Bài giảng Ngữ văn 8 tiết 43: Câu ghép

Trường thcs Đong xanhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo GV: Nguyễn Anh Hảomôn ngữ văn 8Kiểm tra bài cũ Câu1:Thế nào là biện pháp tu từ so sánh?A, Là đối chiếu hai sự vật, hiện tượng có nét tương đồngđể làm tăng sức gợi cảm cho sự diễn đạt.B, Là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng.C, Là một biên pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển để tránh gây cảm giác quá đau buồn,ghê sợ,nặng nề tránh thô tục , thiếu lịch sự.CCâu 2: a. Câu nào sau đây sử dụng biện pháp tu từ so sánh?A, Bác trai đã khá rồi chứ ? B. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! C, Nắng ấm, sân rộng và sạch.Bb. Hãy tìm cụm chủ vị của ba câu dưới đây?A. Bác trai đã khá rồi chứ ? C VB. Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! C VC. Nắng ấm, sân rộng và sạch. C1 V1 C2 V2ở lớp 6,lớp 7 các em đă học câu xột theo cấu tạo ngữ phỏp các em đă học những kiểu câu- Cõu trần thuật đơn : - Cõu đặc biệt - Cõu rỳt gọn Cõu đơn mở rộng thành phần : Là cõu cú từ hai kết cấu chủ - vị trở lờn; trong đú chỉ cú một kết cấu chủ vị làm nũng cốt cõu , cỏc kết cấu chủ vị cũn lại giữ vai trũ thành phần nào đú bờn trong nũng cốt cõu .Câu : “Nắng ấm, sân rộng và sạch.” có thuộc một trong những kiểu câu em vừa kể trên không? Vì sao? Tiết: 43 câu ghép * Đọc đoạn trích sau :1/ Ví dụ: Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi trên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi , vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. (Thanh Tịnh - Tôi đi học)Cõu aTôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. CVc1v1c2v2 c2 v2 I-----------I c1 v1( nảy nở) I---------------I C V( quờn)I---------------------ICõu b Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.TNCVTN, C-VCõu c.Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.C1V1C2V2C3V3TNC1-V1, C2-V2: C3-V3Kiểu cấu tạo câuCâu cụ thểCâu có một cụm C - VCâu có 2 hoặc nhiều cụm C-VCụm C - V nhỏ nằm trong cụm C - V lớn. ( cụm C - V bao nhau )Cụm C -V không bao chứa nhauVí dụ a. Tôi // quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy/ nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. b. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. c. Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.Câu bCâu aCâu cKết luận: Câu ghép là câu do 2 hoặc nhiều cụm C – V không bao chứa nhau tạo thành.Mỗi cụm C – V được gọi là một vế câu.Vớ dụ :Nắng ấm, sân rộng và sạch. C V C VCõu ghộp :Cõu hỏi thảo luận ( nhúm 2- theo bàn) : So sỏnh cõu đơn mở rộng thành phần với cõu ghộp .Giống nhau : Đều cú từ 2 cụm c – v trở lờnKhỏc nhau : *Cõu đơn mở rộng thành phần cú một cụm c – v làm nũng cốt , cỏc cụm c – v cũn lại bị bao chứa bờn trong thành phần nào đú của cõu * Cõu ghộp cú cỏc cụm c – v khụng bao chứa nhau , mỗi cụm c – v làm thành một vế cõu Theo em, trong các câu sau đây, câu nào là câu ghép, câu nào không phải? Vì sao?1. Vì em cố gắng học tập nên cuối năm em đạt được kết quả cao.2. Vì cố gắng học tập nên cuối năm em đạt được kết quả cao.3. Tay xách nón, chị Dậu bước lên thềm nhà. (Ngụ Tất Tố)Bài tập 1Bài tập 1:1. Vì em//cố gắng học tập nên cuối năm em//đạt được kết quả cao. 2. Vì cố gắng học tập nên cuối năm em//đạt được kết quả cao. 3. Tay/xách nón, chị Dậu//bước lên thềm nhà. (NgụTất Tố)đáp ánCNvNTrạng ngữ chỉ cách thức=> Câu đơnCNvN=> Câu ghépCNCNvNvNTrạng ngữ chỉ nguyên nhân=> Câu đơnCNvN1.Xột vớ dụ 1 a. Cảnh vật chung quanh tụi đều thay đổi, vỡ chớnh lũng tụi đang cú sự thay đổi lớn...b.Tuy nhà Nam nghốo nhưng Nam học giỏi.c. Cụ tụi chưa núi dứt cõu, cổ họng tụi đó nghẹn ứ khúc khụng ra tiếng.Hóy xỏc định C-V trong cỏc vớ dụ sau?Cho biết cỏc vế cõu nối với nhau bằng cỏch nào?C1V1C2V2C1V1C2V2C1V1C2V2 Nối bằng quan hệ từ : vỡNối bằng cặp quan hệ từ: Tuy....nhưng....Nối bằng cặp phú từ: chưa...đóvỡTuynhưngchưađóLưu ý:Cỏc quan hệ từ đứng ở đầu mỗi vế cõu.Cú thể bớt hoặc thờm cỏc quan hệ từ vào trước vế cõu.Cú thể đảo trật tự cỏc vế cõu.Cỏch nối cỏc vế trong cõu ghộp Dựng những từ cú tỏc dụng nối Nối bằng một quan hệ từ: vỡ....? Qua cỏc vớ dụ trờn, ta cú thể nối cõu ghộp bằng cỏch nào?Nối bằng cặp quan hệ từ:Tuy....nhưng....Nối bằng cặp phú từ: chưa...đóXột vớ dụ 2Cho biết cỏc vế trong hai cõu ghộp dưới đõy nối với nhau bằng cỏch nào nữa?...chớnh lũng tụi đang cú sự thay đổi lớn: hụm nay tụi đi học.b. Nắng ấm, sõn rộng và sạch. Nối bằng dấu hai chấm ( : ) Nối bằng dấu phẩy ( , )Cỏch nối cỏc vế trong cõu ghộp Nối bằng cặp quan hệ từ: Tuy....nhưng....Nối bằng cặp phú từ: chưa...đóDựng những từ cú tỏc dụng nối Nối bằng một quan hệ từ: vỡ....? Qua hai vớ dụ, ta cú thể nối cõu ghộp bằng cỏch nào nữa?Khụng dựng từ nốiCần cú dấu phẩy, dấu hai chấm hoặc dấu chấm phẩy.Sơ đồCỏch nối cỏc vế cõu ghộpMột QHTCặp QHTCặp từ hụ ứngDấu phẩyDấu hai chấmDấu chấm phẩyDựng từ nốiKhụng dựng từ nốiBài tập 2 Dựng từ nối giữa cỏc vế cõu ghộp cũn cú ý chỉ quan hệ giữa cỏc vế cõu như: nguyờn nhõn,điều nhượng bộ hay tăng tiến...Cũn khụng dựng từ nối thể hiện bỡnh đẳng giữa cỏc vế, hay liệt kờ sự việc...So sỏnh cỏch khụng dựng từ nối giữa cỏc vế cõu ghộpvới cỏch nối dựng quan hệ từ ?Nối một vế ở cột A với một vế ở cột B để có những câu ghép phù hợp:Bài tập 3Cô giáo vào lớpở đây gió biển thổi vềLúa đã chín rộbà con nông dân tấpnập gặt hái ngoài đồng.chúng em đứng dậy chào.khí hậu rất dễ chịu.AB,nênvàIII. Luyện tậpBài tập 1( SGK trang113): Tỡm câu ghép trong đoạn sau, cho biết mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào? a.  Dần buông chị ra, đi con!  Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần!  Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa.  Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!  Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.  Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy.,,,,,,, b Cụ tụi chưa dứt cõu, cổ họng tụi đó nghẹn ứ khúc khụng ra tiếng.  Giỏ những cổ tục đó đày đoạ mẹ tụi là một vật như hũn đỏ hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ , tụi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai , mà nghiến cho kỡ nỏt vụn mới thụi.( Nguyờn Hồng, Những ngày thơ ấu),,GiỏBài tập 1( SGK trang113): c. Rồi hai con mắt long lanh của cụ tụi chằm chặp đưa nhỡn tụi. Tụi lại im lặng cỳi đầu xuống đất : lũng tụi càng thắt lại, khoộ mắt tụi đó cay cay. ( Nguyờn Hồng, Những ngày thơ ấu)d. Một hụm, tụi phàn nàn việc ấy với Binh Tư. Binh Tư là một người lỏng giềng khỏc của tụi. Hắn làm nghề ăn trộm nờn vốn khụng ưa lóo Hạc bởi vỡ lóo lương thiện quỏ. Hắn bĩu mụi bảo:Lóo làm bộ đấy! (Nam Cao, Lóo Hạc):bởivỡ1212345Bài tập 1( SGK trang113):Bài tập 2 : trang 113Với mỗi cặp quan hệ từ dưới đõy hóy đặt một cõu ghộp . a/ vỡ  nờn b/ nếu thỡ c/ tuy  nhưng d/ không nhữngmà cũn(hoặc: không chỉmà cũn)Bài tập 3 : Trang 113Chuyển những cõu ghộp em vừa đặt thành những cõu ghộp mới bằng một trong hai cỏch sau : a/ Bỏ bớt một quan hệ từ .b/ Đảo lại trật tự cỏc vế cõu .bài tập Bài tập 4 trang 114Đặt cõu ghộp với mỗi cặp từ hụ ứng dưới đõy : a / vừa đó b / chưa đó c/ đõu đấy d/  càng càng  Bài tập 5 trang 114Viết một đoan văn ngắn về một trong cỏc đề tài sau ( trong đoạn văn cú sử dụng ớt nhất là một cõu ghộp ) :a/ Thay đổi thúi quen sử dụng bao bỡ ni lụngHướng dẫn :Bước 1: Lựa chọn đề tài .Bước 2 : xỏc định cấu trỳc đoạn văn ( Quy nạp , diễn dịch, song hành )Bước 3 : Viết cỏc cõu văn Bước 4 : Kiểm tra tớnh liờn kết của đoạn văn Bước 5 : gạch chõn cõu ghộp đó sử dụng trong đoạn văn