Giáo án môn Đại số 7 - Đinh Long Mỹ - Tuần 6

Tuần 06	Ngày soạn : 22/9/2009
Tiết : 11	
§. Tính chất của dãy tỷ số bằng nhau
c
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ. (5 phút)
CMR: từ tỉ lệ thức hãy suy ra tỉ lệ thức: 
GV nhận xét, sửa bài.
GV: ngoài cách trên ta còn nào cách khác để CM đẳng thức trên không?
Hoạt động 2: (19 phút)
GV yêu cầu HS thực hiện ?1.
GV giới thiệu:
Xét tỉ lệ thức: 
Hỏi: từ (1), (2), (3) ta suy ra điều gì?
GV giới thiệu dãy tính chất mở rộng.
GV đưa bảng phụ ví dụ:
Hỏi:Aùp dụng tính chất dãy tỉ số bằng nhau ta có điều gì?
Hoạt động 3: Chú ý. (10 phút)
GV đưa bảng phụ phần chú ý.
Yêu cầu HS thực hiện ?2.
-GV chốt lại vấn đề.
Hoạt động 4: Củng cố. (10 phút)
GV đưa bảng phụ bài tập 54.
Gợi ý: 
Theo t/c 1 
Ta thế x+y=? vào tử và thu gọn, từ đó tìm x và y.
-1HS lên bảng thực hiện nhanh.
-HS ở dưới cùng làm và nhận xét, bổ sung.
-GV chốt lại.
GV đưa bảng phụ bài tập 57.
Gợi ý: 
Gọi số viên bi của mỗi bạn lần lượt là a, b, c. Dựa vào chú ý ta lập được tỉ lệ thức nào?
Tổng số bi là 44 cho ta điều gì?
-HS thảo luận nhóm nhỏ để thực hiện.
-Đại diện nhóm lên bảng trình bày.
-GV nhận xét và chốt lại.
Cuối bài GV chốt lại các vấn đề mà HS cần lưu ý khi giải bài tập dạng dãy tỉ số bằng nhau.
1) Tính chất dãy tỉ số bằng nhau
a) Tính chất 1
b) Tính chất mở rộng
(Giả thiết các tỉ số đều có nghĩa)
2) Chú ý
Khi có dãy số ta nói các số a, b, c tỉ lệ với 2, 3, 5. ta cũng viết 
a:b:c = 2:3:5
Bài 54.
Bài 57.
Gọi số viên bi của mỗi bạn lần lượt là a, b, c.Ta có: a + b + c = 44 và
Theo tính chất dãy tỉ số bằng nhau tá có:
Hoạt động 5 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
Làm các bài tập: 55, 56, 58, 59.
 Gợi ý bài 58: Tỉ số cây trồng được của 7A và 7B là 0,8 ta có: từ đây ta đưa về dạng mà 7A – 7B =20
Ôn lại tính chất tỉ lệ thức, tính chất dãy tỉ số bằng nhau.
Tiết : 12	Ngày soạn : 22/9/2009
§. Luyện tập 
I. MỤC TIÊU 
Củng cố tính chất của tỉ lệ thức, tính chất dãy tỉ số bằng nhau.
Rèn luyện kỹ năng thay tỉ số giữa các số hữu tỉ bằng tỉ số giữa các số nguyên, tìm x trong tỉ lệ thức, giải bài toán về chia tỉ lệ.
Giáo dục học sinh trong hợp tác nhóm.
II. CHUẨN BỊ
_ GV: SGK, Giáo án, Bảng phụ tính chất dãy tỉ số bằng nhau, bài tập 60, 61,62, 64.
– HS : Ôn tập tính chất dãy tỉ số bằng nhau, cách tìm ngoại tỉ, trung tỉ trong tỉ lệ thức.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ. (7 phút)
GV nêu câu hỏi:
1)Nêu tính chất dãy tỉ số bằng nhau.
2)Tìm x, y biết x:2 =y:(-5) và x – y = 7
GV nhận xét, sửa bài và ghi điểm.
Hoạt động 2: Luyện tập. (37 phút)
GV đưa bảng phụ bài tập 60:
Hỏi: Muốn tìm ngoại tỉ, trung tỉ ta làm thế nào?
Gợi ý: Trước hết ta tìm tích trong ngoặc, sau đó suy ra x
-4HS lên bảng làm 4 ý.
-HS ở dưới nhận xét, bổ sung.
GV nhận xét, sửa bài.
GV đưa bảng phụ bài 61.
Gợi ý: Khi gặp dạng cho hai tỉ lệ thức ta tìm cách biến đổi đưa về dạng dãy tỉ số bằng nhau mở rộng
-HS hoạt động nhóm.
-Đại diện nhóm ở dưới nhận xét, bổ sung.
-GV uốn nắn và chốt lại.
GV đưa bảng phụ bài 64.
Yêu cầu HS áp dụng chú ý lập dãy tỉ số bằng nhau.
-1Hs lên bảng thực hiện.
-HS ở dưới cùng làm và nhận xét, bổ sung.
-GV nhận xét chung và chốt lại.
GV đưa bảng phụ bài tập sau:
Tìm a,b,c biết và 2a + 3b - 4c = 14
Gợi ý: Ta đưa về dãy tỉ số bằng nhau sau cho phần tử có dạng như điều kiện thứ 2.
GV chốt lại các dạng bài tập đã giải và những sai sót mà HS còn gặp phải.
1)Tính chất 1:
2) Theo tính chất dãy tỉ số bằng nhau ta có:
Luyện tập
Bài 60
a)
b)
c) 
d) 
Bài 61:
 và x + y – z = 10
theo tính chất dãy tỉ số bằng nhau ta có
Bài 64
Gọi HS các khối 6,7,8,9 lần lượt là a,b,c,d
Theo đề bài ta có:
Bài làm thêm
Hoạt động 3 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
Làm các bài tập 62; 63.
Gợi ý bài 62
	Đặt ta thay vào x.y = 10 được: 2k.5k=10 suy ra k2 = 1
Vậy k = 1 hoặc -1; thế ngược trở lại điều kiện suy ra x và y.
- Xem lại phép chia hai số đã học ở tiểu học; phân tích một số ra thừa số nguyên tố.
Tuần 06	Ngày soạn : 22/9/2009
Tiết : 11
§. Luyện tập 
I. MỤC TIÊU 
+N¾m v÷ng quan hƯ gi÷a hai ®­êng th¼ng cïng vu«ng gãc hoỈc cïng song song víi mét ®­êng th¼ng thø ba.
+RÌn kÜ n¨ng ph¸t biĨu g·y gän mét mƯnh ®Ị to¸n häc.
+B­íc ®Çu biÕt suy luËn bµi to¸n vµ biÕt c¸ch tr×nh bµy bµi gi¶i.
II. CHUẨN BỊ
-GV: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, ªke, b¶ng phơ (hoỈc giÊy trong, m¸y chiÕu).
 -HS: Th­íc th¼ng, th­íc ®o gãc, giÊy trong, b¶ng nhãm, bĩt viÕt b¶ng, vë BT in.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
 Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra bµi cị (7 phĩt).
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
-Gäi 1 HS lªn b¶ng ch÷a bµi tËp 44/98 SGK.
-BT 44/98 SGK:
+VÏ a//b (Cho vÏ ph¸c)
+VÏ c//a. Hái c cã song song víi b kh«ng? V× sao?
+Ph¸t biĨu tÝnh chÊt ®ã b»ng lêi.
-Yªu cÇu HS c¶ líp nhËn xÐt ®¸nh gi¸ bµi lµm cđa hai b¹n.
-Hái BT 44 cßn cã c¸ch ph¸t biĨu nµo kh¸c?
-GV: H«m nay luyƯn tËp vËn dơng c¸c tÝnh chÊt vỊ: Quan hƯ gi÷a tÝnh vu«ng gãc vµ tÝnh song song; Ba ®­êng th¼ng song song.
-GV ghi ®iĨm häc sinh.
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
-1 HS : Ch÷a BT 44/98 SGK.
+VÏ h×nh theo yªu cÇu:
 a
 b
 c
+c // b v× c vµ b cïng song song víi a.
+Ph¸t biĨu: Hai ®­êng th¼ng ph©n biƯt cïng song song víi ®­êng th¼ng thø ba th× song song víi nhau.
-C¸c HS kh¸c nhËn xÐt ®¸nh gi¸ bµi lµm cđa b¹n.
-Tr¶ lêi: Mét ®­êng th¼ng song song víi mét trong hai ®­êng th¼ng song song th× nã song song víi ®­êng th¼ng kia.
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 2 : Bài tập. (30 phút)
-Yªu cÇu lµm BT 45/98 SGK: §­a ®Çu bµi lªn b¶ng.
-1 HS lªn b¶ng vÏ h×nh vµ ghi tãm t¾t ®Çu bµi.
+VÏ d’ // d vµ d” //d (d” vµ d’ ph©n biƯt).
+Suy ra d’ // d” b»ng c¸ch tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
*NÕu d’ c¾t d” t¹i ®iĨm M th× M cã thĨ n»m trªn d kh«ng ? V× sao?
*Qua ®iĨm M n»m ngoµi d, võa cã d’ // d, võa cã d” // d th× cã tr¸i víi tiªn ®Ị ¥clÝt kh«ng? V× sao?
*NÕu d’ vµ d” kh«ng thĨ c¾t nhau (tr¸i víi tiªn ®Ị ¥clÝt) th× chĩng ph¶i thÕ nµo?
-Yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng vÏ h×nh vµ tãm t¾t ®Çu bµi.
-Gäi HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi c¸c c©u hái cđa bµi to¸n.
-Gäi 1 HS lªn b¶ng tr×nh bµy l¹i lêi gi¶i bµi to¸n.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i. 
-Yªu cÇu lµm BT 46/98 SGK (bµi 28 trang 103 vë BT).
-Yªu cÇu xem h×nh vÏ 31 ph¸t biĨu néi dung bµi to¸n.
-Yªu cÇu 1 HS tr¶ lêi c©u a V× sao a //b
-TÝnh gãc DCB lµm thÕ nµo?
-HS . . . gãc ADC vµ gãc DCB lµ 2 gãc trong cïng phÝa nªn chĩng bï nhau, tõ ®ã ta tÝnh ®­ỵc gãc DCB.
-1HS lªn b¶ng tr×nh bµy l¹i lêi gi¶i.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
-Yªu cÇu HS lµm BT 47/98, 1 HS nh×n h×nh 32 SGK diƠn ®¹t b»ng lêi néi dung bµi to¸n.
-Yªu cÇu ho¹t ®éng nhãm lµm bµi 47/98 SGK.
-§¹i diƯn nhãm lªn tr×nh bµy lêi gi¶i.
-C¶ líp theo dâi vµ gãp ý kiÕn.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
Hoạt động 3 : Củng cố . (7 phút)
-Hái: Lµm thÕ nµo ®Ĩ kiĨm tra ®­ỵc hai ®­êng th¼ng cã song song víi nhau hay kh«ng? H·y nªu c¸c c¸ch kiĨm tra mµ em biÕt ?
-VÏ hai ®­êng th¼ng a vµ b.
-Cho hai ®­êng th¼ng a vµ b trªn b¶ng, h·y kiĨm tra xem a vµ b cã song song kh«ng?
-HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi:
Bµi 45/98 SGK:
Cho: d’, d” ph©n biƯt
 d’ // d
 d” // d
Suy ra: d’ // d”
Gi¶i
*NÕu d’ c¾t d” t¹i M th× M kh«ng thĨ n»m trªn d v× M Ỵ d’ vµ d’ // d.
*Qua M n»m ngoµi d võa cã d’ // d võa cã d” //d th× tr¸i víi tiªn ®Ị ¥clÝt (Qua M chØ cã 1 ®­êng th¼ng // víi d).
*§Ĩ kh«ng tr¸i víi tiªn ®Ị ¥clÝt th× d’ vµ d” kh«ng thĨ c¾t nhau hay d’ // d”.
Bµi 46/98 SGK:
 A D a
 120o
 B ? b
 C
a)a //b v× cïng vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng AB.
b)BCD = 180o – ADC 
= 180o - 120o = 60o.
Bµi 47/98 SGK:
 A D a
 ?
 B ? 130o b
 C
a)TÝnh B:
 a // b, c a (¢ = 90o) vËy 
 c b, tøc lµ B = 90o.
b)TÝnh D: a // b, C vµ D lµ cỈp gãc trong cïng phÝa, 
vËy D = 180o – C 
= 180o - 130o = 50o.
Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
-Häc l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a.
-BTVN: 48/99 SGK 35, 36, 37, 38/80 SBT.
-Häc thuéc c¸c tÝnh chÊt quan hƯ gi÷a vu«ng gãc vµ song song.
-¤n tËp tiªn ®Ị ¥clÝt vµ c¸c tÝnh chÊt vỊ hai ®­êng th¼ng song song.
-§äc tr­íc bµi §7 §Þnh lý.
Tiết : 12	Ngày soạn : 22/9/2009
§. Định lý
I. MỤC TIÊU 
 -KiÕn thøc c¬ b¶n: 
+BiÕt cÊu trĩc cđa mét ®Þnh lý (gi¶ thiÕt vµ kÕt luËn).
+BiÕt thÕ nµo lµ chøng minh mét ®Þnh lý.
 -Kü n¨ng c¬ b¶n: BiÕt ®­a mét ®Þnh lý vỊ d¹ng : “NÕu  th×”
 -T­ duy, th¸i ®é: + Lµm quen víi mƯnh ®Ị l«gÝc : p Þ q.
 	+ Cã th¸i ®é hỵp t¸c trong ho¹t ®éng nhãm.
II. CHUẨN BỊ
-GV: Th­íc th¼ng, ªke, th­íc ®o gãc, b¶ng phơ.
 -HS: Th­íc th¼ng, ªke, th­íc ®o gãc, b¶ng phơ nhãm, bĩt viÕt b¶ng.
 - Phương pháp : Đàm thoại gợi mở, Nêu vấn đề, hoạt động nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
 Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra (7 phĩt).
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
-C©u 1:
+Ph¸t biĨu tiªn ®Ị ¥clÝt, vÏ h×nh minh ho¹.
-C©u 2:
+Ph¸t biĨu tÝnh chÊt cđa hai ®­êng th¼ng song song, vÏ h×nh minh ho¹. ChØ ra mét cỈp gãc so le trong, mét cỈp gãc ®ång vÞ, mét cỈp gãc trong cïng phÝa.
-NhËn xÐt ghi ®iĨm.
-§V§: Tiªn ®Ị ¥clÝt vµ tÝnh chÊt hai ®­êng th¼ng song song ®Ịu lµ nh÷ng kh¼ng ®Þnh ®ĩng. Nh­ng tiªn ®Ị ¥clÝt ®­ỵc thõa nhËn th«ng qua vÏ h×nh, qua kinh nghiƯm thùc tÕ. Cßn tÝnh chÊt hai ®­êng th¼ng song song ®­ỵc suy ra tõ nh÷ng kh¼ng ®Þnh coi lµ ®ĩng, ®ã lµ ®Þnh lý. VËy ®Þnh lý lµ g×? Gåm nh÷ng phÇn nµo, thÕ nµo lµ chøng minh ®Þnh lý, ®ã lµ néi dung bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
-HS 1: 
+Ph¸t biĨu tiªn ®Ị ¥clÝt. 
+VÏ h×nh: 
 M b
 a
-HS 2:
+Ph¸t biĨu t/c hai ®­êng th¼ng song song.
 c
 A 3 2 b
 4 1
 3 2 a 
 4 1 B
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG
Hoạt động 2 : ®Þnh lý (18 phĩt).
-Cho HS ®äc mơc ®Þnh lý trang 99 SGK.
-Hái: 
+VËy thÕ nµo lµ mét ®Þnh lý?
+§Þnh lý cã ph¶i ®­ỵc suy ra tõ ®o h×nh trùc tiÕp, vÏ h×nh hoỈc gÊp h×nh kh«ng ?
HS : . . . + §Þnh lý lµ mét kh¼ng ®Þnh ®­ỵc suy ra tõ nh÷ng kh¼ng ®Þnh ®­ỵc coi lµ ®ĩng.
 + §Þnh lý kh«ng ph¶i ®­ỵc suy ra tõ ®o h×nh trùc tiÕp, vÏ h×nh hoỈc gÊp h×nh.
-Yªu cÇu HS lµm ?1 SGK.
-Yªu cÇu ph¸t biĨu l¹i ba ®Þnh lý bµi tõ vu«ng gãc ®Õn song song.
-HS ph¸t biĨu 3 tÝnh chÊt.
-Yªu cÇu t×m thªm vÝ dơ vỊ nh÷ng ®Þnh lý ®· häc.
-LÊy l¹i VD ®Þnh lý vỊ hai gãc ®èi ®Ønh, yªu cÇu HS lªn b¶ng vÏ h×nh, kÝ hiƯu trªn h×nh vÏ.
-Hái: Trong ®Þnh lý trªn +®iỊu ®· cho lµ g×? §ã lµ gi¶ thiÕt.
-HS . . . +§iỊu cho biÕt lµ ¤1, ¤2 lµ hai gãc ®èi ®Ønh.
 +Ph¶i suy ra: ¤1 = ¤2 .
-GV : §iỊu ph¶i suy ra lµ g×? §ã lµ kÕt luËn.
-Giíi thiƯu GT vµ KL cđa mét ®Þnh lý vµ kÝ hiƯu.
-Hái: Trong ®Þnh lý trªn ®©u lµ gi¶ thiÕt, ®©u lµ kÕt luËn?
-VËy mçi ®Þnh lý gåm mÊy phÇn ?, lµ nh÷ng phÇn nµo?
-GV: Mçi ®Þnh lý ®Ịu cã thĨ ph¸t biĨu d­íi d¹ng 
“NÕu  th× ” PhÇn n»m gi÷a tõ nÕu vµ tõ th× lµ gi¶ thiÕt, sau tõ th× lµ kÕt luËn.
-Yªu cÇu lµm ?2/100.
-Gäi 1 HS tr¶ lêi c©u a.
-Gäi 1 HS lµm c©u b.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
Ho¹t ®éng 3 : Chøng minh ®Þnh lÝ. (12 phĩt)
- Ở ®Þnh lý hai gãc ®èi ®Ønh ®Ĩ kÕt luËn ¤1 = ¤2 ta ®· suy luËn thÕ nµo?
-HS : Suy luËn:.
¤1 + ¤3 = 180o (kỊ bï)
¤2 + ¤3 = 180o (kỊ bï) 
Þ¤1 + ¤3 = ¤2 + ¤3 = 180o 
 ¤1 = ¤2
-GV : VËy qu¸ tr×nh suy luËn ®i tõ GT ®Õn KL gäi lµ chøng minh ®Þnh lý.
-Yªu cÇu ®äc VD SGK.
-Cho vÏ h×nh ghi GT, KL.
-Yªu cÇu chøng minh l¹i ®Þnh lý.
-HS chứng minh vào vở.
-GV nhận xét chung và chốt lại.
Hoạt động 4 : Củng cố . (7 phút)
-§Þnh lý lµ g×? §Þnh lý gåm nh÷ng phÇn nµo?
-GT lµ g×? KL lµ g×?
-Yªu cÇu lµm BT 49/101 SGK .
-HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i.
-GV cho HS lµm bµi 32 .
-HS th¶o luËn nhãm ®iỊn vµo chç trèng.
- §¹i diƯn nhãm ®øng t¹i chç ®äc kÕt qu¶.
-GV uèn n¾n vµ chèt l¹i. 
1.§Þnh lý:
+§Þnh lý lµ mét kh¼ng ®Þnh ®­ỵc suy ra tõ nh÷ng kh¼ng ®Þnh ®­ỵc coi lµ ®ĩng.
+§L ®­ỵc t×m ra nhê suy luËn.
?1: 
-VD: Hai gãc ®èi ®Ønh th× b»ng nhau.
 1 2
 O
GT ¤1, ¤2 ®èi ®Ønh
 KL ¤1 = ¤2
GT: §iỊu cho biÕt tr­íc.
KL: Nh÷ng ®iỊu cÇn suy ra.
?2: 
a)GT : Hai ®­êng th¼ng ph©n biƯt cïng song song víi ®­êng th¼ng thø ba.
 KL : Chĩng song song víi nhau.
b) a
 b
 c
 GT a // c ; b // c
 KL a // b 
2.Chøng minh ®Þnh lý:
a)LËp luËn tõ GT Þ KL
b)VD:
 vµ z¤y kỊ bï
GT Om tiaph.gi¸c cđa 
 On tiaph.gi¸c cđa 
KL m¤n = 90o
Chøng minh
 = 1/2 (Om tia pg..
z¤n = 1/2 z¤y ( On tia pg
 + z¤n=1/2( +z¤y)
(tia Oz n»m gi÷a Om, On)
m¤n = 1/2. 180o = 90o 
(v× vµ z¤y kỊ bï)
Bµi 49/102 SGK:
a)GT: mét ®­êng th¼ng c¾t hai ®­êng th¼ng sao cho cã mét cỈp gãc so le trong b»ng nhau.
 KL: hai ®­êng th¼ng ®ã song song.
b)GT: mét ®­êng th¼ng c¾t hai ®­êng th¼ng song song.
 KL: hai gãc so le trong b»ng nhau.
Bµi 32 vë BT: §iỊn vµo chç trèng kÕt luËn cđa ®Þnh lý:
a) Chĩng song song víi nhau.
b) Chĩng song song víi nhau
Hoạt động 5 : Hướng dẫn học ở nhà (1 phút)
+BTVN: 50, 51, 52/ 101, 102 SGK ; 41, 42/ 81 SBT.
+Yªu cÇu häc thuéc ®Þnh lý lµ g×, ph©n biƯt gi¶ thiÕt, kÕt luËn mét ®Þnh lý. N¾m ®­ỵc c¸c b­íc chøng minh mét ®Þnh lý.
	Năm Căn, ngày . . . tháng . . . năm 200
	TỔ TRƯỞNG
	Mai Thị Đài