Giáo án Tin học Lớp 7 - Bài 4: Một số chức năng của hệ điều hành

CHỦ ĐỀ A: MÁY TÍNH VÀ CỘNG ĐỒNG
SƠ LƯỢC VỀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA MÁY TÍNH
KHÁI NIỆM HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHẦN MỀM ỨNG DỤNG
BÀI 4. MỘT SỐ CHỨC NĂNG CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH
I. MỤC TIÊU
- Biết được hệ điều hành là một phần mềm đặc biệt, làm những việc khác với phần mềm ứng dụng.
- Phân biệt được hệ điều hành với phần mềm ứng dụng.
- Nêu được tên một số phần mềm ứng dụng đã sử dụng.
- Biết được các biện pháp cơ bản cần thực hiện để bảo vệ an toàn dữ liệu.
- Học sinh chịu khó nghiên cứu sách giáo khoa và hợp tác với bạn trong hoạt động nhóm, cặp đôi để tìm hiểu một số chức năng của hệ điều hành.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Phiếu học tập trong kế hoạch DH.
Máy tính, máy chiếu, SGK.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Khởi động (5p)
a) Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được vấn đề cần giải quyết là một số chức năng của hệ điều hành 
b) Tổ chức hoạt động
- Giao nhiệm vụ học tập
GV chiếu nhiệm vụ:
Nhiệm vụ: Hoạt động cá nhân, đọc và trả lời câu hỏi ở phần khởi động trong sách giáo khoa trang 13, trong thời gian 3 phút, sản phẩm ghi vào vở. 
- Thực hiện nhiệm vụ 
HS hoạt động cá nhân đọc và trả lời câu hỏi.
Báo cáo, thảo luận 
HS trình bày kết quả, HS khác nhận xét, bổ sung.
- Kết luận, nhận định, đánh giá
Gv nhận xét chốt lại câu trả lời đúng: Hệ điều hành là một loại phần mềm đặc biệt. Tên gọi đó gợi cho em về chức năng của loại phần mềm này là điều hành và kiểm soát mọi hoạt động của máy tính.
GV giới thiệu vào bài mới.
Hình thành kiến thức mới (30p)
1. Hệ điều hành khởi động và kiểm soát mọi hoạt động của máy tính (8)
a) Mục tiêu: Giúp học sinh biết được hệ điều hành tự động chạy sau khi bật máy tính, kiểm soát mọi hoạt động giao tiếp giữa người và máy tính, thu gọn dữ liệu, kết thúc chương trình và tắt máy khi nhận lệnh. 
b) Tổ chức thực hiện: 
Chuyển giao nhiệm vụ: GV cho HS thực hiện theo cặp đôi, đọc sách giáo khoa mục 1 trang 13, hoàn thành Phiếu học tập số 1 trong 4 phút
Thực hiện nhiệm vụ:
HS thảo luận và viết câu trả vào phiếu.
HS phân công người báo cáo.
Báo cáo, thảo luận.
Đại diện 01 cặp đôi trình bày kết quả, cặp đôi khác nhận xét, bổ sung.
Kết luận, nhận định
GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
Ghi nhớ:
Hệ điều hành tự động chạy sau khi bật máy tính, khởi động máy tính để sẵn sàng bắt đầu làm việc; kiểm soát mọi hoạt động giao tiếp giữa người dùng và máy tính; thu dọn dữ liệu, kết thúc các chương trình và tắt máy khi nhận lệnh.
2. Hệ điều hành quản lí người dùng máy tính (6p).
a) Mục tiêu: HS biết được hệ điều hành kiểm soát người dùng đăng nhập máy tính thông qua các tài khoản.
b) Tổ chức thực hiện: 
Chuyển giao nhiệm vụ: GV cho học sinh hoạt động cá nhân đọc sgk mục 2 trang 14 trả lời câu hỏi sau, trong thời gian 3 phút, sản phẩm ghi vào vở.
Câu hỏi: Một máy tính có thể có nhiều người sử dụng. Để đảm bảo tính riêng tư hệ điều hành kiểm soát người dùng đăng nhập máy tính như thế nào?
Thực hiện nhiệm vụ: HS đọc sách giáo khoa và viết câu trả lời vào vở theo cá nhân.
Báo cáo, thảo luận: HS trình bày kết quả, học sinh khác nhận xét, bổ sung.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
Ghi nhớ:
Hệ điều hành kiểm soát người dùng đăng nhập máy tính thông qua các tài khoản.
3. Hệ điều hành quản lí các phần mềm ứng dụng và các tệp dữ liệu (8p)
a) Mục tiêu: HS biết được hệ điều hành quản lí các phần mềm ứng dụng và các tệp dữ liệu.
b) Tổ chức thực hiện: 
Chuyển giao nhiệm vụ: GV cho hoạt động cặp đôi đọc sách giáo khoa mục 3 trang 14, trả lời câu hỏi sau, thực hiện trong 4p, sản phẩm ghi vào vở.
Câu hỏi: Em hãy kể tên một số biểu tượng thường thấy trên màn hình nền máy tính và cho biết đó có phải là phần mềm ứng dụng không?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo luận và viết câu trả lời theo cặp đôi.
Báo cáo, thảo luận: HS trình bày kết quả, nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
Đáp án:
Một số biểu tượng thường thấy trên màn hình nền máy tính là: Cốc Cốc, Google Chrome, Mircrosoft Teams, Microsoft Excel, Microsoft Word, Zalo,...Các phần mềm trên là các phần mềm ứng dụng.
4. Hệ điều hành hỗ trợ an toàn dữ liệu. (8p)
a) Mục tiêu: HS biết được hệ điều hành hỗ trợ an toàn dữ liệu trong phòng chống virus và sao lưu dự phòng.
b) Tổ chức thực hiện: 
Chuyển giao nhiệm vụ: GV cho hoạt động nhóm, đọc sách giáo khoa mục 4 trang 15 và hoàn thành phiếu học tập 2, thực hiện trong 6p
Thực hiện nhiệm vụ: HS thảo luận và viết câu trả lời theo nhóm.
Báo cáo, thảo luận: HS trình bày kết quả, nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
Ghi nhớ:
Phòng chống virus: Nếu máy tính của em chưa có phần mềm phòng chống virus, em cần cài thêm phầm mềm diệt virus, ví dụ như Avast Free Antivirus
Sao lưu dự phòng: Hệ điều hành cho phép thiết lập một chiến lược sao lưu dự phòng định kì thường xuyên và thực hiện khôi phục lại khi có sự cố.
Luyện tập (8p)
a) Mục tiêu: HS được củng cố về một số chức năng của hể điều hành
b) Tổ chức thực hiện: 
Chuyển giao nhiệm vụ: GV đặt câu hỏi
1. Hãy kể tên và nêu sơ lược chức năng một số phần mềm ứng dụng mà em biết
2. hãy nêu một số chức năng đặc biệt của hệ điều hành mà phần mềm ứng dụng không có
Thực hiện nhiệm vụ: HS trả lời cá nhân
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
Đáp án:
1. Một số phần mềm ứng dụng mà em biết là:
Microsoft Word: Soạn thảo văn bản.
Microsoft Excel: Trình bày thông tin dưới dạng bảng và tính toán.
Microsoft PowerPoint: Phần mềm trình chiếu.
Zoom: Phần mềm học trực tuyến.
Google Chrome: Trình duyệt web
2. Một số chức năng đặc biệt của hệ điều hành mà phần mềm ứng dụng không có là:
Khởi động và kiểm soát mọi hoạt động của máy tính, làm trung gian giữa người dùng với các phần mềm ứng dụng.
Quản lí các tài khoản người dùng máy tính, các phần mềm ứng dụng và các tệp dữ liệu có trong máy tính.
Thu dọn dữ liệu, kết thúc các chương trình và tắt máy khi nhận lệnh.
Vận dụng (2p)
a) Mục tiêu: Học sinh sử dụng các kiến thức đã học vận dùng vào tình huống thực tế.
b) Tổ chức thực hiện: 
Chuyển giao nhiệm vụ: GV cho HS đọc và trả lời các câu hỏi sau:
1. Máy tính em đang dùng đã có phần mềm phòng chống virus nào chưa?
2. Hệ điều hành mà em biết có các lựa chọn sao lưu nào?
 - Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ ngoài lớp học.
Báo cáo, thảo luận: HS gửi cầu trả lời cho giáo viên trên zalo nhóm lớp, HS khác nhận xét, bổ sung.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức.
Đáp án: 
Máy tính em đang dùng đã có phần mềm phòng chống virus, đó là phần mềm McAfee AntiVirus Plus.
Hệ điều hành mà em biết có các lựa chọn sao lưu:
Sao lưu vào ổ đĩa ngoài.
Sao lưu thông qua mạng Internet.
Sao lưu bằng điện toán đám mây như Google Drive, Dropbox, OneDrive.
PHIẾU HỌC TẬP
Phiếu học tập số 1
Câu 1. Hệ điều hành chạy khi nào?
Câu 2. Hệ điều hành có chức năng gì?
Phiếu học tập số 2
Câu 1. Các hệ điều hành nói chung đều có hỗ trợ phòng chống virus, nhưng nếu máy tính của em chưa có phần mềm phòng chống virus em cần làm gì?
Câu 2. Hệ điều hành cho phép thiết lập một chiến lược sao lưu dự phòng như thế nào?