Giáo án Ngữ văn 7 tiết 1 - Văn bản: Cổng trường mở ra (Lí Lan)

Ngày soạn:19.8.2011
Ngaøy daïy: 22.8.2011
Tiết 1: Văn bản: CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
 (Lí Lan)
I. Mục tiêu: Giúp HS:
KT: - Cảm nhận và hiểu được tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người , nhất là với tuổi thiếu niên , nhi đồng..
 - Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.
KN: Rèn kĩ năng đọc- hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một người mẹ.
Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường lần đầu tiên của con .
Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm.
TĐ: Bồi dưỡng cho HS tình cảm tốt đẹp: yêu thương, kính trọng mẹ.
II. Chuẩn bị: GV: bài soạn, tranh ảnh ngày khai trường
 HS: Đọc kĩ vb, tìm hiểu bài
III. Kiểm tra: - GV kiểm tra sự chuẩn bị SGK, vở học của HS.
 - GV nêu yêu cầu và hướng dẫn học theo yêu cầu bộ môn.
IV. Tiến trình dạy học: 
Nội dung 
I.Tìm hiểu chung về văn bản: (chú thích SGK/8)
II. Đọc - hiểu VB:
1.Tâm trạng và tình cảm của người mẹ :
Với hình thức tự bạch như những dòng nhật kí của người mẹ nói với con, tác giả đã khắc hoạ một cách tinh tế tâm trạng của người mẹ đó là sự suy nghĩ, trăn trở, hồi tưởng, xao xuyến , không ngủ được trong đêm trước ngày khai trường lần đầu tiên của con. Đồng thời bộc lộ những tình cảm dịu ngọt, tình yêu thương của mẹ dành cho con
2.Vai trò của nhà trường: 
Nhà trường là nơi mở ra thế giới kì diệu của sự hiểu biết. Đó là nơi ta tiếp thu những tri thức cơ bản nhất và bồi dưỡng cho ta những tình cảm cao đẹp nhất. 
III. Tổng kết:
 ( Ghi nhớ SGK/ 9)
IV. Luyện tập: (SGK)
Hoạt động của GV:
Văn bản nhật dụng là gì ?
Kể tên những VBND đã học ở lớp 6.
GV giới thiệu bài, giới thiệu sơ lược chương trình môn học: 
HĐ1: Tìm hiểu chung về văn bản.
- “Cổng trường mở ra” là một bài kí của Lí Lan được trích từ báo “Yêu trẻ” số 106 – TP Hồ Chí Minh ngày 01/9/2000. Đây là một VB nhật dụng. 
- Hướng dẫn đọc: giọng nhẹ nhàng, trầm lắng, thể hiện tình cảm.
- Đọc: Từ đầu...đi ngủ sớm. nhận xét cách đọc.
? Trong VB từ ngữ nào em chưa rõ nghĩa ?
*Tích hợp từ ghép, từ láy
? Qua đọc VB và sự chuẩn bị bài ở nhà, cho biết VB có nội dung chính viết về điều gì?
Đúc kết, ghi đại ý.
HĐ2: Tìm hiểu văn bản.
? Tìm những chi tiết diễn tả tâm trạng của người mẹ và đứa con trong đêm trước ngày khai trường đầu tiên? Cho biết hai tâm trạng này có gì khác nhau?
- Giảng: - Con: giấc ngủ đến dễ dàng...gương mặt thanh thoát...Tuy có háo hức về việc đi học nhưng tâm trạng vẫn thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư.
- Mẹ: không ngủ được, lên giường trằn trọc, suy nghĩ
? Tại sao người mẹ lại không ngủ được? ( Phải chăng người mẹ đang lo lắng cho con hay người mẹ đã nghĩ về những điều gì? Hay vì một lí do nào khác?)
 -Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường đầu tiên đã để lại ấn tượng thật sâu đậm trong t/hồn người mẹ?
- “ Mẹ còn nhớ sự nôn nao...bước vào
? Theo em, có phải người mẹ đang trực tiếp nói với con mình không? Hay người mẹ đang tâm sự với ai? Em hiểu cách viết này có tác dụng gì?
- Giảng: Người mẹ không trực tiếp nói với con vì lúc đó đứa con đang ngủ say, mẹ nhìn con ngủ như tâm sự với con nhưng thực ra là đang nói với chính mình, đang tự ôn lại kỉ niệm của riêng mình”.Những kỉ niệm tuổi thơ sống dậy trong lòng mẹ: H/a bà ngoại và mái trường xưa...
T/ dụng: Miêu tả và làm nổi bật được tâm trạng, khắc hoạ được tâm tư, t/ cảm của người mẹ đối với con.
? Từ việc tìm hiểu trên, em cảm nhận được gì về tâm trạng và tình cảm của người mẹ vào đêm trước ngày khai trường lớp Một của con?
- Đúc kết -> Ghi bài(1).
? Trong đoạn này, câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ? Em hiểu như thế nào về câu văn này?
- Giải thích: Câu văn “Ai cũng biết rằng...sau này”. ? Người mẹ nói: “Đi đi con...một thế giới kì diệu sẽ mở ra.” Đã qua 7 năm khai trường, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu ấy là gì?
(Gợi ý: Nhà trường đã mang lại cho em những gì về tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lí, tình bạn, tình thầy trò?)
Đúc kết ý, ghi bài (2).
HĐ3: Tổng kết, củng cố, luyện tập.
? Văn bản này có ý nghĩa gì?
 Văn bản thể hiện tấm lòng , tình cảm của người mẹ đối với con, đồng thời nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người.
- Liên hệ giáo dục học sinh: ...
GV đưa tranh (SGK): Bức tranh này diễn tả nội dung gì? Em hãy trình bày lại bằng miệng. Hãy miêu tả quang cảnh ngày khai trường của trường em?
- Hướng dẫn HS luyện tập theo yêu cầu SGK.
Hoạt động của HS:
- Nêu k/n VBND: Là những bài viết có nội dung gần gũi, bức thiết với cuộc sống...
- Kể tên các văn bản ND đã học.
HĐ1:
- Đọc : tt...bước vào; tt...hết bài
- Nhận xét cách đọc.
- Nêu từ khó chưa hiểu nghĩa - trao đổi
- Trình bày
Đại ý: Bài văn viết về những tình cảm và tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường đầu tiên của con.
HĐ2:
- Đọc thầm đoạn đầu.
- Phát hiện chi tiết và so sánh.
- Trình bày.
- Phát hiện chi tiết
- Thảo luận, trình bày...
- Nêu cảm nhận...
- Đọc thầm đoạn: “ Mẹ nghe nói ở Nhật...”
- Trình bày.
- Thảo luận, trình bày.
HĐ3:
- Trình bày.
- Đọc ghi nhớ.
- Diễn tả nội dung bức tranh
- Hát tập thể ‘’Ngày đầu tiên đi học’’
V.Hướng dẫn tự học:
 1.Bài vừa học: - Đọc lại VB. 
 - Nắm vững nội dung bài học.
 - Viết một đoạn văn ghi lại những suy nghĩ của bản thân về ngày khai trường đầu tiên.
 - Suu tầm và đọc một số văn bản về ngày khai trường. 
 2.Bài sắp học: Mẹ tôi (Et-môn-đô đơ A-mi-xi)
 - Đọc VB, tìm hiểu tác giả, tác phẩm, chú thích.
 - Soạn câu hỏi Đọc - hiểu VB.
 - Nhớ và kể lại một sự việc em lỡ gây ra khiến bố mẹ buồn.
* Bổ sung: