Giáo án Ngữ văn 7 tuần 2 tiết 2: Mẹ tôi (Et - môn - đô đơ A - mi - xi)

Tuần 1 Ngày soạn:16/8/2010
Tiết 2 Ngày giảng:18/8/2010
 Mẹ tôi
 (Et - môn - đô đơ A - mi - xi)
I - Mục tiêu : 
- Hs cảm nhận, hiểu được những t/c thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ. Từ đó biết cách sống, cách xử sự cho đúng. 
- Rèn kĩ năng đọc, củng cố kiến thức về ngôi kể, nhân vật kể chuyện, VBND.
- Rèn kỹ năng đọc diễn cảm và tóm tắt nộiu dung chính trong văn bản
- Tiếp tục chuẩn bị kiến thức về từ ghép. 
- Giáo dục tình cảm kính yêu và biết ơn công ơn cha mẹ
B. Các hoạt động dạy - học:
1. ổn định tổ chức:-TS 7A:
 - TS 7B:
2. Kiểm tra: 
 - Qua vb “Cổng ”, em cảm nhận được t/c của cha mẹ với con cái ntn?
 - Thế giới kì diệu được mở ra với bản thân em khi đén trường là gì?
3. Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
 Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho học sinh
Phương pháp: Thuyết trình
Thời gian: 2 phút
 Người mẹ có một vị trí và ý nghĩa vô cùng thiêng liêng, lớn lao trong cuộc đời mỗi người. Song không phải khi nào ta cũng ý thức rõ được điều đó và có người đã phạm sai lầm tưởng đơn giản nhưng lại khó có thể tha thứ. 
VB “Mẹ tôi” sẽ cho chúng ta hiểu thêm về mẹ và biết phải cư xử với mẹ như thế nào cho phải đạo.
Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu chung về văn bản.
Mục tiêu: HS năm được chú thích, đọc diễn cảm, năm đại ý và chia được bố cục văn bản.
Phương pháp: Vấn đáp
Thời gian: 8 phút 
- Gv h/dẫn đọc: chậm, tha thiết, chú ý câu cảm , câu cầu khiến. 
- Hs đọc, tìm hiểu chú thích 8,9,10.
 + Đoạn 1: Từ đầu ..... mất mẹ.
 + Đoạn 2: Còn lại.
Hs, gv nhận xét cách đọc.
Gv giới thiệu qua về t/g, t/p, x/xứ. 
 (Cuốn “ Những tấm lòng cao cả ” nói về nhật ký của cậu bé En-ri-cô, 11 tuổi, học tiểu học, người ý,
 ghi lại những bức thư của bố, mẹ, chuyện ở lớp.)
? Bài văn là lời của ai nói với ai? Bằng hình thức nào? Nội dung chính của vb?
? Xác định ngôi kể, người kể, nhân vật chính?
 ( Người cha-vì hầu hết vb là lời tâm tình của người cha.)
? Vb có bố cục gồm mấy phần? Nội dung từng phần?
- Hs lần lượt trả lời .
I - Đọc- hiểu văn bản.
1. Đọc, chú thích.
2. Thể loại: 
 Thư - biểu cảm.
 ( Vb là sự kết hợp nhật kí - tự sự - viết thư - biểu cảm.)
3. Đại ý.
 Thái độ của người bố khi con mắc lỗi với mẹ.
4. Bố cục:
- Thái độ của En-ri-cô với mẹ.
- Thái độ của người bố. 
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản.
Mục tiêu: HS nắm giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, phân tích cắt nghĩa, trực quan tranh ảnh, nêu và giải quyết vân đề, so sánh.
Thời gian: 20 phút
? Vì sao người bố viết thư? Người bố viết thư nhằm mục đích gì?
? Em thấy người cha có tâm trạng, thái độ ntn? Điều đó được thể hiện qua chi tiết nào?
 (* Sự đau đớn, bực bội của người cha được thể hiện qua từng lời nói. H/a so sánh thể hiện sự đau xót, xúc phạm sâu sắc.
 * Chiếc hôn mang ý nghĩa tượng trưng; Đó là sự tha thứ, bao dung xoá đi nỗi ân hận của đứa con)
Hs thảo luận:
 + Vì sao người cha nói tình thương yêu kính trọng cha mẹ là t/c thiêng liêng hơn cả?
 + Người bố “Thà rằng bố ko có con” là thái độ cực đoan, cứng nhắc. ý kiến của em ntn?
(* Thái độ có phần cực đoan nếu căn cứ vào khuyết điểm h/tại của cậu bé, nhưng theo đúng mạch t/cảm, t/trạng. Đó là cách gd buộc người con phải suy nghĩ đến hậu quả của khuyết điểm và ko tái phạm.)
? Đọc thư bố, En-ri-cô có tâm trạng ntn? Vì sao? (Câu 4-sgk )
 ( Xúc động- lời bố chân thành, sâu sắc; bố gợi kỉ niệm giữa em và mẹ)
Liên hệ: mẹ Mạnh Tử.
? Tìm ca dao, tục ngữ, thơ thể hiện t/y, kính trọng cha mẹ?
? Qua lời lẽ của bố, em thấy mẹ của En-ri-cô là người ntn? Căn cứ vào đâu mà em có được nhận xét như thế?
(* Mẹ chịu đựng nhục nhã để nuôi con, lúc con còn nhỏ. Khi con trưởng thành mẹ vẫn là người chở che, là chỗ dựa t/ thần, nguồn an ủi của con.)
- Thơ CLV: “ Dẫu khôn lớn vẫn là con của mẹ
 Đi suốt đời, lòng mẹ vẫn theo con.” 
? Sau khi gợi lại hình ảnh người mẹ trong lòng En-ri-cô, người bố có thái độ ntn đối với con?
(Khuyên con xin lỗi mẹ).
Hs đọc thầm lại đoạn “ Hãy nghĩ kỹ điều này ..... của con được ” tìm những lời khuyên chân thành, thấm thía nhất của người bố đối với En-ri-cô?
? Trong những lời khuyên đó, em tâm đắc nhất lời nào? Tại sao?
II - Tìm hiểu chi tiết.
1. Tâm trạng của người cha.
- Hết sức đau lòng trước sự thiếu lễ độ của En-ri-cô với mẹ “ Sự hỗn láo  tim bố”.
- Tức giận: “Bố ko nén được cơn tức giậnThà rằng bố ko có con ”
- Nghiêm khắc trong việc giáo dục con, chỉ rõ hậu quả của sự bội bạc, phạt con về việc làm sai: “Trong một thời gian con đừng hôn bố”.
-> Người bố vừa giận, vừa thương con, muốn con sửa chữa lỗi lầm.
 Ông thật nghiêm khắc nhưng cũng thật độ lượng, tế nhị.
 * Tham khảo:
- Công cha 
- Đói lòng ăn hột chà là
2. Hình ảnh người mẹ.
- Hết lòng yêu thương con, hi sinh vì con từ thuở thơ ấu đến lúc trưởng thành:
 + Thức suốt đêm.
 + Sẵn sàng đi ăn xin
 + Hi sinh tính mạng
-> Người mẹ hiện lên cao cả, lớn lao, sẵn sàng hi sinh vì con.
Hoạt động 4: Hệ thống kiến thức văn bản.
Mục tiêu: HS khái quát kiến thức.
Phương pháp: Khái quát hóa
Thời gian: 6 phút
? Theo em, tại sao người bố ko nói trực tiếp với En-ri-cô mà lại viết thư? Nhận xét nét NT độc đáo của vb?
Hs thảo luận, trả lời.
- Gv chốt: 
? Em cảm nhận được điều sâu sắc nào của t/c con người?
? Bài học mà người bố dạy con qua bức thư đó là gì?
 ( Lòng hiếu thảo, biết kính trọng và biết ơn cha mẹ. Lòng cha mẹ mênh mông vô tận, con ko được vô lễ, vog ân bội nghĩa.)
Gv cho hs đọc và lần lượt làm bài tập 1,2(9) 
Hs cử đại diện trình bày.
- Lớp, gv nhận xét, bổ sung.
? Qua đó em thấy được giá trị nghệ thuật gì từ tác phẩm?
? Qua những gì vừa phân tích, em thấy được những ý nghĩa sâu sắc nào từ vb?
- GV; chốt lại kiến thức cơ bản của văn bản và hình thức trình bày.
III - Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
+ Hình thức viết thư tế nhị, kín đáo.
+ Lời lẽ giản dị, xúc động.
2. Nội dung:
- T/c cha mẹ dành cho con cái là điều thiêng liêng hơn cả.
- Bài học: ko được hư đốn, chà đạp lên t/c đó.
* Ghi nhớ: sgk (12)
Hoạt động 5: Liên hệ thực tế, thực hành trên cơ sở kiến thức văn bản.
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Phương pháp: Hoạt động nhóm
Thời gian: 6 phút
 Kể lại một sự việc mà em lầm lỡ, khiến bố mẹ buồn phiền
GV: Gọi vài đại diện nhóm trả lời và vài đại diện khác nhận xét đánh giá..... 
 - Câu 1 ( tr - 11)
 (Nhan đề do t/g đặt cho vb. Người mẹ ko xh t/tiếp trong câu chuyện nhưng đó là tiêu điểm mà các n.v, chi tiết đều hướng tới để làm rõ.)
- Câu 1 (tr - 12): “ Dẫu con có lớnyêu đó”.
IV - Luyện tập.
Hoạt động 6: Hướng dẫn học bài ở nhà.
Thời gian: 2 phút
- Học kĩ bài học. Thuộc các câu văn thể hiện chủ đề vb.
- Thay lời En-ri-cô, viết 1 bức thư xin lỗi mẹ.
- Thống kê các từ ghép trong vb. 
- Chuẩn bị : Từ ghép
.