Giáo án môn Ngữ văn 7 - Học kì II

TuÇn 19.
Bµi 18. 
TiÕt 73.
Tôc ng÷ vÒ thiªn nhiªn 
vµ lao ®éng s¶n xuÊt. 
I - Môc tiªu cÇn ®¹t:
1. VÒ néi dung.
 Gióp häc sinh: 
HiÓu ®­îc néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c c©u tôc ng÷, ®Æc biÖt lµ c¸ch lËp luËn.
Häc thuéc lßng c¸c c©u tôc ng÷ trong SGK, tõ ®ã cã c¬ së ®Ó tiÕn hµnh s­u tÇm sau tiÕt häc.
BiÕt tù më réng hiÓu biÕt vÒ tôc ng÷ qua phÇn ®äc thªm.
B­íc ®Çu cã kü n¨ng s­u tÇm v¨n häc d©n gian. 
2. VÒ ph­¬ng ph¸p.
 D¹y theo quy tr×nh tæng – ph©n – hîp: Ph©n tÝch tõng c©u tôc ng÷ vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung, b­íc ®Çu h­íng ®Õn c¸c ghi nhí trong phÇn: T×m hiÓu chung vÒ v¨n nghÞ luËn; chó ý gi¶i ®¸p c©u hái b vµ c©u hái c. Quy tr×nh ph©n tÝch cÇn dÉn ®Õn c¸c kÕt luËn ë phÇn ghi nhí trong SGK. H­íng dÉn häc sinh ®äc thªm mét c¸ch tØ mØ ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng tù ®äc, tù häc cña c¸c con ë häc kú II. 
II - Néi dung vµ tiÕn tr×nh tiÕt d¹y.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp.
2. KiÓm tra bµi cò.
 Gi¸o viªn kiÓm tra vë so¹n cña häc sinh. 
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi.
 Tôc ng÷ lµ mét thÓ lo¹i v¨n häc d©n gian. Nã ®­îc vÝ lµ mét kho b¸u cña kinh nghiÖm vµ lµ tói trÝ tuÖ d©n gian, lµ “ tói kh«n d©n gian v« tËn ”. Tôc ng÷ lµ thÓ lo¹i triÕt lý nh­ng ®ång thêi còng lµ “ c©y ®êi xanh t­¬i ”. Tôc ng÷ cã nhiÒu chñ ®Ò, tiÕt häc nµy giíi thiÖu 8 c©u tôc ng÷ cã chñ ®Ò vÒ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt. Qua ®©y c¸c con sÏ b­íc ®Çu lµm quen víi kinh nghiÖm vÒ c¸ch nh×n nhËn c¸c hiÖn t­îng thiªn nhiªn vµ c«ng viÖc lao ®éng s¶n xuÊt, ®ång thêi häc c¸ch diÔn ®¹t ng¾n gän, hµm xóc, uyÓn chuyÓn cña nh©n d©n. 
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh ®äc vµ t×m hiÓu chung v¨n b¶n. 
GV ®äc tr­íc mét l­ît, yªu cÇu ng¾t nhÞp ®óng.
3 häc sinh ®äc l¹i.
Líp, gi¸o viªn nhËn xÐt.
Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc häc chó thÝch cña häc sinh, ®Æc biÖt hiÓu c¸c tõ H¸n ViÖt: cÇn, th×, thôc, tr×, viªn, ®iÒn ...
Gi¸o viªn gi¶ng kü h¬n vÒ chó thÝch “ tôc ng÷ ”.
Häc sinh kh¸i qu¸t néi dung chÝnh cña v¨n b¶n.
Gi¸o viªn gäi mét vµi häc sinh tr¶ lêi
Líp, gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung.
Con h·y cho biÕt, cã thÓ chia 8 c©u tôc ng÷ trong bµi thµnh mÊy nhãm? Mçi nhãm gåm nh÷ng c©u nµo? Gäi tªn tõng nhãm ®ã?
( Cã thÓ chia 8 c©u tôc ng÷ trong bµi lµm 2 nhãm:
+ Nhãm 1: c©u 1, 2, 3, 4: Thiªn nhiªn.
+ Nhãm 2: c©u 5, 6, 7, 8: Lao ®éng s¶n xuÊt ). 
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n.
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷, chó ý chç ng¾t giäng, vÇn vµ c¸c quan hÖ tõ ( ch­a, ®· ) còng nh­ c¸c tõ ®èi ý ( ®ªm / ngµy, ®· s¸ng / ®· tèi ).
Con h·y chØ ra nhÞp, vÇn vµ ®èi trong c©u tôc ng÷. §iÒu ®ã cã t¸c dông g×?
Cã khi nµo ®i ngñ, ch­a n»m ®· s¸ng? C¸ch nãi qu¸ nh­ vËy nh»m diÔn ®¹t ý g×?
( ®ªm th¸ng n¨m rÊt ng¾n ). 
VËy con hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ lµ g×?
Con h·y cho biÕt, mét sè tr­êng hîp cã thÓ ¸p dông kinh nghiÖm nªu trong c©u tôc ng÷?
( Cã thÓ vËn dông kinh nghiÖm cña c©u tôc ng÷ vµo chuyÖn tÝnh to¸n, s¾p xÕp c«ng viÖc hoÆc vµo viÖc gi÷ g×n søc khoÎ cho mçi con ng­êi cho mïa hÌ, mïa ®«ng ).
Gi¸ trÞ kinh nghiÖm mµ c©u tôc ng÷ thÓ hiÖn?
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷.
Con hiÓu nghÜa cña tõ “ mau ”, “ v¾ng ” ë ®©y nh­ thÕ nµo ®Ó cã thÓ coi ®ã lµ hai tõ tr¸i nghÜa?
( “ mau ”: nhiÒu, dµy; “ v¾ng ”: Ýt, th­a ).
C©u tôc ng÷ nãi vÒ tÝnh chÊt b¸o hiÖu thêi tiÕt cña sao nh­ thÕ nµo?
Theo con, c¬ së thùc tiÔn cña kinh nghiÖm nªu trong c©u tôc ng÷ lµ g×?
Gi¸o viªn nhÊn m¹nh: Tuy nhiªn cÇn chó ý, kh«ng ph¶i h«m nµo trêi Ýt sao còng m­a. Ph¸n ®o¸n trong c©u tôc ng÷, do dùa trªn kinh nghiÖm, kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng.
Con h·y cho biÕt, gi¸ trÞ cña kinh nghiÖm mµ c©u tôc ng÷ thÓ hiÖn?
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷, chó ý ng¾t nhÞp.
Tõ viÖc hiÓu chó thÝch “ r¸ng mì gµ ”, con h·y cho biÕt côm tõ “ cã nhµ th× gi÷ ” ngô ý g×?
( “ cã nhµ th× gi÷ ”: cã nghÜa lµ chuÈn bÞ chèng gi÷ nhµ cöa ®Ó ®Ò phßng d«ng b·o ).
C¸ch nãi ®ã sö dông biÖn ph¸p tu tõ g×?
( c¸ch nãi ho¸n dô ).
VËy, con hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ lµ g×?
Con h·y chuyÓn c©u tôc ng÷ thµnh mét c©u lËp luËn víi c¸c tõ: khi, nÕu, th× ...
( khi thÊy r¸ng mì gµ, nÕu cã nhµ th× lo gi÷ ).
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷, chó ý nhÞp ng¾t.
Con hiÓu t¹i sao kiÕn bß lªn l¹i lo lôt?
( KiÕn lµ lo¹i c«n trïng rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng thay 
®æi cña khÝ hËu, thêi tiÕt, nhê c¬ thÓ cã nh÷ng tÕ bµo c¶m biÕn chuyªn biÖt. Khi trêi chuÈn bÞ cã nh÷ng ®ît m­a to kÐo dµi hay lò lôt, kiÕn sÏ tõ trong tæ bß lªn cao ®Ó tr¸nh m­a, lôt vµ cßn biÕt lîi dông ®Êt mÒm sau m­a ®Ó lµm tæ míi ).
C©u tôc ng÷ kh«ng chØ cã tÝnh dù b¸o thêi tiÕt mµ cßn nãi lªn ®iÒu g× vÒ t©m tr¹ng?
( dùa vµo tõ “ chØ ”, “ l¹i ”).
Con h·y chuyÓn c©u tôc ng÷ thµnh mét c©u lËp luËn víi c¸c tõ: khi, th×, chØ, l¹i.
( th¸ng 7 khi thÊy kiÕn bß lªn th× chØ lo l¹i lôt ).
Gi¸o viªn kh¸i qu¸t vÒ nghÖ thuËt vµ chñ ®Ò cña nhãm tôc ng÷ 1:
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷, chó ý ng¾t nhÞp.
Con hiÓu “ tÊc ®Êt, tÊc vµng ” lµ nghÜa nh­ thÕ nµo? Nãi nh­ vËy cã qu¸ kh«ng?
( §Êt ®­îc coi nh­ vµng, quý nh­ vµng ).
T¹i sao d©n gian l¹i nãi “ tÊc ®Êt tÊc vµng ” mµ kh«ng nãi “ th­íc ®Êt th­íc vµng ”?
( TÊc ®Êt chØ mét ®¬n vÞ ®Êt rÊt nhá, b»ng 1/10 th­íc tøc 2,4 m2 ( tÊc b¾c bé ). Vµng lµ kim lo¹i quý th­êng ®­îc c©n ®o b»ng c©n tiÓu li, hiÕm khi ®o b»ng tÊc, th­íc. TÊc vµng chØ l­îng vµng lín, quý gi¸ v« cïng. C©u tôc ng÷ ®· lÊy c¸i rÊt nhá ( tÊc ®Êt ) ®Ó nãi c¸i rÊt lín ( tÊc vµng ) ®Ó nãi lªn gi¸ trÞ cña ®Êt ).
Con h·y chuyÓn c©u tôc ng÷ thµnh mét c©u lËp luËn?
( TÊc ®Êt lµ tÊc vµng, tÊc ®Êt nh­ tÊc vµng, tÊc ®Êt b»ng tÊc vµng ... ).
Gi¸o viªn chó ý: ®©y lµ mét lËp luËn c©n b»ng.
Con h·y nªu c¬ së vµ gi¸ trÞ cña c©u tôc ng÷?
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷, chó ý ng¾t nhÞp.
Con h·y dÞch nghÜa tõng tõ H¸n trong c©u tôc ng÷ ra thµnh tõng tõ ViÖt?
( nhÊt = 1; canh = trång, lµm; tr× = ao; nhÞ = 2; viªn = v­ên; tam = ba; ®iÒn = ruéng ).
Con h·y dÞch c¶ c©u sang tõ ViÖt?
( thø nhÊt lµm ao, thø hai lµm v­ên, thø ba lµm ruéng ).
Con hiÓu nghÜa cña c©u tôc ng÷ lµ g×?
Con thÊy sù s¾p xÕp thø tù ­u tiªn trong canh t¸c cña c©u tôc ng÷ cã phï hîp víi ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt ë n«ng th«n n­íc ta hiÖn nay kh«ng?
( + §óng víi nh÷ng n¬i nµo cã thÓ lµm tèt cat 3 nghÒ.
 + Kh«ng ®óng víi nh÷ng n¬i ®iÒu kiÖn tù nhiªn chØ thuËn lîi cho mét nghÒ ph¸p triÓn ).
Con thÊy t¸c dông cña c©u tôc ng÷ lµ g×?
( gióp con ng­êi biÕt khai th¸c tèt ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh tù nhiªn ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi ).
Còng nh­ c¸c c©u tôc ng÷ trªn, c¸ch gieo vÇn l­ng cïng thanh ®iÖu ®· cã t¸c dông g× ®èi víi tÝnh nghÞ luËn cña c©u tôc ng÷?
( + Cïng thanh ®iÖu: dÔ ®äc, dÔ nhí.
 + VÇn l­ng trong néi bé c©u tôc ng÷ mãc nèi, th¾t chÆt, kh¼ng ®inh quan hÖ cña c¸c luËn cø ).
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷ víi ng÷ ®iÖu nh­ ë c©u 6.
Kinh nghiÖm trång trät ë c©u tôc ng÷ nµy ¸p dông cho lo¹i c©y nµo?
( ¸p dông tr­íc hÕt ®èi víi c©y lóa ).
T¹i sao nãi, c©u tôc ng÷ nµy cã lËp luËn võa tæng hîp, võa ph©n tÝch? §Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu lËp luËn ®ã, cã c¸ch diÔn ®¹t nµo c« ®äng h¬n kh«ng?
Gi¸o viªn nhÊn m¹nh: C©u tôc ng÷ diÔn ®¹t gän ®Õn møc kh«ng thÓ gän h¬n n÷a, tØnh l­îc tèi ®a mµ lËp luËn vÉn s¸ng sña, râ rµng.
Häc sinh ®äc biÓu c¶m c©u tôc ng÷, chó ý ng¾t nhÞp.
Dùa theo chó thÝch, con h·y diÔn ®¹t xu«i c©u tôc ng÷ nµy?
( nhÊt lµ ph¶i ®óng thêi vô, nh× lµ ®Êt ph¶i cµy bõa, cuèc xíi kü, nhuyÔn ).
Tõ ®ã, con thÊy ý nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×?
Gi¸o viªn kh¸i qu¸t nghÖ thuËt vµ chñ ®Ò cña nhãm tôc ng÷ 2: 
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn häc sinh tæng kÕt.
 Häc sinh ®äc vµ ghi nhí phÇn ghi nhí SGK / 5 nh­ lµ phÇn tæng kÕt qu¸ tr×nh ph©n tÝch.
Ho¹t ®éng 5: H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp.
Häc sinh chia nhãm, thi ®ua xem nhãm nµo t×m ®­îc nhiÒu c©u tôc ng÷ nãi vÒ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt trong vßng 5 phót.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung. 
I - §äc, t×m hiÓu chung v¨n b¶n.
1. Kh¸i niÖm “ tôc ng÷ ”.
- VÒ h×nh thøc: ng¾n gän, cã kÕt cÊu bÒn v÷ng, cã h×nh ¶nh vµ nhÞp ®iÖu.
- VÒ néi dung: diÔn ®¹t nh÷ng kinh nghiÖm vÒ c¸ch 
nh×n nhËn cña nh©n d©n ®èi víi thiªn nhiªn, lao ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi, x· héi.
- VÒ sö dông: nh©n d©n sö dông vµo mäi ho¹t ®éng ®êi sèng ®Ó nh×n nhËn, øng xö, thùc hµnh ®Ó lµm lêi nãi thªm hay, sinh ®éng, s©u s¾c. 
2. Chñ ®Ò.
 Bµi nãi vÒ thiªn nhiªn vµ lao ®éng s¶n xuÊt ( khÝ hËu, thiªn nhiªn vµ kinh nghiÖm trong lao ®éng s¶n xuÊt ).
3. Bè côc.
 Gåm 2 nhãm:
- Nhãm 1: c©u 1, 2, 3, 4 nãi vÒ thiªn nhiªn.
- Nhãm 2: c©u 5, 6, 7, 8 nãi vÒ lao ®éng s¶n xuÊt.
II - Ph©n tÝch.
1. Nh÷ng c©u tôc ng÷ nãi vÒ thiªn nhiªn.
a. C©u 1.
- §èi, nãi qu¸: 
+ Th¸ng 5 ( ©m lÞch ): ®ªm ng¾n ngµy dµi.
+ Th¸ng 10 ( ©m lÞch ): ngµy ng¾n ®ªm dµi.
- Gióp con ng­êi nh×n nh¹n, sö dông thêi gian, søc lao ®éng hîp lý vµo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau trong n¨m. 
b. C©u 2.
- NghÜa: ngµy nµo mµ ®ªm tr­íc cã nhiÒu sao sÏ n¾ng, Ýt sao sÏ m­a.
- C¬ së thùc tiÔn:
+ Ýt sao —> nhiÒu m©y —> m­a. 
+ nhiÒu sao —> Ýt m©y —> n¾ng.
—> Con ng­êi cã ý thøc biÕt nh×n sao ®Ó dù ®o¸n thêi tiÕt, s¾p xÕp c«ng viÖc.
c. C©u 3.
- NghÖ thuËt: ho¸n dô.
- NghÜa: khi trªn trêi cã xu©t hiÖn nhiÒu r¸ng cã s¾c vµng mµu mì gµ tøc lµ s¾p cã b·o.
d. C©u 4:
- Th¸ng7, kiÕn bß lªn cao, sÏ cã lôt.
- Nçi lo cña ng­êi n«ng d©n vÒ lôt léi cø x¶y ra hµng n¨m.
TiÓu kÕt.
 Qua nghÖ thuËt ®èi ý, ng¾t nhÞp, sö dông ho¸n dô, nãi qu¸ vµ lËp luËn ngÇm, c¸c c©u tôc ng÷ kh«ng chØ nªu lªn c¸c hiÖn t­îng thiªn nhiªn b¸o hiÖu thêi tiÕt mµ cßn cã ý khuyªn nhñ nhau, th«ng c¶m víi nhau vÒ nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña thêi tiÕt ®èi víi cuéc sèng.
2. Nh÷ng c©u tôc ng÷ nãi vÒ lao ®éng s¶n xuÊt.
a. C©u 5.
- So s¸nh: gi¸ trÞ rÊt lín cña ®Êt.
- Lµ mét lËp luËn c©n b»ng.
b. C©u 6.
- NghÜa: trong c¸c nghÒ ®­îc kÓ, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ nhÊt lµ nu«i c¸, tiÕp theo lµ lµm v­ên, sau ®ã lµ lµm ruéng.
- ý nghÜa: gióp con ng­êi biÕt khai th¸c tèt ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh thiªn nhiªn ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt.
- C¸ch gieo vÇn l­ng cïng thanh ®iÖu: ®Ô ®äc, dÔ nhí, th¾t chÆt quan hÖ cña c¸c luËn cø.
c. C©u 7.
- ¸p dông víi c©y lóa.
- LËp luËn võa tæng hîp ( nªu ®ñ c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho viÖc trång trät cã n¨ng suÊt ) võa ph©n tÝch (s¾p xÕp thø tù quan träng mét c¸ch døt kho¸t ®èi víi tõng yÕu tè ).
- TØnh l­îc tèi ®a mµ lËp luËn vÉn s¸ng sña, râ rµng.
d. C©u 8.
 TÇm quan träng cña thêi vô vµ cña ®Êt ®ai ®· ®­îc khai ph¸, ch¨m bãn ®èi víi nghÒ trång trät.
TiÓu kÕt.
 Qua nghÖ thuËt dïng nhÞp ng¾t thay cho quan hÖ tõ, c¸ch sö dông tõ H¸n ViÖt quen thuéc vµ cã tÝnh c« ®óc triÖt ®Ó cña viÖc lËp c©u, nhãm tôc ng÷ ®· nªu ra ý nghÜa to lín cña ®Êt ®ai ®èi víi s¶n xuÊt vµ c¸c kinh nghiÖm s¶n xuÊt tõ viÖc chän nghÒ trång, nu«i ®Õn c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt.
III - Tæng kÕt.
IV - LuyÖn tËp.
4. H­íng dÉ ... phÐp liÖt kª? Cã nh÷ng kiÓu liÖt kª nµo?
 §äc mét ®o¹n v¨n hoÆc mét ®o¹n th¬ cã sö dông phÐp liÖt kª.
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu chÊm löng.
Häc sinh quan s¸t vÝ dô (a), (b), (c) SGK / 121, cho biÕt dÊu chÊm löng ®­îc dïng ®Ó lµm g×?
Häc sinh rót ra nhËn xÐt theo ghi nhí SGK.
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu chÊm phÈy.
Häc sinh quan s¸t hai vÝ dô SGK / 122, cho biÕt dÊu chÊm phÈy ®­îc dïng ®Ó lµm g×?
Häc sinh rót ra c«ng dông cña dÊu chÊm phÈy theo ghi nhí SGK / 122.
Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp.
HS lÇn l­ît lµm c¸c bµi tËp 1, 2, 3 SGK / 123.
Gi¸o viªn gäi mét vµi ®¹i diÖn tr¶ lêi.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung.
I - DÊu chÊm löng.
1. VÝ dô.
a). Tá ý cßn nhiÒu vÞ anh hïng n÷a.
b). BiÓu thÞ sù ng¾t qu·ng trong lêi nãi ( do qu¸ ho¶ng sî vµ mÖt ).
c). ChuÈn bÞ cho sù xuÊt hiÖn bÊt ngê.
2. Ghi nhí.
II - DÊu chÊm phÈy.
1. VÝ dô.
a). §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a hai vÕ cña mét c©u ghÐp phøc t¹p.
b). Ng¨n c¸ch c¸c bé phËn trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p.
2. Ghi nhí.
III - LuyÖn tËp.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
ViÕt mét ®o¹n v¨n sö dông dÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy.
So¹n bµi: v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
TiÕt 120.
V¨n b¶n ®Ò nghÞ.
I - Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp häc sinh n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
HiÓu c¸c t×nh huèng viÕt v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
BiÕt c¸ch viÕt mét v¨n b¶n ®Ò nghÞ ®óng c¸ch, nhËn ra sai sãt th­êng gÆp khi viÕt v¨n b¶n ®Ò nghÞ
II - Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp.
2. KiÓm tra bµi cò.
 V¨n b¶n hµnh chÝnh lµ g×? V¨n b¶n hµnh chÝnh cã nh÷ng lo¹i nµo? 
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n ®Ò nghÞ. 
Häc sinh ®äc c¸c v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
Con h·y cho biÕt giÊy ®Ò nghÞ ®­îc viÕt nh»m môc ®Ých g×?
Khi viÕt cÇn chó ý nh÷ng yªu cÇu g× vÒ h×nh thøc vµ néi dung?
Häc sinh quan s¸t c¸c t×nh huèng trong SGK / 125, cho biÕt t×nh huèng nµo ph¶i viÕt giÊy ®Ò nghÞ?
Gi¸o viªn cho häc sinh ghi nhí theo SGK.
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c¸ch viÕt v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
Häc sinh ®äc kü 2 v¨n b¶n ®Ò nghÞ trªn, xem c¸c môc ®­îc tr×nh bµy theo thø tù nµo?
Häc sinh rót ra c¸ch lµm v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
Gi¸o viªn l­u ý häc sinh: Quèc hiÖu, tiªu ng÷ viÕt ra gi÷a dßng, tªn v¨n b¶n viÕt in hoa.
Häc sinh ghi nhí theo SGK / 126.
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp.
Häc sinh luyÖn viÕt.
Mét sè lªn b¶ng tr×nh bµy.
Líp nhËn xÐt.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt chung.
I - §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
1. §äc c¸c v¨n b¶n.
2. NhËn xÐt.
- Môc ®Ých: Mong muèn cÊp cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt nhu cÇu cña m×nh.
- H×nh thøc: ViÕt theo mét mÉu nhÊt ®Þnh.
- Néi dung: Kh¸c nhau ( tuú 
theo nhu cÇu ).
3. C¸c t×nh huèng viÕt giÊy ®Ò nghÞ.
 (a) vµ (c)
4. Ghi nhí.
II - C¸ch viÕt v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
1. C¸c môc quan träng.
- Ai ®Ò nghÞ?
- §Ò nghÞ ai?
- §Ò nghÞ ®iÒu g×?
- §Ó nghÞ ®Ó lµm g×?
2. C¸ch lµm.
3. L­u ý.
4. Ghi nhí.
III - LuyÖn tËp.
 ViÕt mét v¨n b¶n ®Ò nghÞ c« gi¸o chñ nhiÖm cho líp ®i xem chÌo.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
ViÕt mét v¨n b¶n ®Ò nghÞ ( néi dung tuú chän ).
ChuÈn bÞ «n tËp v¨n häc ( häc sinh tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trong SGK / 128 + 129 )
TuÇn 31.
Bµi 30
TiÕt 121.
«n tËp v¨n häc.
I - Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp häc sinh n¾m ®­îc c¸c t¸c phÈm v¨n häc ®· häc mét c¸ch cã hÖ thèng, n¾m ®­îc néi dung c¬ b¶n cña tõng côm bµi, ®Æc tr­ng thÓ lo¹i c¸c v¨n b¶n.
RÌn kÜ n¨ng hÖ thèng kiÕn thøc.
Gi¸o dôc lßng yªu th¬ v¨n ViÖt Nam.
II - Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò.
 KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh.
3. Bµi míi.
C©u 1:
Gi¸o viªn gäi mét sè häc sinh ®äc phÇn thèng kª ®· lµm ë nhµ.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung. 
C©u 2:
Gi¸o viªn lÇn l­ît gäi tõng häc sinh nh¾c l¹i tõng kh¸i niÖm.
Sau mçi phÇn tr¶ lêi, häc sinh kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn hÖ thèng l¹i.
C©u 3:
Häc sinh chØ ra nh÷ng t×nh c¶m trong ca dao.
Minh ho¹, häc thuéc lßng, b×nh ®¬n gi¶n t¹i líp.
Gi¸o viªn nhËn xÐt chung.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
Häc sinh lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i ra giÊy, giê sau nép.
So¹n bµi: DÊu g¹ch ngang.
TiÕt 122.
dÊu g¹ch ngang.
I - Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp häc sinh n¾m ®­îc c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang, ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi
RÌn kÜ n¨ng dïng, ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang víi dÊu g¹ch nèi. 
Gi¸o dôc ý thøc dïng dÊu chuÈn.
II - Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò.
 DÊu chÊm löng, dÊu chÊm phÈy cã nh÷ng c«ng dông g×? LÊy vÝ dô minh ho¹. 
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c«ng dông cña dÊu g¹ch ngang.
Häc sinh quan s¸t vÝ dô (a), (b), (c), (d) SGK, cho biÕt dÊu g¹ch ngang ®­îc dïng ®Ó lµm g×?
Häc sinh rót ra nhËn xÐt theo ghi nhí SGK / 130.
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang vµ dÊu g¹ch nèi.
Häc sinh quan s¸t vÝ dô SGK / 130, cho biÕt dÊu g¹ch nèi trong tõ Va – ren cã t¸c dông nh­ thÕ nµo?
Häc sinh ghi nhí theo SGK / 130.
Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp.
Häc sinh lÇn l­ît lµm c¸c bµi tËp 1, 2 SGK / 131.
Gi¸o viªn gäi mét vµi ®¹i diÖn tr¶ lêi.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung.
I - C«ng dông cña dÊu g¹ch ngang.
1. VÝ dô.
a). Dïng ®Ó ®¸nh dÊu bé phËn gi¶i thÝch.
b). Dïng ®Ó ®¸nh dÊu lêi ®èi tho¹i trùc tiÕp.
c). Dïng ®Ó liÖt kª.
d). Dïng ®Ó nèi c¸c tõ trong mét liªn danh.
2. Ghi nhí. ( SGK ).
II - Ph©n biÖt dÊu g¹ch ngang vµ dÊu g¹ch nèi.
1. VÝ dô.
- DÊu g¹ch nèi ng¾n h¬n dÊu g¹ch ngang.
- DÊu g¹ch nèi dïng ®Ó nèi c¸c tiÕng trong mét tõ m­în.
2. Ghi nhí. ( SGK ).
III - LuyÖn tËp.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
Häc bµi, hoµn thµnh c¸c bµi tËp vµo vë.
ChuÈn bÞ «n tËp TiÕng ViÖt.
TiÕt 123.
«n tËp tiÕng viÖt.
I - Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp häc sinh «n tËp l¹i toµn bé kiÕn thøc TiÕng ViÖt ë häc kú 2: C¸c kiÓu c©u, c¸c phÐp biÕn ®æi c©u, dÊu c©u, phÐp tu tõ.
RÌn kÜ n¨ng tæng hîp hÖ thèng kiÕn thøc.
Gi¸o dôc ý thøc «n tËp th­êng xuyªn.
II - Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò.
 KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña häc sinh.
3. Bµi míi.
C©u 1: C¸c kiÓu c©u ®· häc.
Gi¸o viªn gäi mét sè häc sinh nh¾c l¹i c¸c kiÓu c©u ®· häc ë ®Çu häc kú 2.
Häc sinh nªu ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i c©u.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung. 
C©u 2: C¸c phÐp biÕn ®æi c©u ®· häc.
Häc sinh nh¾c l¹i c¸c phÐp biÕn ®æi c©u ®· häc ( thªm tr¹ng ng÷ cho c©u, chuyÓn c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng, rót gän c©u, dïng côm C – V ®Ó më réng c©u ).
Gi¸o viªn cho mét sè c©u, yªu cÇu häc sinh thùc hiÖn c¸c phÐp biÕn ®æi trªn: 
 a). T«i häc bµi.
 b). Hoa në.
 c). Ng­êi ViÖt Nam rÊt yªu n­íc.....
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung.
C©u 3: C¸c dÊu c©u ®· häc.
Häc sinh nh¾c l¹i c¸c dÊu c©u ®· häc.
Häc sinh cho biÕt c«ng dông cña tõng lo¹i dÊu c©u, cho vÝ dô minh ho¹.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt chung.
C©u 4: C¸c phÐp tu tõ ®· häc.
Häc sinh nh¾c l¹i c¸c phÐp tu tõ ®· häc tõ ®Çu n¨n líp 7.
Häc sinh nªu ®Æc ®iÓm vµ t¸c dông cña tõng phÐp tu tõ.
LuyÖn tËp ph¸t hiÖn, ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c biÖn ph¸p tu tõ Êy trong c¸c v¨n b¶n ®· häc ( tuú thêi gian ).
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
Häc sinh lµm l¹i tÊt c¶ c¸c bµi tËp TiÕng ViÖt trong s¸ch Ng÷ v¨n 7 tËp 2.
So¹n bµi: V¨n b¶n b¸o c¸o.
TiÕt 124.
V¨n b¶n b¸o c¸o.
I - Môc tiªu cÇn ®¹t.
 Gióp häc sinh:
HiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n b¸o c¸o, c¸c dµn môc cña v¨n b¶n b¸o c¸o.
BiÕt c¸ch viÕt mét v¨n b¶n b¸o c¸o ®óng quy c¸ch.
II - Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp.
2. KiÓm tra bµi cò.
V¨n b¶n ®Ò nghÞ cã môc ®Ých g×? Yªu cÇu vÒ néi dung, h×nh thøc cña v¨n b¶n ®Ò nghÞ.
ViÕt mét v¨n b¶n ®Ò nghÞ cã néi dung tù chän.
3. Bµi míi.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung
Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n b¸o c¸o. 
Häc sinh ®äc c¸c v¨n b¶n b¸o c¸o.
Con h·y cho biÕt v¨n b¶n b¸o c¸o ®­îc viÕt nh»m môc ®Ých g×?
C¸c b¸o c¸o ®ã cña c¸ nh©n hay tËp thÓ?
Gi¸o viªn kÕt luËn vÒ ý 1 phÇn ghÝ nhí SGK.
Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh t×m hiÓu c¸c dµn môc cña mét v¨n b¶n b¸o c¸o.
Häc sinh ®äc l¹i vÝ dô phÇn (I), cho biÕt b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng trµo mõng ngµy 20 / 11 lµ cña ai, víi ai, vÒ c¸c kÕt qu¶ g×?
( Cña líp, víi ban gi¸m hiÖu, vÒ kÕt qu¶ lao ®éng, häc tËp, gi÷ g×n kû luËt vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c ). 
Con cã chó ý g× vÒ phÇn ®Çu, phÇn cuèi cña b¶n b¸o c¸o? §iÒu nµy cã gièng víi v¨n b¶n ®Ò nghÞ kh«ng?
( Gièng víi v¨n b¶n ®Ò nghÞ ).
B¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ quyªn gãp lµ cña ai? Víi ai, vÒ kÕt qu¶ g×?
( Cña líp víi tæng phô tr¸ch ®éi, vÒ kÕt qu¶ quyªn gãp quÇn ¸o, s¸ch vë, tiÒn ).
Con cã chó ý g× vÒ phÇn ®Çu, phÇn cuèi cña b¶n b¸o c¸o kh«ng? §iÒu nµy cã gièng víi v¨n b¶n ®Ò nghÞ kh«ng?
( Gièng víi v¨n b¶n ®Ò nghÞ ).
Gi¸o viªn kh¸i qu¸t theo ý 2 phÇn ghi nhí SGK vµ cho häc sinh ®äc toµn bé phÇn ghi nhí ®ã.
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp c¸ch viÕt mét v¨n b¶n b¸o c¸o.
Häc sinh luyÖn viÕt.
Mét sè lªn b¶ng tr×nh bµy.
Líp nhËn xÐt.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt chung.
I - §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n b¸o c¸o.
1. §äc c¸c v¨n b¶n.
2. NhËn xÐt.
- Môc ®Ých: Tr×nh bµy kÕt qu¶ quyªn gãp, ñng hé c¸c b¹n häc sinh vïng lò lôt, kÕt qu¶ ho¹t ®éng trµo mõng ngµy 20 / 11
- Do tËp thÓ viÕt.
3. Ghi nhí.
II - C¸c dµn môc cña mét v¨n b¶n b¸o c¸o.
III - LuyÖn tËp.
 ViÕt mét b¸o c¸o cho líp vÒ t×nh h×nh häc tËp cña con.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
Häc sinh häc bµi vµ lµm bµi tËp trong SGK.
ChuÈn bÞ: LuyÖn tËp lµm v¨n b¶n ®Ò nghÞ, b¸o c¸o.
TuÇn 32.
Bµi 31.
TiÕt 125, 126.
luyÖn tËp lµm v¨n b¶n
®Ò nghÞ vµ b¸o c¸o.
I - Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp häc sinh cñng cè vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng ®èi víi v¨n b¶n ®Ò nghÞ vµ b¸o c¸o.
RÌn kÜ n¨ng viÕt v¨n b¶n ®Ò nghÞ vµ b¸o c¸o.
Gi¸o dôc ý thøc tù tÝch luü mÉu v¨n b¶n ®Ò nghÞ vµ b¸o c¸o
II - Lªn líp.
1. æn ®Þnh tæ chøc.
2. KiÓm tra bµi cò.
V¨n b¶n b¸o c¸o cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? C¸c dµn môc cña v¨n b¶n b¸o c¸o?
ViÕt mét v¨n b¶n b¸o c¸o cã néi dung tù chän.
3. Bµi míi.
a). B­íc 1.
Häc sinh so s¸nh môc ®Ých, néi dung cña v¨n b¶n ®Ò nghÞ vµ v¨n b¶n b¸o c¸o.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung.
b). B­íc 2.
Gi¸o viªn gäi 2 häc sinh lªn b¶ng, mçi häc sinh tr×nh bµy mét trong hai mÉu v¨n b¶n: ®Ò nghÞ, b¸o c¸o.
Líp tranh luËn, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung.
c). B­íc 3.
Häc sinh lÇn l­ît lµm bµi tËp 1, 2, 3 SGK.
Gi¸o viªn gäi mét sè häc sinh lªn tr×nh bµy tr­íc líp.
Líp nhËn xÐt, bæ sung.
Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung vÒ nh÷ng ­u, khuyÕt ®iÓm cña häc sinh —> rót kinh nghiÖm.
4. H­íng dÉn vÒ nhµ.
N¾m ch¾c néi dung, h×nh thøc, môc ®Ých cña 2 lo¹i v¨n b¶n trªn.
ViÕt mét v¨n b¶n b¸o c¸o, mét v¨n b¶n ®Ò nghÞ ( t×nh huèng tù chän ).
ChuÈn bÞ giê sau «n tËp tËp lµm v¨n.