Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 35 - Tiết 129: Ôn tập tiếng Việt (Tiếp theo)

Tuần : 35
Tiết : 129
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT (TT)
NS: 01/05/2011
ND: 03/05/2011
I. Mục tiêu: Giúp học sinh 
1. Kiến thức:
- Hệ thống hóa lại kiến thức về các phép biến đổi câu, các phép tu từ đã học. 
2. Kĩ năng:
- Cung cấp được những kiến thức cần thiết khi làm bài kiểm tra HKII.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, thiết kế bài giảng.
2. Học sinh:
- Soạn bài.
III. Phương pháp:
- Thảo luận nhóm.
- Bình giảng, thuyết trình.
IV. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định: (1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) Kiểm tra vở hs.
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Khởi động.
Mục tiêu: Tạo tâm thế để học sinh vào bài mới.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 3 phút.
Hoạt động 2: HDHS ôn tập kiến thức về các phép biến đổi câu. 
Mục tiêu: Giúp học sinh 
ôn tập kiến thức về các phép biến đổi câu. 
Phương pháp: Hỏi đáp.
Thời gian: 14 phút.
- Rút gọn câu là gì ? Cho ví dụ?
- Mở rộng câu có mấy cách?
- Thêm trạng ngữ cho câu là gì? Cho ví dụ ?
- Dùng cụm C-V mở rộng câu là gì ? Tác dụng ? Cho ví dụ ?
- Cách chuyển đổiđổi câu chủ động thành câu bị động?
Hoạt động 3: Các biện pháp tu từ.
Mục tiêu: Giúp học sinh ôn lại kiến thức về điệp ngữ, liệt kê.
Phương pháp: Hỏi đáp.
Thời gian: 14 phút.
 - Điệp ngữ là gì? Cho ví dụ?
- Liệt kê là gì? cho vd?
Hoạt động 4: Củng cố.
Mục tiêu: Khắc sâu kiến thức bài học.
Phương pháp: Tái hiện.
Thời gian: 5 phút.
-GV sử dụng bảng phụ có ghi bài tập yêu cầu HS xác định các phép biến đổi trong câu để HS củng cố lại kiến thức. 
Hoạt động 5: Dặn dò.
Thời gian: 2 phút
- Học bài.
- Chuẩn bị "Chương trình địa phương phần tiếng Việt ".
- Là lược bỏ 1 số thành phần câu. 
VD: Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
 - Mai . (câu rút gọn)
- Là thêm vào câu 1 số tác phẩm khác ngoài CN, VN.
- Bổ sung thông tin ý nghĩa cho câu. VD: Sáng sớm,/ mây phủ đèo cao. 
 - Các trường hợp dùng cụm C-V mở rộng câu: C-V làm thành phần CN, làm thành phần phụ ngữ trong cụm danh từ, động từ, tính từ.
+ Cách 1: Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng hoạt động lên đầu câu và thêm từ bị (được)vào sau từ (cụm từ) ấy.
 VD: Con ngựa bạch bị buộc bên gốc đào.
+ Cách 2: Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể hoạt động thành 1 bộ phận không bắt buộc trong câu 
 VD: Con ngựa bạch buộc bên gốc đào.
- Điệp ngữ: Là lặp lại những từ ngữ (hoặc cả câu) nhằm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh
VD: Học. Học nữa. Học mãi !
Các dạng điệp ngữ: Vắt vòng, ngắt quãng, nối tiếp .
 - Liệt kê: Là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay tư tưởng, tình cảm. 
VD: Đi, đứng, chạy, nhảy là hoạt động của con người.
I. Các phép biến đổi câu:
1. Thêm bớt thành phần câu :
- Rút gọn câu .
- Mở rộng câu. 
- Thêm trạng ngữ.
 - Mục đích: 
 - Dùng cụm CV mở rộng câu.
 2. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động: 
II. Các biện pháp tu từ:
1. Điệp ngữ: 
2. Liệt kê
4. Rút kinh nghiệm:
Tuần : 35
Tiết : 130
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI KIỂM TRA
NS: 01/05/2011
ND: 03/05/2011
I. Mục tiêu: Giúp học sinh 
- Giúp học sinh kiểm tra năng lực, kĩ năng và hiệu quả tích hợp Văn học, tiếng việt và Tập làm văn trong từng câu trả lời, từng bài tập và bài viết.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, đề cương.
2. Học sinh:
- Soạn bài.
III. Phương pháp:
- Thảo luận nhóm.
- Bình giảng, thuyết trình.
IV. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định: (1 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) Kiểm tra vở hs.
3. Bài mới:
 Hoạt động 1 : Hd phần trắc nghiệm.
- Chọn và khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất. 
- Điền vào chỗ trống.
- Nối cột A và B cho đúng.
* Yêu cầu: Đọc thật kĩ đề bài, xác định câu đúng nhất.
Hoạt động 2 : Hd phần tự luận.
- Câu văn làm vào giấy đề thi, trình bày đủ yêu cầu của câu hỏi .
- Câu TLV: + Đọc kĩ đề.
 + Xác định thể loại.
 + Xây dựng dàn ý .
 + Viết bài. 
 + Đọc và sửa bài. 
Hoạt động 3: Dặn dò.
- Học bài.
- Chuẩn bị " Kiểm tra HK II".
4. Rút kinh nghiệm:
Tuần : 35
Tiết : 131- 132
KIỂM TRA HỌC KÌ II
NS: 03/05/2011
ND: 05/05/2011
I. Mục tiêu: Giúp học sinh 
1. Kiến thức:
- Tập trung đánh giá được các nội dung cơ bản của 3 phần (Văn, TLV, tiếng Việt) trong SGK Ngữ văn 7, đặc biệt là tập 2. 
- Biết vận dụng những kiến thức và kĩ năng Ngữ văn đã học một cách tổng hợp toàn diện theo nội dung và cách thức kiểm tra đánh giá mới.
2. Kĩ năng:
- Kiểm tra năng lực, kĩ năng và hiệu quả tích hợp Văn học- Tiếng Việt và Tập làm văn trong từng câu trả lời, từng bài tập và bài viết.
II. Đề và đáp án:
§Ò CHẴN.
A. Tr¾c nghiÖm: (4®)
I. Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®øng tr­íc c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau.
C©u 1: Tục ng÷ lµ nh÷ng c©u nãi nh­ thÕ nµo?
A. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, ®óc kÕt nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt.
B. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian gióp nh©n d©n lao ®éng chñ ®éng ®o¸n biÕt ®­îc cuéc sèng vµ t­¬ng lai. 
C. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian gióp ng­êi lao ®éng cã cuéc sèng vui vÎ, nhµn h¹. 
D. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian gióp ng­êi lao ®éng sèng l¹c quan, tin t­ëng vµo cuéc sèng.
 C©u 2: Trong nh÷ng c©u sau ®©y c©u nµo lµ c©u ®Æc biÖt?
 A. TÊc ®Êt, tÊc vµng. B. Trêi m­a.
 C. Trêi ¬i! D. Hoa phong lan ®· në.
 C©u 3 : Theo t¸c gi¶ Hoµi Thanh, nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch­¬ng lµ g× ?
 A. Cuéc sèng lao ®éng cña con ng­êi 
 B. Lßng th­¬ng ng­êi vµ réng ra lµ th­¬ng c¶ mu«n vËt, mu«n loµi. 
 C. T×nh yªu lao ®éng cña con ng­êi.
 D. Do thÇn tiªn s¸ng t¹o ra.
 C©u 4: §©u lµ c©u rót gän tr¶ lêi cho c©u hái: Bao giê cËu ®i tham quan?
 A. Ngµy mai, m×nh ®i tham quan. B. M×nh ®i tham quan vµo ngµy mai. 
 C. Ngµy mai. D. Ngµy mai, m×nh ®i.
 C©u 5: Trong c¸c c©u tôc ng÷ sau, c©u tôc ng÷ nµo cã ý nghÜa gièng c©u: Uèng n­íc nhí nguån.
 A. TÊc ®Êt, tÊc vµng. B. ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y.
 C. §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m. D. Cã chÝ th× nªn.
 C©u 6: LuËn ®iÓm chÝnh cña v¨n b¶n: Sù giµu ®Ñp cña TiÕng ViÖt lµ g×?
 A. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng hay. B. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng ®Ñp.
 C. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng phong phó. D. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng hay vµ ®Ñp.
 C©u 7: Trong c¸c c©u sau c©u nµo lµ c©u bÞ ®éng?
 A. MÑ khen em ngoan. B. Häc sinh kÐo cê vµo thø hai.
 C. Nã bÞ thÇy gi¸o phª b×nh. D. Khèi 7 ®ang t­íi hoa.
 C©u 8: Qua ng«n ng÷ cña m×nh, tÝnh c¸ch cña Va-ren ®­îc béc lé lµ:
 A. Mét con ng­êi cã nh©n cã nghÜa.
 B. VÞ quan toµn quyÒn cã tr¸ch nhiÖm víi nh©n d©n n­íc thuéc ®Þa.
 C. Ng­êi biÕt gi÷ lêi høa.
Mét tªn quan lè bÞch vµ bÊt l­¬ng.
II. §iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n sau: (b¸n n­íc, c­íp n­íc, x©m l­îc, thùc d©n).
“D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc. §ã lµ mét truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ x­a ®Õn nay, mçi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi, nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l­ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò..................vµ lò..............
III. Nèi néi dung cét A víi néi dung cét B cho phï hîp:
A (C¸c dÊu c©u)
B (C«ng dông)
1. C¬m, ¸o, vî, con, gia ®×nh...bã buéc y. (DÊu chÊm löng)
2. Cèm kh«ng ph¶i thøc quµ cña ng­êi ¨n véi; ¨n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. (DÊu chÊm phÈy)
3. BÈm...quan lín...®ª vì mÊt råi! (DÊu chÊm löng)
a. ThÓ hiÖn lêi nãi bá dë hay ngËp ngõng, ng¾t qu·ng.
b. Tá ý cßn nhiÒu sù vËt, hiÖn t­îng t­¬ng tù ch­a liÖt kª hÕt.
c. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p.
B. Tù luËn: (6®)
C©u 1: (1®) Nªu nh÷ng trß lè cña Va- ren tr­íc khi gÆp Phan Béi Ch©u?
C©u 2: (5®) Em h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y.
§¸P ¸N §Ò CH½N
A. Tr¾c nghiÖm: (4®) PhÇn I: Mçi c©u tr¶ lêi ®óng cho 0,25®, PhÇn II: Mçi tõ ®iÒn ®óng: 0,25 ®; PhÇn III: Nèi ®óng mçi c©u: 0,25 ®
C©u
1
2
3
4
5
6
7
8
II
 III
§¸p ¸n
A
C
B
C
B
D
D
A
B¸n n­íc; c­íp n­íc
1. b, 2. a, 3. c
B.Tù luËn: (6®)
C©u 1:(1®) Hs nªu nh÷ng trß lè sau:
- Va-ren nhËn ch¨m sãc vô Phan Béi Ch©u do søc Ðp cña c«ng luËn Ph¸p vµ §«ng D­¬ng.
- H¾n nöa chÝnh thøc høa sÏ quan t©m ®Õn vô Phan Béi Ch©u sau khi ®· yªn vÞ t¹i Ph¸p ®·.
C©u 2: (5®) Hs tr×nh bµy theo dµn bµi sau:
- Më bµi: Giíi thiÖu c©u tôc ng÷ víi ý nghÜa khuyªn chóng ta ph¶i biÕt nhí ¬n ng­êi kh¸c.
- Th©n bµi: Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷ víi c¸c ý sau;
+ NghÜa ®en: khi ta ®­îc ¨n qu¶ th× ph¶i biÕt nhí ®Õn ng­êi ®· trång ra c©y cho ta ¨n qu¶. 
+ NghÜa bãng: h­ëng thµnh qu¶ th× ph¶i biÕt nhí tíi c«ng lao cña ng­êi ®· lµm ra thµnh qu¶ Êy. C©u tôc ng÷ khuyªn ta mét c¸ch sèng lu«n biÕt nhí ¬n ng­êi kh¸c. 
- KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa c©u tôc ng÷ cho ®Õn h«m nay.
§Ò LÎ.
A. Tr¾c nghiÖm: (4®)
I. Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®øng tr­íc c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau.
 C©u 1: Qua ng«n ng÷ cña m×nh, tÝnh c¸ch cña Va-ren ®­îc béc lé lµ:
 A. VÞ quan toµn quyÒn cã tr¸ch nhiÖm víi nh©n d©n n­íc thuéc ®Þa.
 B. Ng­êi biÕt gi÷ lêi høa.
C. Mét tªn quan lè bÞch vµ bÊt l­¬ng. 
D. Mét con ng­êi cã nh©n cã nghÜa.
 C©u 2: LuËn ®iÓm chÝnh cña v¨n b¶n: Sù giµu ®Ñp cña TiÕng ViÖt lµ g×?
 A. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng ®Ñp. 	B. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng hay. 
 C. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng hay vµ ®Ñp. D. TiÕng ViÖt lµ mét thø tiÕng phong phó. 
 C©u 3 : Theo t¸c gi¶ Hoµi Thanh, nguån gèc cèt yÕu cña v¨n ch­¬ng lµ g× ?
 A. Lßng th­¬ng ng­êi vµ réng ra lµ th­¬ng c¶ mu«n vËt, mu«n loµi. 
 B. Do thÇn tiªn s¸ng t¹o ra.
 C. Cuéc sèng lao ®éng cña con ng­êi 
 D. T×nh yªu lao ®éng cña con ng­êi.
 C©u 4: §©u lµ c©u rót gän tr¶ lêi cho c©u hái: Bao giê cËu ®i tham quan?
 A. Ngµy mai, m×nh ®i. 	B. Ngµy mai. 
 C. Ngµy mai, m×nh ®i tham quan. D. M×nh ®i tham quan vµo ngµy mai. 
 C©u 5: Trong nh÷ng c©u sau ®©y c©u nµo lµ c©u ®Æc biÖt?
 A. TÊc ®Êt, tÊc vµng. B. Trêi m­a.
 C. Hoa phong lan ®· në. 	 D. Trêi ¬i! 
C©u 6: Trong c¸c c©u tôc ng÷ sau, c©u tôc ng÷ nµo cã ý nghÜa gièng c©u: Uèng n­íc nhí nguån.
 A. TÊc ®Êt, tÊc vµng. B. §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m. 
 C. Cã chÝ th× nªn. D. ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y.
C©u 7: Trong c¸c c©u sau c©u nµo lµ c©u bÞ ®éng?
 A. MÑ khen em ngoan. B. Häc sinh kÐo cê vµo thø hai.
 C. Nã bÞ thÇy gi¸o phª b×nh. D. Khèi 7 ®ang t­íi hoa.
C©u 8: Tục ng÷ lµ nh÷ng c©u nãi nh­ thÕ nµo?
A. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian ng¾n gän, ®óc kÕt nh÷ng kinh nghiÖm cña nh©n d©n vÒ mäi mÆt.
B. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian gióp nh©n d©n lao ®éng chñ ®éng ®o¸n biÕt ®­îc cuéc sèng vµ t­¬ng lai. 
C. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian gióp ng­êi lao ®éng cã cuéc sèng vui vÎ, nhµn h¹. 
D. Lµ nh÷ng c©u nãi d©n gian gióp ng­êi lao ®éng sèng l¹c quan, tin t­ëng vµo cuéc sèng.
II. §iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n sau: (m¹nh mÏ, kháe m¹nh, to lín, to nhá, hïng m¹nh ).
“D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n­íc. §ã lµ mét truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ x­a ®Õn nay, mçi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi, nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng..................., ................., nã l­ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n­íc vµ lò c­íp n­íc.
III. Nèi néi dung cét A víi néi dung cét B cho phï hîp:
A (C¸c dÊu c©u)
B (C«ng dông)
1. C¬m, ¸o, vî, con, gia ®×nh...bã buéc y. (DÊu chÊm löng)
2. Cèm kh«ng ph¶i thøc quµ cña ng­êi ¨n véi; ¨n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. (DÊu chÊm phÈy)
3. BÈm...quan lín...®ª vì mÊt råi! (DÊu chÊm löng)
a. ThÓ hiÖn lêi nãi bá dë hay ngËp ngõng, ng¾t qu·ng.
b. Tá ý cßn nhiÒu sù vËt, hiÖn t­îng t­¬ng tù ch­a liÖt kª hÕt.
c. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a c¸c vÕ cña mét c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p.
B. Tù luËn: (6®)
C©u 1: (1®) Nªu nh÷ng trß lè cña Va- ren tr­íc khi gÆp Phan Béi Ch©u?
C©u 2: (5®) Em h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y.
§¸P ¸N §Ò lÎ
A. Tr¾c nghiÖm: (4®) PhÇn I: Mçi c©u tr¶ lêi ®óng cho 0,25®, PhÇn II: Mçi tõ ®iÒn ®óng: 0,25 ®; PhÇn III: Nèi ®óng mçi c©u: 0,25 ®
C©u
1
2
3
4
5
6
7
8
II
 III
§¸p ¸n
C
C
A
B
D
D
C
D
M¹nh mÏ; to lín
1. c, 2. a, 3. b
B.Tù luËn: (6®)
C©u 1:(1®) Hs nªu nh÷ng trß lè sau:
- Va-ren nhËn ch¨m sãc vô Phan Béi Ch©u do søc Ðp cña c«ng luËn Ph¸p vµ §«ng D­¬ng.
- H¾n nöa chÝnh thøc høa sÏ quan t©m ®Õn vô Phan Béi Ch©u sau khi ®· yªn vÞ t¹i Ph¸p ®·.
C©u 2: (5®) Hs tr×nh bµy theo dµn bµi sau:
- Më bµi: Giíi thiÖu c©u tôc ng÷ víi ý nghÜa khuyªn chóng ta ph¶i biÕt nhí ¬n ng­êi kh¸c.
- Th©n bµi: Gi¶i thÝch ý nghÜa c©u tôc ng÷ víi c¸c ý sau;
+ NghÜa ®en: khi ta ®­îc ¨n qu¶ th× ph¶i biÕt nhí ®Õn ng­êi ®· trång ra c©y cho ta ¨n qu¶. 
+ NghÜa bãng: h­ëng thµnh qu¶ th× ph¶i biÕt nhí tíi c«ng lao cña ng­êi ®· lµm ra thµnh qu¶ Êy. C©u tôc ng÷ khuyªn ta mét c¸ch sèng lu«n biÕt nhí ¬n ng­êi kh¸c. 
- KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa c©u tôc ng÷ cho ®Õn h«m nay.
* Rút kinh nghiệm: