Bài soạn môn Đại số lớp 7 - Tiết 9: Tỉ lệ thức

Ngày dạy: 28/09/2009 
TIẾT 9:	§7. TỈ LỆ THỨC
A.MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Học sinh hiểu rõ thế nào là tỉ lệ thức, nắm vững hai tính chất của tỉ lệ thức.
2. Kỹ năng: Nhận biết được tỉ lệ thức và các số hạng của tỉ lệ thức 
 Vận dụng thành thạo các tính chất của tỉ lệ thức
3. Thái độ: Cẩn thận,chính xác. 
B. PHƯƠNG PHÁP: Nêu, giải quyết vấn đề.
C. CHUẨN BỊ:
GV: Giáo án, SGK.
HS : SGK,bài cũ.
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
I. Ổn định tổ chức:(1 phút)
II. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
 	Tỉ số của 2 số a và b(b0) là gì? Kí hiệu
 	So sánh 2 tỉ số và	
III. Bài mới:
1. Đặt vấn đề: (1 phút)
Từ bài tập ở phần bài cũ:
GV: Ta nói đẳng thức là 1 tỉ lệ thức
Vậy thế nào là tỉ lệ thức Bài mới
2. Triển khai bài:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
a-Hoạt động 1: Định nghĩa(10 phút) 
GV: Quay lại bài tập trên, ta có 2 tỉ số bằng nhau. Ta nói đẳng thức là một tỉ lệ thức.
? Vậy thế nào là một tỉ lệ thức ?
Hs: ...
GV: Đưa ra định nghĩa. Yêu cầu hs nhắc lại.
GV: Giới thiệu kí hiệu tỉ lệ thức và các số hạng của tỉ lệ thức.
GV: Cho hs làm ?1
? Muốn biết được các tỉ số đó có lập được tỉ lệ thức hay không ta làm thế nào ?
Hs: Suy nghĩ trả lời
GV: Chốt lại vấn đề. Gọi 2 hs lên bảng làm.cả lớp làm vào vở.
Hs: tiến hành làm
GV: Đưa ra tỉ số 2,3 : 6,9
? Hãy viết một tỉ số nữa để hai tỉ số này lập thành một tỉ lệ thức.
1. Định nghĩa:
VD: So sánh hai tỉ số và 
*Định nghĩa: (SGK)
 hoặc 
a,b,c,d: các số hạng của tỉ lệ thức
a và d là các số hạng ngoài (ngoại tỉ)
b và c là các số hạng trong (trung tỉ)
?1: a) 
Vậy hai tỉ số này lập thành một tỉ lệ thức.
b) 
Vậy hai tỉ số này không lập thành một tỉ lệ thức.
BT: Cho tỉ số 2,3 : 6,9.
b-Hoạt động 2:Tính chất(20 phút) 
GV: Xét tỉ lệ thức . Hãy nghiên cứu SGK để hiểu cách chứng minh của đẳng thức tích 
18 . 36 = 24. 27
Hs: Tiến hành nghiên cứu SGK.
(GV có thể giải thích rõ cho HS hiểu)
GV: Tương tự yêu cầu hs làm ?2 (có thể cho HS suy nghĩ theo nhóm 2 người)
Hs: suy nghĩ, đưa ra cách làm.
GV: Gọi hs đọc cách làm.
GV: Từ đó đưa ra tính chất 1
? Hãy phát biểu tính chất 1 thành lời ?
GV: Lưu ý hs: nhờ tính chất 1, khi biết ba số hạng của một tỉ lệ thức, ta có thể tìm được số hạng thứ tư.
? Muốn tìm một ngoại tỉ (trung tỉ), ta làm thế nào?
Hs: ...
GV: Đưa ra cách tìm cho hs.
GV: Ngược lại nếu có a. d = b. c, ta có thể suy ra được tỉ lệ thức hay không ?
GV: Yêu cầu hs xem cách làm ở SGK từ đẳng thức 18 . 36 = 24. 27 suy ra 
(có thể yêu cầu hs nêu lại cách làm và giáo viên ghi lại ở phần bảng nháp, từ đó lưu ý cho hs)
Hs: nghiên cứu SGK.
GV: Tương tự từ a. d = b. c ta có thể suy ra được tỉ lệ thức hay không ?
Hs: suy nghĩ trả lời.
GV: Từ a. d = b. c với a, b, c, d 0 ta có thể suy ra tỉ lệ thức không ?
Hs: ...
GV: Hỏi tương tự với tỉ lệ thức , .
GV: Hãy nhận xét vị trí của các trung tỉ và ngoại tỉ của các tỉ lệ thức (2), (3), (4) so với tỉ lệ thức (1)
Hs: ...
GV: Từ đó, cho biết nếu cho trước 1 tỉ lệ thức, ta có thể đổi chỗ các số hạng của tỉ lệ thức như thế nào để được tỉ lệ thức mới.
GV: Đưa ra tính chất 2.
GV:Giới thiệu bảng tổng hợp 2 tính chất ở SGK: Từ 1 trong 5 tính chất ta có thể suy ra các đẳng thức còn lại
2. Tính chất:
* 18 . 36 = 24. 27
?2: 
Nhân hai vế của tỉ lệ thức với tích b.d ta được:
hay 
*Tính chất 1: 
Nếu thì 
Từ ta có ; 
 ; 
* 18 . 36 = 24. 27 
* Từ a. d = b. c (a, b, c, d0)
Chia hai vế của đẳng thức cho tích bd,ta được:
 (1) 
Chia hai vế của đẳng thức cho tích cd,ta được:
 (2) 
Chia hai vế của đẳng thức cho tích ab,ta được:
 (3) 
Chia hai vế của đẳng thức cho tích ac,ta được:
 (4) 
*Tính chất 2:
Nếu a. d = b. c (a, b, c, d0) thì ta có các tỉ lệ thức sau:
; ; ; 
IV. Luyện tập - Củng cố(6phút)
GV: Cho hs làm BT 46(a,b) (SGK)
? Để tìm 1 ngoại tỉ ta làm thế nào ? Để tìm 1 trung tỉ ta làm thế nào ?
BT 46(a,c) 
a) b) 
GV: Cho hs làm BT47 (a) (SGK)
BT 47(a) 
V.Hướng dẫn về nhà: (2phút) 
- Học thuộc định nghĩa và 2 tính chất của tỉ lệ thức.
- Làm bài tập 44,45,46(c),47(b),48 (Sgk) 
- Tiết sau mang máy tính bỏ túi, xem trước bài.