Giáo án môn Vật lý lớp 7 Bài 18: Hai loại điện tích

Bài 18 : HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
I-Mục tiêu.
1) Kiến thức.
	-Học sinh nắm được chỉ có hai loại điện tích: điện tích dương và điện tích âm; hai điện tích cùng dấu thì đẩy nhau,hai điện tích trái dấu thì hút nhau.
	-Nắm được cấu tạo nguyên tử gồm:hạt nhân mang điện tích dương và các electron mang điện tích âm quay xung quanh hạt nhân.
	-Biết được vật mang điện âm nhận thêm electron,vật mang điện dương mất bớt electron.
2) Kỹ năng.
	-Rèn luyện kỹ năng làm thí nghiệm về sự nhiễm điện do cọ xát.
3) Thái độ.
	-Trung thực,tích cực trong hoạt động nhóm.
II-Chuẩn bị.
1) Giáo viên.
	-Tranh vẽ phóng to hình 18.4 “mô hình đơn giản của nguyên tử”.
2) Học sinh.
	-Chuẩn bị cho mỗi nhóm gồm:
+1 bút chì vỏ gỗ.
+2 mảnh linong
+2 thanh nhựa sẫm màu giống nhau có lỗ tròn để đặt vào trục quay.
+1 mảnh len và một mảnh vải khô.
	+1 thanh thuỷ tinh hữu cơ.
+1 trục quay.
III- Tổ chức hoạt động dạy học.
1) Ổn định tổ chức lớp: hỏi sĩ số.(1 phút)
2) Kiểm tra bài cũ.(4 phút)
	-GV: Có thể làm vật nhiễm điện bằng cách nào? Vật bị nhiễm điện có tính chất gì?
	-HS: Trả lời:..
	-GV: Gọi HS khác nhận xét,bổ sung (nếu cần), ghi điểm.
3) Tiến trình bài mới.
	*Đặt vấn đề:
 Ở bài học trước các em đã biết,chúng ta có thể làm cho vật nhiễm điện bằng cách cọ xát và vật nhiễm điện có thể hút các vật khác. Vậy trong trường hợp hai vật cùng nhiễm điện đặt gần nhau thì liệu giữa chúng xảy ra hiện tượng gì? Để trả lời câu hỏi này chúng ta cùng nghiên cứu bài học hôm nay, bài18: Hai loại điện tích.
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Làm thí nghiệm tạo ra 2 vật nhiễm điện cùng loại và tìm hiểu lực tác dụng giữa chúng. (10 phút).
·Chia lớp thành các nhóm.
·Yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm 1. Nêu hiện tượng quan sát được.
a. Kẹp 2 mảnh nilong vào thân bút chì rồi nhấc lên,quan sát hiện tượng.
b. Trải 2 miếng nilong này xuống mặt bàn,dùng miếng len cọ xát chúng nhiều lần. Cầm thân bút chì nhấc lên,quan sát xem chúng đẩy nhau hay hút nhau.
c. Dùng mảnh vải khô cọ xát hai thanh nhựa sẫm màu giống nhau,quan sát xem chúng hút hay đẩy nhau.
Nêu hiện tượng quan sát được?
-Qua các hiện tượng nêu trên các em có nhận xét gì?
· Làm thí nghiệm theo nhóm dưới sự hướng dẫn của GV,quan sát hiện tượng, thảo luận.
a.Không xảy ra hiện tượng gì.
b. Hai miếng nilong đẩy nhau.
c. Hai thanh nhựa đẩy nhau.
-Nêu nhận xét.
Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN T ÍCH 
I-Hai loại điện tích.
1) Thí nghiệm 1:
* Nhận xét:
 Hai vật giống nhau được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi được đặt gần nhau thì chúng đẩy nhau.
Hoạt động 2: Làm thí nghiệm 2, phát hiện hai vật nhiễm điện hút nhau và mang điện tích khác nhau.( 10 phút).
·Yêu cầu học sinh nghiên cứu thí nghiệm 2,quan sát hình 18.3 nêu dụng cụ thí nghiệm.
· Hướng dẫn các nhóm học sinh tiến hành thí nghiệm theo các bước sau:
 + Đặt thước nhựa chưa nhiễm điện lên mũi nhọn của trục quay, đưa thanh thuỷ tinh chưa nhiễm điện lại gần xem chúng có tương tác với nhau không?
 + Cọ xát thanh thuỷ tinh bằng miếng lụa khô sau đó đưa lại gần thước nhựa,quan sát hiện tượng,nêu nhận xét,giải thích?
 + Cọ xát thước nhựa với miếng vải bằng len,thanh thuỷ tinh với miếng lụa rồi đưa chúng lại gần nhau,quan sát hiện tượng xảy ra?
-Qua thí nghiệm trên các em thấy được điều gì?
-Vậy em có nhận xét gì thông qua thí nghiệm trên?
· GV thông báo: nhiều thí nghiệm khác đều chứng tỏ rằng: Hai vật mang điện tích hoặc đẩy nhau, hoặc hút nhau.
· Nêu được dụng cụ thí nghiệm bao gồm: 1 thước nhựa sẫm màu, 1 miếng vải lụa khô,1 trục quay và một thanh thuỷ tinh.
· Tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn cua GV.
 + Khi cả thanh thuỷ tinh và thước nhựa chưa nhiễm điện, đưa chúng lại gần nhau thì không có hiện tượng gì.
 + Thanh thuỷ tinh bị nhiễm điện,khi đưa nó lại gần thước nhựa thì nó hút thước nhựa.
 + Cả hai cùng nhiễm điện, khi đưa lại gần nhau, thanh thuỷ tinh hút thước nhựa mạnh hơn. 
-Qua thí nghiệm trên ta thấy:
 + Một vật nhiễm điện có thể hút vật khác không nhiễm điện nhưng không hút mạnh bằng trường hợp hai vật nhiễm điện khác loại.
-Nhận xét: 
2) Thí nghiệm 2.
a. Dụng cụ:
b. Cách tiến hành:
c. Nhận xét: Thanh nhựa sẫm màu và thanh thuỷ tinh khi được cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích khác loại.
Hoạt động 3: Hoàn thành kết luận và vận dụng hiểu biết về hai loại điện tích và lực tác dụng giữa chúng. (5 phút).
-Từ hai thí nghiệm trên đây ta rút ra được kết luận gì?
· GV thông báo quy ước về điện tích.
-Vận dụng kiến thức đã học và quy ước nêu trên các em hãy nghiên cứu và trả lời câu C1 (SGK trang 51)?
· Như vậy, khi các vật nhiễm điện thì chúng mang điện tích. Thế những điện tích này từ đâu mà có? Để trả lời cho câu hỏi này chúng ta cùng nghiên cứu phần tiếp theo.
-HS rút ra kết luận.
-Trả lời câu C1.
d. Kết luận:
-Có hai loại điện tích
-Các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau.
-Quy ước:
 + Điện tích của thanh thuỷ tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương (+).
 + Điện tích của thanh nhựa sẫm màu khi cọ xát vào vải khô là điện tích âm (-).
-C1: Khi cọ xát thanh nhựa sẫm màu vào mảnh vải khô thì cả thanh nhựa và mảnh vải đều bị nhiễm điện.
Chúng hút nhau chứng tỏ mảnh vải và thanh nhựa nhiễm điện khác loại. Theo quy ước thanh nhựa mang điện tích âm => mảnh vải mang điện tích dương.
Hoạt động 4: Tìm hiểu sơ lược về cấu tạo nguyên tử (7 phút).
· GV sử dụng tranh vẽ phóng to hình 18.4: Mô hình đơn giản của nguyên tử.
· Thông báo: Nguyên tử có kích thước rất nhỏ, nhỏ tới mức nếu ta xếp chúng sát lại với nhau thành một hàng thẳng dài 1mm thì có khoảng 10 triệu nguyên tử ở đó. Trong mỗi nguyên tử lại gồm những hạt nhỏ hơn nữa:
 +Ở tâm mỗi nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương,(tới đây GV dừng lại đề nghị HS nhận biết hạt nhân nguyên tử trên mô hình nguyên tử phóng to.
 + Xung quanh hạt nhân có các electron mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ nguyên tử.Các electron này có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác,từ vật này sang vật khác.
-Các em hãy quan sát hình vẽ và so sánh số điện tích âm với số điện tích dương trong 1 nguyên tử?
· Cũng vì lẽ đó mà nguyên tử trung hoà về điện.
-Trong 1nguyên tử số điện tích dương bằng số điện tích âm. Ở hình 18.4,số điện tích âm bằng số điện tích dương và bằng 3.
II- Sơ lược về cấu tạo nguyên tử.
+ Ở tâm mỗi nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương.
+ Xung quanh hạt nhân có các electron mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ nguyên tử.
+ Tổng điện tích âm của các electron có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hoà về điện.
+ Electron có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác,từ vật này sang vật khác.
Hoạt động 5: Vận dụng (6 phút).
· Hướng dẫn học sinh trả lời các câu :C2;C3;C4.
-Vậy các em hãy cho biết khi nào một vật nhiễm điện âm, khi nào nhiễm điện dương?
·Trả lời các câu hỏi dưới sự hướng dẫn của GV.
Trả lời câu C2.
Trả lời câu C3.
Trả lời câu C4.
-Trả lời dựa vào C4.
III- Vận dụng.
+ C2: Trước khi cọ xát,cả thước nhựa và miếng vải đều có điện tích dương và điện tích âm vì chúng đều được cấu tạo từ nguyên tử.Các điện tích dương tồn tại ở hạt nhân còn các điện tích âm thì tồn tại ở các electron của nguyên tử cấu tạo nên vật.
+ C3: Trước khi cọ xát,các vật không hút các vụn giấy nhỏ vì lúc đó chúng chưa nhiễm điện (trung hoà về điện).
+ C4: Sau khi cọ xát: Mảnh vải mất electron => nhiễm điện dương.
Thước nhựa nhận thêm electron => nhiễm điện âm.
=>Nhận xét: Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm electron,nhiễm điện dương nếu mất bớt electron.
Hoạt động 6: Củng cố, hướng dẫn về nhà.(2phút)
· Gọi 1 học sinh đọc phần ghi nhớ và mục Có thể em chưa biết.
-Có mấy loại điện tích? Cấu tạo nguyên tử?khi nào vật nhiễm điện âm?nhiễm điện dương?
-Các em về nhà học bài và làm các bài tập 18.1, 18.2, 18.3 và 18.4 trong sách bài tập trang 19.
-Nghiên cứu trước bài 19: Dòng điện- nguồn điện.
· Đọc bài và trả lời câu hỏi của GV.
Bài tập về nhà: 18.1, 18.2, 18.3 và 18.4 SBT trang 19.
* Những ý kiến đánh giá và nhận xét của GVHD:
.