Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 7 - Tiết 28: Tập làm văn: Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm

Ngày soạn: 08/ 10/ 2008
Tuần: 7 
Tiết: 28 
tập làm văn:
luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
a. mục tiêu.
 	Giúp h/s thông qua thực hành biết cách vận dụng sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm khi viết đoạn văn tự sự.
b. chuẩn bị.
 	- GV: Giáo án, đoan văn mẫu, bảng phụ.
 	- HS: Ôn lại kiến thức về văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
c. lên lớp.
I. ổn định tổ chức.
II .Kiểm tra bài cũ.
 	- Bài tập: Trong văn bản tự sự yếu tố miêu tả có vai trò và ‎ý nghĩa ntn đối với sự việc được kể?
 	A. Làm cho sự việc được kể ngắn gọn hơn.
 	B. Làm cho sự việc được kể đơn giản hơn.
 	C. Làm cho sự việc được kể đầy đủ hơn.
 	D. làm cho sự việc được kể sinh động và hiện lên như thật.
III. Bài mới.
1. Giới thiệu bài.
 	Dẫn dắt từ phần KTBC: Miêu tả và biểu cảm đóng vai trò quan trọng trong văn bản tự sự. Vậy viết đoạn văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm cần tuân theo những bước nào? Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học.
2. Tiến trình bài dạy.
Thời
gian
Hoạt động GV
Hoạt động HS
ND cần đạt
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu quy trình xây dựng đoạn văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
? Những yếu tố cần thiết để xây dựng đoạn văn tự sự? 
? Vai trò của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn tự sự?
? Quy trình xây dựng đoạn văn tự sự gồm mấy bước? Nêu nhiệm vụ của mỗi bước là gì?
- Sự việc và nhân vật chính.
- Làm cho sự việc trở nên dễ hiểu, hấp dẫn và nhân vật chính trở nên gần gũi, sinh động.
- Bước 1: Lựa chọn sự việc chính (đồ vật, con người ...).
- Bước 2: Lựa chọn ngôi kể:
a. Ngôi kể thứ nhất số ít: tôi, mình, tớ, em, anh ......
b. Ngôi kể thứ nhất số nhiều: chúng tôi, chúng ta, bọn mình 
c. Ngôi kể thứ nhất (số ít, nhiều) gián tiếp thường do tác giả hư cấu, nhân hóa.
VD: Cái bàn tự truyện .
- Bước 3: Xác định thứ tự kể (khởi đầu, diễn biến, kết thúc).
- Bước 4: Xác định yếu tố miêu tả và biểu cảm sẽ dùng trong đoạn văn tự sự.
- Bước 5: Viết thành đoạn văn.
I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
1. Các bước xây dựng đoạn văn.
Hoạt động 2: Hướng dẫn luyện tập viết bài.
? Hãy xác định một đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm theo các bước qua đề bài: ''Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp''?
- Em ngồi thẫn thờ trước lọ hoa đẹp vừa bị vỡ tan.
- Chỉ vì một chút vội vàng mà em phải trả giá bằng sự nuối tiếc ân hận.
- Lọ hoa vỡ thành từng mảnh.
- Ngắm nghía mân mê vì mảnh vỡ có hoa văn rất đẹp.
- Bố, mẹ, anh chị ... về và chứng kiến.
- Suy nghĩ của mình, thái độ của mọi người.
- Bài học kinh nghiệm về sự cẩn thận. 
2. Viết đoạn văn.
Đề a: Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp.
Hoạt động 3: Hướng dẫn h/s luyện tập. 
II. Luyện tập.
Bài 1.
 Hình thức chia nhóm: HS thảo luận theo nhóm và cử đại diện trình bày.
 	''Tôi đang ngồi nghĩ ngợi vẩn vơ về những người hàng xóm đang sống quanh tôi, trong đó có lão Hạc. Lão sống âm thầm trong cảnh túng quẫn và trong cả sự chờ đợi vô vọng đứa con trai duy nhất đã đi xa. Bỗng lão Hạc bước vào nhà tôi, lặng lẽ ngồi xuống cái ghế gỗ ọp ẹp của nhà tôi buồn bã nói: 
 	- Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ! 
 	Tôi ngạc nhiên hỏi lại:
 	- Lão yêu quý con Vàng lắm kia mà?
 	- Thì vẫn yêu nhưng phải bán! Cãi số kiếp nó và cả tôi nữa thì có gì khác nhau đâu hả ông giáo?
 	Tôi lẩm bẩm: - Không thể nào tin được!
 	- Tôi bán thật rồi. Họ vừa bắt nó và mang đi ............
 	Lão Hạc bỏ lửng câu nói, cười mà miệng méo xệch đi, nước mắt lưng tròng .... Tôi cảm thấy nghẹn ngào và chỉ muốn ôm chầm lấy lão để khóc oà lên cho vơi bớt những day dứt, bức bối trong lòng. Tôi chợt nghĩ đến cái việc tôi bán đi 5 quyển sách....
? Chỉ ra các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn?
? Tìm đoạn văn tương ứng nội dung trên trong tác phẩm ''Lão Hạc'' của Nam Cao?
? Những yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp Nam Cao thể hiện được điều gì?
? Đọc phần đọc thêm?
- Miêu tả: Tôi đang ngồi nghĩ ..... vẩn vơ ... lão Hạc bước vào ngồi xuống chiếc ghế ọp ẹp ... bỏ lửng câu nói, cười như mếu. 
- Biểu cảm: Tôi cảm thấy........ trong lòng. 
''Hôm sau lão Hạc ...... Lão hu hu khóc''.
- Miêu tả: Cười như mếu, mắt lão ầng ậng nước, mặt lão đột nhiên co rúm lại, những vết nhăn xô lại, cái đầu ngoẹo về một bên, miệng móm mém như con nít. Lão hu hu khóc.
- Biểu cảm: không xót xa ... hỏi cho có chuyện.
- Sự việc: Lão Hạc báo tin bán con chó Vàng.
- Ngôi kể: tôi (ngôi thứ nhất số ít).
- Khắc sâu vào lòng người đọc một hình ảnh lão Hạc khốn khổ về hình dáng bên ngoài và đặc biệt thể hiện rất sinh động sự đau đớn, quằn quại về tinh thần một con người trong giây phút ân hận, xót xa ''già bằng ngần này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó''.
- Hs đọc.
Bài 2:
IV. Hướng dẫn về nhà.
 	- Xem lại vai trò yếu tố miêu tả, biểu cảm, kể trong văn bản tự sự.
 	- Đóng vai Xan-chô Pan-xa kể lại truyện: ''Đánh nhau với cối xay gió''.
 	- Chuẩn bị bài: ''Lập dàn ‎ý cho bài văn tự sự''.