TIẾT 21: ÔN TẬP LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI
( TỪ GIỮA THẾ KỶ XVI ĐẾN NĂM 1917 )
1 . MỤC TIÊU
a. Về kiến thức
Giúp học sinh hiểu được:
- Củng cố những kiến thức cơ bản của phần lịch sử thế giới Cận Đại 1 cách hệ thống, vững chắc.
- Nắm chắc, hiểu ra những nội dung chủ yếu của lịch sử thế giới cận đại để chuẩn bị học tốt lịch sử thế giới hiện đại.
b. Về kĩ năng
- Củng cố rèn luyện tốt hơn các kỹ năng học tập bộ môn, chủ yếu là các kỹ năng, hệ thống hoá, phân tích, khái quát sự kiện, rút ra những kết luận, lập bảng thống kê, rèn luyện kỹ năng thực hành. .
c. Về thái độ
- Thông qua những sự kiện, niên đại, nhân vật lịch sử đã được học, giúp hs có nhận thức, đánh giá đúng đắn, từ đó rút ra bài học cần thiết cho bản thân.
Ngày soạn : 22/11/2009 Ngày dạy: 25/11/2009 TIẾT 21: ÔN TẬP LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI ( TỪ GIỮA THẾ KỶ XVI ĐẾN NĂM 1917 ) 1 . MỤC TIÊU a. Về kiến thức Giúp học sinh hiểu được: - Củng cố những kiến thức cơ bản của phần lịch sử thế giới Cận Đại 1 cách hệ thống, vững chắc. - Nắm chắc, hiểu ra những nội dung chủ yếu của lịch sử thế giới cận đại để chuẩn bị học tốt lịch sử thế giới hiện đại. b. Về kĩ năng - Củng cố rèn luyện tốt hơn các kỹ năng học tập bộ môn, chủ yếu là các kỹ năng, hệ thống hoá, phân tích, khái quát sự kiện, rút ra những kết luận, lập bảng thống kê, rèn luyện kỹ năng thực hành. .... c. Về thái độ - Thông qua những sự kiện, niên đại, nhân vật lịch sử đã được học, giúp hs có nhận thức, đánh giá đúng đắn, từ đó rút ra bài học cần thiết cho bản thân. 2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS a. Chuẩn bị của GV : - Bảng thống kê “ những sự kiện chính lịch sử thế giới cận đại ”. - Một số tư liệu tham khảo có liên quan. - Soạn giáo án b. Chuẩn bị của HS : + ôn tập nội dung lịch sử thế giới Cận đại ( từ giữa TK XVI -> 1917 ). + hệ thống hoá những sự kiện lịch sử chính của thế giới Cận Đại ( theo mẫu sgk – 73 ). 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY (45’) a. kiểm tra bài cũ (5’) * Câu hỏi: Kết cục của chiến tranh thế giới thứ nhất ? * Đáp án: * Hậu quả: - 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương, cơ sở vật chất bị tàn phá. => gây đau thương cho nhân loại. * Tính chất: - Là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa. * Giới thiệu bài : “ Các em vừa tìm hiểu xong phần lịch sử thế giới Cận Đại ( từ giữa TK XVI đến 1917 ). Đây là thời kỹ lịch sử có nhiều chuyển biến quan trọng, tác động lớn đối với sự phát triển của lịch sử XH loài người. Chúng ta cùng ôn lại những chuyển biến đó ”. b. Dạy nội dung bài mới (36’) Hoạt động của thầy và trò Nội dung - GV dïng phiÕu häc tËp: lËp b¶ng thèng kª nh÷ng sù kiÖn chÝnh cña lÞch sö thÕ giíi CËn ®¹i ( theo mÉu sgk- 73 ). - B»ng sù chuÈn bÞ ë nhµ + sù híng dÉn cña gv ®Ó hs hoµn thiÖn viÖc thèng kª nh÷ng sù kiÖn chÝnh cña lÞch sö thÕ vµo phiÕu häc tËp. I. Nh÷ng sù kiÖn lÞch sö chÝnh: (15’) - Cuèi cïng GV dïng b¶ng thèng kª c¸c sù kiÖn chÝnh cña lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i ( ®· chuÈn bÞ ë nhµ ) ®Ó nhËn xÐt, bæ xung hoµn thiÖn b¶ng thèng kª nh÷ng sù kiÖn chÝnh. Thời gian Sự kiện Kết quả 8/1566 C¸ch m¹ng Hµ Lan LËt ®æ ¸ch thèng trÞ cña v¬ng quèc T©y Ban Nha 1640 – 1688 C¸ch m¹ng TS Anh ChÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn ra ®êi, më ®êng cho CNTB ph¸t triÓn m¹nh mÏ. 1775 – 1783 ChiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ. C¸c thuéc ®Þa giµnh ®éc lËp – Ra ®êi 1 quèc gia míi ( Hoa K× ). 1789 – 1794 C¸ch m¹ng TS Ph¸p LËt ®æ C§PK, ®a g/c TS lªn cÇm quyÒn ( lµ cuéc CM triÖt ®Ó ). 2/ 1848 Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n ra ®êi Lµ chÝnh ®¶ng ®éc lËp ®Çu tiªn cña VS quèc tÕ. 1848 – 1849 Phong trµo CM ë Ph¸p vµ §øc Cñng cè th¾ng lîi cña CNTB Ph¸p, lµm rung chuyÓn C§PK ë §øc 1868 Minh TrÞ Duy t©n NhËt tho¸t khái nguy c¬ trë thµnh thuéc ®Þa -> níc TBCN ph¸t triÓn. 1871 C«ng X· Pa – ri ChÝnh quyÒn cña g/c TS bÞ lËt ®æ, chÝnh quyÒn cña g/c VS thµnh lËp ( lµ cuéc CMVS ®Çu tiªn trªn thÕ giíi). 7/ 1889 Quèc tÕ thø hai thµnh lËp Thóc ®Èy phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ ph¸t triÓn 1905- 1907 C¸ch m¹ng Nga Lµm suy yÕu C§ Nga hoµng, lµ bíc chuÈn bÞ cho CM XHCN. 1911 C¸ch m¹ng T©n hîi LËt ®æ C§ qu©n chñ chuyªn chÕ, thiÕt lËp C§ CH. 1914 – 1918 ChiÕn tranh thÕ giíi thø 1 ChiÕn tranh kÕt thóc víi sù thÊt b¹i hoµn toµn cña phe §øc- ¸o - hung. - GV yªu cÇu hs vÒ nhµ hoµn thiÖn phÇn thèng kª c¸c sù kiÖn chÝnh vµo vë ghi. - HS ®äc thÇm phÇn I ( sgk- 73+ 74 ). ? Theo em, néi dung lÞch sö thÕ giíi CËn §¹i bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nµo. - GV dïng b¶ng phô: Kh¼ng ®Þnh 5 néi dung chÝnh cña lÞch sö thÕ giíi CËn ®¹i. 1. C¸ch m¹ng TS vµ sù ph¸t triÓn cña CNTB. 2. Phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ bïng næ m¹nh mÏ. 3. Phong trµo gi¶i phãng d©n téc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë kh¾p c¸c ch©u lôc ¸, Phi, MÜ La Tinh. 4. Khoa häc, kü thuËt, v¨n häc, nghÖ thuËt cña nh©n lo¹i ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu vît bËc. 5. Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña CNTB => ChiÕn tranh thÕ giíi thø 1 ( 1914- 1918 ). - GV + HS lµm râ tõng néi dung chÝnh cña lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i. ? Nh÷ng sù kiÖn nµo chøng tá 1 nÒn sx míi ra ®êi trong lµng XH PK. ( Sù xuÊt hiÖn c¸c c«ng xëng thñ c«ng, trung t©m s¶n xuÊt, bu«n b¸n, ng©n hµng thµnh lËp ). ? M©u thuÉn gi÷a C§PK víi TS vµ c¸c tÇng líp nd biÓu hiÖn ë ®iÓm nµo. + Nhµ níc PK chiÕm h÷u phÇn lín ruéng ®Êt, k×m h·m, bãc lét nÆng nÒ. + G/c TS cã thÕ lùc vÒ kinh tÕ, kh«ng cã thÕ lùc vÒ chÝnh trÞ. + Nh©n d©n lao ®éng ( n«ng d©n , c«ng nh©n, TTC ) bÞ ¸p bøc bãc lét nÆng nÒ. ? KÕt qu¶ cña m©u thuÉn nµy. ( C¸c cuéc CMTS bïng næ ). VD: - Cuéc CMTS Hµ Lan TK XVI. - Cuéc CM TS Anh TK XVII; ChiÕn tranh giµnh ®éc lËp cña c¸c thuéc ®Þa Anh ë B¾c MÜ TK XVIII. - C¸ch m¹ng TS Ph¸p ( 1789- 1794 ) ? Qua c¸c cuéc CMTS ( tõ cuéc CM TS Hµ Lan TK XVI ®Õn cuéc vËn ®éng thèng nhÊt níc §øc 1871 ) Em thÊy môc tiªu mµ c¸c cuéc CMTS ®Æt ra lµ g×? ? C¸c cuéc CMTS cã ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Æt ra kh«ng. ? Trong c¸c cuéc CMTS, theo em cuéc CM nµo ®îc coi lµ triÖt ®Ó nhÊt. V× sao? - Cuéc CMTS Ph¸p lµ cuéc CMTS triÖt ®Ó nhÊt - V×: §¸nh ®æ ®îc C§PK, thµnh lËp nÒn CH, chuyªn chÝnh d©n chñ CM gi¶i quyÕt quyÒn lîi cho nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ ruéng ®Êt -> nã cã ¶nh hëng lín ®Õn lÞch sö Ch©u ¢u. * MÆt tån t¹i ( H¹n chÕ ): Cha ®¸p øng ®Çy ®ñ quyÒn lîi cña nd, cha gi¶i phãng triÖt ®Ó vÊn ®Ò ruéng ®Êt cho n«ng d©n, kh«ng hoµn toµn xo¸ bá C§ bãc lét PK. ? MÆc dï h×nh thøc tiÕn hµnh c¸c cuéc CMTS ë mçi níc cã kh¸c nhau, song c¸c cuéc CMTS bïng næ ®Òu cã chung 1 nguyªn nh©n. §ã lµ nguyªn nh©n nµo? ( Sù k×m h·m cña C§PK ®· lçi thêi víi nÒn s¶n xuÊt TBCN ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ mµ trùc tiÕp ®îc ph¶n ¸nh qua m©u thuÉn gi÷a C§PK víi g/c TS vµ c¸c tÇng líp nd). ? Theo em, biÓu hiÖn nµo lµ biÓu hiÖn quan träng nhÊt chøng tá sù ph¸t triÓn cña CNTB. ( Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp TBCN ®a ®Õn sù h×nh thµnh c¸c tæ chøc ®éc quyÒn ( c¸c ten, Xanh - §i – Ca ) gãp phÇn quan träng chuyÓn biÕn CNTB tõ CNTB tù do c¹nh tranh sang CNTB ®éc quyÒn ( Hay cßn gäi lµ CN§Q ).) - Sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp CNTB ®îc biÓu hiÖn râ ë c¸c níc: Anh, Ph¸p, §øc, MÜ. ? V× sao phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ bïng næ m¹nh mÏ. - Ph¶n ¸nh qui luËt cã ¸p lùc th× cã ®Êu tranh. - Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña CNTB g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch t¨ng cêng bãc lét ®µn ¸p g/c c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. => KÕt qu¶ tÊt yÕu lµ c«ng nh©n vµ nd ®Êu tranh chèng CNTB, ®ßi c¸c quyÒn tù do d©n chñ, ®ßi c¶i thiÖn ®êi sèng. ? C¸c phong trµo ®Êu tranh cña c«ng nh©n quèc tÕ chia lµm mÊy giai ®o¹n, ®Æc ®iÓm cña tõng giai ®o¹n? VD: Phong trµo ®Ëp ph¸ m¸y mãc, ®èt c«ng xëng, b·i c«ng ..... v× môc tiªu kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng .... => kÕt qu¶: C¸c phong trµo thêi kú nµy ®Òu thÊt b¹i. - Phong trµo ph¸t triÓn lªn 1 bíc míi -> - §Êu tranh kh«ng chØ v× môc tiªu kinh tÕ mµ cßn v× môc tiªu chÝnh trÞ, ®ßi thµnh lËp c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, chÝnh ®¶ng: VD: Anh, Ph¸p, MÜ, Nga. - Phong trµo ®Æc biÖt ph¸t triÓn m¹nh sau sù ra ®êi cña CNXH khoa häc ( 1848 ) vµ sù thµnh lËp tæ chøc quèc tÕ thø nhÊt ( 1864 ). => Sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n vµ sù ra ®êi cña CNXH KH , ®a cuéc ®Êu tranh cña g/c VS chèng g/c TS thµnh phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc tÕ. ? V× sao phong trµo gi¶i phãng d©n téc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë kh¾p c¸c ch©u lôc: ¸, Phi, MÜ – La – tinh. + Sù ph¸t triÓn cña CNTB ®ßi hái nhu cÇu vÒ nguyªn liÖu, thÞ trêng, xuÊt khÈu TB t¨ng lªn nhiÒu => C¸c níc CNTB ¢u – MÜ ®Èy m¹nh cuéc chiÕn tranh x©m lîc ¸, Phi, MÜ- la- tinh ( V× môc tiªu thuéc ®Þa vµ thÞ trêng ). + Sù thèng trÞ vµ bãc lét cña CNTD ë ¸, Phi, MÜ – la- tinh -> Phong trµo gi¶i phãng d©n téc ph¸t triÓn m¹nh. - GV dïng b¶n ®å thÕ giíi nªu 1 sè phong trµo tiªu biÓu næi bËt ë ch©u ¸, ch©u MÜ – la – tinh. * Ch©u ¸: - Trung quèc: Phong trµo nghÜa Hoµ §oµn, CM T©n Hîi 1911. - Ên ®é: Cuéc khëi nghÜa Xi- Pay; Khëi nghÜa Bom- Bay. - ë §NA: Phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc diÔn ra s«i næi ë nhiÒu níc; In- ®«- nª- xi- a; Phi- lÝp- pin; MiÔn §iÖn; Cam- pu – chia; Lµo; ViÖt Nam. * ë MÜ La Tinh: C¸c thuéc ®Þa cña 2 níc TD T©y ban nha vµ Bå ®µo nha ®· næi dËy ®Êu tranh giµnh ®éc lËp -> sù ra ®êi cña 1 lo¹t quèc gia TS míi. ? Em h·y kÓ tªn nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt thëi CËn ®¹i mµ em biÕt? T¸c dông cña nh÷ng thµnh tùu ®ã. - Thµnh tùu kÜ thuËt: + KÜ thuËt luyÖn kim, chÕ t¹o m¸y mãc, XD ®êng s¾t, ®Æc biÖt m¸y h¬i níc ®îc sö dông réng r·i. + Ngµnh giao th«ng vËn t¶i tiÕn bé nhanh chãng b»ng tµu thuû Ph¬n- T¬n. §Çu m¸y xe löa ch¹y b»ng h¬i níc .... + Trong n«ng nghiÖp: Cã nhiÒu tiÕn bé vµ ph¬ng ph¸p canh t¸c, m¸y kÐo, m¸y cµy, m¸y gÆt ®îc sö dông réng r·i . + Trong qu©n sù: NhiÒu vò khÝ míi ®îc sx: §¹i b¸c, sóng trêng, ng l«i, khÝ cÇu .... - Thµnh tùu vÒ khoa häc: (+) KHTN: Niu T¬n ( Anh ) t×m ra thuyÕt v¹n vËt hÊp dÉn. + Lª - M«- N« - Xèp ( Nga ) t×m ra ®Þnh luËt b¶o toµn vËt chÊt vµ n¨ng lîng. + Puèc – kin – Gi¬ ( SÐc ) kh¸m ph¸ bÝ mËt cña sù ph¸t triÓn thùc vËt vµ ®êi sèng m« thùc vËt. + §¸c- uyn ( Anh ) nªu lªn thuyÕt tiÕn ho¸ vµ di truyÒn. (+ ) KHXH: + Chñ nghÜa duy vËt vµ phÐp biÖn chøng. + Häc thuyÕt chÝnh trÞ kinh tÕ häc. + Häc thuyÕt cña CNXH kh«ng tëng. + Häc thuyÕt vÒ CNXH khoa häc cña Mac vµ ¡ng ghen. ? KÓ tªn nh÷ng thµnh tùu vÒ v¨n häc vµ nghÖ thuËt thêi cËn ®¹i? Nh÷ng thµnh tùu ®ã cã t¸c ®éng nh thÕ nµo ®Õn ®êi sèng XH loµi ngêi. + Thµnh tùu vÒ v¨n häc: NhiÒu trµo lu v¨n häc xuÊt hiÖn: L·ng m¹ng, trµo phóng, hiÖn thùc phª ph¸n. + Thµnh tùu vÒ nghÖ thuËt: ¢m nh¹c, héi ho¹ ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu: M«- Da; BÐt – t« - Ven; S«- panh; Trai- cèp- xki; §a- VÝt .... => Thµnh tùu vÒ khoa häc, VH, NT, TK XVIII – XIX phong phó ®· thùc sù lµ 1 cuéc CM -> thóc ®Èy XH ph¸t triÓn ( VÒ nhiÒu mÆt c¶ vËt chÊt, tinh thÇn ); Sù ph¸t triÓn cña KT, Khoa häc, VH, NT ®a nh©n lo¹i bíc sang kØ nguyªn míi cña nÒn v¨n minh c«ng nghiÖp. ? Nguyªn nh©n s©u xa vµ duyªn cí trùc tiÕp ®a ®Õn cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt lµ g×. - Nguyªn nh©n: + Sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña CNTB ë cuèi TK XIX - ®Çu TK XX. + M©u thuÉn s©u s¾c gi÷a c¸c níc §Q vÒ thÞ trêng vµ thuéc ®Þa -> h×nh thµnh 2 khèi ®Õ quèc ®èi nghÞch nhau. §øc , ¸o – hung , Thæ NhÜ k× m©u thuÉn Anh, Ph¸p, Nga. => Ph¸t ®éng chiÕn tranh chia l¹i thÕ giíi. - Duyªn cí: - 28/6/1914 Th¸i Tö ¸o – hung bÞ ¸m s¸t -> 28/7 ¸o hung tuyªn chiÕn víi XÐc- Bi; 1/8 1914 §øc tuyªn chiÕn víi Nga, råi Ph¸p, Anh. => ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt bïng næ. ... tranh và lao động cuả nd Xô Viết. 2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS a. Chuẩn bị của GV : - Bản đồ nước Nga ( hoặc bản đồ Châu âu ) trước chiến tranh thế giới thứ 1. - Tranh ảnh nước Nga trước và trong CM tháng mười Nga. - Tư liệu lịch sử nói về CM tháng 10 Nga và Lê-Nin. - Soạn giáo án b. Chuẩn bị của HS : Đọc và chuẩn bị bài mới 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY (45’) a. kiểm tra bài cũ (1’) Không * Giới thiệu bài : “ Từ trong lòng cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, cuộc CM tháng 10 Nga năm 1917 đã bùng nổ và giành thắng lợi, mở ra thời đại mới trong lịch sử XH loài người – Thời kì lịch sử thế giới hiện đại. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu sự kiện lịch sử trọng đại này ”. b. Dạy nội dung bài mới (40’) Hoạt động của thầy và trò Nội dung TiÕt häc cña bµi nµy chóng ta cïng nhau t×m hiÓu vµ lÝ gi¶i t¹i sao n¨m 1917 ë níc Nga l¹i diÔn ra hai cuéc CM: CM th¸ng hai vµ CM Th¸ng Mêi. - GV dïng b¶n ®å §Q Nga: giíi thiÖu kh¸i qu¸t níc Nga ®Çu TK XX: ( §Õ quèc Nga víi l·nh thæ réng lín nhÊt thÕ giíi, nhng nÒn kinh tÕ nãi chung vÉn tr× trÖ v× bÞ C§ Nga Hoµng k×m h·m ). ? Sau cuéc CM DC TS 1905- 1907, Níc Nga cã g× thay ®æi. ( Sau thÊt b¹i cña cuéc CM DCTS 1905- 1907 , níc Nga vÉn lµ níc C§PK ( §Q qu©n chñ chuyªn chÕ ) ®øng ®Çu lµ Nga Hoµng Ni- c«- Lai II. C§ Nga Hoµng thèng trÞ nh©n d©n 1 c¸ch tµn b¹o, ruéng ®Êt vÉn n»m trong tay ®Þa chñ vµ phó n«ng ). ? Khi chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt bïng næ ( 1914 ): v× quyÒn lîi cña m×nh, chÝnh phñ Nga Hoµng ®· ®øng vÒ phe hiÖp íc tham gia cuéc chiÕn. + Nga Hoµng ®· ®Èy DT Nga vµo cuéc chiÕn tranh®Õ quèc ( chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt )g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng cho ®Êt níc. + Kinh tÕ suy sôp. + Qu©n ®éi thiÕu vò khÝ, l¬ng thùc, níc Nga bÞ thua trËn vµ mÊt ®Êt .... - GV cho HS quan s¸t H 52 ( sgk- 76 ): Nh÷ng ngêi n«ng d©n Nga ®Çu TK XX. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh h×nh 52. H: Quan s¸t H 52 ( sgk ) cho chóng ta thÊy ph¬ng tiÖn canh t¸c cña n«ng d©n Nga rÊt l¹c hËu ( hä ph¶i sö dông søc kÐo cña m×nh ®Ó thay tr©u, bß, m¸y mãc ). PhÇn lín phô n÷ ph¶i lµm viÖc ngoµi ®ång v× nam giíi ph¶i ra trËn ). ? §êi sèng cña c¸c tÇng líp nd Nga tríc CM th¸ng 10 - 1917 nh thÕ nµo. ( BÊy giê, ®êi sèng cña c¸c tÇng líp nd, ®Æc biÖt vµ n«ng d©n, c«ng nh©n Nga vµ h¬n 100 DT trong §Q Nga sèng rÊt khæ cùc: N«ng d©n kh«ng cã ruéng ®Êt ®Ó cµy cÊy v× ruéng ®Êt vÉn n»m trong tay ®Þa chñ vµ phó n«ng ( 2/3 ruéng ®Êt trong níc n»m trong tay ®Þa chñ, quÝ téc, vµ nhµ thê, 30 ngh×n ®¹i ®Þa chñ chiÕm tíi 70 triÖu §Ò – xia – tin ( 1 §Ò –xia – tin = 1, 09 hÐc ta ) ruéng ®Êt, nghÜa lµ = sè ruéng ®Êt cña 10,5 triÖu n«ng n«. Nga Hoµng lµ ®Þa chñ lín nhÊt, chØ riªng ra ®×nh vµ hä hµng cña Nga Hoµng, ®· chiÕm tíi 7 triÖu §Ò – xia – tin ruéng ®Êt -> Bän ®Þa chñ bãc lét nd hÕt søc nÆng nÒ vµ tµn b¹o, nhÊt lµ C§ lao dÞch. Tr×nh ®é sx n«ng nghiÖp hÕt søc l¹c hËu, lao ®éng thñ c«ng lµ chñ yÕu, n¨ng suÊt thÊp kÐm, n¹n mÊt mïa ®ãi kÐm thêng xuyªn x¶y ra ë c¸c vïng ). - H: Th¶o luËn ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t×nh h×nh níc Nga ®Çu TK XX. ( Lµ níc §Q qu©n chñ chuyªn chÕ l¹c hËu vÒ kinh tÕ, b¶o thñ vÒ chÝnh trÞ do Nga Hoµng Ni- c«- Lai II ®øng ®Çu tÝch cùc tham gia chiÕn tranh §Q, ®µn ¸p nh©n d©n, ngµy cµng bÊt cùc kh«ng cßn kh¶ n¨ng thèng trÞ ®îc n÷a ). ? Sù l¹c hËu, b¶o thñ cña níc Nga => sù xuÊt hiÖn nh÷ng m©u thuÉn nµo trong níc Nga -> Víi sù xuÊt hiÖn vµ tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn ngµy cµng trë nªn v« cïng gay g¾t => Níc Nga ®· trë thµnh níc yÕu nhÊt trong sîi d©y truyÒn CN§Q. T¹o ®iÒu kiÖn cho CM bïng næ vµ th¾ng lîi. - GV trÝch ®äc ®o¹n ch÷ in nghiªng ( sgk- 76 ) + T liÖu tham kh¶o (sgv – 164 ). - HS ®äc thÇm môc 2 ( sgk- 76- 77 ). ? Víi t×nh h×nh níc Nga ë ®Çu TK XX, ®Æt ra cho CM th¸ng 2 ( 1917 ) cã nhiÖm vô g×. - NhiÖm vô cña cuéc CM nµy lµ ®¸nh ®æ C§PK qu©n chñ ( Do Nga Hoµng Ni- C«- Lai II ®øng ®Çu ) thùc hiÖn c¶i c¸ch d©n chñ, ®em l¹i quyÒn tù do, d©n chñ cho nh©n d©n. - GV tr×nh bµy DB cuéc CM th¸ng hai: “ tõ ®Çu -> tíng t¸ cña Nga Hoµng ” ( sgk- 76) ? C¸ch m¹ng th¸ng hai do lùc lîng nµo l·nh ®¹o. ( G/ c VS l·nh ®¹o - §¶ng B«n Sª - VÝch Nga ). - GV gi¶i thÝch: B«n- Sª- VÝch ( Ph¸i ), nh÷ng ngêi theo trµo lu M¸c- XÝt trong phong trµo XH DC Nga, h×nh thµnh n¨m 1903, ®øng ®Çu lµ Lª - Nin, hä chiÕm ®a sè trong ®¶ng. ? §éng lùc chÝnh cña CM Th¸ng hai lµ g×. ( Lµ liªn minh c«ng – n«ng – binh lÝnh ) Kh¸c víi c¸c cuéc CM TS thêi CËn §¹i ë Ph¬ng t©y, ®éng lùc chÝnh chñ yÕu lµ n«ng d©n. ? KÕt qu¶ mµ CM th¸ng hai ®· ®em l¹i lµ g×. ? Cho biÕt t×nh h×nh níc Nga sau cuéc CM Th¸ng Hai. + Phong trµo CM tiÕp tôc diÔn ra trong c¶ níc kh¾p n¬i quÇn chóng næi dËy bÇu ra c¸c X« ViÕt ( NghÜa lµ uû ban ) bao gåm ®¹i biÓu c«ng nh©n, n«ng d©n vµ binh lÝnh. + Cïng trong ®ã, g/c TS còng thµnh lËp chÝnh phñ l©m thêi gåm ®¹i biÓu TS vµ ®Þa chñ TS ho¸. ? Theo em, cuéc CM th¸ng hai 1917 mang tÝnh chÊt g×. ? V× sao CMDC TS th¸ng 2 – 1917 ®îc coi lµ cuéc CM d©n chñ kiÓu míi. - GV sö dông H 53 ( sgk – 77 ) + ph©n tÝch: V× sao g/c c«ng nh©n Nga díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng B«n- sª- vÝch ®ãng vai trß lµ ®éng lùc chñ yÕu quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña CM, híng tíi môc tiªu lËt ®æ chÕ ®é PK chuyªn chÕ, ®em l¹i quyÒn lîi cho nd©n. * GV kÕt luËn: + CM Th¸ng 2 – 1917 ®· lËt ®æ C§ Nga Hoµng, quyÒn lùc chuyÓn sang chÝnh phñ l©m thêi cña g/c TS Nga vµ c¸c X« ViÕt cña c«ng nh©n – n«ng d©n- binh lÝnh, thùc hiÖn thµnh c«ng 1 phÇn cña nhiÖm vô CM TS -> chøng tá CM th¸ng hai cha triÖt ®Ó. + NÕu CM Nga 1905 – 1907 ®îc coi lµ cuéc tæng diÔn tËp ®Çu tiªn cho th¾ng lîi cña CM th¸ng 10 Nga 1917 th× CM th¸ng 2 ®îc coi lµ cuéc tæng diÔn tËp lÇn thø 2 cho th¾ng lîi cña CM Th¸ng 10 – 1917. VËy t¹i sao ë Nga l¹i diÔn ra 1 cuéc CM thø hai: §ã lµ cuéc CM th¸ng 10. Cuéc CM nµy diÔn ra nh thÕ nµo, kÕt qu¶ thu ®îc ra sao. - HS ®äc ®o¹n ®Çu ( sgk – 77 ). ? Sau CM Th¸ng hai, t×nh h×nh níc Nga cã g× næi bËt. CMDCTS Th¸ng 2 – 1917, tuy ®· lËt ®æ C§ Nga Hoµng, thùc hiÖn thµnh c«ng 1 phÇn cña nhiÖm vô CMTS, song níc Nga lóc nµy l¹i diÔn ra côc diÖn chÝnh trÞ ®Æc biÖt: 2 chÝnh quyÒn song song tån t¹i: ChÝnh phñ l©m thêi cña g/c TS vµ c¸c X« ViÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n - n«ng d©n – binh lÝnh. + Thùc tÕ chÝnh quyÒn r¬i vµo tay chÝnh phñ l©m thêi TS: TiÕp tôc chÝnh s¸ch theo ®uæi chiÕn tranh vµ ®µn ¸p quÇn chóng. + C¸c tÇng líp nd ph¶n ®èi m¹nh mÏ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ l©m thêi TS. ? T×nh h×nh ®ã ®Æt ra yªu cÇu g× cho CM Nga. ( Trong t×nh h×nh côc diÖn chÝnh trÞ nh vËy Lª- Nin vµ ®¶ng B«n- Sª- VÝch buéc ph¶i chuÈn bÞ kÕ ho¹ch tiÕp tôc lµm CM, dïng vò lùc lËt ®æ chÝnh quyÒn l©m thêi, chÊm døt t×nh tr¹ng 2 chÝnh quyÒn song song tån t¹i, thiÕt lËp chÝnh quyÒn hoµn toµn vÒ tay c¸c X«- ViÕt ). - GV ph©n tÝch: + C«ng cuéc chuÈn bÞ kÕ ho¹ch tiÕp tôc cña CM ®îc tiÕn hµnh rÊt khÈn tr¬ng, hoµn tÊt. + Tõ ®Çu th¸ng 10 Lª Nin tõ níc ngoµi trë vÒ níc trùc tiÕp chØ ®¹o CM. + Thµnh lËp ®éi cËn vÖ ®á - §©y lµ lùc lîng chñ lùc tiÕn hµnh CM. + Ban l·nh ®¹o cuéc khëi nghÜa th«ng qua quyÕt khëi nghÜa hÕt søc mau lÑ - GV dùa vµo néi dung sgk+ H 54 ( Cuéc tÊn c«ng Cung §iÖn Mïa §«ng ) ®Ó tr×nh bµy DB. - Yªu cÇu HS n¾m ®îc 2 sù kiÖn lín: + 24/ 10 ( 6/ 11 ) qu©n khëi nghÜa chiÕm ®îc toµn bé Pª- t¬- R«- Gr¸t vµ bao v©y cung ®iÖn mïa ®«ng. + §ªm 25/10 ( 7/11 ) Cung ®iÖn mïa ®«ng bÞ chiÕm. C¸c bé trëng chÝnh phñ bÞ b¾t, chÝnh phñ l©m thêi bÞ sôp ®æ hoµn toµn. ? So víi CM T 2, CM T 10 ®· ®em l¹i kÕt qu¶ tiÕn bé nµo. => §em l¹i chÝnh quyÒn hoµn toµn vÒ tay nh©n d©n. ? C¸ch m¹ng th¸ng 10 th¾ng lîi cã ý nghÜa lÞch sö nh thÕ nµo. 1. T×nh h×nh níc Nga tríc CM. (10’) - Lµ níc §Q PK b¶o thñ vÒ chÝnh trÞ,l¹c hËu vÒ kinh tÕ. - Níc Nga tån t¹i nhiÒu m©u thuÉn gay g¾t: + §Q Nga m©u thuÉn víi c¸c DT Nga. + TS m©u thuÉn víi VS + PK m©u thuÉn víi N«ng d©n. => §ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt b»ng 1 cuéc CM. 2. C¸ch m¹ng th¸ng hai n¨m 1917 (12’) * DiÔn BiÕn: ( sgk – 76 ). * KÕt qu¶: + LËt ®æ chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ Nga Hoµng. + Thµnh lËp 2 chÝnh quyÒn song song tån t¹i. - X« viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n, n«ng d©n, binh lÝnh. - ChÝnh phñ l©m thêi. * TÝnh chÊt: lµ cuéc CM DC TS kiÓu míi. 3. C¸ch m¹ng th¸ng mêi n¨m 1917. (18’) * C«ng cuéc chuÈn bÞ CM cña Lª Nin vµ ®¶ng B«n – Sª- VÝch. - Nh»m chÊm døt t×nh tr¹ng 1 chÝnh quyÒn song song tån t¹i, thiÕt lËp chÝnh quyÒn X« ViÕt. * DiÔn biÕn: ( sgk - 78 ). * KÕt qu¶: lËt ®æ chÝnh phñ l©m thêi TS thiÕt lËp nhµ níc VS * TÝnh chÊt – ý nghÜa: Lµ cuéc CMVS ®Çu tiªn trªn thÕ giíi, ®a g/c VS lªn n¾m chÝnh quyÒn, x©y dùng XH míi: XHCN. c. Cñng cè, luyÖn tËp (3’) - GV cho hs th¶o luËn c©u hái ®Ó s¬ kÕt bµi häc: ? T¹i sao ë níc Nga n¨m 1917 l¹i cã 2 cuéc CM: + §Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn gay g¾t trong XH Nga ®Çu TK XX. Cuéc CM T 2- 1917 ®· bïng næ. §©y lµ cuéc CM DCTS kiÓu míi ®· lËt ®æ C§ Nga Hoµng, song thµnh lËp 2 chÝnh quyÒn song song tån t¹i -> chøng tá CM th¸ng 2 – 1917 cha triÖt ®Ó. + Yªu cÇu chÊm døt t×nh tr¹ng 2 chÝnh quyÒn song song tån t¹i ë 1 níc ®Ó thiÕt lËp chÝnh quyÒn thèng nhÊt toµn quèc cña c¸c X« ViÕt, ®ã lµ cuéc CM VS ®Çu tiªn trªn thÕ giíi. Bµi tËp 1: H·y ®iÒn tiÕp nh÷ng m©u thuÉn ë níc Nga cuèi TK XIX- §Çu TK XX vµo chç chÊm díi ®©y: - N«ng d©n m©u thuÉn ........ - C«ng nh©n ( VS ) m©u thuÉn ........ - §Õ quèc Nga m©u thuÉn ............... Bµi tËp 2: Nh÷ng th«ng tin nµo díi ®©y lµ ®óng: N¨m 1917, níc Nga tiÕn hµnh hai cuéc CM. CM dân chủ TS tháng hai lật đổ CĐ Nga Hoàng. CM XHCN Tháng 10 lật đổ chính phủ TS lâm thời. CM tháng 10 – 1917 là cuộc CM TS đầu tiên trên thế giới Bài 3: hãy nối ô ở cột I ( thời gian ) với ô ở cột II ( sự kiện ) bằng các mũi tên sao co đúng. Cột I ( thời gian) Cột II ( Sự kiện ) 7/10/1917 ( 20/ 7 ) Quân khởi nghĩa chiếm pê - tơ rô- Grát. 24/10 /1917 ( 6/11 ) Lê - Nin từ Phần Lan trở về Pê - tơ rô- Grát. 25/ 10/1917 ( 7/11 ) CM giành thắng lợi Đầu năm 1918 Quân CM chiếm cung điện mùa đông, chính phủ lâm thời TS bị sụp đổ. d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’) - Về học bài biết trình bày DB chính 2 cuộc CM ( T 2 và T 10 – 1917 ). - Bài tập về nhà: 1. Lập bảng thống kê các sự kiện chính của cuộc CM Nga từ tháng hai đến tháng 10 – 1917 theo mẫu sau: Thời gian Sự kiện Kết quả - ý nghĩa ................................ ................................... ....................................... ................................... ..................................... ....................................... 2. Nêu những sự kiện chứng tỏ vai trò to lớn của Lê Nin đối với CM tháng 10. - Đọc và tìm hiểu nội dung bài mới: Tiếp phần II- Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ thành quả CM. ý nghĩa lịch sử của CM tháng Mười Nga năm 1917.
Tài liệu đính kèm: