Giáo án môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 57 đến tiết 60

Ngày25 tháng 11 năm 2009.
Tiết: 57
Tên bài dạy: Mét thø quµ cña lóa non : Cèm
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - C¶m nhËn ®­îc phong vÞ ®Æc s¾c, nÐt ®Ñp v¨n ho¸ trong mét thø quµ ®éc ®¸o vµ gi¶n dÞ cña d©n téc 
b. Kĩ năng: - ThÊy vµ chØ ra ®­îc sù tinh tÕ, nhÑ nhµng mµ s©u s¾c trong lèi v¨n tuú bót cña Th¹ch Lam
c. Thái độ:Trân trọng giá trị của cốm.
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên:Bảng phụ.
b. Của học sinh: Soạn bài.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
Tiếng gà trưa
miệng
Tb,khá
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
5
15
10
10
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu chung
- Dùa vµo chó thÝch *, tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶?ThÓ lo¹i cña VB? 
- Em h·y x¸c ®Þnh néi dung vµ ph©n ®o¹n t­¬ng øng?
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu ND vµ NT cña v¨n b¶n
- C¶m xóc cña t¸c gi¶ ®­îc gîi lªn tõ nh÷ng h×nh ¶nh vµ chi tiÕt nµo?
- H¹t cèm kh«ng chØ ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng tinh tuý cña thiªn nhiªn mµ cßn tõ sù khÐo lÐo cña con ng­êi. Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt vµ h×nh ¶nh ®Ó nãi lªn ®iÒu ®ã?
- C©u më ®Çu cña phÇn 2 : “ Cèm lµ thøc quµ riªng” cho ta biÕt ®iÒu g×?
- T¸c gi¶ ®· nhËn xÐt ntn vÒ tôc lÖ dïng hång, cèm lµm ®å sªu tÕt cña nh©n d©n ta?
- Sù hoµ hîp, t­¬ng xøng cña hai thø Êy ®· ®­îc ph©n tÝch trªn nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo?
- T¸c gi¶ ®· dïng nh÷ng tõ ng÷ nµo, chi tiÕt nµo ®Ó nãi vÒ c¸ch th­ëng thøc cèm? Qua ®ã, em cã c¶m nhËn g× vÒ th¸i ®é cña t¸c gi¶ ®èi víi thøc quµ ®Æc biÖt nµy?
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn tæng kÕt
* Kh¸i qu¸t ND vµ NT cña VB
* Gäi HS ®äc GN (SGK) 
Ho¹t ®éng 4 : H­íng dÉn luyÖn tËp
Tr¶ lêi c©u hái 6 (SGK, 163)
- ThÓ tuú bót : thiªn vÒ biÓu c¶m, chó träng thÓ hiÖn c¶m xóc, t×nh c¶m suy nghÜ cña t¸c gi¶.
+ §o¹n 1 : Tõ ®Çu ® “ chiÕc thuyÒn rång” : tinh tuý cña thiªn nhiªn vµ sù khÐo lÐo cña con ng­êi.
+ §o¹n 2 : TiÕp theo ® “ kÝn ®¸o vµ nhòn nhÆn “ : gi¸ trÞ cña cèm.
+ §o¹n 3 : TiÕp theo ® hÕt : Bµn vÒ sù th­ëng thøc cèm
h­¬ng th¬m cña l¸ sen trong lµn giã mïa h¹ l­ít qua vïng sen cña mÆt hå.
- Cèm h×nh thµnh tõ tinh tuý cña trêi ®Êt.
- Cèm h×nh thµnh tõ bµn tay khÐo lÐo cña con ng­êi, tõ nghÖ thuËt chÕ biÕn ®éc ®¸o, cèm lµng vßng næi tiÕng c¶ ba k×.
- Lêi ®Ò nghÞ : NhÑ nhµng, tr©n träng thø s¶n vËt quý th× “ sù th­ëng thøc sÏ ®­îc trang nh· vµ ®Ñp ®Ï h¬n ”
I. T×m hiÓu chung 
1. T¸c gi¶ : sgk
2. T¸c phÈm
sgk
- ThÓ tuú bót : thiªn vÒ biÓu c¶m, chó träng thÓ hiÖn c¶m xóc, t×nh c¶m suy nghÜ cña t¸c gi¶.
- Bè côc :
II. Ph©n tÝch
1. Sù h×nh thµnh cña cèm
- C¶m høng ®­îc gîi lªn tõ h­¬ng th¬m cña l¸ sen trong lµn giã mïa h¹ l­ít qua vïng sen cña mÆt hå.
+ C¶m nhËn tinh tÕ vµ thiªn vÒ c¶m gi¸c : thÞ gi¸c vµ ®Æc biÖt lµ khøu gi¸c
+ Tõ ng÷ miªu t¶ tinh tÕ : L­ít qua, thÊm nhuÇn
+ C©u v¨n cã nhÞp ®iÖu gÇn nh­ mét ®o¹n th¬.
® Quan s¸t tinh tÕ, c¶m nhËn tµi hoa, c¸ch viÕt nhÑ nhµng, biÓu c¶m vµ ®Çy chÊt th¬.
- Cèm h×nh thµnh tõ tinh tuý cña trêi ®Êt.
- Cèm h×nh thµnh tõ bµn tay khÐo lÐo cña con ng­êi, tõ nghÖ thuËt chÕ biÕn ®éc ®¸o, cèm lµng vßng næi tiÕng c¶ ba k×.
2. Gi¸ trÞ cña cèm
- “ Cèm lµ thøc quµ” lµ kÕt tinh mäi thø quý b¸u, tèt ®Ñp nhÊt cña quª h­¬ng, rÊt b×nh dÞ, khiªm nh­êng.
- Lµ lÔ vËt sªu tÕt lµm cho t×nh yªu ®«i løa thªm bÒn chÆt : Cèm + hång : hoµ hîp tèt ®«i, h¹nh phóc l©u bÒn
- S¶n vËt cao quý, kÝn ®¸o, nhòn nhÆn cña truyÒn thèng d©n téc.
3. C¸ch th­ëng thøc cèm
- ¨n tõng chót Ýt thong th¶ vµ ngÉm nghÜ ®Ó tËn h­ëng “ c¸i mïi th¬m cña lóa míi, cña hoa cá d¹i ven bê ”, c¶m nhËn ®­îc “ c¸i t­¬i m¸t cña l¸ non c¸i dÞu dµng thanh ®¹mcña loµi th¶o méc 
- Mèi quan hÖ gi÷a l¸ sen vµ cèm : “ Trêi sinh ra l¸ sen ®Ó bao bäc cèm còng nh­ trêi sinh ra cèm n»m ñ trong l¸ sen ”
® Sù tinh tÕ, c¸i nh×n v¨n ho¸ trong Èm thùc.
- Lêi ®Ò nghÞ : NhÑ nhµng, tr©n träng thø s¶n vËt quý th× “ sù th­ëng thøc sÏ ®­îc trang nh· vµ ®Ñp ®Ï h¬n ”
III. Ghi nhí (SGK, 163)
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC:- BTVN : 1,2 (SGK, 163)
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Ngày25 tháng 11 năm 2009.
Tiết: 58
Tên bài dạy: Ch¬i ch÷
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ ch¬i ch÷
b. Kĩ năng: - HiÓu ®­îc mét sè lèi ch¬i ch÷ th­êng dïng
c. Thái độ:- B­íc ®Çu c¶m thô ®­îc c¸i hay cña lèi ch¬i ch÷
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên:Bảng phụ.
b. Của học sinh: Soạn bài.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
điệp ngữ
miệng
giỏi
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
10
10
20
* Giới thiệu bài.
Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn t×m hiÓu kh¸i niÖm ch¬i ch÷
* Gäi HS ®äc bµi ca dao
(1) Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña nh÷ng tõ “ lîi ” trong bµi CD? ViÖc sö dông tõ “ lîi ” ë c©u cuèi bµi CD lµ dùa vµo hiÖn t­îng g× cña tõ ng÷?
(2) ViÖc sö dông tõ “ lîi ” nh­ trªn cã t¸c dông g×?
* Gäi HS ®äc GN (SGK)
Ho¹t ®éng 2 : H­íng dÉn t×m hiÓu c¸c lèi ch¬i ch÷
* Gäi HS ®äc lÇn l­ît c¸c VD trong SGK, tr. 164
(3) ChØ râ lèi ch¬i ch÷ trong c¸c c©u ®· häc ?
 *Gäi HS ®äc GN 2 (SGK)
Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn luyÖn tËp
HS ®äc bµi ca dao
- Lîi 1 : thuËn lîi, lîi léc
- Lîi 2 + 3 : bé phËn c¬ thÓ, n¬i ch©n r¨ng c¾m vµo
¸m chØ : bµ ®· qu¸ giµ råi, tÝnh chuyÖn chång con lµm g× n÷a.
a. Ranh t­íng « danh t­íng ® ®ång ©m
lêi nãi ® giÔu cît Na – va
® T­¬ng ph¶n, ch©m biÕm, ®¶ kÝch
b. §iÖp phô ©m ®Çu “ M ”
c. Nãi l¸i : c¸ ®èi ® cèi ®¸
 mÌo c¸i ® m¸i kÌo
d. Dïng tõ nhiÒu nghÜa vµ tr¸i nghÜa
sÇu riªng 1 : tr¹ng th¸i t©m lý tiªu cùc c¸ nh©n
sÇu riªng 2 : chØ mét lo¹i qu¶ ë Nam Bé
- Vui chung : Tr¹ng th¸i t©m lÝ tÝch cùc tËp thÓ
I. ThÕ nµo lµ ch¬i ch÷ ?
1. VD : 
® HiÖn t­îng ®ång ©m nh­ng kh¸c nghÜa.
- T¸c dông : “ ®¸nh tr¸o ng÷ nghÜa ” ®Ó ¸m chØ : bµ ®· qu¸ giµ råi, tÝnh chuyÖn chång con lµm g× n÷a.
2. Ghi nhí (SGK, 164)
II. C¸c lèi ch¬i ch÷
1. VD (SGK)
2. GN 2 (SGK, 165)
III. LuyÖn tËp
 BT1 (SGK, 165)
® Ch¬i ch÷ ®ång ©m, dïng c¸c tõ thuéc cïng mét tr­êng tõ vùng : liu ®iu, r¾n, hæ, löa, mai gÇm, r¸o, l»n, tr©u lç, hæ mang.
BT2 (SGK, 165)
® Ch¬i ch÷ gÇn nghÜa vµ ®ång ©m :
a. ThÞt, mì, nem, ch¶
b. Nøa, tre, tróc
BT4 (SGK, 165)
® Ch¬i ch÷ : sö dông tõ ®ång ©m :
+ Cam 1 : Danh tõ chung chØ lo¹i qu¶
+ Cam 2 : Vui vÎ, h¹nh phóc, tèt ®Ñp
+ Thµnh ng÷ : “ Khæ tËn cam lai ” : bÊt khæ së tíi lóc sung s­íng
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC:- BTVN : BT3 (SGK, 166)
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Ngày25 tháng 11 năm 2009.
Tiết: 59-60
Tên bài dạy: Lµm th¬ lôc b¸t
I.MỤC TIÊU BÀI DẠY.
a. Kiến thức: - HiÓu ®­îc luËt th¬ lôc b¸t
b. Kĩ năng: tËp lµm th¬ lôc b¸t
c. Thái độ: thể hiện tình cảm trong thơ.
II. CHUẨN BỊ.
a. Của giáo viên:Bảng phụ.
b. Của học sinh: Soạn bài.
III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP.
a. Ổn định tổ chức 1 phút.
b. Kiểm tra bài cũ:
Thời gian
Nội dung kiểm tra
Hình thức kiểm tra
Đối tượng kiểm tra
5
kiểm tra việc chuẩn bị
miệng
Y, tb
c. Giảng bài mới,củng cố kiến thức, rèn kĩ năng.
Thời gian
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung ghi bảng
5
40
45
(*)Ho¹t ®éng 1:Giíi thiÖu bµi
ë líp 6 c¸c em ®· ®­îc lµm quen víi c¸ch lµm th¬ 4 ,5 ch÷.N¨m nay c¸c em sÏ ®­îc lµm quen víi c¸ch lµm th¬ lôc b¸t. 
(*)Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn t×m hiÓu luËt th¬ lôc b¸t
GV:CÆp c©u th¬ lôc b¸t mçi dßng cã mÊy tiÕng? V× sao gäi lµ lôc b¸t?
GV: KÎ l¹i s¬ ®å trªn b¶ng vµo vë vµ ®iÒn c¸c ký hiÖu : B (thanh huyÒn [-] vµ kh«ng dÊu ), T (thanh s¾c, hái, ng·, nÆng), V (vÇn) 
HS tù kÎ vµo trong vë
GV: Nªu nhËn xÐt vÒ luËt th¬ lôc b¸t?
® Cã khi ng­îc l¹i
+ NhÞp 2/2/2 hoÆc 3/3 ® c©u 6
+ NhÞp 2/2/2/2 hoÆc 4/4 ® c©u 8
(*)Ho¹t ®éng 3:H­íng dÉn luyÖn tËp
GV gîi ý c¸c bµi tËp ,yªu cÇu HS ®øng dËy tr¶ lêi
HS:Theo dâi tr¶ lêi
+ VÇn : TiÕng 6 c©u 6 b¾t vÇn tiÕng 6 c©u 8 (vÇn b»ng)
+ TiÕng 1, 3, 5, 7 kh«ng b¾t buéc theo luËt b»ng tr¾c
TiÕng 2 th­êng lµ thanh b»ng
TiÕng 4 th­êng lµ thanh tr¾c
I. LuËt th¬ lôc b¸t
1. VD
2. NhËn xÐt :
Lôc b¸t : - dßng 6 tiÕng
 - dßng 8 tiÕng
 B B B T B B(V)
T B B T T B(V) B B
 T B T T B B(V)th¬
T B T T B B(V) B B
3. Ghi nhí (SGK, 
II. LuyÖn tËp
BT1 (SGK, 157) : KÎo mµ, cho nªn con ng­êi, ©m thanh xao ®éng con tim häc trß.
BT2 (SGK, 157) : -bßng ® xoµi
-tiÕn lªn hµng ®Çu ® quyÕt dµnh ®iÓm cao
BT3 (SGK, 157)
IV. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC:- Giao cho häc sinh lµm mét ®o¹n th¬ lôc b¸t kho¶ng 6 c©u
-ChuÈn bÞ bµi :ChuÈn mùc sö dông tõ
V. RÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG: