hợp lực với nước pháp) và (chớ tìm cách xúi giục đồng bào nổi lên, hãy bảo hộ hợp tác với người Pháp...)
- Va-Ren khuyên Phan Bội Châu từ bỏ lý tưởng chung (để mặc đấy những ý nghĩ phục thù) bắt tay với Va-Ren (ông và tôi, nắm chặt tay...) chỉ nên vì quyền lợi cá nhân giống như Va-Ren (đốt cháy những cái mình tôn thờ những cái mà mình từng đốt cháy)...
Bằng chính những lời lẽ của mình Va-Ren đã tự bộc lộ nhân cách nào của y?
Cũng bằng những lời lẽ đó Va Ren đã bộc lộ thực chất lời hứa chăm sóc Phan Bội Châu như thế nào?
Bằng ngôn ngữ độc diễn trước Phan Bội Châu, Va Ren đã diễn trò lố cuối cùng của mình như thế nào?
- Kẻ phản bội lý tưởng đê tiện nhất lại đi khuyên bảo kẻ trung thành với lý tưởng cao cả nhất.
- Lời hứa chăm sóc Phan Bội Châu không chỉ là lời hứa suông mà còn là trò bịp bợm, đáng cười.
- Kẻ thực dụng đê tiện, sẵn sàng làm mọi thứ chỉ vì quyền lợi cá nhân.
- Không phải vì tự do của Phan Bội Châu mà vì quyền lợi của nước Pháp trực tiếp là danh lợi của Va Ren
3. Thái độ của Phan Bội Châu
Theo dõi đoạn cuối truyện, cho biết?
Trong khi Va Ren nói, Phan Bội Châu có những biểu hiện nào.
- Nhìn Va-Ren.... và im lặng dửng dưng
- Đôi ngọn râu mép người tù nhếch lên một chút rồi hạ ngay xuống.
- Mỉm cười một cách kín đáo...
- Nhổ vào mặt Va Ren
Các biểu hiện đó cho thấy Phan Bội Châu đã có thái độ như thế nào trước lời lẽ của Va Ren?.
Thái độ ấy toát lên đặc điểm nào trong nhân cách Phan Bội Châu?
Trong khi thuyết giáo về cách sống của mình, Va Ren cũng kiêu hãnh. Trong khi không nghe Va Ren thuyết giáo, Phan Bội Châu cũng kiêu hãnh. Theo em, sự khác nhau của hai niềm kiêu hãnh ấy là gì?
(Trao đổi nhóm trả lời)
- ở Va Ren: kiêu hãnh vì danh vọng của kẻ đê tiện, đáng để cười.
- ở Phan Bội Châu: kiêu hãnh vì kiên định lý tưởng yêu nước, đáng khâm phục.
- Ngạc nhiên
- Khinh bỉ
- Cứng cỏi
- Không chịu khuất phục
- Kiêu hãnh
Hoạt động 3
III. Ý nghĩa văn bản
Em cảm nhận từ truyện những trò lố hay là Va Ren và Phan Bội Châu?
Những ý nghĩa nội dung nổi bật nào?
Những giá trị hình thức đặc sắc nào?
- Ca ngợi nhân cách cao quý của nhà yêu nước Phan Bội Châu.
- Cách viết truyện bằng hư cấu tưởng tượng trên cơ sở sự thật.
- Sử dụng biện pháp tương phản để khắc hoạ nhân vật và làm nổi rõ tác phẩm.
- Kết hợp ngôn ngữ nhân vật với ngôn ngữ người kể chuyện - tác giả.
Ngoài ý nghĩa văn học, truyện này còn có ý nghĩa thời sự chính trị. Dựa vào chú thích SGK cho biết mục đích chính trị của truyện những trò lố hay là Va Ren và Phan Bội Châu là gì?
- Truyện này được viết nhằm cổ động cho phong trào của nhân dân đòi thả nhà yêu nước Phan Bội Châu.
- Đồng thời nhằm vạch trần bộ mặt giả nhân giả nghĩa của bọn quan thầy thực dân Pháp.
Kết hợp việc học bài này với các tác phẩm văn học của Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh mà em biết, hãy nêu nhận xét của mình về đặc điểm văn chương Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh mà em biết.
(Trao đổi nhóm, để trả lời)
- Tác phẩm của Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh vừa mang tính nghệ thuật cao vừa mang tính tư tưởng, tính chiến đấu sắc bén.
* Ghi nhớ
- Hướng dẫn hs tực hiện 2 bài tập trong sgk.
* Ghi nhớ
V. Luyện tập.
4. Củng cố
? Qua văn bản này,em thấy cách xây dựng nhân vật của tác giả như thế nào?
5. Đánh giá
6. Hướng dẫn:
Học sinh chuẩn bị bài Luyện nói
TUẦN: 29
TIẾT: 111
Ngày soạn: 21/3/2011
Ngày dạy: 23/3/2011
DÙNG CỤM CHỦ VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU LUYỆN TẬP (TIẾP)
A- Mục tiêu cần đạt: Qua bài học, hs cần nắm:
 1. Kiến thức: 
	- Cách dùng cụm C-V để mở rộng câu.
	- Tác dụng của việc dùng cụm C-V để mở rộng câu.
 2. Kĩ năng: 
	- Mở rộng câu bằng cụm C-V
	- Phân tích tác dụng của việc dùng cụm C – V để mở rộng câu.
 3. Thái độ: Có ý thức sử dụng cụm C-V trong khi nói và viết một cách thích hợp.
B- Chuẩn bị
Giáo viên: soạn bài kết hợp SGK - tài liệu hướng dẫn
Học sinh: Đọc trước bài mới - trả lời SGK
C- Tiến trình
 1. ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra: phân tích tính cách của 2 nhân vật Va Ren và Phan Bội Châu
 3. Bài mới
Hoạt động dạy và học
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1
Bài 1
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm CV làm thành phần gì?
a. Cụm CV làm CN
- Khí hậu nước ta // ấm áp
b. Hai cụm C-V làm phụ ngữ của cụm danh từ.
Hoa cỏ // trông mới đẹp
Tiếng chim, tiếng suối // nghe mới hay
c. Hai cụm chủ vị làm CN làm phụ ngữ của cụm động từ.
- Những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần
- Những thuốc quý của (...) người ngoài.
Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu, cùng cặp thành một câu có cụm CV làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
Bài 2:
a. Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
b. Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng “cái đẹp là cái có ích”.
c. Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương trầm bổng như một bản nhạc.
d. Cách mạng tháng 8 thành công 
Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu (in đậm) dưới đây thành 1 câu có cụm CV làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ (khi gộp, có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy).
Bài 3.
a. anh em hoà thuận khiến hai thân vui vầy.
b. Đây là cảnh một rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại.
c. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
4. Củng cố
 GV khái quát lại thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Các cách mở rộng câu?
5. Đánh giá 
6. Hướng dẫn
Chuẩn bị bài: Liệt kê
TUẦN: 29
TIẾT: 112
Ngày soạn: 21/3/2011
Ngày dạy: 23/3/2011
LUYỆN NÓI: BÀI VĂN GIẢI THÍCH MỘT VẤN ĐỀ
A- Mục tiêu cần đạt: Qua bài học này, học sinh nắm được:
 1. Kiến thức:
- Các cách bểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong việc trình bày văn nói giải thích một vấn đề.
- Những yêu cầu khi trình bày văn nói một vấn đề.
 2. Kĩ năng: 
- Tìm ý, lập dàn bài bài văn giải thích một vấn đề.
- Biết cách giải thích một vấn đề trước tập thể.
- Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng một vấn đề mà người nghe chưa biết bằng ngôn ngữ nói.
 3. thái độ: HS yêu thích môn học
B- Chuẩn bị
Giáo viên: soạn bài + nghiên cứu tài liệu + sách hướng dẫn
Học sinh: Học bài cũ, soạn bài mới
C- Tiến trình
1. ổn định tổ chức
2. kiểm tra sự chuẩn bị của hs
3. Bài mới
Hoạt động dạy và học
Nội dung nghi bảng
Hoạt động 1
I- Chuẩn bị ở nhà
Lập dàn bài cho các đề sau để phát triển bằng miệng.
Đề a: Chẳng hạn chọn câu: “Không thầy đố mày làm nên”.
Nghĩa đen?
- Đố mày: lời thách đố, khẳng định vai trò người thầy.
Mày: người bị bậc cha chú quở trách
Làm nên: sự nghiệp, chuyên môn, nhân cách
Nghĩa bóng?
- Vai trò quan trọng của người thầy đối với việc làm nên nhân cách, sự nghiệp cho đời mỗi con người.
Nghĩa sâu?
- Quở trách những người nông cạn và có thái độ không tôn trọng thầy.
+ Liên hệ câu ca dao:
Muốn sang phải bắc cầu kiều
Muốn con hay chữ hãy yêu lấy thầy
Lố là gì?
Trò lố là gì?
Trò lố?
Đề B.
- Lố là hành động quá đà, quá đáng là sự lố lăng, kệch cỡm.
- Trò lố là những sự việc được bày trò có tính toán nhưng không che dấu được sự kệch cỡm, lố lăng.
Những trò lố của Va Ren với Phan Bội Châu như thế nào? kể lại những trò đó theo thứ tự trước sau.
Dựa theo bài học giải thích để chỉ ra những trò lố ấy ở chỗ nào?
- kể lại những từ đó theo thứ tự trước sau.
Đề C
Giải thích thành ngữ “Sống chết mặc bay” chê trách những kẻ ích kỷ chỉ nghĩ tới quyền lợi của mình, không chú ý gì tới người khác. Câu này còn có dị bản “Sống chết mặc bay, tiền thày bỏ túi”.
Tại sao Phạm Duy Tốn lại đặt tên cho truyện ngắn bằng thành ngữ trên?
(Kể lại những chi tiết chính)
Tên quan huyện hoàn toàn thờ ơ với nỗi cực khổ của người dân trong lúc hộ đê và trong cảnh vỡ đê.
- Trong truyện không có thầy (thầy cúng thày lang băm) nhưng tên quan phụ mẫu ở đây hạnh phúc trên nỗi đau của người dân lại rất phù hợp với nội dung tác phẩm.
Hoạt động 2
II- thực hành trên lớp
1. Học sinh phát biểu trong tổ nhóm các bạn nghe, nhận xét
2. Một học sinh phát biểu trên lớp, thầy cô giáo nhận xét, đánh giá
Hoạt động 3
III- yêu cầu
1. Phát biểu rõ ràng, trôi chảy theo dàn bài
2. Tư thế đĩnh đạc, từ tốn, quan tâm tới những người nghe
4. Củng cố
Giáo viên khái quát lại những yêu cầu của một bài văn giải thích một vấn đề khi trình bày bằng văn nói.
5. Đánh giá
6. Hướng dẫn: Chuẩn bị bài ca Huế sông hương