Giáo án thao giảng Ngữ văn 6 tiết 39: Ếch ngồi đáy giếng

Gi¸o ¸n thao gi¶ng - Ng÷ V¨n 6
Hä vµ tªn: T« ThÞ HiỊn
§¬n vÞ: Tỉ KHXH
Ngµy gi¶ng: 01/11/2010
Ng÷ V¨n: Tiết 39: 	ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức: Giúp học sinh:
+ Hiểu thế nào là truyện ngụ ngôn.
+ Hiểu được nội dung ý nghĩa và một số nét nghệ thuật đặc sắc của truyện.
+ Biết liên hệ các truyện với những tình huống hình ảnh thực tế.
2. Kỹ năng: 
+ Rèn kỹ năng kể chuyện ngụ ngôn.
3. Giáo dục:
+ Giáo dục ý thức thận trọng khi xem xét, đánh giá sự vật, tinh thần khiêm tốn, sự cầu tiến bộ.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ:
1. Thầy: M¸y chiÕu, phiÕu häc tËp .
2. Trò: Soạn bài kỹ, tập kể.
III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra:
1. So sánh điểm giống và khác nhau giữa truyền thuyết và cổ tích?
Dự kiến trả lời:
+ Giống: Đều là truyện cổ dân gian, đều có yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo, hoang đường.
+ Khác: Truyền thuyết kể về các nhân vật sự kiện lịch sử thời quá khứ, còn cổ tích kể về một số kiểu nhân vật quen thuộc.
 Truyền thuyết thể hiện cách đánh giá của nhân dân đối với nhân vật và sự kiện. Cổ tích thể hiện ước mơ, nguyện vọng của nhân dâm về công lý xã hội, về chiến thắng của cái thiện đối với cái ác.
2. GV chiĨu b¶ng tỉng hỵp c¸c truyƯn d©n gian-> y/c HS ph©n lo¹i theo 2 thĨ lo¹i ®· häc -> HS ph©n lo¹i, GV dùa vµo kÕt qu¶ tÝch hỵp ®Ĩ giëi thiƯu bµi míi.
3. Bài mới:	Cùng với truyền thuyết và cổ tích, truyện ngụ ngôn cũng là một thể loại truyện kể dân gian truyện kể dân gian được yêu thích kh«ng chØ v× ND, ý nghÜa gi¸o huÊn s©u s¾c mµ cßn v× bµi häc gưi g¾m rÊt tù nhiªn, s©u s¾c, ®éc ®¸o. VËy TNN lµ g×, ND vµ c¸ch gi¸o huÊn biĨu hiƯn ntn, hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu qua truyện ngụ ngôn tiªu biĨu “Eách ngồi đáy giếng”
TL
Hoạt động của thầy 
Hoạt động của trò 
Néi dung bµi häc 
 Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu khái niệm truyện ngụ ngôn
- Cho 1 học sinh đọc chú thích sgk
? Ngơ ng«n lµ g×?
? VËy em hiĨu thÕ nµo lµ truyƯn ngơ ng«n?
- GV chiÕu l¹i k/n vµ gi¶ng kh¾c s©u cho HS.
? Theo em nh­ vËy truyƯn ngơ ng«n sÏ cã mÊy nghÜa?
- NghÜa bãng lµ nghÜa gi¸n tiÕp no l¹i lµ mơc dÝch chÝnh cđa ng­êi s¸ng t¸c, ng­êi ®äc TNN
- HS đọc chú thích. (*)
- Ngơ: Ngơ ý, hµm chøa ý kÝn ®¸o
- Ng«n: Ng«n ng÷, lêi nãi.
=> Lêi nãi hµm chøa ý kÝn ®¸o.
- HS dùa k/n SGK vµ tr¶ lêi
- NghÜa ®en: Lµ nghÜa cơ thĨ cđa chÝnh c©u chuyƯn kĨ, dƠ nhËn ra.
- NghÜa bãng: Lµ ý s©u kÝn gưi g¾m trong c©u chuyƯn vµ th­êng ®­ỵc diƠn ®¹t nh­ bµi häc cho con ng­êi
I. T×m hiĨu chung
1. Thế nào là truyện ngụ ngơn?
- Lµ lo¹i truyƯn kĨ m­ỵn chuyƯ loµi vËt, ®å vËt hoỈc vỊ chÝnh con ng­êi ®Ĩ kÝn ®¸o nãi chuyƯn con ng­êi, nh»m khuyªn nhđ, r¨n d¹y con ng­êi.
- GV h/d c¸ch ®äc: Giäng chËm, nhÊn m¹nh c¸c chi tiÕt thĨ hiƯn ý nghÜa cđa truyƯn.
- Gäi 1,2 HS ®äc-NX
- H/d HS kĨ-> BËt m¸y chiÕu gäi HS kĨ theo tranh minh häa
- GV h/d HS gi¶i thÝch
-> BËt m¸y chiÕu c¸c tõ khã lưu ý các chú thích:
1,3,4,7
- HS däc theo y/c-> NX
- HS kĨ theo tranh hoỈc ko cÇn theo tranh.
2. §äc, kĨ- t×m hiĨu từ khã
+ §äc, kĨ
+ Tõ khã
? TruyƯn kĨ theo tr×nh tù nµo?
? Dùa vµo tr×nh tù kĨ h·y x¸c ®Þnh bè cơc truyƯn? 
- GV bËt m¸y chiÕu cho HS quan s¸t bè cơc.
- Tr×nh tù thêi gian
- HS:Tìm bố cục 
 3. Bố cục: 2 phÇn
- Õch khi ë trong giÕng
- Õch khi ë ngoµi giÕng
14’
Hoạt động 2:
II. ph©n tÝch
? TruyƯn kĨ vỊ NV nµo? T/g ®· dïng BPNT g× ®Ĩ XD nv?
? C¸ch dïng BPNT nµy ntn? Cã hỵp lÝ ko? V× sao?
- VËy chĩng ta sÏ t×m hiĨu kÜ vỊ NV nµy.
? T×m c¸c chi tiÕt trong truyƯn nãi vỊ hoµn c¶nh, m«i tr­êng sèng cđa Õch?
- GV bËt m¸y chiÕu chi tiÕt.
? NhËn xÐt vỊ m«i tr­êng sèng ®ã?
-GV: Õch ®· sèng l©u ngµy l¹i trong mét c¸i giÕng hĐp qu¶ lµ mét m«i tr­êng sèng v« cïng nhá bÐ, h¹n hĐp.
? Tõ m«i tr­êng ®ã Õch ®· cã nh÷ng hµnh ®éng vµ suy nghÜ ntn?
- GV bËt m¸y chiÕu chi tiÕt
-GV: Õch th­êng ke åm sép. TiÕng kªu trong kh«ng gian hĐp, s©u nªn cµng vang ®éng. Sèng bªn c¹nh cïng víi Õch chØ cã mét sè loµi vËt nhá bÐ, yÕu h¬n nªn chĩng rÊt ho¶ng sỵ mçi khi nghe tiÕng Õch kªu. V× vËy Õch tù cho m×nh lµ oai vƯ, hïng m¹nh bËc nhÊt nh­ mét «ng vua, «ng chĩa. Õch ch¼ng thÝch, ch¼ng d¸m hay lµ ch¼ng muèn ®i ®©u ra khái lßng giÕng. Bëi thÕ nã chØ quen nh×n bÇu trêi qua miƯng giÕng nhá h×nh trßn nh­ mét c¸i vung.
? NhËn xÐt hµnh ®éng, suy nghÜ cđa Õch?(Cã ®ĩng ko?)
? V× sao Õch l¹i sai lÇm chđ quan nh­ vËy?
-GV: Tõ ®«i m¾t Õch nh×n thÕ lµ ®ĩng, no tõ ®ã ®Ĩ nh×n nhËn, xem xÐt, ®¸nh gi¸ thÊy c¸i g× cịng nhá bÐ, cịng ko ®¸ng kĨ y nh­ c¸i vung th× thËt lµ qu¸ ai lÇm. Tõ chç coi trêi b»ng vung, nªn ch¼ng coi ai ra g×, chØ coi m×nh lµ nhÊt. Õch thËt ng«ng cuång, ng¹o m¹n mét c¸ch lè bÞch. C¸i lè bÞch cđa mét kỴ ko tù biÕt m×nh, biÕt ng­êi.
? Tõ tÝnh c¸ch cđa Õch em liªn t­ëng ®Õn tÝnh c¸ch nµo cđa con ng­êi?
- GV: §ã lµ lo¹i ng­êi thïng rçng kªu to, mơc h¹ v« nh©n. Vµ nh÷ng ng­êi nh­ vËy nÕu b×nh th­êng th× ko sao, no nÕu ko may bÞ t¸c ®éng cđa hoµn c¶nh kh¸ch quan bªn ngoµi th× liƯu sÏ ntn? Vµ ®©y Õch ta cịng vËy 
- NV con Õch, BPNT nh©n hãa.
- Tuy ®· ®c nh©n hãa no vÉn dùa trªn ®Ỉc tÝnh phï hỵp víi loµi ®éng vËt nµy: Õch thÝch sèng ë nh÷ng n¬i Èm thÊp, gÇn n­íc(d­íi giÕng)
- HS t×m chi tiÕt: Eách ngồi lâu ngày trong các giếng, xung quanh chỉ có vài loài vật bé nhỏ.
- HS nhËn xÐt 
- HS t×m chi tiÕt: tiếng kêu của nó làm các con vật khác hoảng sợ.
- HS nhËn xÐt
- HS gi¶i thÝch lÝ do.
- TÝnh nÕt kiªu c¨ng, ng¹o m¹n, coi trêi b»ng vung
1. Õch khi ë trong giÕng
- M«i tr­êng sèng: l©u ngµy, trong giÕng, cã vµi vËt nhá bÐ...
-> Nhá bÐ, h¹n hĐp.
- Hµnh ®éng: kªu-> mäi vËt ho¶ng sỵ
- Suy nghÜ: bÇu trêi b»ng chiÕc vung >< m×nh lµ chĩa tĨ.
-> Sai lÇm, chđ quan, kiªu ng¹o.
=> V× tÇm hiĨu biÕt bÞ h¹n chÕ.
? Trong khi Õch ta dang t©m ®¾c víi cuéc sèng chĩa tĨ cđa m×nh th× ®iỊu g× x¶y ra?
? Khi hoµn c¶nh sèng thay ®ỉi th× th¸i ®é, hµnh ®éng cđa Õch ntn?
- GV chiÕu c¸c chi tiÕt truyƯn.
? NhËn xÐt th¸i ®é, hµnh ®éng cđa Õch?
- GV: Ra khái m«i tr­êng sèng quen thuéc no l¹i ko thËn träng, mỈt kh¸c cßn rÊt chđ quan, vÉn gi÷ tÝnh khÝ, thãi quen cị, nghªnh ngang, nh©ng nh¸o, nh¶y nhãt lung lung, ch¼ng thÌm nh×n, ch¼ng thÌm ®Ĩ ý ®Õn xung quanh. NghÜa lµ b¶n tÝnh cị khã thay ®ỉi.
? ChÝnh v× vËy ®iỊu g× x¶y ra víi Õch?
- GV chiÕu tranh minh häa.
? NhËn xÐt kÕt cơc? Cã tÊt yÕu ko? V× sao?
? V× sao l¹i cho r»ng ®©y lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu?
- GV: Víi lèi sèng,b¶n tÝnh ®ã ko tr­íc th× sau, ko sím th× muén Õch sÏ ph¶i gi¸. Cã lÏ ®Õn tËn lĩc n»m bĐp, t¾t thë d­íi mãng ch©n tr©u ch¾c Õch vÉn ko thĨ hiĨu nỉi v× ®©u vµ v× sao tai häa l¹i gi¸ng xuèng ®Çu m×nh.
- GV chiÕu ng.nh©n kÕt cơc
? C¶m nghÜ cđa em vỊ NV Õch.
? Theo em Õch cã thĨ lµm thÕ nµo ®Ĩ ko nhËn ph¶i kÕt cơc th¶m th­¬ng nh­ vËy?
-GV: NhÊt lµ khi dang sèng quen ë m«i tr­êng nµy mµ ®Õn mét n¬i kh¸c ta cµn t×m hiĨu kÜ ®Ĩ cã c¸ch sèng phï hỵp 
- Hoµn c¶nh sèng thay ®ỉi
- HS t×m chi tiÕt, b×nh c¸c tõ l¸y.
- HS NX
- HS tr¶ lêi kÕt cơc.
- HS nhËn xÐt
- HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi.
- Võa ®¸ng giËn l¹i võa ®¸ng th­¬ng.
- T×m hiĨu kÜ thÕ giíi xung quanh ®Ĩ cã c¸ch sèng phï hỵp.
2. Õch khi ngoµi giÕng
- Hoµn c¶nh sèng thay ®ỉi: M­a to->nc trµn-> ®­a Õch ra ngoµi.
- Hµnh ®éng, th¸i ®é: Nghªnh ngang, kªu åm ép, nh©ng nh¸o, ch¶ thÌm ®Ĩ ý
=> VÉn quen thãi cị coi trêi b»ng vung.
- KÕt cơc: BÞ tr©u giÉm bĐp.
=> KÕt qu¶ tÊt yÕu cđa lèi sèng kiªu c¨ng, ngu dèt, chđ quan
4’
Hoạt động 3:
? TruyƯn phª ph¸n ®iỊu gi?
? Bµi häc rĩt ra tõ c©u chuyƯn?
- GV chiÕu néi dung
? NhËn xÐt vỊ ®é dµi cđa truyƯn? T/d?
? NT nh©n hãa cã t/d ntn trong viƯc thĨ hiƯn bµi häc?
- GV chiÕu nghƯ thuËt
- HS th¶o luËn vµ tr¶ lêi.
- C¸c chi tiÕt truyƯn ®Ịu hµm chøa hai nghÜa
+ NghÜa ®en: Phï hỵp víi ®êi sèng cđa Õch
+ NghÜa bãng: ¸m chØ, ngơ ng«n con ng­êi.
III. Tỉng kÕt
1. Néi dung:
- Phª ph¸n lèi sèng kiªu c¨ng, hiĨu biÕt h¹n hĐp, coi th­êng ng­êi kh¸c
- CÇn khiªm tèn, cÈn träng, më mang tÇm hiĨu biÕt dï bÊt cø ë hoµn c¶nh nµo.
2. NghƯ thuËt:
- TruyƯn kĨ ng¾n gän lµm nỉi bËt bµi häc
- NT nh©n hßa lµm bµi häc tÕ nhÞ, s©u s¾c, tơ nhiªn nhĐ nhµng h¬n.
Hoạt động 4:
IV. LuyƯn tËp
Bµi 1: Tìm 2 câu quan trọng thể hiện nội dung ý nghĩa của truyện.
- GV chiÕu ®¸p ¸n
- Cã thĨ cho HS gi¶i thÝch ý nghÜa
+ Bµi 2: Chän kÕt luËn ®ĩng, sai.
- GV chiÕu ®Ị bµi
- Bµi 3: Trß ch¬i « ch÷
- GV chiÕu « ch÷
- C«ng bè luËt ch¬i
- Cho Hs tiÕn hµnh
HS trả lời
- HS chän ®éc lËp
- HS H§ nhãm
Bài 1/ 101
Ho¹t ®éng 5 : Dặn dò cho tiết học tiếp theo:
- LÇm bµi 1
- So¹n bài : « Thầy bĩi xem voi » 
RÚT KINH NGHIỆM – BỔ SUNG