Giáo án Lịch sử 7 tuần 16

Ngày soạn : 07/12/2009
Ngày dạy: 10/12/2009
TIẾT 31 BÀI 16:
SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỈ XIV(TIẾP)
1 . Mục tiêu 
a. Về kiến thức 
Giúp HS
- Cuối TKXIV, nền KT ĐV bị trì trệ, đời sống của các tầng lớp NDLĐ nhất là ND, nông nô, nô tì rất đói khổ, XH rối loạn PTND, nô tì nổ ra khắp nơi
- Điều đó đã chứng tỏ vương triều Trần đã bước vào thời kì suy sụp. Nhà Hồ thay thế nhà Trần trong hoàn cảnh đó là cần thiết. Nắm được mặt tích cực và hạn chế cơ bản của cải cách Hồ Quý Li
 	b. Về kĩ năng
- Bồi dưỡng cho HS kĩ năng so sánh, đối chiếu các sự kiện LS và kĩ năng hệ thống, thống kê, sử dụng bản đồ trong khi học bài biết đánh giá 1 NV LS
	c. Về thái độ
- Thấy được sự sa đoạ, thối nát của tầng lớp quý tộc, vương hầu cầm quyền cuối thời Trần đã gây ra nhiều hậu quả tai hại cho đất nước, XH, bở vậy cần phải thay thế vương triều Trần để đưa đất nước phát triển
- Có thái độ đúng đắn về PTKNND, nô tì cuối TKXIV, về nhân vật LS Hồ Quý Li. 1 người yêu nước có tư tưởng cải cách để đưa đất nước, XH thoát khỏi cuộc khủng hoảng lúc bấy giờ
 2. chuẩn bị của gv & hs
a. Chuẩn bị của GV : : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án, lược đồ KNND cuối TKXIV
b. Chuẩn bị của HS : SGK, vở, tìm hiểu ND bài: Sưu tầm tranh ảnh, chuyện có liên quan đến bài 
3. Tiến trình bài dạy (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
Câu hỏi: Kể tên các cuộc KN ND, nô tì nửa sau TKXIV (Địa danh, thời gian, người lãnh đạo)
Đáp án
KN: Ngô Bệ (Hải Dương) 1344- 1460
KN: Nguyễn Thanh, Nguyễn Kị (Thanh Hoá) 1379
KN: Phạm Sư Ôn (Hà Tây) 1390
KN: Nguyễn Nhữ Cái (Sơn Tây) 1399- 1400
*Giới thiệu bài: Ở bài học trước, chúng ta được biết vào cuối TK XIV nhà Trần đã sụp đổ, XH ĐV lâm vào cuộc khủng hoảng trầm trọng. Trong hoàn cảnh LS đó, Hồ Quý Li đã lật đổ nhà Trần, thành lập nhà Hồ và thực hiện nhiều cải cách. Vậy những cải cách của Hồ Quý Li có ND gì? Có những tiến bộ và hạn chế ra sao? Đó là ND chính bài học hôm nay.
b. Dạy nội dung bài mới (36’) 
Hoạt động của thầy, trò
Nội dung cần đạt
?
H
?
H
?
G
G
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
?
?
H
?
?
?
H
?
?
G
?
H
?
H
G
?
H
?
?
?
H
?
H
Cuối TKXIV các cuộc đấu tranh của ND diễn ra mạnh mẽ dẫn đến điều gì?
- Nhà nước suy yếu, làng xã tiêu điều dân đinh giảm sút
Nhà Hồ thành lập trong hoàn cảnh nào?
- Nhà Trần suy sụp
- XH khủng hoảng
- Ngoại xâm đe doạ
Đọc đoạn in nghiêng
GT: Thêm
Hồ Quý Li tự là Lý Nguyên, dòng dõi trạng nguyên Hồ Hưng Dật, người Chiết Giang, 1 tỉnh ven biển TQ, phía Nam cửa sông Dương Tử. Vào thời Ngũ Đại, đời Hậu Hán (947- 950), Hồ Hưng Dật sang làm thái lộ Diễn Châu. Sau ông làm nhà ở Quỳnh Lưu (Nghệ An). Đến thời nhà Lí, dòng họ này có người làm phò mã nhà Lí lấy công chúa Nguyệt Đích, sinh ra công chúa Nguyện Đoan. Đến thời thứ 12 là Hồ Liêm, dời đến ở hương Đại Lại (Hà Trung- Thanh Hoá), làm con nuôi tuyên uý Lê Huấn nên đổi thành họ Lê. Quý Li là cháu thứ 4 đời của Lê Huấn, đến khi giành được ngôi vua của nhà Trần (1400) lại đổi thành họ Hồ.
Xuất thân trong gia đình quan lại, có 2 người cô lấy vua, HQL giữ chức vụ cao cấp nhất trong triều Trần (Đại Vương). Trước tình hình nhà Trần lung lay, ông đã quyết tâm thực hiện các biện pháp cải cách trên nhiều lĩnh vực.
Về chính trị HQL đã thực hiện biện pháp gì
Đọc đoạn chữ nhỏ SGK
Tại sao HQL lại bỏ những chức quan họ Trần
- Sợ họ lật đổ ngôi vị của HQL
Việc quan lại triều đình thăm hỏi ĐSND có ý nghĩa gì?
- Chứng tỏ đất nước thời Hồ quan tâm đến ĐSND
Về KT tài chính nhà Hồ thực hiện chính sách gì?
Đọc phần in nghiêng
Nhận xét gì về chính sách KT của triều Hồ
- Phần nào làm cho KT thoát khỏi khủng hoảng và đi lên
Về mặt XH, HQL đã ban hành các chính sách gì?
Đọc phần chữ nhỏ SGK
Nhà Hồ thực hiện chính sách hạn nô để làm gì?
- Làm giảm bớt số lượng nô tì trong nước, tăng thêm số người SX cho XH
Nhà Hồ đã đưa ra những chính sách gì về VHGD?
Đọc phần in nghiêng
Cải cách VHGD nói trên có tác dụng ntn?
- Thay đổi chế độ cũ
Nhà Hồ đã thực hiện chính sách gì về quân sự?
- SGK đoạn chữ nhỏ
GT ảnh thành nhà Hồ
Em có nhận xét gì về chính sách chính trị, quốc phòng của nhà Hồ
- Thể hiện kiên quyết mong muốn bảo vệ TQ
Trong khoảng 6- 7 năm HQL tiến hành hàng loạt cải cách về mọi mặt đối với đất nước.
Em có nhận xét gì về cải cách đó?
- Tác dụng làm ổn định tình hình đất nước. Hạn chế tập trung ruộng đất vào quý tộc, địa chủ, làm suy yếu thế lực họ Trần và làm tăng thêm nguồn thu nhập của nhà nước.
- Tuy nhiên 1 số chính sách chưa phù hợp với thực tế và chưa được lòng dân
Nêu tác dụng của cải cách HQL
Chính sách có hạn chế gì?
Vì sao các chính sách không được ND ủng hộ?
- Chính sách chưa đảm bảo cuộc sống và quyền tự do của ND
- Đều đụng chạm đến quyền lợi của các tầng lớp.
Mặc dù có nhiều hạn chế nhưng những cải cách của HQL là những củng cố lớn liên quan đến toàn XH
Tại sao HQL lại làm được như vậy?
- Nhà Trần quá yếu cần có sự thay đổi
- Trước nguy cơ giặc ngoại xâm không củng cố không thể chống giặc được
II/ Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Li
1/ Nhà Hồ thành lập (1400) (8’)
- 1400 nhà Trần suy sụp. Hồ Qúy Li lên ngôi lập ra nhà Hồ
2/ Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Li (15’)
* Chính trị: 
- Cải tổ hàng ngũ võ quan, thay thế các quý tộc nhà Trần bằng những người không thuộc họ Trần.
- Đổi tên 1 số đơn vị hành chính cấp trấn quy định cách làm việc của bộ máy chính quyền các cấp
- Cử quan trong triều thăm hỏi ĐSND, cách làm việc của quan lại.
* Kinh tế tài chính
- Phát hành tiền giấy
- Ban hành chính sách hạn điều
- Quy định lại thuế đinh, ruộng
* Xã hội
Thực hiện chính sách hạn nô
* Văn hóa giáo dục
- Dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm
- Sửa đổi quy chế thi cử học tập
* Quân sự, quốc phòng
- Làm tăng quân sĩ
- Chế tạo súng mới
- Phòng thủ nơi hiểm yếu
- Xây thành kiên cố
3/ Tác dụng của cải cách Hồ Qúy Li (13’)
- Góp phần hạn chế tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc, địa chủ
- Làm suy yếu thế lực quý tộc tôn thất nhà Trần
- Tăng nguồn thu nhập của nhà nước và quyền lực của nhà nước
* Hạn chế
- 1 số chính sách chưa triệt để, chưa phù hợp với tình hình thực tế
- Chưa giải quyết những y/c bức thiết của ND
c. Củng cố, luyện tập (3’)
 ? Tóm tắt những chính sách cải cách của Hồ Qúy Li
? Tác dụng của những chính sách đó?
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
Học
Đọc SGK
Ôn lại kiên thức đã học
Chuẩn bị lịch sử địa phương
Ngày soạn : 07/12/2009
Ngày dạy: 10/12/2009
TIẾT 31 BÀI 16:
SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỈ XIV(TIẾP)
1 . Mục tiêu 
a. Về kiến thức 
Giúp HS
- Cuối TKXIV, nền KT ĐV bị trì trệ, đời sống của các tầng lớp NDLĐ nhất là ND, nông nô, nô tì rất đói khổ, XH rối loạn PTND, nô tì nổ ra khắp nơi
- Điều đó đã chứng tỏ vương triều Trần đã bước vào thời kì suy sụp. Nhà Hồ thay thế nhà Trần trong hoàn cảnh đó là cần thiết. Nắm được mặt tích cực và hạn chế cơ bản của cải cách Hồ Quý Li
 	b. Về kĩ năng
- Bồi dưỡng cho HS kĩ năng so sánh, đối chiếu các sự kiện LS và kĩ năng hệ thống, thống kê, sử dụng bản đồ trong khi học bài biết đánh giá 1 NV LS
	c. Về thái độ
- Thấy được sự sa đoạ, thối nát của tầng lớp quý tộc, vương hầu cầm quyền cuối thời Trần đã gây ra nhiều hậu quả tai hại cho đất nước, XH, bở vậy cần phải thay thế vương triều Trần để đưa đất nước phát triển
- Có thái độ đúng đắn về PTKNND, nô tì cuối TKXIV, về nhân vật LS Hồ Quý Li. 1 người yêu nước có tư tưởng cải cách để đưa đất nước, XH thoát khỏi cuộc khủng hoảng lúc bấy giờ
 2. chuẩn bị của gv & hs
a. Chuẩn bị của GV : : Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án, lược đồ KNND cuối TKXIV
b. Chuẩn bị của HS : SGK, vở, tìm hiểu ND bài: Sưu tầm tranh ảnh, chuyện có liên quan đến bài 
3. Tiến trình bài dạy (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
Câu hỏi: Kể tên các cuộc KN ND, nô tì nửa sau TKXIV (Địa danh, thời gian, người lãnh đạo)
Đáp án
KN: Ngô Bệ (Hải Dương) 1344- 1460
KN: Nguyễn Thanh, Nguyễn Kị (Thanh Hoá) 1379
KN: Phạm Sư Ôn (Hà Tây) 1390
KN: Nguyễn Nhữ Cái (Sơn Tây) 1399- 1400
*Giới thiệu bài: Ở bài học trước, chúng ta được biết vào cuối TK XIV nhà Trần đã sụp đổ, XH ĐV lâm vào cuộc khủng hoảng trầm trọng. Trong hoàn cảnh LS đó, Hồ Quý Li đã lật đổ nhà Trần, thành lập nhà Hồ và thực hiện nhiều cải cách. Vậy những cải cách của Hồ Quý Li có ND gì? Có những tiến bộ và hạn chế ra sao? Đó là ND chính bài học hôm nay.
b. Dạy nội dung bài mới (36’) 
Hoạt động của thầy, trò
Nội dung cần đạt
?
H
?
H
?
G
G
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
?
?
H
?
?
?
H
?
?
G
?
H
?
H
G
?
H
?
?
?
H
?
H
Cuối TKXIV các cuộc đấu tranh của ND diễn ra mạnh mẽ dẫn đến điều gì?
- Nhà nước suy yếu, làng xã tiêu điều dân đinh giảm sút
Nhà Hồ thành lập trong hoàn cảnh nào?
- Nhà Trần suy sụp
- XH khủng hoảng
- Ngoại xâm đe doạ
Đọc đoạn in nghiêng
GT: Thêm
Hồ Quý Li tự là Lý Nguyên, dòng dõi trạng nguyên Hồ Hưng Dật, người Chiết Giang, 1 tỉnh ven biển TQ, phía Nam cửa sông Dương Tử. Vào thời Ngũ Đại, đời Hậu Hán (947- 950), Hồ Hưng Dật sang làm thái lộ Diễn Châu. Sau ông làm nhà ở Quỳnh Lưu (Nghệ An). Đến thời nhà Lí, dòng họ này có người làm phò mã nhà Lí lấy công chúa Nguyệt Đích, sinh ra công chúa Nguyện Đoan. Đến thời thứ 12 là Hồ Liêm, dời đến ở hương Đại Lại (Hà Trung- Thanh Hoá), làm con nuôi tuyên uý Lê Huấn nên đổi thành họ Lê. Quý Li là cháu thứ 4 đời của Lê Huấn, đến khi giành được ngôi vua của nhà Trần (1400) lại đổi thành họ Hồ.
Xuất thân trong gia đình quan lại, có 2 người cô lấy vua, HQL giữ chức vụ cao cấp nhất trong triều Trần (Đại Vương). Trước tình hình nhà Trần lung lay, ông đã quyết tâm thực hiện các biện pháp cải cách trên nhiều lĩnh vực.
Về chính trị HQL đã thực hiện biện pháp gì
Đọc đoạn chữ nhỏ SGK
Tại sao HQL lại bỏ những chức quan họ Trần
- Sợ họ lật đổ ngôi vị của HQL
Việc quan lại triều đình thăm hỏi ĐSND có ý nghĩa gì?
- Chứng tỏ đất nước thời Hồ quan tâm đến ĐSND
Về KT tài chính nhà Hồ thực hiện chính sách gì?
Đọc phần in nghiêng
Nhận xét gì về chính sách KT của triều Hồ
- Phần nào làm cho KT thoát khỏi khủng hoảng và đi lên
Về mặt XH, HQL đã ban hành các chính sách gì?
Đọc phần chữ nhỏ SGK
Nhà Hồ thực hiện chính sách hạn nô để làm gì?
- Làm giảm bớt số lượng nô tì trong nước, tăng thêm số người SX cho XH
Nhà Hồ đã đưa ra những chính sách gì về VHGD?
Đọc phần in nghiêng
Cải cách VHGD nói trên có tác dụng ntn?
- Thay đổi chế độ cũ
Nhà Hồ đã thực hiện chính sách gì về quân sự?
- SGK đoạn chữ nhỏ
GT ảnh thành nhà Hồ
Em có nhận xét gì về chính sách chính trị, quốc phòng của nhà Hồ
- Thể hiện kiên quyết mong muốn bảo vệ TQ
Trong khoảng 6- 7 năm HQL tiến hành hàng loạt cải cách về mọi mặt đối với đất nước.
Em có nhận xét gì về cải cách đó?
- Tác dụng làm ổn định tình hình đất nước. Hạn chế tập trung ruộng đất vào quý tộc, địa chủ, làm suy yếu thế lực họ Trần và làm tăng thêm nguồn thu nhập của nhà nước.
- Tuy nhiên 1 số chính sách chưa phù hợp với thực tế và chưa được lòng dân
Nêu tác dụng của cải cách HQL
Chính sách có hạn chế gì?
Vì sao các chính sách không được ND ủng hộ?
- Chính sách chưa đảm bảo cuộc sống và quyền tự do của ND
- Đều đụng chạm đến quyền lợi của các tầng lớp.
Mặc dù có nhiều hạn chế nhưng những cải cách của HQL là những củng cố lớn liên quan đến toàn XH
Tại sao HQL lại làm được như vậy?
- Nhà Trần quá yếu cần có sự thay đổi
- Trước nguy cơ giặc ngoại xâm không củng cố không thể chống giặc được
II/ Nhà Hồ và cải cách của Hồ Quý Li
1/ Nhà Hồ thành lập (1400) (8’)
- 1400 nhà Trần suy sụp. Hồ Qúy Li lên ngôi lập ra nhà Hồ
2/ Những biện pháp cải cách của Hồ Quý Li (15’)
* Chính trị: 
- Cải tổ hàng ngũ võ quan, thay thế các quý tộc nhà Trần bằng những người không thuộc họ Trần.
- Đổi tên 1 số đơn vị hành chính cấp trấn quy định cách làm việc của bộ máy chính quyền các cấp
- Cử quan trong triều thăm hỏi ĐSND, cách làm việc của quan lại.
* Kinh tế tài chính
- Phát hành tiền giấy
- Ban hành chính sách hạn điều
- Quy định lại thuế đinh, ruộng
* Xã hội
Thực hiện chính sách hạn nô
* Văn hóa giáo dục
- Dịch sách chữ Hán ra chữ Nôm
- Sửa đổi quy chế thi cử học tập
* Quân sự, quốc phòng
- Làm tăng quân sĩ
- Chế tạo súng mới
- Phòng thủ nơi hiểm yếu
- Xây thành kiên cố
3/ Tác dụng của cải cách Hồ Qúy Li (13’)
- Góp phần hạn chế tập trung ruộng đất của giai cấp quý tộc, địa chủ
- Làm suy yếu thế lực quý tộc tôn thất nhà Trần
- Tăng nguồn thu nhập của nhà nước và quyền lực của nhà nước
* Hạn chế
- 1 số chính sách chưa triệt để, chưa phù hợp với tình hình thực tế
- Chưa giải quyết những y/c bức thiết của ND
c. Củng cố, luyện tập (3’)
 ? Tóm tắt những chính sách cải cách của Hồ Qúy Li
? Tác dụng của những chính sách đó?
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
Học
Đọc SGK
Ôn lại kiên thức đã học
Chuẩn bị lịch sử địa phương