Giáo án môn Lý 7 tiết 7: Gương cầu lồi

Ngày soạn: 12/10/09
Ngày giảng: 13/10/09
Tiết 7 : Gương cầu lồi 
I. Mục tiêu
- Kiến thức: Nêu được những tính chất của ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi.
Nhận biết được vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn của gương phẳng có cùng kích thước. Giải thích được các ứng dụng của gương cầu lồi.
- Kĩ năng: Làm thí nghiệm để xác định được tính chất ảnh của một vật qua gương cầu lồi. 
- Thái độ: Hứng thú tìm hiểu áp dụng vào cuộc sống.
 II. Đồ dùng dạy học
- Mỗi nhóm: 1 gương cầu lồi, 1 gương phẳng có cùng kích thước, 1 quả pin. 
III. Phương pháp
- PP đặt và giải quyết vấn đề, thực hành, nhóm
IV. Tổ chức hoạt động dạy học
1. Khởi động
- Mục tiêu: Kiểm tra bài cũ, tổ chức tình huống học tập
- Thời gian: 7 phút
- Đồ dùng: Một số vật có bề mặt nhẵn, bóng, không phẳng
- Cách tiến hành:
* Kiểm tra bài cũ
HS1: Nêu các tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng? Vẽ ảnh của một điểm sáng S đặt trước gương theo hai cách (áp dụng định luật phản xạ và tính chất ảnh).
HS 2: Chữa bài tập 5.4 (SBT).
* Tổ chức tình huống học tập 
- GV đưa cho HS một số vật nhẵn bóng không phẳng, yêu cầu HS quan sát và nhận xét xem hình ảnh quan sát được có giống mình không?
- HS quan sát ảnh qua một số vật nhẵn bóng, không phẳng và nhận xét.
- GV: Hình ảnh mà các em qua sát được là ảnh tạo bởi gương cầu, chúng có đặc điểm gì chúng ta cùng nghiên cứu. Trước hết là gương cầu lồi.
- Ghi đầu bài.
2. Hoạt động 1: Quan sát ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi 
- Phương pháp: - PP đặt và giải quyết vấn đề, thực hành, nhóm
- Mục tiêu: Nêu được những tính chất của ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi.
 Làm thí nghiệm để xác định được tính chất ảnh của một vật qua gương cầu lồi. 
- Thời gian:15ph
- Đồ dùng: 1 gương cầu lồi, 1 gương phẳng có cùng kích thước, 1 quả pin.
- Cách tiến hành:
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
1. ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi
- HS nhận dụng cụ, bố trí thí nghiệm, quan sát và trả lời câu C1
C1:- ảnh ảo vì không hứng được trên màn chắn.
 - ảnh nhỏ hơn vật.
- HS nêu phương án và tiến hành thí nghiệm: So sánh ảnh tạo bởi 2 gương theo phương án như SGK.
(Đặt 2 gương vuông góc với nhau, đặt quả pin trên đường phân giác của góc vuông đó).
- Ghi kết quả quan sát được.
- Thảo luận chung để thống nhất kết luận.
Kết luận: ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi là ảnh ảo, không hứng được trên màn chắn và nhỏ hơn vật.
- Hướng dẫn HS làm thí nghiệm như H7.1, phát dụng cụ cho các nhóm và yêu cầu HS quan sát, đưa ra dự đoán của nhóm mình. 
- Yêu cầu HS nêu phương án thí nghiệm kiểm tra dự đoán.
(Có thể dùng kính lồi trong suốt, nhưng không có dụng cụ này).
- Tổ chức cho HS thảo luận để thống nhất kết luận.
* Kết luận:
ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi là ảnh ảo,
không hứng được trên màn chắn và nhỏ hơn vật.
3. Hoạt động 2 : Xác định vùng nhìn thấy của gương cầu lồi 
- Phương pháp: - PP đặt và giải quyết vấn đề, thực hành, nhóm
- Mục tiêu: Nhận biết được vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn của gương phẳng có cùng kích thước. 
- Thời gian:10 ph
- Đồ dùng: 1 gương cầu lồi, 1 gương phẳng có cùng kích thước
- Cách tiến hành:
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
2. Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi
- HS nêu phương án xác định vùng nhìn thấy của gương cầu lồi (như ở gương phẳng ).
- HS lựa chọn một trong 2 phương án làm thí nghiệm kiểm tra, từ đó rút ra nhận xét và trả lời câu C2.
C2: Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng.
- Thảo luận để rút ra kết luận.
- HS trả lời
Để quan sát xe phía bên kia đường
- Yêu cầu HS nêu phương án xác định vùng nhìn thấy của gương cầu lồi.
- GV gợi ý phương án 2: Để gương phẳng ở trước mặt, cao hơn đầu, quan sát các bạn trong gương (đếm số bạn). Tại vị trí đó đặt gương cầu lồi, đếm số bạn quan sát được rồi so sánh.
- Tổ chức thảo luận chung cả lớp và yêu cầu HS rút ra kết luận.
* Tích hợp : + Em nào đã từng đi Sa Pa ? Em thấy trên đường đi người ta đặt các gương cầu lồi ở các khúc quanh nhằm mục đích gì ?
 + Tại các vùng núi cao đường hẹp và uốn lượn tại các khúc quanh người ta đặt các gương cầu lồi nhằm làm cho lái xe dễ dàng quan sát đường và các phương tiện khác cũng như người và súc vật đi qua. Việc này làm giảm thiểu số lượng các vụ tai nạn giao thông và bảo vệ tính mạng cho người và súc vật
* Kết luận:
Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng.
4. Hoạt động 3 : Vận dụng 
- Phương pháp: - PP đặt và giải quyết vấn đề
- Mục tiêu: Giải thích được các ứng dụng của gương cầu lồi.
 Hứng thú tìm hiểu áp dụng vào cuộc sống.
- Thời gian:8 ph
- Đồ dùng: Hình 7.4
- Cách tiến hành:
Hoạt động của học sinh
Trợ giúp của giáo viên
3. Vận dụng
- HS làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi C3 & C4.
- Thảo luận để thống nhất câu trả lời.
C3: Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vì vậy giúp người lái xe nhìn được khoảng rộng hơn ở phía sau. 
C4: Giúp người lái xe nhìn thấy người , xe,... bị các vật cản bên đường che khuất, tránh được tai nạn.
- Yêu cầu HS làm việc cá nhân: Quan sát H7.4 ,trả lời câu C3, C4 vào vở và giải thích.
- Yêu cầu một số HS trả lời trước lớp, HS khác nhận xét để thống nhất câu trả lời 
* Kết luận:
Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi rộng hơn vùng nhìn thấy của gương phẳng.
5. Tổng kết và hướng dẫn học ở nhà (5 ph) 
- Nêu đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi ? So sánh với ảnh của vật tạo bởi gương phẳng? So sánh vùng nhìn thấy của hai gương?
- GV thông báo: Gương cầu lồi có thể coi như gồm nhiều gương phẳng nhỏ ghép lại. Vì thế có thể xác định tia phản xạ bằng định luật phản xạ ánh sáng cho gương phẳng nhỏ tại mỗi vị trí đó.
Hướng dẫn về nhà
- Học bài, trả lời lại các câu C1- C4 và làm bài tập 7.1- 7.4 (SBT).
- Đọc trước bài 8: Gương cầu lõm.