Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Trường THCS TT Ba Vinh - Tiết 44: Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm

Ngày soạn :9/11/2008
Ngày dạy : 14/11/2008
Tiết: 44 
 Bài dạy : CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ, MIÊU TẢ TRONG VĂN BIỂU CẢM 
A. Mục tiêu yêu cầu :
 Giáo viên cần giúp hs đạt được : 
	- Hiểu vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm và có ý thức vận dụng chúng .
	- Luyện tập vận dụng 2 yếu tố đó .
B. Chuẩn bị :
	- Gv : Giáo án , Sgk 
	- Hs : Bài cũ + Bài mới 
C. Phương pháp dạy học :
	- Vấn đáp - Giảng giải .
D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học :
 I. Ổn định tổ chức : (1’) 
 II. Kiểm tra bài cũ : (2’) 
	- Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh .
 III. Bài mới :
 1) Giới thiệu bài : (1’) 
 2) Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học :
TG
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
10’
Hoạt động 1 : Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm:
F Hãy chỉ ra yếu tố tự sự và miêu tả có trong từng đoạn và nêu tác dụng của chúng ?
- Gọi hs trả lời .
- Gọi hs nhận xét .
- Gv kết luận .
- 4 hs trả lời/ 4 đoạn 
+ Đ1 : tự sự + miêu tả 
à Tạo bối cảnh chung .
+ Đ2 : tự sự + biểu cảm 
à ấm ức vì già yếu .
+ Đ3 : Kết hợp tự sự + miêu tả + biểu cảm à cam phận .
+ Đ4 : Biểu cảm à tính nhân đạo của tác phẩm .
I. Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm .
 1. Xét ví dụ :
 Bài ca nhà tranh bị gió thu phá .
 + Đoạn 1 : Tự sự (2 câu đầu), miêu tả (3 câu sau) à có vai trò tạo bối cảnh chung.
 + Đoạn 2 : tự sự kết hợp biểu cảm à ấm ức vì già yếu .
 + Đoạn 3 : Tự sự, miêu tả và biểu cảm (2 câu cuối) à Cam phận 
 + Đoạn 4 : Thuần túy biểu cảm à Tính chất cao thượng, vị tha vươn lên sáng ngời .
10’
- Gv gọi hs đọc đoạn văn . 
F Em hãy chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn (Nói về cái gì, kể về việc gì ?)
F Thể hiện cảm xúc như thế nào của tác giả về người bố ?
F Nếu không có yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn thì yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ được không ? (Không kể, không tả, chỉ nói về vấn đề thương bố thì bài văn có hấp dẫn lôi cuốn, thuyết phục không ?) 
F Đoạn văn trên tự sự, miêu tả trong niềm hồi tưởng (tả và kể sự việc trong quá khứ) Vậy hồi tưởng có tác dụng gì trong việc bộc lộ cảm xúc ?
- Nhấn mạnh nội dung có trong ghi nhớ 
- Cho hs đọc ghi nhớ .
- Đọc
- Miêu tả : bàn chân bố .
- Tự sự : bố ngâm chân nước muối, bố đi sớm về khuya .
- Thương bố 
- Bài văn không thể lôi cuốn, thuyết phục, không thể nào bộc lộ cảm xúc của tác giả ở cuối bài .
- Tạo ấn tượng mạnh về mặt thời gian à khẳng định tình thương yêu người bố của con .
- Đọc
 2. Tìm hiểu đoạn văn : 
 “Những  thành bệnh”
sgk tr 137 -138 .
- Miêu tả : bàn chân bố .
- Tự sự : bố ngâm chân nước muối, bố đi sớm về khuya .
=> Thể hiện cảm xúc thương bố (ở cuối bài ) 
- Tự sự và miêu tả trong hồi tưởng (quá khứ) à khêu gợi cảm xúc cho người đọc .
* Ghi nhớ : sgk tr 138 
26’
Hoạt động 2 : Hướng dẫn hs luyện tập :
- Gv kể lại nội dung đầy đủ của 4 phần , vận dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài viết .
- Gọi hs đọc .
- Yêu cầu hs nhận xét .
- Gv đánh giá chung .
- Yêu cầu hs đọc kỹ lại bài văn và viết lại theo cách diễn đạt của rieng mình , phương pháp kết hợp các yếu tố tự sự và miêu tả ?
- Học sinh viết bài .
- Đọc
- Nhận xét bài của bạn 
- Hs thực hiện ở nhà .
II. Luyện tập 
 Bài tập 1 : kể lạu bài “bài ca nhà tranh bị gió thu phá” của Đỗ Phủ bằng văn xuôi .
Bài tập 2 : Hướng dẫn hs về nhà làm .
 3) Củng cố :(3’)
	- Gv nhấn mạnh lại nội dung phần ghi nhớ tr 138 .
 4) Đánh giá tiết học: (1’)
 5) Dặn dò : (1’)
	- Làm bài tập 2 vào vở .
	- Tìm đọc những ài văn biểu cảm.
	- Xem kỹ lý thuyết văn biểu cảm chuẩn bị kiểm tra 2 tiết tại lớp .
 IV. Rút kinh nghiệm , bổ sung :