Giáo án môn Hình học 7 - Tiết 53, 54

Tiết 53: tính chất ba đường trung tuyến
Của tam giác
 Soạn : 26/3/07
 Giảng:
A. mục tiêu:
- Kiến thức: HS nắm được khái niệm đường trung tuyến (xuất phát từ một đỉnh hoặc ứng với một cạnh) của tam giác và nhận thấy mỗi tam giác có ba đường trung tuyến.
- Kỹ năng : + Luyện kĩ năng vẽ các đường trung tuyến của một tam giác.
 + Thông qua thực hành cắt giấy và vẽ hình trên giấy kẻ ô vuông phát hiện ra tính chất ba đường trung tuyến của tam giác, hiểu khái niệm trọng tâm của tam giác.
 + Biết sử dụng tính chất ba đường trung tuyến của một tam giác để giải một số bài tập đơn giản.
- Thái độ : Giáo dục tính cẩn thận, chính xác và khả năng suy luận của học sinh.
B. Chuẩn bị của GV và HS: 
- GV: + Bảng phụ ghi bài tập, định lí. Phiếu học tập của HS.
 + Một tam giác bằng giấy để gấp hình, một giấy kẻ ô vuông mỗi chiều 10 ô gắn trên bảng phụ (hình 22 tr.65 SGK), một tam giác bằng bìa và giá nhọn.
 + Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu.
- HS : + Mỗi em có một tam giác bằng giấy và một mảnh giấy kẻ ô vuông mỗi chiều 10 ô.
 + Thước thẳng có chia khoảng .
 + Ôn lại khái niệm trung điểm của đoạn thẳng và cách xác định trung điểm của đoạn thẳng bằng thước thẳng hoặc gấp giấy (toán 6).
C. Tiến trình dạy học: 
- ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số HS
- Kiểm tra việc làm bài tập ở nhà và việc chuẩn bị bài mới của HS.
 Hoạt động của GV
 Hoạt động của HS.
Hoạt động I
1. đường trung tuyến của tam giác (10 ph)
GV vẽ tam giác ABC, xác định trung điểm M của BC (bằng thước thẳng), nối đoạn AM rồi giới thiệu đoạn thẳng AM gọi là đường trung tuyến (xuất phát từ đỉnh A hoặc ứng với cạnh BC) của tam giác ABC.
 A
 B M C
Tương tự, hãy vẽ trung tuyến xuất phát từ B, từ C của tam giác ABC.
GV hỏi: Vậy một tam giác có mấy đường trung tuyến ?
GV nhấn mạnh: Đường trung tuyến của tam giác là đoạn thẳng nối từ đỉnh của tam giác tới trung điểm cạnh đối diện. Mỗi tam giác có ba đường trung tuyến.
Đôi khi đường thẳng chứa trung tuyến cũng gọi là đường trung tuyến của tam giác.
GV: Em có nhận xét gì về vị trí ba đường trung tuyến của tam giác ABC.
Chúng ta sẽ kiểm nghiệm lại nhận xét này thông qua các thực hành sau.
HS vẽ hình vào vở theo GV.
Một HS lên bảng vẽ tiếp vào hình đã có, HS toàn lớp vẽ vào vở.
 A
 N
 P 
 B M C
HS: Một tam giác có 3 đường trung tuyến.
HS: Ba đường trung tuyến của tam giác ABC cùng đi qua một điểm.
Hoạt động 2
2. tính chất ba đường trung tuyến
của tam giác (15 ph)
a) Thực hành:
- Thực hành 1 (SGK).
 GV yêu cầu HS thực hành theo hướng dẫn của SGK rồi trả lời ?2.
 GV quan sát HS thực hành và uốn nắn.
- Thực hành 2
 GV yêu cầu HS thực hành theo hướng dẫn của SGK.
GV yêu cầu HS nêu cách xác định các trung điểm E và F của AC và AB.
Giải thích tại sao khi xác định như vậy thì E lại là trung điểm của AC ?
(gợi ý HS chứng minh tam giác AHE bằng tam giác CKE).
Tương tự, F là trung điểm của AB.
HS thực hành theo SGK rồi trả lời ?3.
b) Tính chất
GV: Qua các thực hành trên, em có nhận xét gì về tính chất ba đường trung tuyến của một tam giác ?
GV: Nhận xét đó là đúng, người ta đã chứng minh được định lí sau về tính chất ba đường trung tuyến của một tam giác.
Định lí (SGK).
Các trung tuyến AD, BE, CF của tam giác ABC cùng đi qua G, G gọi là trọng tâm của tam giác.
HS: Toàn lớp lấy tam giác bằng giấy đã chuẩn bị sẵn, thực hành theo SGK rồi trả lời câu hỏi.
Ba đường trung tuyến của tam giác này cùng đi qua một điểm.
HS toàn lớp vẽ tam giác ABC trên giấy kẻ ô vuông như hình 22 SGK.
Một HS lên bảng thực hiện trên bảng phụ có kẻ ô vuông GC đã chuẩn bị sẵn.
 A
 H E K
 F 
 C
 D
 B
HS trả lời:
Có D là trung điểm của BC nên AD có là đường trung tuyến của tam giác ABC.
+ 
ị 
HS: Ba đường trung tuyến của một tam giác cùng đi qua một điểm. Điểm đó 
cách mỗi đỉnh một khoảng bằng
 độ dài đường trung tuyến đi qua đỉnh ấy.
HS nhắc lại định lí SGK. 
Hoạt động 3
Luyện tập - củng cố (18 ph)
GV yêu cầu HS điền vào ô trống:
" Ba đường trung tuyến của một tam
 giác ... "
Trọng tâm của tam giác cách mỗi đỉnh một khoảng ....
Độ dài đường trung tuyến ....
GV phát phiếu học tập cho HS.
Bài 23 và bài 24 .
Bài 23.
 D
 E H F
Bài 24
 M
 S
 N R P
GV đưa lên bảng phụ kiểm tra vài phiếu học tập của HS.
Bài 23 hỏi thêm
 bằng bao nhiêu ?
Bài 24 hỏi thêm:
Nếu MR = 6 cm; NS = 3 cm thì MG, GR, NG, GS là bao nhiêu ?
- GV giới thiệu mục
"Có thể em chưa biết" .
 A
 G
 B H I M C
G là trọng tâm của DABC thì:
 SGAB = SGBC = SGCA
(về nhà hãy thử chứng minh)
GV gợi ý hạ AH, GI vuông góc với BC, chứng minh GI = AH.
Có một miếng bìa hình tam giác, đặt thế nào thì miếng bìa đó nằm thăng bằng trên giá nhọn ?
GV yêu cầu một HS lên bảng thực hiện.
HS lên bảng điền:
cùng đi qua một điểm.
đi qua đỉnh ấy.
HS điền vào phiếu học tập.
Bài 23 SGK.
Khẳng định đúng là 
Bài 24 SGK.
a) MG = MR ; GR = MR
GR = MG
b) NS = NG ; NS = 3 GS
NG = 2GS.
Bài 23 hỏi thêm:
 ; 
Bài 24 hỏi thêm:
MG = 4 cm ; GR = 2 cm
NG = 2 cm ; GS = 1 cm.
HS : Ta cần kẻ hai trung tuyến của tam giác, giao điểm của hai trung tuyến là trọng tâm tam giác. Để miếng bìa nằm thăng bằng trên giá nhọn thì điểm đặt trên giá nhọn phải là trọng tâm tam giác.
Một HS lên bảng đặt miếng bìa.
Hoạt động 4
Hướng dẫn về nhà (2 ph)
- Học thuộc định lý ba đường trung tuyến của tam giác.
- Bài tập vê nhà: số 25,26,27 . Bài tập số 31,33 .
D. rút kinh nghiệm:
Tiết 54: luyện tập
 Soạn : 26/3/07
 Giảng:
A. mục tiêu:
- Kiến thức: Củng cố định lí về tính chất ba đường trung tuyến của một tam giác.
- Kỹ năng : Luyện kỹ năng sử dụng định lí về tính chất ba đường trung tuyến của một tam giác để giải bài tập.
 + Chứng minh tính chất trung tuyến của tam giác cân, tam giác đều, một dấu hiệu nhận biết tam giác cân.
- Thái độ : Giáo dục tính cẩn thận, chính xác và khả năng suy luận của học sinh.
B. Chuẩn bị của GV và HS: 
- GV: + Bảng phụ ghi đề bài hoặc bài giải.
 + Thước thẳng có chia khoảng, com pa, ê ke, phấn màu, bút dạ.
- HS : + Ôn tập về tam giác cân, tam giác đều, định lý Pytago, các trường hợp bằng nhau của tam giác.
 + Thước thẳng có chia khoảng, com pa, ê ke.
C. Tiến trình dạy học: 
- ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sĩ số HS
- Kiểm tra việc làm bài tập ở nhà và việc chuẩn bị bài mới của HS.
 Hoạt động của GV
 Hoạt động của HS.
Hoạt động I
Kiểm tra (10 ph)
GV nêu yêu cầu kiểm tra
HS1: Phát biểu định lí về tính chất ba đường trung tuyến của tam giác.
Vẽ tam giác ABC, trung tuyến AM, BN, CP. Gọi trọng tâm tam giác là G.
Hãy điền vào chỗ trống:
 ; ; 
HS2: Chữa bài tập 25 tr.67 SGK (Đề bài đưa lên bảng phụ).
GV yêu cầu HS vẽ hình: ghi GT, KL của bài toán và chứng minh.
GV nhận xét, bổ sung và cho điểm HS.
Hai HS lên bảng kiểm tra.
HS1: - Phát biểu định lí.
 A
 P N
 B M C
HS2: Chữa bài 25 SGK.
 A
 3 cm 4 cm
 B M C
 DABC ; A = 1v
 AB = 3 cm ; AC = 4 cm.
 GT MB = MC
 G là trọng tâm DABC.
 KL Tính AG ?
Xét D vuông ABC có:
BC2 = AB2 + AC2 (đ/l Pytago)
BC2 = 32 + 42
BC2 = 52
ị BC = 5 (cm).
 AM = (cm) (t/c D vuông)
AG = (cm).
(Tính chất ba đường trung tuyến của D)
HS nhận xét bài làm của bạn.
Hoạt động 2
Luyện tập (30 ph)
Bài 26 tr.67 SGK.
Chứng minh định lí: Trong một tam giác cân, hai đường trung tuyến ứng với hai cạnh bên thì bằng nhau.
Để chứng minh BE = CF ta chứng minh hai tam giác nào bằng nhau ?
Hãy chứng minh DABE = DACF.
GV gọi một HS chứng minh miệng bài toán, tiếp theo một HS khác lên trình bày bài làm.
Hãy nêu cách chứng minh khác.
Bài 29 (tr.67 SGK).
Cho G là trọng tâm của D đều ABC.
Chứng minh: GA = GB = GC.
GV đưa hình vẽ sẵn và giả thiết, kết luận lên bảng phụ.
GV: Tam giác đều là tam giác cân ở cả ba đỉnh. áp dụng bài 26 trên, ta có gì ?
- Vậy tại sao GA = GB = GC.
Qua bài 26 và bài 29, em hãy nêu tính chất các đường trung tuyến trong tam giác cân, tam giác đều.
Bài 27 tr.67 SGK. Hãy chứng minh định lí đảo của định lí trên: Nếu tam giác có hai trung tuyến bằng nhau thì tam giác đó cân.
GV vẽ hình, yêu cầu HS nêu GT, KL của bài toán.
GV gợi ý: Gọi C là trọng tâm của tam giác. Từ giả thiết BE = CF, em suy ra được điều gì ?
GV: Vậy tại sao AB = AC ?
GV yêu cầu HS trình bày lại bài làm vào vở, gọi một HS lên bảng trình bày chứng minh.
GV nhắc nhở HS trình bày các khẳng định nêu căn cứ của khẳng định và lưu ý HS: đây là một dấu hiệu nhận biết tam giác cân.
Bài 26 SGK.
Một HS đọc to đề bài.
Một HS lên bảng vẽ hình ghi GT, KL của định lí.
 A
 DABC; AB = AC
 GT AE = EC
 F E AF = FB
 KL BE = CF 
 B C
HS: Để chứng minh BE = CF ta chứng minh DABE = DACF
Hoặc DBEC = DCFB.
HS: Xét DABE và DACF có:
AB = AC (gt)
A chung.
AE = EC = (gt)
AF = FB = (gt)
ị AE = AF
Vậy DABE = DACF (cgc)
ị BE = CF (cạnh tương ứng).
HS nêu cách chứng minh:
 DBEC = DCFB (cgc), từ đó suy ra
 BE = CF.
Bài 29 SGK.
 A
 GT DABC;
 F E AB = AC = CA 
 G là trọng tâm
 D
 B D C
 KL GA = GB = GC.
HS: áp dụng bài 26 ta có:
 AD = BE = CF.
HS: Theo định lí ba đường trung tuyến của tam giác có: GA = AD ;
 GB = BE ;
 GC = CF.
ị GA = GB = GC.
HS: Trong tam giác cân, trung tuyến ứng với hai cạnh bên thì bằng nhau. Trong tam giác đều ba trung tuyến bằng nhau và trọng tâm cách đều ba đỉnh của tam giác.
Bài 27 SGK.
 A
 GT DABC;
 AF = FB
 F E AE = EC
 G BE = CF
 KL DABC cân
 B C
HS: Có BE = CF (gt)
Mà BG = BE (t/c trung tuyến của D)
CG = CF (nt)
ị BG = CG ị GE = GF.
HS: Ta sẽ chứng minh
 DGBF = DGCE (cgc)
để ị BF = CE ị AB = AC
Một HS lên bảng trình bày bài.
Hoạt động 3
Hướng dẫn về nhà (5 ph)
- Bài tập về nhà số 30 tr.67 SGK.
 Số 35, 36, 38 tr.28 SBT.
- Hướng dẫn bài 30 SGK.
 A
 P G N
 F
 B M C
 E
 G'
a) GG' = GA = AM
BG = BN.
Chứng minh DMBG' = DMCG (cgc)
ị BG' = CG = CP.
b) BM = BC.
Chứng minh DGG'F = DGAN (cgc)
ị G'F = AN = AC
Chứng minh CP // BG'
ị DBGE = DGBP (cgc)
ị GE = BP = AB.
- Để học tiết sau cần ôn tập khái niệm tia phân giác của một góc, cách gấp hình để xác định tia phân giác của một góc (Toán 6).
- Vẽ phân giác của góc bằng thước và com pa (Toán 7). Mỗi HS chuẩn bị một mảnh giấy có hình dạng một góc và một thước kẻ có hai lề song song.
D. rút kinh nghiệm: