Giáo án môn Ngữ văn 7 - Trường THCS Ba Vinh - Tiết 59, 60: Làm thơ lục bát

Ngày soạn : / / 200
Ngày dạy : / / 200 
Tiết: 59 – 60 
 Bài dạy : LÀM THƠ LỤC BÁT
A. Mục tiêu yêu cầu :
 Giúp hs : 
	- Hiểu được loại thơ lục bát.
	- Có cơ hội tập làm thơ lục bát .
B. Đồ dùng dạy học :
	- Gv : Giáo án , Sgk 
	- Hs : Bài cũ + Bài mới 
C. Phương pháp dạy học :
	- Vấn đáp - Giảng giải .
D. Tiến trình lên lớp :
 I. Ổn định tổ chức : (1’) 
 II. Kiểm tra bài cũ :
	Không kiểm tra .
 III. Bài mới :
 1) Giới thiệu bài : (1’) 
 2) Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học :
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
18’
Hoạt động 1 : Hướng dẫn hs tìm hiểu thơ lục bát : 
F Cặp câu thơ lục bát mỗi dòng có mấy tiếng ? 
F Vì sao gọi là lục bát ? 
F Bài ít nhất có mấy câu ? 
F Bài nhiều nhất có mấy câu? 
F Em hãy điền các kí hiệu B, T, V vào bảng sau ứng với mỗi tiếng của bài ca dao trên ? 
- yêu cầu hs lên bảng điền vào phiếu học tập .
- Gv chốt lại đáp án chuẩn 
- Câu đầu 6 tiếng .
- Câu sau 8 tiếng 
- Lục (6), bát (8)
- 2 câu 6/8 
- Vô hạn (kết thúc câu 8)
- Hs lên điền 
- Hs sửa chữa 
I. Luật lục bát : 
 1) Tìm hiểu thể thơ lục bát trong bài ca dao : 
“Anh đi anh nhớ .” 
Lục bát : 
- Câu đầu 6 tiếng .
- Câu sau 8 tiếng 
+ B (Tiếng bằng) : \, - 
+ T (tiếng trắc) : /, ? , ~ . 
+ V (vần) . 
 Tiếng
Câu
1
2
3
4
5
6
7
8
6
B
B
B
T
B
BV
8
T
B
B
T
T
BV
B
BV
6
T
B
T
T
B
BV
8
T
B
T
T
B
BV
B
BV
 F Hãy nhận xét tương quan thanh điệu giữa tiếng thứ 6 và tiếng thứ 8 trong câu 8 ? 
F Nêu nhận xét về luật thơ lục bát ? ư
- Gv nhấn mạnh lại và gọi hs đọc nội dung phần ghi nhớ .
- Nếu tiếng thứ 6 là thanh ngang (bổng) thì tiếng thứ 8 phải là thanh huyền (trầm) hoặc ngược lại .
- Các tiếng ở các vị trí 1,3,5,7 không bắt buộc theo lụật bằng trắc .
- Tiếng thứ 2 thường (bằng) , tiếng thứ 4 (trắc) hoặc ngược lại .
- Đọc 
 - Trong câu 8, nếu tiếng thứ 6 là thanh ngang (bổng) thì tiếng thứ 8 phải là thanh huyền (trầm) hoặc ngược lại .
* Ghi nhớ : sgk tr 156 
20’
Hoạt động 2 : Hướng dẫn hs luyện tập : 
Bài tập1:
- Gv hướng dẫn dựa vào luật bằng trắc . 
F Yêu cầu hs điền tiếng vào chỗ trống sao cho thích hợp về cả nội dung và luật thơ ?
F Trường hợp a thiếu tiếng thứ 4,5 ta điền những từ nào?
F Trường hợp b, câu bát thiếu tiếng cuối, em điền như thế nào ? 
F Trường hợp c, thiếu cả câu bát, ta làm như thế nào để phù hợp về nội dung và đúng luật ? 
Bài tập 2 : 
F Trường hợp a sai về lỗi gì? sửa lại như thế nào cho đúng ? 
F Trường hợp b sai về lỗi gì? sửa lại như thế nào cho đúng ? 
- Gv chia lớp thành 2 đội, một đội xứng câu lục, đội kia xứng câu bát.
- Gv làm trọng tài, uốn nắn, sửa chữa. 
- Thực hiện theo yêu cầu của giáo viên .
a) + Kẻo mà 
 + Ở nhà .
b) + Làm nền mai sau .
 + Phải nên gắng sức . 
 + Gắng lên hàng đầu .
c)+ Trong nhà mèo mướp lim dim ngáp dài .
 + Trong nhà mẹ đã xâu lim xong rồi .
- Hiệp vần không đúng .
- Hs sửa 
- Hs sửa 
- Hs nhận xét, bổ sung 
- Hs thực hiện theo nhóm 
II. Luyện tập : 
 Bài tập 1 : Điền từ nối tiếp cho thành bài và đúng luật . 
a) Em ơi đi học trường xa . 
 Cố học cho giỏi kẻo mà mẹ mong .
b) Anh ơi phấn đấu cho bền .
 Mỗi năm mỗi lớp làm nền mai sau. 
c) Ngoài vườn ríu rít tiếng chim .
 Trong nhà mèo mướp lim dim ngáp dài .
Bài tập 2 : Tìm lỗi và sửa sai : 
a) Vườn em cây quý đủ loài ,
 Có cam, có quýt, có xoài, có na , 
b) Thiếu nhi là tuổi học hành, 
 Chúng em phấn đấu để thành trò ngoan . 
Bài tập 3 : Tập làm thơ lục bát . 
 3) Củng cố : (3’) 
	- Gv nhấn mạnh lại nội dung ghi nhớ, nhận xét tiết học 
 4) Đánh giá tiết học : (1’) 
 5) Dặn dò : (1’) 
	- Học thuộc bài , học thuộc luật thơ lục bát .
	- Sưu tầm thơ lục bát .
	- Xem trước bài “Chuẩn mực sử dụng từ” 
 IV. Rút kinh nghiệm , bổ sung :