Bài soạn môn Đại số 7 - Chương I: Số hữu tỉ – Số thực

Tuần 1
Ngày soạn: Ngày dạy:
Chương I : Số hữu tỉ – Số thực
Tiết 1: 	 Tập hợp Q các số hữu tỉ
Mục tiêu: - HS hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn sỗ hữu tỉ trên trục số và so sánh các số hữu tỉ. Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giữa các tập hợp số : 
N è Z è Q.
 - HS biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biết so sánh hai số hữu tỉ.
Chuẩn bị :Bảngphụ , thước thẳng, phấn màu
Tiến trình dạy học:
HĐ của Giáo viên
HĐ của Học sinh
Ghi bảng
I.Hoạt động I: Tìm hiểu chương trình Đại số 7 (5 ph).
II.Hoạt động 2: Tìm hiểu số hữu tỉ (12 ph).
1.Số hữu tỉ:
N
Z
Q
-Cho các số: 
 3; -0,5; 0; ;
-Em hãy viết mỗi số trên thành 3 phân số bằng nó.
Vậy các số trên:
3; -0,5; 0; ; đều là số hữu tỉ. 
? Vậy thế nào là số hữu tỉ?
-Yêu cầu HS làm ?1
-Yêu cầu HS làm ?2
+Vậy em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa các tập hợp số N, Z, Q?
-Giới thiệu sơ đồ biểu diễn mối quan hệ giữa 3 tập hợp trên.
-5 HS lên bảng lần lượt viết mỗi số đã cho thành 3 phân số bằng nó.
-Các HS khác làm vào vở.
-Trả lời: Theo định nghĩa trang 5 SGK.
 ?1 Vì
*; ; 
 a ẻ Z thì ị a ẻ Q
-Quan hệ: N è Z; Z è Q.
-Quan sát sơ đồ.
-Đại diện HS trả lới kết quả.
VD: *
*
*
-Định nghĩa: 
Số hữu tỉ là số viết được dưới dạng phân số với a, b ẻ Z, b ạ 0
-Kí hiệu: Q
?1 Vì *; ; 
a ẻ Z thì ị a ẻ Q
 Nè Z è Q.
III.Hoạt động 3: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (10 ph).
2.Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số:
Cho HS lkàm ? 2
-Gọi 1 HS lên bảng biểu diễn.
VD như biểu diễn số hữu tỉ trên trục số.
 -Yêu cầu HS đọc VD 1 SGK
-GV thực hành trên bảng và yêu cầu HS làm theo.
-Yêu cầu đọc và làm VD 2.
-Gọi 1 HS lên bảng biểu diễn.
-Nói: Trên trục số, điểm biểu diễn số hữu tỉ x được gọi là điểm x.
-Tự biểu diễn các số nguyên –1; 1; 2 trên trục số.
-1 HS lên bảng biểu diễn.
-Đọc VD1 và làm theo GV.
-Đọc VD 2 SGK, làm vào vở.
-Trả lời:
 | | | | | | | | | |
 -1 0 1 M 2
VD 1: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số.
VD 2: Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số.
Viết 
 | | | | | | | |
 -1 N 0 1 2
 IV.Hoạt động 4: So sánh hai số hữu tỉ (10 ph).
3.So sánh hai số hữu tỉ:
-Yêu cầu làm ?4
? Muốn so sánh hai phân số ta làm thế nào?
-Yêu cầu 1 HS lên bảng làm
? Vậy để so sánh hai số hữu tỉ ta cũng sẽ làm như thế nào?
-Cho làm ví dụ 1 SGK
-Cho 1 HS nêu cách làm GV ghi lên bảng.
-Yêu cầu tự làm ví dụ 2 vào vở.
Giới thiệu vị trí hai số hữu tỉ x, y trên trục số
-Yêu cầu HS làm ?5
-Đọc và tự làm ?4
- Ta viết hai phân số về dạng cùng mẫu số dương. 
-1 HS lên bảng làm.
-Ta viết chúng dưới dạng phân số rồi so sánh hai phân số đó.
-Tự làm VD 1 vào vở
-1 HS nêu cách làm.
-Tự làm ví dụ 2 vào vở
HS làm ?5
 ? 4 So sánh 2 phân số và 
 Vì -10 > -12 nên 
VD 1: So sánh hai số hữu tỉ
 -0,6 và 
; vì -6 < -5
nên hay 
Ví dụ 2 sgk/7
Chú ý:
x < y điểm x bên trái điểm y
Nếu x > 0 : x là số hữu tỉ dương 
 x < 0 : x là là số hữu tỉ tỉ âm. x = 0 :không dương cũng không âm.
-Số âm < Số 0 < Số dương.
?5
V.Hoạt động 5: Luyện tập củng cố (6 ph): Cho HS làm bài tập 1, bài tập 3 SGK/7
VI.Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà (2 ph).
-BTVN: số 3, 4, 5/ 8 SGK; Số 1, 3, 4, 8/3,4 SBT.
-Ôn tập qui tắc cộng, trừ phân số; quy tắc “dấu ngoặc”; quy tắc “chuyển vế” (toán 6).
Tuấn 1
Ngày soạn : Ngày giảng :
Tiết 2: 	 Cộng, trừ số hữu tỉ
A.Mục tiêu: +HS nắm vững các qui tắc cộng trừ số hữu tỉ, biết qui tắc “chuyển vế” trong tập hợp số hữu tỉ.
 +HS có kỹ năng làm các phép tính cộng, trừ số hữu tỉ nhanh và đúng.
B.Chuẩn bị : Bảng phụ ghi Công thức cộng, trừ số hữu tỉ trang 8 SGK.
 Qui tắc “chuyển vế” trang 9 SGK và các bài tập.
C.Tổ chức các hoạt động dạy học:
1. ổn định lớp báo cáo sĩ số
gv
hs
nd
2.Hoạt động 1: Kiểm tra(10 ph).
Yêu cầu HS làm bài tập 3, bài tập 5 SGK / 8
3. Hoạt động 2: Cộng, trừ hai số hữu tỉ (13 ph).
1.Cộng, trừ hai số hữu tỉ:
-Ta biết mọi số hữu tỉ đều viết được dưới dạng phân số với a, b ẻ Z, b ạ 0.
? Muốn cộng, trừ hai số hữu tỉ ta làm như thế nào?
?Yêu cầu nêu qui tắc cộng hai phân số 
-Yêu cầu tự làm ví dụ SGK/9
-Gọi 1 HS đứng tại chỗ nêu cách làm GV ghi lên bảng.
-Gọi HS 2 nêu cách làm.
-Yêu cầu làm 
-Gọi 2 HS lên bảng cùng làm.
- Yêu cầu HS làm ?1 SGK/9
tính 
-Lắng nghe đặt vấn đề của GV.
-Để cộng, trừ hai số hữu tỉ ta viết chúng dưới dạng phân số cùng mẫu số dương rồi áp dụng qui tắc cộng, trừ phân số.
-HS Phát biểu các qui tắc.
-1 HS lên bảng viết công thức cộng , trừ x và y ẻ Q.
-HS tự làm VD SGK/9 vào vở.
-HS 1 nêu cách làm. 
-HS 2 nêu cách làm.
-2 HS lên bảng làm 
cả lớp làm vào vở.
HS làm ? 1 SGK/9
a)Qui tắc: Với x, y ẻ Q
viết 
(với a, b, m ẻ Z; m > 0)
b)Ví dụ:
4.Hoạt động 3: Qui tắc chuyển vế (10 ph).
2.Quy tắc “chuyển vế”:
? Em hãy nêu quy tắc chuyển vế đã học tronh Z
? Tương tự hãy nêu quy tắc chuyển vế trong Q
-Yêu cầu làm VD SGK.
Tìm x biết
-Yêu cầu HS làm ?2 SGK/9
Tìm x biết:
-Yêu cầu đọc chú ý SGK
-HS nêu quy tắc chuyển vế đã học tronh Z
- HS trả lời
-1 HS lên bảng làm VD các HS khác làm vào vở.
;
-2 HS lên bảng đồng thời làm 
Kết quả:
a)
-Một HS đọc chú ý.
a) Quy tắc: SGK/9
với ta có 
b)VD: Tìm x biết
 ; 
Chú ý: SGK/9
5.Hoạt động 4: Luyện tập củng cố (10 ph).
-Yêu cầu làm BT 8a, c trang 10 SGK.
Tính:
-Yêu cầu hoạt động nhóm làm bài tập 9a,c vào bảng phụ, nhóm nào xong trước mang lên treo.
-Nếu có thời gian cho làm thiếp bài 10.
-Hai HS lên bảng làm, cả lớp làm vào vở BT 8/10 SGK:
BT 9: Tìm x
6.Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (2 ph).
-BTVN: bài 7b; 8b,d; 9b,d; 10 trang 10 SGK; bài 12, 13 trang 5 SBT.
Tuần 2
Ngày soạn : Ngày giảng :
 Tiết 3: 	 nhân, chia số hữu tỉ
A.Mục tiêu: +HS nắm vững các qui tắc nhân, chia số hữu tỉ. 
 +HS có kỹ năng làm các phép tính nhân, chia số hữu tỉ nhanh và đúng.
B.Chuẩn bị: Bảng phụ, thước thẳng, công thức tính,Phấn màu
C.Tiến trình dạy học:
1.Hoạt động 1:ổn định lớp, báo cáo sĩ số
HĐ của Giáo viên
HĐ của Học sinh
Ghi bảng
2. Hoạt động 2 kiểm tra bài cũ(7 ph).
Nêu quy tắc cộng trừ số hữu tỉ áp dụng làm bài tập 8 sgk
Nêu quy tắc chuyển vế áp dụng làm bài 9 sgk
3..Hoạt động 2: Nhân hai số hữu tỉ (10 ph).
1.Nhân hai số hữu tỉ:
-Ta biết mọi số hữu tỉ đều viết được dưới dạng phân số với a, b ẻ Z, b ạ 0.
? Vậy để nhân, chia hai số hữu tỉ ta làm thế nào?
? Hãy phát biểu quy tắc nhân , hai phân số.
-Ghi dạng tổng quát.
-Yêu cầu tự làm ví dụ 1
-Gọi 1 HS lên bảng làm.
-Yêu cầu nhắc lại các tính chất của phép nhân phân số.
-Phép nhân số hữu tỉ cũng có các tính chất như vậy.
-Treo bảng phụ viết các tính chất của phép nhân số hữu tỉ
-Yêu cầu HS làm BT 11 trang 12 SGK phần a, b, c vào vở BT
-Lắng nghe đặt vấn đề của GV.
-Trả lời: Để nhân, chia hai số hữu tỉ ta viết chúng dưới dạng phân số rồi áp dụng qui tắc nhân, chia phân số.
-Phát biểu qui tắc nhân, phân số.
-HS tự làm VD 1 vào vở.
-1 HS lên bảng làm.
-Phát biểu các tính chất của phép nhân phân số.
-HS cả lớp làm vào vở BT
-3 HS lên bảng làm
a)Qui tắc: Với x, y ẻ Q
viết 
(với a, b, c, d ẻ Z; b, d ạ 0)
b)Ví dụ:
c)Các tính chất:
Với x, y, z ẻ Q
 x.y = y.x
 (x.y).z = x.(y.z)
 x.1 = 1.x = x
 x. = 1 (với x ạ 0)
 x.(y + z) = xy + xz
BT 11/12 SGK: Tính
Kết quả:
 4.Hoạt động 3: chia hai số hữu tỉ (10 ph).
2.Chia hai số hữu tỉ:
-Với x = ; y = (y ạ 0)
- áp dụng qui tắc chia phân số, hãy viết công thức chia x cho y.
-Yêu cầu HS làm VD
-Yêu cầu làm 
-Yêu cầu HS làm ? SGK/11
-Yêu cầu HS làm BT 12/12 SGK:
Ta có thể viết số hữu tỉ dưới các dạng sau:
a)Tích của hai số hữu tỉ
b)Thương của hai số hữu tỉ
-Hãy tìm thêm ví dụ
-1 HS lên bảng viết công thức chia x cho y.
-1 HS nêu cách làm 
-2 HS lên bảng làm.
HS làm ? SGK/11
-Cả lớp tự làm vào vở BT.
-2 HS lên bảng lấy ví dụ.
BT 12/12 SGK:
a)Quy tắc:
-Với x = ; y = (y ạ 0)
b)VD:
BT 12/12 SGK:
5.Hoạt động 4: chú ý (3 ph).
3.Chú ý:
-Yêu cầu đọc phần “chú ý”
-Ghi lên bảng.
-Yêu cầu HS lấy VD về tỉ số của hai số hữu tỉ.
-Nói: Tỉ số của 2 số hữu tỉ sẽ được học tiếp sau.
-1 HS đọc phần “chú ý”, cả lớp theo dõi.
-Ghi chép theo GV.
-HS lên bảng viết ví dụ.
Với x, y ẻ Q; y ạ 0
Tỉ số của x và y ký hiệy là 
 hay x : y
Ví dụ: 
6.Hoạt động 5: Luyện tập củng cố (12 ph).
-Yêu cầu làm BT 13a, c trang 12 SGK.
Tính:
-Hai HS lên bảng làm, cả lớp làm vào vở 
BT 13/12 SGK:
VI.Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (2 ph).học bài, làm bài 15, 16 trang 13 SGK; bài 10, 11, 14, 15 trang 4,5 SBT.