Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 20 - Tiết 76: Tập làm văn: Viết đoạn văn trong văn bản thuyết minh

Ngày soạn: 05/ 01/ 2009
Tuần: 20 
Tiết: 76
Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
A. Mục tiêu.
	Giúp h/s: 
	- Biết nhận dạng, sắp xếp ý và viết đoạn văn thuyết minh ngắn.
	- Rèn kĩ năng xác định chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh.
B. chuẩn bị.
 - GV: Giáo án, bài văn mẫu.
 - HS: Trả lời các câu hỏi SGK.
C. Lên lớp.
I. Ổn định tổ chức. 1’
II. Kiểm tra bài cũ. 5’
	- Muốn thuyết minh một đồ dùng, người thuyết minh cần phải làm những công việc gì?
	A. Phải quan sát, tìm hiểu cấu tạo của đồ dùng.
	B. Phải tìm hiểu tính năng, tác dụng của đồ dùng.
	C. Phải tìm hiểu cơ chế hoạt động của đồ dùng.
	D. Kết hợp cả ba nội dung trên.
	- Em hãy nêu trình tự các nội dung thuyết minh một đồ dùng?
III. Bài mới.
 1. Giới thiệu bài: 1’
 Đoạn văn là một phần của văn bản gồm một số câu có cùng đề tài liên kết với nhau theo một thứ tự nhất định. Trong văn bản thuyết minh, đoạn văn đóng vai trò rất quan trọng. Vậy trong đoạn văn cần sử dụng những từ ngữ ntn để bảo đảm tính liên kết, cách diễn đạt ra sao? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học.
 2. Tiến trình bài dạy: 33’
Thời
gian
Hoạt động GV
Hoạt động HS
ND cần đạt
13’
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu cách sắp xếp trong đoạn văn thuyết minh.
- GV chép đoạn văn lên bảng. 
? Gọi h/s đọc đoạn văn a, b?
? Đoạn văn có vị trí ntn trong bài văn?
? Thông thường đoạn văn gồm bao nhiêu câu được sắp xếp theo thứ tự nào?
? Xác định câu chủ đề của đoạn văn a?
? Các câu còn lại có vai trò gì trong đoạn văn?
? Đoạn văn (a) cuộc sống phải là văn miêu tả, kể chuyện, biểu cảm, nghị luận không? Vì sao?
- GV: Đoạn văn trên là đoạn văn thuyết minh, vì cả đoạn văn giới thiệu vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới hiện nay.
? Xác định câu chủ đề của đoạn văn b. Các câu sau cung cấp thông tin gì cho câu chủ đề?
- Đọc đoạn văn.
- Đoạn văn là một bộ phận của bài văn. Viết tốt đoạn văn là điều kiện để làm tốt bài văn.
- Thường gồm hai câu trở lên được sắp xếp theo trình tự nhất định. Cách diễn đạt rõ ràng, chặt chẽ.
- Câu 1: “Thế giới”
C2: Cung cấp thông tin về lượng nước ngọt ít ỏi.
C3: Cho biết lượng nước ấy đang bị ô nhiễm.
C4: Sự thiếu nước ở các nước thứ ba.
C5: Dự báo năm 2025, 2/3 dân số thế giới thiếu nước.
- Không phải là đoạn văn miêu tả vì không tả màu sắc, mùi vị, hình dáng của nước.
- Kể chuyện. Vì đoạn văn không kể, không thuật những chuyện, việc về nước.
- Biểu cảm. Vì đoạn văn không thể hiện cảm xúc của người viết.
- Nghị luận. Vì đoạn văn không bàn luận, chứng minh, giải thích vấn đề gì về nước.
- Từ ngữ chủ đề: P.V.Đồng.
C1: vừa nêu chủ đề vừa giới thiệu quê quán, phẩm chất của ông.
C2: giới thiệu quá trình hoạt động cách mạng của P.V.Đồng.
C3: quan hệ của ông với Chủ tịch HCM.
I. Đoạn văn trong văn bản thuyết minh.
1. Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh.
10’
Hoạt động 2: Hướng dẫn nhận xét và sửa đoạn văn thuyết minh.
? Gọi h/s đọc 2 đoạn văn?
? Yêu cầu của thuyết minh của đoạn văn trên là gì?
? Nếu giới thiệu cây bút bi thì nên giới thiệu ntn?
? Như vậy nhược điểm của đoạn văn trên là gì?
? Cần sửa chữa bổ sung đoạn văn ntn? 
- GV: bổ sung và sửa chữa.
? Đoạn văn (b) yêu cầu gì?
? Nên giới thiệu về chiếc đèn bàn ntn? Đoạn văn trên mắc phải nhược điểm gì?
? Có thể tách đoạn văn thành mấy ý và viết lại ntn?
- Gọi h/s đọc đoạn văn đã chữa.
 ? Khi viết đoạn văn thuyết minh ta cần chú ý điều gì?
- Hs đọc đoạn văn.
- Giới thiệu cây bút bi.
- Giới thiêu cấu tạo: ruột bút bi (phần quan trọng nhất), vỏ bút bi.
- Phần ruột bút bi gồm đầu bút bi và ống mực.
- Phần vỏ gồm ống nhựa hoặc sắt để bọc ruột bút bi và làm cán bút viết.
- Phần này gồm ống nắp bút và lò xo.
- Không rõ câu chủ đề, các ý lộn xộn, thiếu mạch lạc. Cần tách ra thành 3 ý nhỏ: cấu tạo, công dụng, cách sử dụng.
- H/s thảo luận theo nhóm.
Đại diện trình bày cách sửa.
- Giới thiệu chiếc đèn bàn.
- 3 ý lớn: Đèn bàn gồm có bóng đèn, đui đèn, dây điện, công tắc.
- Chao đèn: làm bằng vải lụa, có khung sắt ở trong và vòng thép gắn vào bóng đèn.
- Đế đèn: có công tắc bật.
=> Nhược điểm: các ý sắp lộn xộn.
- Tách thành ba ý lớn sau đó triển khai viết thành đoạn văn.
HS làm cá nhân.
- HS rút ra nội dung từ ghi nhớ.
- Đọc ghi nhớ/ 15.
2. Sửa lại các đoạn văn thuyết minh.
*/ Ghi nhớ/15.
10’
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.
? Đọc yêu cầu bài tâp 1. Cho h/s viết bài theo nhóm để đối chiếu?
Yêu cầu : ngắn gọn từ 1->2 câu.
? Gọi h/s đọc yêu cầu bài tập 2. Yêu cầu thảo luận theo nhóm?
- GV: yêu cầu nhận xét và sửa chữa, bổ sung
- HS thảo luận nhóm và viết vào giấy.
MB: Mời bạn đến thăm trường tôi, một ngôi trường nhỏ nằm giữa cánh đồng xanh,
KB: Trường tôi như thế đó: giản dị, khiêm nhường mà xiết bao gắn bó. Chúng tôi yêu quý ngôi trường như yêu chính ngôi nhà của mình. Chắc chắn những kỉ niệm về mái trường sẽ theo chúng tôi suốt cuộc đời.
- HS thảo luận theo nhóm, viết bài theo những ý sau:
- Năm sinh, năm mất. quê quán, gia đình.
- Quá trình hoạt động và sự nghiệp.
- Vai trò và sự cống hiến đối với dân tộc và thời đại.
III. Luyện tập.
Bài 1:
Bài 2:
IV. Củng cố và hướng dẫn về nhà. 
	1. Củng cố: 3’
	- Đoạn văn có vai trò gì trong văn bản thuyết minh?
	- Muốn viết một đoạm văn thuyết minh cần lưu ý điều gì?
	2. Dặn dò: 2’
	- Học thuộc ghi nhớ.
	- Làm tiếp bài tập 3.
	- Sửa lại bài văn thuyết minh số 3 ( đã làm ).