Giáo án môn học Ngữ văn 7 - Tiết 35: Từ đồng nghĩa

Ngµy so¹n: th¸ng n¨m 2010
Ngµy d¹y: th¸ng n¨m 2010
TuÇn 9
TiÕt : 35 Tõ ®ång nghÜa
I. Môc tiªu bµi häc: 
*KiÕn thøc cÇn ®¹t: Gióp häc sinh: Häc sinh hiÓu thÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa. Ph©n biÖt ®­îc ®ång nghÜa hoµn toµn vµ ®ång nghÜa ko hoµn toµn.
*KÜ n¨ng cÇn rÌn: RÌn kÜ n¨ng sö dông tõ, ph©n biÖt nghÜa cña tõ ®ång nghÜa
*.Gi¸o dôc t­ t­ëng: N©ng cao ý thøc sö dông ®óng tõ ®ång nghÜa khi viÕt bµi.
II.Träng t©m cña bµi: Môc I vµ II
III.ChuÈn bÞ
*Gi¸o viªn:Gi¸o ¸n, b¶ng phô vÝ dô sgk, tµi liÖu tham kh¶o
*Häc sinh:Häc bµi cò vµ xem tr­íc bµi míi ë nhµ
IV. TiÕn tr×nh bµi d¹y:
A/KiÓm tra bµi cò (4’)
? Khi sö dông quan hÖ tõ cÇn tr¸nh nh÷ng lçi nµo ? 
- ThiÕu quan hÖ tõ.
- Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa
- Thõa quan hÖ tõ.
- Dïng QHT mµ kh«ng cã t¸c dông liªn kÕt.
B/Bµi míi (36’)
1.Vµo bµi (1’) Em ®· ®­îc häc tõ ®ång nghÜa ë líp nµo? (Líp 5 ). Bµi h«n nay sÏ gióp chóng ta hiÓu s©u h¬n vÒ líp tõ nµy.
2.Néi dung bµi d¹y (35’)
Tg
10’
10’
05’
Ho¹t ®éng cña ThÇy vµ trß
Ho¹t ®éng 1
- Hs ®äc l¹i vb Xa ng¾m th¸c nói L­.
- Hs th¶o luËn t×m c¸c tõ ®ång nghÜa víi tõ “räi”, “tr«ng”. 
? Tõ ®ång nghÜa lµ g×? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ “tr«ng” trong mèi quan hÖ víi c¸c nhãm tõ ®ång nghÜa?
Hs ®äc ghi nhí
Ho¹t ®éng 2
Gv treo b¶ng phô ghi VD
? Hai tõ “qu¶, tr¸i” cã thÓ thay thÕ cho nhau ®­îc ko? V× sao?
? Tõ “bá m¹ng, hi sinh” cã thÓ thay thÕ cho nhau ko? V× sao?
? Theo em, cã mÊy lo¹i tõ ®ång nghÜa?
Hs ®äc ghi nhí.
Ho¹t ®éng 3
? Tõ 2 vÝ dô (1), (2) phÇn II, em h·y rót ra c¸ch sö dông tõ ®ång nghÜa?
? Theo em, t¹i sao ®o¹n trÝch “Sau phót chia li” l¹i ko ®Æt nhan ®Ò lµ “Sau phót chia tay”?
* Ko thÓ thay thÕ “chia li” b»ng “chia tay” v×:
 + Chia tay: cã t/c t¹m thêi.
 + Chia li: chia tay l©u dµi thËm chÝ lµ vÜnh biÖt
Néi dung kiÕn thøc
I. ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa
1. VÝ dô: sgk (113, 114).
 T×m tõ ®ång nghÜa:
+ “ räi ”: ®ång nghÜa víi chiÕu, soi, 
+ “ tr«ng ”:
 - Nh×n ®Ó nhËn biÕt : ®ång nghÜa víi nh×n, ngã, nhßm, dßm, liÕc ...
 - Coi sãc, gi÷ g×n cho yªn æn : ®ång nghÜa víi tr«ng coi, ch¨m sãc, coi sãc, ...
 - Mong: ®ång nghÜa víi hy väng, tr«ng mong ... 
2. Ghi nhí: sgk (114)
II. C¸c lo¹i tõ ®ång nghÜa
1. VÝ dô: sgk (114).
* VÝ dô 1.
 - Tõ “ qu¶ ” vµ “ tr¸i ”: gièng nhau hoµn toµn vÒ nghÜa.
* VÝ dô 2.
+ Gièng nhau:
 “ hi sinh ” vµ “ bá m¹ng ” ®Òu chØ sù kh«ng tån t¹i, chÕt. 
+ Kh¸c nhau:
 - “ bá m¹ng ”: mang s¾c th¸i khinh bØ, coi th­êng. 
 - “ hi sinh ”: mang s¾c th¸i t«n kÝnh, trang träng.
2. Ghi nhí.
 + Cã hai lo¹i tõ ®ång nghÜa: §ång nghÜa hoµn toµn vµ ®ång nghÜa ko hoµn toµn.
 + §Æc ®iÓm:
 - §ång nghÜa hoµn toµn: ko ph©n biÖt nhau vÒ s¾c th¸i nghÜa.
 - §ång nghÜa ko hoµn toµn: cã s¾c th¸i nghÜa kh¸c nhau.
III - Sö dông tõ ®ång nghÜa.
- Nh÷ng tõ ®ång nghÜa hoµn toµn cã thÓ thay thÕ cho nhau.
- Nh÷ng tõ ®ång nghÜa ko hoµn toµn th× ko thÓ thay thÕ cho nhau.
 * Ghi nhí: (115)
C.LuyÖn tËp(13’)
Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp.
- Hs thi t×m tõ. Tr×nh bµy b¶ng, giÊy.
- Hs nhËn xÐt, bè sung.
- Thi t×m tõ ®Þa ph­¬ng (Nhãm).
- Th¶o luËn thay tõ; ph©n biÖt nghÜa cña c¸c tõ.
- Gv nhËn xÐt bµi lµm cña hs. Chèt ®¸p 
¸n.
HS th¶o luËn nhãm, ®¹i diÖn tr¶ lêi
GV nhËn xÐt bæ sung ®¸nh gi¸
HS tr¶ lêi
GV nhËn xÐt bæ sung ®¸nh gi¸
IV. LuyÖn tËp
 Bµi 1.T×m tõ H¸n ViÖt ®ång nghÜa:
Gan d¹: can ®¶m, can tr­êng.
Nhµ th¬: thi sÜ, thi nh©n.
Mæ xÎ: phÉu thuËt, gi¶i phÉu.
Cña c¶i: tµi s¶n.
N­íc ngoµi: ngo¹i quèc.
§ßi hái: nhu cÇu, yªu cÇu.
Bµi 2. T×m tõ gèc Ên ¢u ®ång nghÜa: 
M¸y thu thanh: ra - ®i - «.
Sinh tè: vi - ta - min. 
Xe h¬i: « t«.
D­¬ng cÇm: pi - a- n«.
Bµi 3: Tõ ®Þa ph­¬ng vµ tõ toµn d©n.
- mu«i - v¸. Ba, thÇy - bè 
- bao diªm - hép quÑt.
- M¸, bÇm, bu – mÑ
- CÇy - chã
Bµi 4. Thay tõ ®ång nghÜa: 
- §­a tËn tay - trao tËn tay
- §­a kh¸ch - tiÔn kh¸ch 
- Kªu - than thë, phµn nµn
- Nãi - phª b×nh
- §i - mÊt
Bµi 5. Ph©n biÖt nghÜa:
 - ¡n, x¬i, chÐn
¡n: s¾c th¸i b×nh th­êng
X¬i: s¾c th¸i lÞch sù, x· giao
ChÐn: s¾c th¸i th©n mËt, th«ng tôc
- Cho, tÆng, biÕu
- YÕu ®uèi: sù thiÕu h¼n søc m¹nh vÒ thÓ chÊt hoÆc tinh thÇn
YÕu ít: Søc lùc hoÆc t¸c dông coi nh­ lµ kh«ng ®¸ng kÓ
- Xinh: trÎ, nhá nh¾n, ­a nh×n
§Ñp: ý nghÜa chung h¬n, cao h¬n xinh
- Tu, nhÊp, nèc: Kh¸c nhau vÒ c¸ch thøc ho¹t ®éng
Bµi tËp 6
a, thµnh qu¶ - thµnh tÝch
b, ngoan cè - ngoan c­êng
c, nghÜa vô - nhiÖm vô
d, gi÷ g×n - b¶o vÖ
D.Cñng cè(1’)
- Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i tõ ®ång nghÜa.
- C¸ch dïng tõ ®ång nghÜa.
E.H­íng dÉn vÒ nhµ(1’)
- Häc thuéc 3 ghi nhí
- So¹n bµi: C¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m.