Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 22 - Tiết 83: Tập làm văn: Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh

Ngày soạn: 04/ 02/ 2009
Tuần: 22 
Tiết: 83
Tập làm văn
THUYẾT MINH VỀ MỘT DANH LAM THẮNG CẢNH
A. Mục tiêu.
	Giúp h/s: 
	- Biết cách viết bài thuyết minh, giới thiệu một danh lam thắng cảnh trên cơ sở có sự hiểu biết sâu sắc, toàn diện về danh lam thắng cảnh đó.
	- Rèn kĩ năng đọc, tra cứu và ghi chép tài liệu, quan sát trực tiếp danh lam thắng cảnh để phục vụ cho bài viết thuyết minh.
B. Chuẩn bị.
 	- GV: Giáo án, SGK.
 	- HS: Trả lời câu hỏi phần tìm hiểu bài.
C. Lên lớp.
I. Ổn định tổ chức.
II. Kiểm tra bài cũ. 4’
	- Khi thuyết minh về một phương pháp (cách làm) ta cần phải làm gì?
	- Hãy sắp xếp các dòng dưới đây theo thứ tự hợp lí để tạo thành dàn ý phần thân bài của bài thuyết minh về một phương pháp (một thí nghiệm).
	a, Cách làm. b, Yêu cầu thành phẩm. c, Điều kiện. 
III. Bài mới.
 1. Giới thiệu bài: 1’
	Lấy vài ví dụ về danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử ở địa phương em? Để cho những người nơi khác có thể hiểu rõ và sâu hơn về danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử ta cần phải có một bài văn thuyết minh rõ ràng. Vậy thuyết minh về danh lam thắng cảnh có gì khác so với kiểu thuyết minh về đồ vật. Chúng ta cùng tìm hiểu bài học.
 2. Tiến trình bài dạy: 35’
Thời
gian
Hoạt động GV
Hoạt động HS
ND cần đạt
17’
Hoạt động 1: Hướng dẫn h/s tìm hiểu bài văn mẫu.
? Gọi h/s đọc bài văn mẫu?
? Bài viết đã cung cấp cho ta những kiến thức gì ?
? Muốn viết bài giới thiệu danh lam thắng cảnh như vậy cần có những kiến thức gì?
? Vậy muốn có những tri thức để thuyết minh về hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn ta phải làm thế nào?
? Bài viết chia làm mấy phần? Em có nhận xét gì về bố cục của bài văn?
? Theo em, về nội dung bài thuyết minh trên còn thiếu những gì?
- GV: Do thiếu yếu tố miêu tả và bình luận nên bài viết trở nên khô khan, không có sức thuyết phục.
? Vậy muốn viết bài văn giới thiệu về danh lam thắng cảnh người viết cần phải làm gì? Bố cục ntn? Lời giới thiệu cần đảm bảo yêu cầu gì?
? Gọi h/s đọc phần ghi nhớ?
- HS đọc.
- Những kiến thức về hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn (hai đối tượng có quan hệ gần gũi với nhau. Đền Ngọc Sơn nằm trong hồ Hoàn Kiếm).
- Những kiến thức về nguồn gốc hình thành, sự tích tên hồ.
- Nguồn gốc và quá trình xây dựng đền Ngọc Sơn, vị trí và cấu trúc đền.
- Cần có kiến thức sâu rộng về địa lí, lịch sử, văn hoá, văn học nghệ thuật.
- Phải đọc sách báo, tài liệu có liên quan, thu thập, nghiên cứu, ghi chép.
- Phải xem tranh ảnh, hoặc quan sát tìm hiểu trực tiếp.
Chia làm ba phần: 
- Đoạn 1: Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm.
- Đoạn 2: Giới thiệu đền Ngọc Sơn.
- Đoạn 3: Giới thiệu bờ hồ.
Bài văn thiếu phần mở bài và kết bài.
- Cần bổ sung thêm về vị trí của hồ, đền Ngọc Sơn, diện tích, độ sâu, cầu Thê Húc.
- Giới thiệu kĩ hơn về Tháp 
Rùa, đền Ngọc Sơn (vị trí). Quang cảnh đường phố quanh hồ. 
- Thiếu yếu tố miêu tả và lời bình luận của tác giả.
- Cần chuẩn bị đọc, nghe, xem, hỏi hoặc trực tiếp quan sát.
- Bố cục bài viết có ba phần MB, TB, KB.
- Lời văn chính xác, gợi cảm, kết hợp miêu tả, kể chuyện, bình luận.
- HS đọc.
I. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh:
Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc Sơn.
* Ghi nhớ / 34.
18’
Hoạt động 2: Hướng dẫn h/s luyện tập.
? Lập bố cục bài giới thiệu hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn?
? Nếu muốn giới thiệu trình tự tham quan hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn từ xa đến gần, từ ngoài vào trong thì nên giới thiệu ntn?
? Đọc yêu cầu bài 3 Em có thể sử dụng câu văn đó vào phần nào trong bài viết của mình ?
? Nếu viết bài văn theo bố cục ba phần em sẽ chọn những chi tiết tiêu biểu nào để làm nổi bật giá trị lịch sử và văn hóa của di tích, thắng cảnh?
Hình thức: h/s làm cá nhân.
a) MB: - Giới thiệu về hồ Hoàn Kiếm.
- Vị trí của danh lam thắng cảnh.
b) TB: - Giới thiệu vị trí của hồ, diện tích, độ sâu.
- Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm gồm 2 bộ phận: Hồ và đền được nối bởi cầu Thê Húc.
- Giới thiệu chi tiết: + Hồ Hoàn Kiếm: Nguồn gốc tên gọi ở mỗi thời kì.
+ Đền Ngọc Sơn: Tên gọi gắn với những sự kiện lịch sử khác nhau.
Miêu tả Tháp Bút, Đài Nghiên, đền Ngọc Sơn 
(kiến trúc, vai trò).
c) KB: 
- Vị trí của thắng cảnh trong đời sống con người.
- Cần làm gì để phát huy, giữ gìn cảnh đẹp đó.
- Nhìn bao quát toàn cảnh: từ đường Đinh Tiên Hoàng nhìn Đài Nghiêng, Tháp Bút, qua cầu Thê Húc, vào đền. Tả bên trong đền. Từ trấn Ba Đình nhìn ra hồ, về phía Thuỷ Tạ, phía Tháp Rùa => giới thiệu tiếp. Từ phố Hàng Khay nhìn bao quát cảnh hồ đền để kết luận.
- Vào phần mở bài và kết bài của bài văn.
- Truyền thuyết trả gươm thần, cầu Thê Húc, Tháp Bút, vấn đề giữ gìn cảnh quan và sự trong sạch của Hồ Gươm.
II. Luyện tập.
Bài 1:
Bài 2:
Bài 3:
Phần mở bài hoặc kết bài.
Bài 4:
IV. Củng cố và hướng dẫn về nhà. 5’
	1. Củng cố: 3’
	- Thế nào là thuyết minh về một danh lam, thắng cảnh?
	- Để có tư liệu thuyết minh, ta có thể tìm từ đâu?
	2. Hướng dẫn về nhà: 2’
	- Học thuộc ghi nhớ.
	- Bài tập: Thuyết minh về cảnh đẹp lúc bình minh (Lập dàn bài). 
	- Chuẩn bị câu hỏi ôn tập: 
	1) Văn bản thuyết minh có gì khác với văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận.
	2) Các kiểu văn bản thuyết minh? Bố cục và yêu cầu của từng phần.
	3) Có những phương pháp thuyết minh nào thường dùng.