Giáo án Ngữ văn 7 tuần 1 tiết 1: Cổng trường mở ra (Lí Lan )

Tuần 1 Ngày soạn:14/8/2010
Tiết 1 Ngày giảng:16/8/2010
 Cổng trường mở ra 
 Lí Lan 
A - Mục tiêu :
1) kiến thức:
- Hs cảm nhận được những tình cảm đẹp đẽ của người mẹ dành cho con nhân ngày khai trường.
- Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường với cuộc đời mỗi con người; Nắm được 1 số từ khó, bước đầu có ý niệm về từ ghép trong vb và lk vb.
2) Kỹ năng: Rèn kĩ năng đọc, giải nghĩa từ, tìm hiểu VBND.
3) Thái độ:
 - Hs có lòng thương yêu, kính trọng mẹ, đồng thời thấy được vai trò của nhà trường đối với xã hội và đối với mỗi con người. 
B- Chuẩn bị của thầy và trò
1) Giáo viên: Tìm hiểu văn bản, soạn bài, hướng dẫn HS chuẩn bị bài.
2) Học sinh: 
- Soạn theo định hướng SGK và hướng dẫn của giáo viên.
- Sưu tầm các bức tranh về dề tài ngày khai trường.
C- Phương pháp: Đàm thoại, Thảo luận nhóm, bình giảng, nêu vấn đề, khai thác tranh ảnh
D. Các hoạt động dạy - học:
1. ổn định tổ chức:-TS 7A:
 - TS 7B:
2. Kiểm tra: - Chuẩn bị sách, vở, bài soạn.
 - Kiến thức VBND. 
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
 Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh
Phương pháp: Thuyết trình
Thời gian: 2 phút 
 Trong cuộc đời, mỗi người sẽ được dự nhiều lễ khai giảng. Với mỗi lần khai trường lại có những kỉ niệm riêng và thường thì lần khai trường đầu tiên để lại dấu ấn sâu đậm nhất trong mỗi chúng ta. Ta thường bồi hồi khi nhớ lại tâm trạng, dáng điệu của mình hôm đó. Song ít ai hiểu được tâm trạng của những người mẹ trước ngày khai trường đầu tiên của con. Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó.
Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu chung về văn bản.
Mục tiêu: HS năm được chú thích, đọc diễn cảm, năm đại ý và chia được bố cục văn bản.
Phương pháp: Vấn đáp
Thời gian: 8 phút 
H/dẫn đọc: giọng dịu dàng, t/c, chú ý phần miêu tả t/trạng.
Hs đọc, giải nghĩa từ khó.
 + Đoạn 1: Từ đầu... “ Ngủ sớm ”.
 + Đoạn 2: Còn lại.
? Từ vb đã đọc, em hãy nêu đại ý của bài bằng 1 câu ngắn gọn?
Hs trả lời. Tóm tắt vb.
? Vb có bố cục mấy phần? Nội dung của từng phần?
? Vb trên được viết theo phương thức nào? Vì sao em có thể k/luận như vậy?
? Trong đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của mẹ ntn?
I - Đọc, tìm hiểu chung.
 1. Đọc, chú thích.
2. Đại ý:
 Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đem ko ngủ trước ngày đầu con đến trường.
3. Bố cục:(2 phần.)
+ Mẹ trước khi đi ngủ.
+ Mẹ khi đi ngủ.
- Mẹ nghĩ về ngày khai trường đầu tiên của mẹ.
 - Mẹ nghĩ về ngày khai trường ở Nhật.
 - Mẹ nghĩ về giây phút con bước qua cổng trường.
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản.
Mục tiêu: HS nắm giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, phân tích cắt nghĩa, trực quan tranh ảnh, nêu và giải quyết vân đề, so sánh.
Thời gian: 20 phút
? Tâm trạng của mẹ và con có gì khác nhau ko?
? Em cảm nhận được điều gì từ người mẹ qua nội dung trên?
? Theo em, vì sao mẹ lại ko ngủ được?
 ( Mừng con đã lớn,lo lắng cho con, đang nôn nao nghĩ về ngày khai trường năm xưa)
? Mẹ có ấn tượng, cảm xúc ntn về ngày đầu tiên mình đi học?
- Hs liên hệ ngày đầu tiên đi học.
? Nhận xét về cảm xúc của mẹ đối với ngày đầu đi học?
? Vì sao trước ngày khai trường của con, mẹ lại nhớ về ngày khai trường của mẹ?
( “ Mẹ muốn nhẹ nhàng, cẩn thận và tự nhiên ghi vào lòng con ” ).
? Câu nào ở đv này cho ta thấy sự chuyển đổi tâm trạng của mẹ một cách tự nhiên?
( Câu đầu đoạn ).
? Mẹ nghĩ về ngày khai trường ở Nhật ntn? Hãy tìm những từ ghép trong đoạn này nhằm miêu tả quang cảnh đó?
? Trong đv này, câu nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?
( “ Ai cũng biết ..... sau này ” ).
? Em hiểu câu nói đó ntn?
( G/dục rất quan trọng và vì vậy không thể có một sai lầm dù nhỏ nào ).
? Em nghĩ ntn về câu nói của mẹ “ Đi đi conra”? Theo em, thế giới kì diệu đó là gì sau 7 năm em ngồi trên ghế nhà trường?
- Hs : lời động viên khích lệ con.
- Gv: (* Trong mẹ, qk, hiện tại, tương lai đã hoà đồng, mẹ nghĩ đến ngày khai trường, ngày lễ trọng đại của toàn XH và mong ước toàn XH quan tâm chăm sóc cho gd).
? Qua 1 loạt các từ láy gợi cảm xúc phức tạp trong lòng mẹ. Em cảm nhận đây là người mẹ ntn? 
? Trongvb, có phải người mẹ đang trực tiếp nói với con ko? Cách viết này có tác dụng gì?
( Thể hiện t/c của nhân vật chân thực hơn)
II - Tìm hiểu văn bản.
1. Tâm trạng của mẹ trước khi đi ngủ. 
+ Mẹ: Miên man với những suy nghĩ về con, ko làm được gì cho mình.
+ Con: Vô tư, hồn nhiên, thanh thản.
đ Một người mẹ đầy yêu thương, thấu hiểu và lo lắng cho con.
2. Tâm trạng của mẹ khi đi ngủ.
a. Mẹ nhớ về ngày đầu tiên mình đi học.
- Rạo rực, bâng khuâng, xao xuyến.
- Nôn nao, hồi hộp, chơi vơi, hốt hoảng. 
đ Cảm xúc chân thật, sâu sắc, trân trọng mái trường, coi trọng việc học.
b. Cảm nghĩ của mẹ về ngày khai trường ở Nhật. 
- Ngày khai trường là ngày lễ của toàn xã hội.
- Giáo dục có vai trò rất quan trọng đối với thế hệ trẻ.
c. Cảm nghĩ của mẹ về ngày mai - khi con bước vào cổng trường.
- Con bước vào cổng trường là bước vào thế giới kỳ diệu.
- Thế giới đó là tri thức, sự hiểu biết, tình cảm, đạo lý, tình bạn, tình thầy trò ...
-> Bao nhiêu suy nghĩ của mẹ đều hướng về con. Đó là người mẹ sâu sắc, t/c, hiểu biết, tế nhị.
Hoạt động 4: Hệ thống kiến thức văn bản.
Mục tiêu: HS khái quát kiến thức.
Phương pháp: Khái quát hóa
Thời gian: 6 phút
? Qua đó em thấy được giá trị nghệ thuật gì từ tác phẩm?
? Qua những gì vừa phân tích, em thấy được những ý nghĩa sâu sắc nào từ vb?
- GV; chốt lại kiến thức cơ bản của văn bản và hình thức trình bày.
III - Tổng kết.
1. Nghệ thuật.
+ Từ ngữ nhẹ nhàng, kín đáo (giọng độc thoại) như lời tâm sự.
+ Miêu tả diễn biến tâm trạng đặc sắc.
2. Nội dung.
+ Tình cảm yêu thương sâu sắc của mẹ
+ Vai trò to lớn của nhà trường đối với con người.
* Ghi nhớ:SGK tr. 9
Hoạt động 5: Liên hệ thực tế, thực hành trên cơ sở kiến thức văn bản.
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Phương pháp: Hoạt động nhóm
Thời gian: 6 phút
 Hãy nhớ và viết lại thành đoạn văn về một kỷ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình
GV: Gọi vài đại diện nhóm trả lời và nhận xét đánh giá..... 
? Qua vb này em cảm nhận được điều gì?
IV - Luyện tập.
Hoạt động 6: Hướng dẫn học bài ở nhà.
Thời gian: 2 phút
- Học kỹ bài, ghi nhớ(9). 
- Đọc thêm: “Trường học”.
 - Tóm tắt nội dung vb.
 - Viết 1 đv về 1 kỉ niệm đáng nhớ của em trong ngày khai trường.
- Soạn bài “ Mẹ tôi ”.