Tiết 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ
I. MỤC TIÊU
Kiến thức :
- Hs hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trến trục số
- Nhận biết được mối quan hệ giữa các tập số N, Z, Q
Kĩ năng :
- Biết cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số thực
- Biết so sánh hai số hữu tỉ và trình bày được
Thái độ :
Bước đầu có ý thức tự rèn luyện khả năng tư duy và kĩ năng trình bày bài toán theo mẫu.
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- Đèn chiếu
- Bảng phụ ghi các lời giải mẫu và các đề bài luyện tập
- Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu
TuÇn 1 Ngày soạn : 23 / 8 / 2009 Ngày dạy : . Tiết 1 TËp hîp Q c¸c sè h÷u tØ I. MỤC TIÊU Kiến thức : Hs hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trến trục số Nhận biết được mối quan hệ giữa các tập số N, Z, Q Kĩ năng : Biết cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số thực Biết so sánh hai số hữu tỉ và trình bày được Thái độ : Bước đầu có ý thức tự rèn luyện khả năng tư duy và kĩ năng trình bày bài toán theo mẫu. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Đèn chiếu Bảng phụ ghi các lời giải mẫu và các đề bài luyện tập Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu C. Ho¹t ®éng d¹y häc: I.æn ®Þnh líp (1') II. KiÓm tra bµi cò:(4') Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh §¹i sè 7 (4 ch¬ng) Giíi thiÖu s¬ lîc vÒ ch¬ng I : Sè h÷u tØ - Sè thùc. Ho¹t ®éng 1: sè h÷u tØ (12 phót) Ho¹t ®éng cña gv & hs Néi dung ghi b¶ng GV: C¸c ph©n sè b»ng nhau lµ c¸c c¸ch viÕt kh¸c nhau cña cïng mét sè, sè ®ã lµ sè h÷u tØ ? C¸c sè 3; -0,5; 0; 2 cã lµ h÷u tØ kh«ng. ? sè h÷u tØ viÕt d¹ng TQ nh thÕ nµo . - Cho häc sinh lµm ?1; ? 2. ? Quan hÖ N, Z, Q nh thÕ nµo . - Cho häc sinh lµm BT1(7) - y/c lµm ?3 1. Sè h÷u tØ :(10') VD: a) C¸c sè 3; -0,5; 0; 2 lµ c¸c sè h÷u tØ . b) Sè h÷u tØ ®îc viÕt díi d¹ng (a,b) c) KÝ hiÖu tËp hîp sè h÷u tØ lµ Q. ?1 Vì viết được dưới dạng p/số. ;; ?2 + a là số hữu tỉ vì: a = = ... * . Bµi tËp 1 SGK 7 Ho¹t ®éng 2: biÓu diÔn sè h÷u tØ trªn trôc sè (10 phót) Ho¹t ®éng cña gv & hs Néi dung ghi b¶ng GV: T¬ng tù sè nguyªn ta còng biÓu diÔn ®îc sè h÷u tØ trªn trôc sè (GV nªu c¸c bíc) -c¸c bíc trªn b¶ng phô *NhÊn m¹nh ph¶i ®a ph©n sè vÒ mÉu sè d¬ng. - y/c HS biÓu diÔn trªn trôc sè. - GV treo b¶ng phô nd:BT2(SBT-3) 2. BiÓu diÔn sè h÷u tØ trªn trôc sè: * VD: BiÓu diÔn trªn trôc sè B1: Chia ®o¹n th¼ng ®v ra 4, lÊy 1 ®o¹n lµm ®v míi, nã b»ng ®v cò B2: Sè n»m ë bªn ph¶i 0, c¸ch 0 lµ 5 ®v míi. VD2:BiÓu diÔn trªn trôc sè. Ta cã: Bµi tËp 2 SGK: Ho¹t ®éng 3: so s¸nh hai sè h÷u tØ (10 phót) - Hãy so sánh hai phân số và - Chốt lại: vớihai số hữu tỉ bất kỳ x và y ta luôn có: hoặc x = y hoặc x > y hoặc x < y. -Muốn so sánh hai số hữu tỉ ta có thể viết chúng dưới dạng phân số rồi so sánh hai phân số đó. ? Thế nào là số hữu tỉ dương, âm, không âm và không dương. - Làm câu ?5 2. So s¸nh hai sè h÷u tØ:(10') a) VD: So s¸nh: -0,6 vµ Gi¶i (SGK) b) C¸ch so s¸nh: ViÕt c¸c sè h÷u tØ vÒ cïng mÉu d¬ng ?5 Số hữu tỉ dương:; - Số htỉ âm: ; không phải số htỉ âm, dương. Ho¹t ®éng 4: cñng cè – luyÖn tËp (6 phót) 1. D¹ng ph©n sè 2. C¸ch biÓu diÔn 3. C¸ch so s¸nh - Y/c häc sinh lµm BT3(7): + §a vÒ mÉu d¬ng + Quy ®ång Ho¹t ®éng 5: híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Lµm BT; 1; 2; 3; 4; 8 (tr8-SBT) - HD : BT8: a) vµ d) Ôn tập các qui tắc cộng, trừ phân số, qui tắc “chuyển vế”, “dấu ngoặc” toán 6. Qu¶ng §«ng: / / 2009 KÝ duyÖt gi¸o ¸n. Tæ trëng: NguyÔn V¨n LiÖu TuÇn 1 Ngày soạn : 23 / 8 / 2009 Ngày dạy : . Tiết 2 CỘNG, TRỪ SỐ HỮU TỈ I. MỤC TIÊU Kiến thức: Nắm được qui tắc cộng, trừ số hữu tỉ, hiểu qui tắc về “chuyển vế” trong tập hợp số hữu tỉ. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng cộng, trừ số hữu tỉ nhanh gọn, chính xác. Có kỹ năng áp dụng qui tắc “chuyển vế”. Thái độ : Có ý thức rèn luyện kĩ năng thực hành cộng trừ các số hữu tỉ theo quy tắc được học II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Bảng phụ ghi công thức cộng trừ số hữu tỉ trang 8 SGK, quy tắc chuyển vế trang 9 SGK và các bài tập luyện tập Giấy trong , bút dạ. Bảng phụ hoạt động nhóm C. Ho¹t ®éng d¹y häc: I.æn ®Þnh líp (1') II. KiÓm tra bµi cò:(4') -Häc sinh 1: Nªu quy t¾c céng trõ ph©n sè häc ë líp 6(cïng mÉu)? -Häc sinh 2: Nªu quy t¾c céng trõ ph©n sè kh«ng cïng mÉu? -Häc sinh 3: Ph¸t biÓu quy t¾c chuyÓn vÕ? III. Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: céng – trõ hai sè h÷u tØ (15 phót) Đặt vấn đề: Để cộng hay trừ hai số hữu tỉ ta làm như thế nào? BT: x=- 0,5, y = TÝnh x + y; x - y - Gi¸o viªn chèt: . ViÕt sè h÷u tØ vÒ PS cïng mÉu d¬ng . VËn dông t/c c¸c phÐp to¸n nh trong Z - Gi¸o viªn gäi 2 häc sinh lªn b¶ng , mçi em tÝnh mét -Y/c häc sinh lµm ?1 Yªu cÇu HS lµm BT 6 SGK 10 ? HS 1: Lµm c©u a,b HS 2: Lµm c©u c,d 1. Céng trõ hai sè h÷u tØ a) QT: x= (a, b, mZ, m > 0 ) b)VD: TÝnh ?1 0,6 + = BT 6 SGK (10) Ho¹t ®éng 2: quy t¾c chuyÓn vÕ (15phót) - Phát biểu quy tắc chuyển vế trong Z ? - Nêu VD ? Gọi HS đọc VD và nêu cách tìm x. Thực hiện tìm x qua các bước như thế nào? c¬ së c¸ch lµm ®ã ? Chó ý: Khi gặp tổng của nhiều số hữu tỉ ta làm như thế nào? 2. Quy t¾c chuyÓn vÕ: a) QT: (sgk) Víi x, y, z Z ta cã: x + y =z x = z - y b) VD: T×m x biÕt ?2: Tìm x. a) b) Chú ý (Sgk). Ho¹t ®éng 3: cñng cè - luyÖn tËp (8 phót) - Gi¸o viªn cho häc sinh nªu l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi: + Quy t¾c céng trõ h÷u tØ (ViÕt sè h÷u tØ cïng mÉu d¬ng, céng trõ ph©n sè cïng mÉu d¬ng) +Yªu cÇu HS lµm BT 8 (SGK 10) + Qui t¾c chuyÓn vÕ. HD BT 8d: Më c¸c dÊu ngoÆc HD BT 9c: Ho¹t ®éng 4: híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - Häc thuéc quy t¾c vµ c«ng thøc tæng qu¸t. - VÒ nhµ lµm BT : 7; 9a,b,d;10 (SGK); 12;13 (SBT) BT 10: Lu ý tÝnh chÝnh x¸c. - ¤n tËp quy t¾c nh©n chia ph©n sè; C¸c tÝnh chÊt cña phÐp nh©n trong Z, phÐp nh©n ph©n sè. Qu¶ng §«ng: / / 2009 KÝ duyÖt gi¸o ¸n. Tæ trëng: NguyÔn V¨n LiÖu TuÇn 2 Ngày soạn : 30 / 8 / 2009 Ngày dạy : . Tiết 3 NHÂN CHIA SỐ HỮU TỈ A. Môc tiªu: KiÕn thøc: - Häc sinh n¾m v÷ng c¸c qui t¾c nh©n chia sè h÷u tØ , hiÓu kh¸i niÖm tØ sè cña 2 sè h÷u tØ . Kû n¨ng: - Cã kü n¨ng nh©n chia sè h÷u tØ nhanh vµ ®óng. Th¸i ®é: - RÌn th¸i ®é cÈn thËn, chÝnh x¸c, tr×nh bµy khoa häc B. ChuÈn bÞ: Bảng phụ hoặc giấy trong ghi công thức tổng quát nhân hai số hữu tỉ, chia hai số hữu tỉ, các tính chất của phép nhân số hữu tỉ, định nghĩa tỉ số của hai số, các bài tập luyện tập C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: I.æn ®Þnh líp (1') II. KiÓm tra bµi cò: (7') - Thùc hiÖn phÐp tÝnh: * Häc sinh 1: a) * Häc sinh 2: b) III. Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: nh©n hai sè h÷u tØ (10 phót) Hãy phát biểu qui tắc nhân phân số? - Có áp dụng được cho phép nhân hai số hữu tỉ không? Tại sao? -Phát biểu qui tắc nhân hai số hữu tỉ? ? LËp c«ng thøc tÝnh x, y. - Thực hiện ví dụ trong SGK +C¸c tÝnh chÊt cña phÐp nh©n víi sè nguyªn ®Òu tho¶ m·n ®èi víi phÐp nh©n sè h÷u tØ. ? Nªu c¸c tÝnh chÊt cña phÐp nh©n sè h÷u tØ . - Gi¸o viªn treo b¶ng phô Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 11 (SGK 12) phÇn a,b,c. 1.Nhân hai số hữu tỉ: Tổng quát: Với tacó: Ví dụ (sgk) *C¸c tÝnh chÊt : + Giao ho¸n: x.y = y.x + KÕt hîp: (x.y).z = x.(y.z) + Ph©n phèi: x.(y + z) = x.y + x.z + Nh©n víi 1: x.1 = x + Nh©n víi sè nghÞch ®¶o: x. = 1 (víi x0) Bµi tËp 11 (SGK 12) Ho¹t ®éng 2: chia hai sè h÷u tØ (10 phót) Chia số hữu tỉ x cho y như thế nào? Viết dạng tổng quát? Ghi bảng giúp hs Nhận xét, sửa lỗi và đóng khung công thức Xem VD ë SGK Yªu cÇu HS thùc hiÖn ? -Giới thiệu tỉ số của hai số hữu tỉ x và y. - Gi¸o viªn nªu chó ý. - Hãy viết tỉ số của hai số -5,12 và 10,25 ? So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a tØ sè cña hai sè víi ph©n sè . 2. Chia hai sè h÷u tØ Víi (y0) Ví dụ : (sgk) ? a) b) * Chó ý: SGK * VÝ dô: TØ sè cña hai sè -5,12 vµ 10,25 lµ hoÆc -5,12:10,25 -TØ sè cña hai sè h÷u tØ x vµ y (y0) lµ x:y hay Ho¹t ®éng 3: cñng cè - luyÖn tËp (13 phót) Phát biểu qui tắc nhân hai số hữu tỉ, chia hai số hữu tỉ ? Yêu cầu hs làm bài 11d SGK/12 -Yêu cầu hs làm bài 12a SGK/12 - Hãy viết (-5) dưới dạng tích hai thừa số? - Hãy viết 16 dưới dạng tích Bài 12/12sgk a) Gäi 4 HS lªn b¶ng lµm bµi tËp 13 SGK 12 Ho¹t ®éng 4: híng dÉn vÒ nhµ (2 phót) - N¾m v÷ng quy t¾c nh©n chia sè h÷u tØ. ¤n tËp gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña sè nguyªn. - Lµm BT: 14 16 (SGK); 11; 14; 15 (SBT) HD BT 15 (SGK): 4.(- 25) + 10: (- 2) = -100 + (-5) = -105 HD BT16(SGK): ¸p dông tÝnh chÊt phÐp nh©n ph©n phèi víi phÐp céng råi thùc hiÖn phÐp to¸n ë trong ngoÆc Qu¶ng §«ng: / / 2009 KÝ duyÖt gi¸o ¸n. Tæ trëng: NguyÔn V¨n LiÖu TuÇn 2 Ngày soạn : Ngày dạy : . TÕt : 4 gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè h÷u tØ céng, trõ, nh©n, chia sè thËp ph©n A. Môc tiªu: Kiến thức : - Hiểu được khái niệm giá trị tuyệt đối của số hữu tỉ - Xác định được giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ Kĩ năng : - Biết lấy giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ bất kì - Có kĩ năng cộng trừ nhân chia số thập phân Thái độ : - Tìm hiểu cách lấy giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ, thấy được sự tương tự như với giá trị tuyệt đối của số nguyên - Có ý thức vận dụng tính chất các phép toán về số hữu tỉ để tính toán hợp lí các phép tính một cách nhanh nhất B. ChuÈn bÞ: - ThÇy: PhiÕu häc tËp néi dung ?1 (SGK ) B¶ng phô bµi tËp 19 - Tr 15 SGK - Trß: Bµi cñ, SGK C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: I.æn ®Þnh líp (1') II. KiÓm tra bµi cò: (6') - Thùc hiÖn phÐp tÝnh: * Häc sinh 1: a) * Häc sinh 2: b) III. Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè h÷u tØ (12 phót) ? Nªu kh¸i niÖm gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè nguyªn a. - Gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp néi dung ?1 Giíi thiÖu ®Þnh nghÜa vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè h÷u tØ Lµm bµi ?1 NÕu x > 0 , x < 0, x = 0 th× nh thÕ nµo ? ? LÊy vÝ dô. - Yªu cÇu häc sinh lµm ?2 - Gi¸o viªn uèn n¾n sö ch÷a sai sãt. §a b¶ng phô BT “ Bµi gi¶i sau ®óng hay sai” ? Qua ®ã nhÊn m¹nh nhËn xÐt. 1. Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè h÷u tØ (10') ?1 §iÒn vµo « trèng a. nÕu x = 3,5 th× nÕu x = th× b. NÕu x > 0 th× NÕu x = 0 th× = 0 NÕu x < 0 th× * Ta cã: = x nÕu x > 0 -x nÕu x < 0 * NhËn xÐt: "xQ ta cã ?2: T×m biÕt v× Bµi tËp: “§óng hay sai” a) 0 víi mäi x Q b) x víi mäi x Q c) = -2 x = -2 d) = - e) = -x x 0 NhËn xÐt : (sgk) Víi mäi ta cã , , Ho¹t ®éng 2: céng - trõ - nh©n - chia sè thËp ph©n (15 phót) ThÕ nµo lµ ph©n sè thËp ph©n ? Cã ¸p dông ®îc c¸c phÐp céng trõ nh©n chia ph©n sè ®îc kh«ng? T¹i sao? NhËn xÐt g× vÒ c¸c sè h¹ng cña tæng bªn? TÝnh b¼ng c¸ch nµo? H·y thùc hiÖn nh céng víi sè nguyªn Thùc hiÖn phÐp nh©n sè nguyªn NhËn xÐt g× vÒ sè bÞ chia vµ sè chia? Lµm ?3 - Gi¸o viªn chèt kq. VËy khi céng, trõ hoÆc nh©n hai sè thËp ph©n ta ¸p dông qui t¾c vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi vµ vÒ dÊu t¬ng tù nh sè nguyªn. 2. Céng, trrõ, nh©n, chia sè thËp ph©n - Sè thËp ph©n lµ sè viÕt díi d¹ng kh«ng cã mÉu cña ph©n sè thËp ph©n . * VÝ dô: a) (-1,13) + (-0,264) = -() = -(1,13+0,64) = -1,394 b) (-0,408):(-0,34) = + () = (0,408:0,34) = 1,2 ?3: TÝnh a) -3,116 + 0,263 = -() = -(3,116- 0,263) = -2,853 b) (-3,7).(-2,16) = +() = 3,7.2,16 = 7,992 Ho¹t ®éng 3: cñng cè - luyÖn tËp -H·y nªu: _ §Þnh nghÜa gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè h÷u tØ _ Qui t¾c céng trõ nh©n chia sè thËp ph©n + Làm bài 17SGK/15 a, Nªu yªu cÇu cña bµi ... rL Ghi chó SL % SL % SL % SL % SL % SL % 7A 7B 7C K7 Qu¶ng §«ng: / / 2009 KÝ duyÖt gi¸o ¸n. Tæ trëng: NguyÔn V¨n LiÖu TuÇn : 19 Ngµy so¹n:12/12/2009 Ngµy gi¶ng:... TiÕt : 37 «n tËp häc k× I (tiÕt 1) A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - Häc sinh ®îc «n tËp c¸c phÐp tÝnh vÒ sè h÷u tØ, sè thùc - Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh vÒ sè h÷u tØ, sè thùc ®Ó tÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc. VËn dông c¸c tÝnh chÊt cña ®¼ng thøc, tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc vµ d·y tØ sè b»ng nhau ®Ó t×m sè cha biÕt. - Th¸i ®é: - H×nh thµnh ®øc tÝnh cÈn thËn trong c«ng viÖc, say mª häc tËp, GD tÝnh hÖ thèng, khoa häc, chÝnh x¸c. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: M¸y chiÕu, giÊy trong ghi néi dung cña b¶ng tæng kÕt c¸c phÐp tÝnh trong Q, tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc, d·y tØ sè b»ng nhau. - Häc sinh: ¤n tËp vÒ qui t¾c vµ tÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n, tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc, tÝnh chÊt cña d·y tØ sè b»ng nhau, giÊy trong, bót d¹. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: I.æn ®Þnh líp (1') II. ¤n tËp : Ho¹t ®éng cña gv & hs Néi dung ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: ¤n tËp vÒ sè h÷u tØ, sè thùc, tÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc GV: Sè h÷u tØ lµ g× ? GV: Sè h÷u tØ cã biÓu diÔn thËp ph©n nh thÕ nµo ? Sè v« tØ lµ g× ? Sè thùc lµ g× ? Trong tËp R c¸c sè thùc, em ®· biÕt nh÷ng phÐp to¸n nµo ? GV: NhËn xÐt vµ cho ®iÓm GV: Quy t¾c c¸c phÐp to¸n vµ c¸c tÝnh chÊt cña nã trong Q ®îc ¸p dông t¬ng tù trong R (GV treo b¶ng phô b¶ng «n tËp c¸c phÐp to¸n) Bµi 1: GV: Gäi HS lªn b¶ng thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh sau a, -0,75..(-1)2 b, c, () : GV: Gîi ý HS tÝnh mét c¸ch hîp lÝ nÕu cã thÓ GV: Gäi HS nhËn xÐt sau ®ã chuÈn ho¸ vµ cho ®iÓm Bµi 2: Thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh sau: a, b, 12.()2 c, (-2)2 + GV: Yªu cÇu HS lµm theo nhãm sau ®ã lªn b¶ng tr×nh bµy 1/ §Þnh nghÜa sè h÷u tØ - v« tØ - sè thùc: Sè h÷u tØ lµ sè viÕt ®îc díi d¹ng ph©n sè (víi a, b Z, b 0) - Mçi sè h÷u tØ ®îc biÓu diÔn bëi mét sè thËp ph©n h÷u h¹n hoÆc v« h¹n tuÇn hoµn vµ ngîc l¹i - Sè v« tØ lµ sè viÕt ®îc díi d¹ng sè thËp ph©n v« h¹n kh«ng tuÇn hoµn - Sè thùc gåm sè h÷u tØ vµ sè v« tØ - Trong tËp R c¸c sè thùc, ta ®· biÕt c¸c phÐp to¸n lµ céng, trõ, nh©n, chia, luü thõa vµ c¨n bËc hai cña mét sè kh«ng ©m. 2/ Mét sè quy t¾c phÐp to¸n (luü thõa, ®Þnh nghÜa c¨n bËc hai) 3/ Bµi tËp: Bµi 1: a, -0,75..(-1)2 = = = 7 b, = = = -44 c, () : = = 0 : = 0 Bµi 2: a, = = = b, 12.()2 = 12.(-)2 = 12. = c, (-2)2 + = 4 + 6 – 3 + 5 = 12 Ho¹t ®éng 2: ¤n tËp vÒ tØ lÖ thøc - d·y tØ sè b»ng nhau GV: TØ lÖ thøc lµ g× ? Nªu tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc ? ViÕt d¹ng tæng qu¸t cña tÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau ? GV: ChuÈn ho¸ vµ cho ®iÓm Bµi tËp: T×m x trong c¸c tØ lÖ thøc sau: a, x : 8,5 = 0,69 : (-1,15) b, (0,25x) : 3 = : 0,125 - Nªu c¸ch t×m mét sè h¹ng trong tØ lÖ thøc ? GV: Gäi 2 HS lªn b¶ng lµm bµi tËp GV: Gäi Hs nhËn xÐt sau ®ã chuÈn ho¸ vµ cho ®iÓm Bµi tËp: T×m c¸c sè a, b, c biÕt: vµ a + 2b – 3c = -20 GV: Híng dÉn HS c¸ch biÕn ®æi ®Ó cã 2b; 3c GV: ChuÈn ho¸ vµ cho ®iÓm 1/ TØ lÖ thøc - TÝnh chÊt d·y tØ sè b»ng nhau: TØ lÖ thøc: TØ lÖ thøc lµ®¼ng thøc cña hai tØ sè : b) TÝnh chÊt c¬ b¶n cña tØ lÖ thøc: 1) NÕu th× ad = bc (hay trong tØ lÖ thøc, tÝch c¸c ngo¹i tØ b»ng tÝch c¸c trung tØ) 2) NÕu a.d = b.c vµ a, b, c, d 0 th× ta cã tØ lÖ thøc: 2) TÝnh chÊt cña d·y tØ sè b»ng nhau 3) Bµi tËp: Bµi tËp 1: a, x : 8,5 = 0,69 : (-1,15) x = x = -5,1 b, (0,25x) : 3 = : 0,125 0,25x = (.).3 x = 80 Bµi tËp 2: = = VËy Ho¹t ®éng 3: Cñng cè bµi d¹y - Nh¾c l¹i K/n sè h÷u tØ, sè v« tØ, sè thùc ? C¸c phÐp to¸n trong Q ? - Nh¾c l¹i K/n, T/c cña tØ lÖ thøc vµ T/c cña d·y tØ sè b»ng nhau ? Ho¹t ®éng 4: híng dÉn vÒ nhµ - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vµ c¸c d¹ng bµi tËp ®· «n vÒ c¸c phÐp tÝnh trong tËp Q, tËp R, tØ lÖ thøc, d·y tØ sè b»ng nhau, gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña mét sè. - TiÕt sau «n tiÕp vÒ ®¹i lîng tØ lÖ thuËn, ®¹i lîng tØ lÖ nghÞch, hµm sè vµ ®å thÞ hµm sè. - Bµi tËp: 57; 61; 68; 70 SBT TuÇn : 19 Ngµy so¹n: 15/12/2009 Ngµy gi¶ng: TiÕt : 38 «n tËp häc k× I (TiÕt 2) A. Môc tiªu: - KiÕn thøc: - Häc sinh ®îc «n tËp c¸c phÐp tÝnh vÒ sè h÷u tØ, sè thùc, tØ lÖ thøc, ®¹i lîng tØ lÖ thuËn, ®¹i lîng tØ lÖ nghÞch, ®å thÞ hµm sè y =a.x (a 0). - Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh vÒ sè h÷u tØ, sè thùc ®Ó tÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc. VËn dông c¸c tÝnh chÊt cña ®¼ng thøc, tÝnh chÊt cña tØ lÖ thøc vµ d·y tØ sè b»ng nhau ®Ó t×m sè cha biÕt. Gi¶i c¸c bµi to¸n ®¹i lîng tØ lÖ thuËn vµ ®¹i lîng tØ lÖ nghÞch, vÏ ®å thÞ hµm sè y =a.x (a 0), xÐt ®iÓm thuéc kh«ng thuéc ®å thÞ hµm sè. - Th¸i ®é: H×nh thµnh ®øc tÝnh cÈn thËn trong c«ng viÖc, say mª häc tËp, GD tÝnh hÖ thèng, khoa häc, chÝnh x¸c. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: B¶ng phô ghi néi dung cña b¶ng «n tËp ®¹i lîng tØ lÖ thuËn, tØ lÖ nghÞch. Thíc, phÊn mµu, MTBT - Häc sinh: ¤n tËp theo yªu cÇu cña GV – ChuÈn bÞ b¶ng nhãm, bót d¹, MTBT. C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: I.æn ®Þnh líp (1') II. ¤n tËp : Ho¹t ®éng cña gv & hs Néi dung ghi b¶ng Ho¹t ®éng 2: ¤n tËp vÒ ®¹i lîng tØ lÖ thuËn - ®¹i lîng tØ lÖ nghÞch GV: - Khi nµo th× ®¹i lîng y vµ x tØ lÖ thuËn víi nah ? Cho vÝ dô Khi nµo hai ®¹i lîng y vµ x tØ lÖ nghÞch víi nhau ? Cho vÝ dô GV: Treo b¶ng phô «n tËp vÒ ®¹i lîng tØ lÖ thuËn vµ tØ lÖ nghÞch vµ nhÊn m¹nh vÒ tÝnh chÊt kh¸c nhau cña hai t¬ng quan nµy Bµi tËp : Bµi tËp 1: Chia sè 310 thµnh ba phÇn a, TØ lÖ thuËn víi 2; 3; 5 b, TØ lÖ nghÞch víi 2; 3; 5 GV: Híng dÉn c¸ch lµm sau ®ã yªu cÇu HS lµm theo nhãm vµo b¶ng phô råi thu b¶ng phô vµ ch÷a bµi GV: Treo bµi gi¶i cña c¸c nhãm lªn b¶ng vµ gäi HS nhËn xÐt sau ®ã GV chuÈn ho¸ vµ cho ®iÓm. Bµi tËp 2: BiÕt cø 100 kg thãc th× cho 60 kg g¹o. hái 20 bao thãc, mçi bao nÆng 60 kg cho bao nhiªu kg g¹o ? ? TÝnh KL cña 20 bao thãc ? Tãm t¾t ®Ò bµi ? GV: Híng dÉn HS gi¶i. Bµi tËp 3: §Ó ®µo mét con m¬ng cÇn 30 ngêi lµm trong 8 giê. Nõu 40 ngêi th× lµm hÕt bao nhiªu thêi gian ? (GØ sö n¨ng suÊt lµm viÖc cña mçi ngêi nh nhau vµ kh«ng ®æi) Tãm t¾t ®Ò bµi ? GV: Híng dÉn HS gi¶i. 1) §¹i lîng tØ lÖ thuËn: - NÕu ®¹i lîng y liªn hÖ víi ®¹i lîng x theo c«ng thøc y = kx (k lµ h»ng sè kh¸c 0) th× ta nãi y tØ lÖ thuËn víi x theo hÖ sè tØ lÖ lµ k VÝ dô: Trong chuyÓn ®éng ®Òu, qu·ng ®êng vµ thêi gian lµ hai ®¹i lîng tØ lÖ thuËn. 2) §¹i lîng tØ lÖ nghÞch: - NÕu ®¹i lîng y liªn hÖ víi ®¹i lîng x theo c«ng thøc y = hay xy = a (a lµ h»ng sè kh¸c 0) th× ta nãi y tØ lÖ nghÞch víi x theo hÖ sè tØ lÖ lµ a VÝ dô: Cïng mét c«ng viÖc, sè ngêi lµm vµ thêi gian lµ hai ®¹i lîng tØ lÖ nghÞch 3) Bµi tËp : Bµi tËp 1: a, Gäi ba sè cÇn t×m lÇn lît lµ a, b, c Ta cã: VËy b, Chia 310 thµnh ba phÇn tØ lÖ nghÞch víi 2; 3; 5 ta ph¶i chia 310 thµnh ba phÇn tØ lÖ thuËn víi ; ; Ta cã: VËy Bµi tËp 2: Khèi lîng cña 20 bao thãc lµ: 60 kg. 20 = 1200 kg. Tãm t¾t: 100 kg thãc cho 60 kg g¹o 1200 kg thãc cho x kg g¹o Gi¶i: Gäi sè g¹o cÇn t×m lµ x (kg) V× sè thãc vµ sè g¹o lµ hai ®¹i lîng tØ lÖ thuËn Nªn ta cã: x = 720 (kg) TL: Bµi tËp 3: Tãm t¾t: 30 ngêi lµm hÕt 8 giê 40 ngêi lµm hÕt x giê Gi¶i: Gäi thêi gian cÇn t×m lµ x (giê) V× sè ngêi vµ thêi gian lµ hai ®¹i lîng tØ lÖ nghÞch Nªn ta cã: x = 6 (giê) TL: Ho¹t ®éng 2: ¤n tËp vÒ hµm sè - mÆt ph¼ng to¹ ®é GV: Em h·y ph¸t biÓu kh¸i niÖm vÒ hµm s« ? Hµm sè thêng ®îc cho ntn ? Cho vÝ dô minh ho¹ ? GV: ChuÈn ho¸ vµ cho ®iÓm GV: Em h·y nªu c¸ch x¸c ®Þnh to¹ ®é cña ®iÓm M trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é vµ ngîc l¹i x¸c ®Þnh ®iÓm M trªn mÆt ph¼ng to¹ ®é khi biÕt to¹ ®é cña nã ? GV: Híng dÉn HS lµm c¸c bµi tËp 51; 52 SGK (Trang 77) 1) Kh¸i niÖm hµm sè : NÕu ®¹i lîng y phô thuéc vµo ®¹i lîng thay ®æi x sao cho víi mçi gi¸ trÞ cña x ta lu«n x¸c ®Þnh ®îc chØ mét gi¸ trÞ t¬ng øng cña y th× y ®îc gäi lµ hµm sè cña x vµ x gäi lµ biÕn sè. VÝ dô: 2) C¸ch x¸c ®Þnh to¹ ®é cña mét ®iÓm: - Tõ ®iÓm M kÎ vu«ng gãc ®Õn trôc hoµnh vµ trôc tung ®Ó x¸c ®Þnh hoµnh ®é x0 vµ tung ®é y0 ta ®îc M(x0; y0) Ho¹t ®éng 3: ¤n tËp vÒ ®å thÞ hµm sè GV: Gäi HS tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: Hµm sè y = ax (a 0) cho ta biÕt y vµ x lµ hai ®¹i lîng tØ lÖ thuËn. §å thÞ cña hµm sè y = ax (a 0) cã d¹ng nh thÕ nµo ? Nªu c¸ch vÏ ®å thÞ hµm sè ? GV: Treo b¶ng phô bµi tËp sau: Cho hµm sè y = -2x a, BiÕt ®iÓm A(3 ; y0) thuéc ®å thÞ hµm sè y = -2x. TÝnh y0 ? b, §iÓm B(1,5 ; 3) cã thuéc ®å thÞ cña hµm sè y = -2x hay kh«ng ? T¹i sao ? GV: Yªu cÇu HS lµm theo nhãm sau ®ã ®¹i diÖn lªn b¶ng tr×nh bµy c, VÏ ®å thÞ hµm sè y = -2x GV: Y/cÇu HS lµm bµi tËp: 54; 55 SGK (Trang 77) 1) §Þnh nghÜa: §å thÞ hµm sè y = ax (a 0) lµ mét ®êng th¼ng ®i qua gèc to¹ ®é 2) C¸ch vÏ ®å thÞ hµm sè y = ax (a 0) V× ®å thi hµm sè y = ax (a 0) lµ mét dêng th¼ng ®i qua gèc to¹ ®é nªn: VÏ hÖ trôc to¹ ®é Oxy X¸c ®Þnh thªm mét ®iÓm thuéc ®å thÞ hµm sè kh¸c ®iÓm O. 3) Bµi tËp: a, A(3 ; y0) thuéc ®å thÞ hµm sè y =-2x Ta thay x = 3 vµ y = y0 vµo y = -2x y0 = -2.3 = -6 b, XÐt ®iÓm B(1,5 ; 3) Ta thay x = 1,5 vµo c«ng thøc y = -2x y = -2.1,5 = -3 3 VËy ®iÓm B(1,5 ; 3) kh«ng thuéc ®å thÞ hµm sè y = -2x c, VÏ ®å thÞ cña hµm sè: §å thÞ hµm sè ®i qua gãc O(0 ; 0) Víi x = 1 suy ra y = -2 vËy ®å thÞ hµm sè ®i qua ®iÓm A(1 ; -2) Bµi tËp 54 SGK: Bµi tËp 55 SGK: Ho¹t ®éng 3: Cñng cè bµi d¹y Bµi tËp 1: Cho hµm sè y = ax a) BiÕt ®å thÞ hµm sè qua A(1;2) t×m a b) VÏ ®å thÞ hµm sè - Y/c häc sinh nªu c¸ch lµm phÇn a, b sau ®ã 2 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy. - Gi¸o viªn lu ý phÇn b: Kh«ng lªn t×m ®iÓm kh¸c mµ x¸c ®Þnh lu«n O, A ®Ó vÏ ®êng th¼ng. Bµi tËp 2: Cho hµm sè y = 3x2 - 1 a) T×m f(0); f(-3); f(1/3) b) §iÓm A(2; 4); B(-2; 11) ®iÓm nµo thuéc ®å thÞ hµm sè trªn. - Yªu cÇu häc sinh lµm chi tiÕt tõng phÐp to¸n. - Gäi 3 häc sinh TB lªn b¶ng lµm 3 phÇn cña c©u a - 2 häc sinh kh¸ lµm phÇn b: Gi¶ sö A(2, 4) thuéc ®å thÞ hµm sè y = 3x2-1 4 = 3.22-1 4 = 3.4 -1 4 = 11 (v« lÝ) ®iÒu gi¶ sö sai, do ®ã A kh«ng thuéc ®å thÞ hµm sè. GV: Yªu cÇu HS nh¾c l¹i - §å thÞ hµm sè y = ax (a 0) lµ ®êng nh thÕ nµo ? - Muèn vÏ ®å thÞ hµm sè y = ax ta lµm nh thÕ nµo ? - Nh÷ng ®iÓm cã to¹ ®é nh thÕ nµo th× thuéc ®å thÞ hµm sè y = f(x) GV: ChuÈn ho¸ Bµi tËp 1: a) V× ®å thÞ hµm sè qua A(1; 2) 2 = a.1 a = 2 hµm sè y = 2x b) Bµi tËp 2: a) f(0) = -1 b) A kh«ng thuéc B cã thuéc Ho¹t ®éng 4: Híng dÉn vÒ nhµ: 1. TiÕp tôc «n tËp theo c©u hái «n tËp ch¬ng I vµ ch¬ng II SGK. 2. Lµm l¹i c¸c bµi tËp SGK vµ SBT vµ c¸c d¹ng bµi tËp ®· ch÷a trong «n tËp häc k× I KiÓm tra häc k× m«n To¸n trong hai tiÕt (90’) gåm c¶ §¹i sè vµ H×nh häc. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ dông cô ( thíc kÎ, com pa, ª ke, th¬c ®o ®é, MTBT). Qu¶ng §«ng: / / 2009 KÝ duyÖt gi¸o ¸n. Tæ trëng: NguyÔn V¨n LiÖu
Tài liệu đính kèm: