Giáo án môn Ngữ văn 7 - Trường THCS Ba Vinh - Tiết 78: Rút gọn câu

Ngày soạn : / / 200
Ngày dạy : / / 200 
Tiết : 78 
Bài dạy : RÚT GỌN CÂU
A. Mục tiêu yêu cầu :
 Giúp học sinh : 
	- Nắm được cách rút gọn câu .
	- Hiểu được tác dụng của câu rút gọn. 
	- Có ý thức học tập, yêu thích bộ môn. 
B. Đồ dùng dạy học :
	- Gv : Giáo án , Sgk 
	- Hs : Bài cũ + Bài mới 
C. Phương pháp dạy học :
	- Vấn đáp - Giảng giải .
D. Tiến trình lên lớp :
 I. Ổn định tổ chức : (1’) 
 II. Kiểm tra bài cũ : (1’) 
	F Kiểm tra sự chuẩn bị của hs. 
 III. Bài mới :
 1) Giới thiệu bài : (1’) 
 2) Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học :	
t
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
14’
Hoạt động 1: Hướng dẫn hs tìm hiểu khái niệm rút gọn câu : 
I. Thế nào là rút gọn câu: 
- Yêu cầu hs đọc thông tin sgk, thảo luận trả lời các câu hỏi :
F Cấu tạo của 2 câu ca cao có gì khác nhau ?
a) Học ăn, học nói ..
b) Chúng ta học ăn ..
F Tìm những từ ngữ có thể làm CN trong câu (a) ?
F Từ đó cho thấy tục ngữ có nói riêng về một ai hay nó đúc rút những kinh nghiệm chung, đưa ra những lời khuyên chung? 
F Theo em, vì sao chủ ngữ trong câu a được loại bỏ ? 
F Trong các câu in đậm sgk tr15 thành phần nào được lược bỏ ? 
F Tại sao có thể lược bỏ được các thành phần đó trong câu ? 
F Em có thể trợ thêm các thành phần thiếu vào trong câu ? 
F Từ những sự phân tích trên , em hiểu thế nào là rút gọn câu ? Mục đích rút gọn câu để làm gì ? 
- Gv chốt lại nội dung ghi nhớ .
- Hs tìm hiểu thông tin, thảo luận, thống nhất ý kiến . 
- Đại diện hs trả lời, các hs khác nhận xét, bổ sung.
+ Vắng chủ ngữ .
+ Có chủ ngữ .
+ Chúng ta, Người VN, Em, Chúng em .
+ Đúc rút những kinh nghiệm chung của dân gian. 
+ Vì ở đây câu tục ngữ đưa ra một lời khuyên cho mọi người hoặc nêu lên một nhận xét chung về đặc điểm của người Việt Nam ta.
Có thể chứa đựng nhiều khả năng xuất hiện nhiều chủ ngữ . 
a) VN
b) CN + VN 
+ Làm cho câu gọn hơn nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt.
+ a) VN (đuổi theo nó) 
b) Mình đi HN (CN+VN)
- Hs trả lời .
- Hs rút ra kết luận và ghi nhớ kiến thức 
1. Xét các vd sgk tr 14 và tr15.
+ Vắng chủ ngữ .
+ Có chủ ngữ 
* ở câu a vắng chue ngữ vì đây là câu tục ngữ đưa ra lời khuyên, kinh nghiệm chung và có khả năng xuất hiện nhiều chủ ngữ .
2) Khái niệm : 
 (sgk tr 15 )
12’
Hoạt động 2: Hướng dẫn hs cách dùng câu rút gọn 
II. Cách dùng câu rút gọn : 
- Yêu cầu hs đọc thông tin sgk, thảo luận trả lời các câu hỏi :
F Những câu in đậm trong sgk thiếu thành phần nào? 
F Tìm những từ ngữ điền vào, những từ ngữ ấy giữ vai trò gì trong câu ? 
F Có nên rút gọn như vậy không ? Vì sao? 
- Yêu cầu hs đọc thông tin sgktr15 và 16, thảo luận trả lời các câu hỏi :
F Câu trả lời của người con có lễ phép không ? 
F Em hãy thêm những từ ngữ thích hợp để câu trả lời được lễ phép? 
F Từ việc tìm hiểu 2 bài tập trên, khi rút gọn câu cần những gì? 
- Gv chốt lại.
- Hs tìm hiểu thông tin, thảo luận, thống nhất ý kiến . 
+ Thiếu chủ ngữ .
 - Đại diện hs điền, các hs khác nhận xét, bổ sung.
+ Không nên rút gọn như vậy vì sẽ làm cho câu khó hiểu, văn cảnh không cho phép, khôi phục CN một cách dễ dàng . 
- Hs tìm hiểu thông tin, thảo luận, thống nhất ý kiến . 
+ Không 
+ Thêm “ạ” ; “Mẹ ạ” 
- Đại diện hs trả lời, các hs khác nhận xét, bổ sung.
- Hs rút ra kết luận và ghi nhớ kiến thức 
1) Nhận xét bài tập :
 a) Thiếu chủ ngữ thông tin không rõ ràng : 
b) Câu nói thiếu lễ phép, sửa lại : 
 Thưa mẹ bài kiểm tra ạ!
2) Kết luận : (Sgk tr 16)
12’
Hoạt động 3 : Hướng dẫn hs luyện tập : 
III. Luyện tập 
- Gv hướng dẫn hs làm các bài tập 1,2 sgk .
- Gv hướng dẫn các bài tập còn lại yêu cầu hs về nhà làm tiếp . 
- Hs chú ý thực hiện theo yêu cầu, hướng dẫn của gv. 
- Hs lắng nghe và ghi nhớ về nhà làm . 
Bài tập 1 : 
 Câu b và c rút gọn chủ ngữ . Đây là những câu tục ngữ nó nêu lên một quy tắc ứng xử chung cho mọi người nên có thể rút gọn CN, làm cho câu trở nên ngắn gọn hơn .
Bài tập 2: 
 Trong văn vần (thơ, ca dao) thường gặp những câu rút gọn bởi lẽ văn vần chuộng lối diễn đạt súc tích và số chữ trong một dòng được quy định rất hạn chế. 
 3) Củng cố : (2’) 
	- Gv nhấn mạnh lại nội dung của 2 ghi nhớ sgk tr15 và 16
 4) Đánh giá tiết học : (1’) 
	Gv nhận xét, tiết học .
 5) Dặn dò :(1’) 
	- Học bài 
	- Làm các bài tập phần luỵên tập vào vở bài tập .
	- Xem trước bài “Đặc điểm của văn bản nghị luận” sgk tr18 . 
 IV. Rút kinh nghiệm , bổ sung :