Bài soạn Vật lý 7 Tiết 19: Sự nhiễm điện do cọ xát

Ngày soạn: 26.12.2009	Vật lý 7 Ngày dạy: 28.12.2009	Tiết 19
BÀI 17
SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT
I. Mục tiêu:
	1. Kiến thức:
Nhận biết được vật đàn hồi (qua sự đàn hồi của lò xo)
Trả lời được đặc điểm của lực đàn hồi.
Rút ra được nhận xét về sự phụ thuộc của lực đàn hồi vào độ biến dạng của vật đàn hồi.
	2. Kỹ năng:
Lắp thí nghiệm như hình vẽ.
Nghiên cứu hiện tượng để rút ra quy luật về sự biến dạng và đặc điểm của lực đàn hồi.
	3. Thái độ:
Học sinh có ý thức tìm tòi quy luật vật lý qua các hiện tượng tự nhiên.
II. Chuẩn bị:
Mỗi nhóm HS: 
1 thước nhựa 
1 thanh thuỷ tinh hữu cơ
1 mảnh nilông.
1 quả cầu nhựa xốp có xuyên sợi chỉ khâu
1 giá treo.
1 mảnh len hoặc một mảnh lông thú. 
1 mảnh dạ 
1 mảnh lụa sấy khô.
1 số mẩu giấy vụn.
1 mảnh tôn.
1 mảnh nhựa.
1 bút thử điện thông mạch.
III. Tổ chức hoạt động dạy và học
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Ghi bảng
* Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập (7’)
GV gọi 2 HS mô tả hiện tượngổtong ảnh đầu chương III (SGK), nêu thêm các hiện tượng khác?
Gọi HS nêu mục tiêu chương III.
Để tìm hiểu các loại điện tích, trước hết ta tìm hiểu một trong các cách nhiễm điện cho các vật là “Nhiễm điện do cọ xát”’.
Vào những ngày hanh khô khi cởi áo bằng len hoặc dạ em đã từng thấy hiện tượng gì?
HS nêu được: Khi cởi áo len, dạ trong tối thấy chớp sáng li ti và tiếng lách tách.
GV: Hiện tượng sấm sét là hiện tượng nhiễm điện do cọ xát.
BÀI 17
SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT
* Hoạt động 2: Làm thí nghiệm phát hiện vật bị cọ xác có khả năng hút các vật khác (15’)
Yêu cầu HS đọc TN 1, nêu các dụng cụ TN và các bước tiến hành TN.
GV lưu ý HS trước khi làm TN phải kiểm tra xem các vật đó có hút được các vật nhẹ không? (Chưa hút được các vật nhẹ)
Lưu ý cách cọ xát các vật (cọ mạnh nhiều lần theo một chiều) sao đó đưa lại gần các vật cần kiểm tra để phát hiện hiện tượng xảy ra rồi ghi kết quả vào bảng kết quả TN 1.
Tiến hành TN theo nhóm, mỗi HS trong nhóm đều phải tiến hành TN với ít nhất 1 vật, ghi kết quả vào bảng 1.
Từ bảng kết quả TN HS các nhóm thảo luận, lựa chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống phù hợp.
GV hướng dẫn HS thảo luận để đưa ra kết luận đúng ghi vở.
I. Vật nhiễm điện.
* Kết luận 1: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác.
* Hoạt động 3: Phát hiện vật bị cọ xát nhiễm điện có khả năng làm sáng bóng đèn của bút thử điện. (15’)
Tại sao nhiều vật sau khi cọ xát lại có thể hút các vật khác?
GV hướng dẫn HS kiểm tra với các phương án HS nêu ra.
GV hướng dẫn HS tiến hành TN 2. Lưu ý HS kiểm tra mảnh tôn trước khi đặt vào mảnh nhựa xem bóng đèn bút thử điện thông mạch có sáng không? Lưu ý cách cầm mảnh dạ cọ xát nhựa, thả mảnh tôn vào mảnh nhựa để cách điện với tay.
HS tiến hành TN 2 theo nhóm. Chú ý quan sát hiện tượng xảy ra, thấy được: Bóng đèn của bút thử điện sáng.
GV kiểm tra việc tiến hành TN của một số nhóm, nếu hiện tượng xáy ra chưa đạt phải giải thích cho HS nguyên nhân.
GV có thể làm lại TN cho HS quan sát hiện tượng để hoàn thành kết luận 2 ghi vở.
GV thông báo: Các vật bị cọ xát có khả năng hút các vật khác hoặc có thể làm sáng bóng đèn của bút thử điện. Các vật đó được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện tích 
* Kết luận 2: Nhiều vật khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn.
* Hoạt động 4: Củng cố và vận dụng – Hướng dẫn về nhà (8’)
Yêu cầu HS hoạt động nhóm nhỏ các câu hỏi C1, C2, C3 sau đó thảo luận chung cả lớp. GV chốt lại câu trả lời đúng.
Thảo luận nhóm trả lời câu C1, C2, C3.-Tham gia nhận xét câu trả lời của các nhóm trên lớp, sửa chữa nếu sai.
GV lưu ý HS sử dụng các thuật ngữ chính xác.
Qua bài học hôm nay các em cần ghi nhớ điều gì?
HS thuộc phần ghi nhớ ngay tại lớp.
Hiện tượng khi cởi áo len đã nêu ở đầu bài tương tự hiện tượng chớp và sấm sét xảy ra trong tự nhiên như thế nào? Để trả lời câu hỏi này các em đọc phần “ Có thể em chưa biết”.
HS đọc phần “Có thể em chưa biết” để hiểu nguyên nhân của hiện tương chớp và sấm sét, liên hệ giải thích được hiện tượng cởi áo len trong những ngày hanh khô.
Trả lời câu hỏi đặt ra ở đầu bài đó chính là nội dung bài tập 17.4 (SBT tr.18)
*Hướng dẫn về nhà: 
Học thuộc phần ghi nhớ.
Làm bài tập 17.1, 17.2, 17.3 ( SBT-tr.18).
Bài 17.1, 17.3: Khi làm TN, lưu ý các vật làm nhiễm điện phải sạch, khô.
Chuẩn bị Bài 18 Hai loại điện tích để tiết sau học
II. Vận dụng
C1: Lược và tóc cọ xát→lược và tóc đều nhiễm điện→lược nhựa hút kéo tóc thẳng ra.
C2: Khi thổi, luồng gió làm bụi bay.
-Cánh quạt quay cọ xát với không khí→cánh quạt bị nhiễm điện→cánh quạt hút các hạt bụi ở gần nó. Mép quạt cọ xát nhiều nên nhiễm điện nhiều nhất →mép quạt hút bụi mạnh nhất, bụi bám nhiều nhất.
C3: Gương, kính, màn hình ti vi cọ xát với khăn lau khô→nhiễm điện vì thế chúng hút bụi vải ở gần.