Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Tiết 43: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm

Tiết : 44
Ngày soạn : 24/10/2010 
CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ , MIÊU TẢ 
TRONG VĂN BIỂU CẢM
I-MỤC TIÊU : Sau bài học , học sinh biết :
1- Kiến thức :
-Vai trò của các yếu tố tự sự , miêu tả trong văn biểu cảm .
-Sự kết hợp các yếu tố biểu cảm , tự sự , miêu tả trong văn bản biểu cảm .
2- Kĩ năng :
-Nhận ra tác dụng của các yếu tố miêu tả và tự sự trong một văn bản biểu cảm .
-Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả , tự sự trong văn biểu cảm .
3-Thái độ :
- Lịch sự trong giao tiếp thông qua biểu cảm có miêu tả , tự sự .
II-CHUẨN BỊ :
1.Phương tiện , thiết bị :
a.Giáo viên :
 - Bảng phụ ghi đoạn văn ( trang 137-138 sách giáo khoa )
 - Giấy khổ to , bút dạ .
b.Học sinh :
 - Đọc trước bài học " các yếu tố tự sự , miêu tả trong văn biểu cảm "
 - Sưu tầm vài văn bản biểu cảm có xen tự sự và miêu tả rõ nét .
2.Phương pháp :
 - Học theo góc .
 - Quan sát .
 - Vấn đáp 
III-CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
1-Ổn định lớp: (1')
2-Kiểm tra bài cũ : (1')
-Kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh 
3-Bài mới : (43')
Thời
gian
NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 
PHƯƠNG TIỆN
1'
36'
4'
1'
1'
1-Giới thiệu bài :
2-Tổ chức hoạt động theo góc :
a/Góc quan sát :
-Nhiệm vụ : Quan sát văn bản
 " Bài ca nhà tranh bị gió thu phá " , qua đó chỉ ra các yếu tố tự sự , miêu tả trong bài và nêu ý nghĩa của chúng đối với bài thơ .
b/Góc phân tích :
-Nhiệm vụ : Phân tích tác dụng của các yếu tố tự sự , miêu tả trong đoạn văn ( trang 137-138 sách giáo khoa ) đối với tình cảm mà người con muốn biểu hiện .
c/Góc áp dụng :
-Nhiệm vụ : Kể lại nội dung bài : "Bài ca nhà tranh bị gió thu phá " của Đỗ phủ bằng văn xuôi biểu cảm .
3- Đại diện góc trình bày kết quả :
4-Củng cố :
-Chốt kiến thức bài đã học .
5-Nhận xét –Dặn dò :
-Trong bài tìm hiểu chung về văn biểu cảm các em đã biết phương thức biểu cảm gián tiếp thể hiện qua tự sự, miêu tả. Vậy trong bài văn biểu cảm yếu tố tự sự, miêu tả có vai trò, yêu cầu mức độ như thế nào chúng ta cùng vào bài học hôm nay “Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm "
- Để học tốt hơn tiết học hôm nay các em sẽ được chia thành 3 góc , mỗi góc 13 em với các phần việc : góc thứ nhất quan sát , góc thứ hai phân tích và góc thứ ba áp dụng vấn đề " vai trò của các yếu tố tự sự , miêu tả trong văn biểu cảm " . Trong quá trình học theo góc , các em sẽ luân phiên đổi góc 3 lần, mỗi lần 12' để có thể tham gia đủ 3 phần việc .
+Lưu ý học sinh :
Nhắc lại bố cục của bài thơ .
Chỉ ra những yếu tố tự sự, miêu tả có trong từng đoạn và nói rõ ý nghĩa của chúng (mối quan hệ giữa cảnh gió phá mái nhà , cảnh trẻ con cướp tranh , cảnh nhà mưa ướt và những mơ ước cao thượng của nhà thơ )
+Lưu ý học sinh : 
-Đoạn văn thể hiện nội dung gì?
-Chỉ ra các yếu tố tự sự , miêu tả ? 
-Nếu không có những yếu tố tự sự và miêu tả đó thì yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ được hay không?
-Hãy cho biết tình cảm đã chi phối tự sự và miêu tả như thế nào ? 
+Lưu ý học sinh : 
Gạch chân các yếu tố miêu tả , tự sự và kể lại theo các chi tiết đó .
+Lưu ý học sinh : 
- Đại diện góc quan sát : Chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài " Bài ca nhà tranh bị gió thu phá " của Đỗ Phủ và nêu ý nghĩa của chúng đối với bài thơ ?
-Đại diện góc phân tích : Chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn và cảm nghĩ của tác giả và nêu vai trò của chúng trong việc bộc lộ cảm xúc của người con .
-Đai diện góc áp dụng : Đọc văn bản viết bằng văn xuôi của góc mình để cả lớp nhận xét .
+ Giáo viên gọi một học sinh đọc to phần ghi nhớ trong sách giáo khoa 
+ Lưu ý học sinh về nhà dựa trên cơ sở bài " Kẹo mầm " trong sách giáo khoa ( trang 138) viết lại thành một bài văn biểu cảm 
+ Chú ý nghe .
+ Chọn góc phù hợp dưới sự hướng dẫn của giáo viên .
-Học sinh trong góc thứ nhất đọc văn bản , góc trưởng lại nêu yêu cầu của giáo viên , các học sinh trong góc quan sát , thảo luận thống nhất ý kiến trên phiếu bài tập :
- Đoạn1: Tự sự (2 dòng đầu, miêu tả (3 dòng sau)
- Đoạn 2: Tự sự kết hợp với miêu tả à uất ức vì già yếu
- Đoạn 3: tự sự và miêu tả (6 câu đầu) biểu cảm (2 câu sau)
à Sự cam phận của nhà thơ
- Đoạn 4: Thuần tuý biểu cảm
à Tình cảm cao thượng, vị tha sáng ngời
-Học sinh trong góc thứ hai đọc văn bản , góc trưởng lại nêu yêu cầu của giáo viên , các học sinh trong góc quan sát , thảo luận , phân tích rồi áp dụng kĩ thuật " trãi khăn bàn "để chỉ ra qua kết luận chung rằng :
- Đoạn văn bộc lộ niềm xót xa trước nổi vất vả, nổi đau đớn của bố qua :
- Miêu tả: bàn chân bố; ngón, gan, mu bàn chân cái thúng câu, cần câu
- Tự sự: Bố giăng câu
- Nếu không có những yếu tố tự sự và miêu tả đó thì khó bộc lộ cảm xúc 
-Miêu tả, tự sự nhằm khêu gợi cảm xúc và do cảm xúc chi phối.
- Học sinh trong góc thứ ba lập dàn ý , thảo luận rồi viết văn bản trên phiếu bài tập .
Tham khảo : Một ngày tháng tám , giông bão cuốn tung mái tranh căn nhà của Đỗ Phủ . Tranh bay tản mạn . Mảnh treo trên ngọn cây cao, mảnh lộn vòng rồi rơi xuống mương. Nhân cơ hội ấy lũ trẻ hè nhau giật, cướp mang tranh về nhà mặc cho thân già của Đỗ Phủ gào thét cản ngăn! Ôngvô cùng bực tức nhưng cũng thật xót xa! Rồi gió dịu dần nhưng mây đen lại ùn ùn kéo đến , bầu trời đen kịt, mưa đổ ào ào suốt đêm chẳng dứt. Nhà của Đỗ Phủ dột khắp nơi . Cái lạnh, cái rét thấm vào da thịt, tấm mền cũ đâu đủ sức chống chọi qua đêm. Nỗi khốn khổ đã lên đến tận cùng nhưng biết làm sao được chứ? Bởi nỗi khổ này đâu phải của riêng ai? Trong lòng Đỗ Phủ trào dâng một ước muốn : có được một ngôi nhà ngàn gian, vững như bàn thạch bàn để tất cả mọi người dân khốn khổ cùng chung sống. Để mong ước đó trở thành sự thật thì riêng ông chịu cảnh đói rét cùng cực ông cũng vui. 
Phiếu học tập .
Sách giáo khoa . Bút dạ .
Sách giáo khoa .
Giấy khổ A0
Bút dạ 
Sách giáo khoa 
Phiếu học tập .