Giáo án Toán Lớp 7 (Chân trời sáng tạo) - Chương 9: Một số yếu tố xác suất - Bài 1: Làm quen với biến cố ngẫu nhiên

 Chương 9: MỘT SỐ YẾU TỐ XÁC SUẤT
 §1. LÀM QUEN VỚI BIẾN CỐ NGẪU NHIÊN
 (Thời gian thực hiện: 03 tiết)
I. MỤC TIÊU:
1. Về Kiến thức: 
 - Xác định được một biến cố xảy ra hay không xảy ra sau khi biết kết quả của phép thử.
 - Xác định được biến cố chắc chắn, biến cố không thể và biến cố ngẫu nhiên.
2. Về Năng lực 
 - Năng lực chung: Tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; giải quyết vấn đề và sáng tạo.
 - Năng lực đặc thù: 
 + Ngôn ngữ: đọc hiểu và phân tích bài toán; biểu đạt rõ ràng và mạch lạc ý nghĩ, tình 
cảm của mình bằng lời ngôn ngữ toán học;
 + Tính toán: có khả năng tư duyu và sử dụng các công cụ toán học để giải qyết vấn đề.
 + Tích hợp: toán học và cuộc sống; toán học và các môn học khác.
3. Về phẩm chất
 Chăm chỉ, nhân ái, trung thực, trách nhiệm
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
 - GV: SGK, SGV, SBT, đồng xu, xúc xắc
 - HS: Đồ dùng học tập
 -
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động: (5 phút) Xác định vấn đề/Nhiệm vụ học tập/Mở đầu 
a) Mục đích: 
 - Bước đầu định hướng cho HS nhận biết về một số phép thử thường gặp trong cuộc 
sống hàng ngày.
b) Nội dung: 
 - HS lắng nghe và thực hiện theo hướng dẫn của GV
c) Sản phẩm: 
 - HS vận dụng kiến thức vừa tiếp thu để trả lời câu hỏi GV đưa ra
d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
                1 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
 - GV: Tại sao trước mỗi trận đấu, trọng tài thường HS: trước mỗi trận đấu, trọng tài 
 tung đồng xu để quyết định xem đội nào sẽ chọn sân thường tung đồng xu để quyết định 
 mà trọng tai hay BTC chọn sân cho hai đội? xem đội nào sẽ chọn sân để đảm bảo 
 công bằng cho hai đội chơi vì kết quả 
 nó không thể đoán chính xác trước 
 được.
 - GV: Gọi lần lượt 2 HS lên thực hiện phép thử gieo 
 đồng xu và xúc xắc và cho biết có thể đoán chính xác 
 kết quả hay không?
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 HS: Không thể đoán chính xác kết quả phép thử.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 Phép thử gieo đồng xu hoặc xúc xắc là một phép 
 thử ngẫu nhiên mà kết quả nó không thể đoán chính 
 xác được. Kết luận: Phép thử gieo đồng xu hoặc 
 xúc xắc là một phép thử ngẫu nhiên mà 
 kết quả nó không thể đoán chính xác 
 được.
2. Hoạt động: (40 phút) Hình thành kiên thức mới
❖ 2.1. Hoạt động 1: Biến cố (15 phút) 
 a) Mục đích: Giúp kết nối giữa khái niệm: “sự ngẫu nhiên” với “biến cố ngẫu nhiên” và các 
 thuật ngữ “chắc chắc”, “không thể”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện HĐKP 1 theo HD của GV.
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành hoạt động khám phá theo HD của GV.
 - HS biết được khái niệm biến cố ngẫu nhiên, biến cố chắc chắn, biến cố không thể.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HĐKP 1:
 - GV: yêu cầu học sinh nêu những kết quả có thể xảy HS: Các kết quả có thể xảy ra là 
 ra khi tung ngẫu nhiên hai đồng xu cân đối. SS, SN, NN
 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm tìm câu trả lời cho 
 HĐKP 1.
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - HS thực hiện theo HD của GV.
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận:
                2 - Sự kiện A là biến cố chắc chắn - Sự kiện A là biến cố chắc chắn
 - Sự kiện B là biến cố không thể - Sự kiện B là biến cố không thể
 - Sự kiện C là biến cố ngẫu nhiên - Sự kiện C là biến cố ngẫu nhiên
 Bước 4: Kết luận, nhận định: VD:
 GV: Nhận xét câu trả lời của HS và yêu cầu HS - Biến cố chắc chắn: “Số đồng xu xuất 
 cho thêm ví dụ về biến cố chắc chắn và biến cố hiện mặt ngữa không vượt quá 2”
 không thể liên quan đến phép thử. - Biến cố không thể: “số đồng xu xuất 
 GV: Nêu kết luận về kiến thức trọng tâm. hiện mặt ngữa gấp 2 lần đồng xu xuất 
 hiện mặt sấp”
 Kết luận:
 Các sự kiện, hiện tượng xảy ra trong tự 
 nhiên hay trong một phép thử nghiệm 
 được gọi là một biến cố.
 - Biến cố chắc chắn là biến cố luôn xảy 
 ra.
 - Biến cố không thể là biến cố không bao 
 giờ xảy ra.
 - Biến cố ngẫu nhiên là biến cố không thể 
 biết trước là nó có xảy ra hay không.
❖ 2.2. Hoạt động 2: Biến cố ngẫu nhiên trong một số trò chơi
 Ví dụ 1: (15 phút) 
 a) Mục đích: 
 - Giúp kết nối giữa khái niệm: “biến cố xảy ra” với “biến cố không xảy ra” 
 b) Nội dung: 
 - HS tìm hiểu ví dụ 1 qua HD của GV
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành ví dụ 1 theo HD của GV.
 - HS biết được khái niệm biến cố xảy ra, không xảy ra.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Ví dụ 1:
 - GV: yêu cầu học sinh nêu những kết quả có thể xảy ra - Vì 6 > 3 nên biến cố A không xảy ra.
 khi gieo một con xúc xắc. - Vì 6 là ước của chính nó nên biến cố B 
 - GV yêu cầu HS đọc hiểu và tìm câu trả lời cho ví dụ 1. xảy ra
 - Vì tổng số chấm trên 2 mặt đối diện của 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 một con xúc xắc là 7 nên mặt bị úp xuống 
 - HS thực hiện theo HD của GV có số chấm là 1 nên biến cố C xảy ra.
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 - Vì 6 > 3 nên biến cố A không xảy ra.
 - Vì 6 là ước của chính nó nên biến cố B xảy ra
                3 - Vì tổng số chấm trên 2 mặt đối diện của một con - Các kết quả có thể xảy ra là: 1 chấm, 
 xúc xắc là 7 nên mặt bị úp xuống có số chấm là 1 nên 
 2 chấm, 3 chấm, 4 chấm, 5 chấm, 6 
 biến cố C xảy ra.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: chấm.
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS.
 GV: Yêu cầu học sinh nêu những kết quả có thể xảy ra 
 khi gieo một con xúc xắc.
❖ 2.3. Hoạt động 3: Biến cố ngẫu nhiên trong một số trò chơi
 Ví dụ 2: (10 phút)
 a) Mục đích: Giúp HS củng cô khái niệm “chắc chắc”, “không thể”, “ngẫu nhiên”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện VD 2 theo HD của GV.
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành VD 2 theo HD của GV.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Ví dụ 2:
 - GV yêu cầu HS đọc hiểu và tìm câu trả lời cho ví - Biến cố A là biến cố chắc chắn vì các 
 dụ 2: mặt của xúc xắc có số chấm từ 1 đến 6 
 chấm.
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - Biến cố B là biến cố không thể vì 
 - HS thực hiện theo HD của GV. trên mỗi mặt của con xúc xắc đều không 
 chia hết cho 7
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 - Biến cố C là biến cố ngẫu nhiên vì 
 - Biến cố A là biến cố chắc chắn vì các mặt của xúc không biết trước được nó có xảy ra hay 
 xắc có số chấm từ 1 đến 6 chấm. không.
 - Biến cố B là biến cố không thể vì trên mỗi mặt của - Biến cố D: ”gieo được mặt có số 
 con xúc xắc đều không chia hết cho 7 chấm là ước của 6 ” là biến cố có thể xảy 
 - Biến cố C là biến cố ngẫu nhiên vì không biết trước ra hoạc không xảy ra. (biến cố ngẫu nhiên)
 được nó có xảy ra hay không.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS.
 GV: Yêu cầu học sinh nêu những kết quả có thể xảy ra 
 khi gieo một con xúc xắc.
 3. Hoạt động: (45 phút) Luyện tập 
❖ 3.1. Hoạt động 1: thực hành 1 (15 phút)
 a) Mục đích: Giúp HS củng cố khái niệm “chắc chắc”, “không thể”, “ngẫu nhiên”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện thực hành 1 theo HD của GV.
                4 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành thực hành 1 theo HD của GV.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Thực hành 1:
 - GV yêu cầu HS nêu những kết quả có thể xảy ra và - Những kết quả có thể xảy ra: 1-1, 1-
 nhấn mạnh gieo 2 lần liên tiếp tức là phân biệt thứ tự 
 2, 1-3, 1-4, 1-5, 1-6, 2-1, 2-2, 2-3, 2-4, 
 trước - sau.
 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm và tìm câu trả lời 2-5, 6-6
 cho thực hành 1.
 - Biến cố A là biến cố ngẫu nhiên vì 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: không biết trước được nó có xảy ra hay 
 không; nếu kết quả 1-1 thì biến cố xảy ra, 
 - HS thực hiện theo HD của GV.
 nếu 2-3 thì biến cố không xảy ra.
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Biến cố B là biến cố chắc chắn vì 
 trên số chấm trên mỗi mặt của con xúc xắc 
 Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận: nhỏ nhất là 1.
 - Biến cố A là biến cố ngẫu nhiên vì không biết trước - Biến cố C là biến cố không thể vì 
 được nó có xảy ra hay không; nếu kết quả 1-1 thì biến cố không tồn tại 2 số tự nhiên bé hơn 7 mà có 
 xảy ra, nếu 2-3 thì biến cố không xảy ra. tích bằng 7.
 - Biến cố B là biến cố chắc chắn vì trên số chấm trên - Biến cố D là biến cố ngẫu nhiên vì 
 mỗi mặt của con xúc xắc nhỏ nhất là 1. không biết trước được nó có xảy ra hay 
 - Biến cố C là biến cố không thể vì không tồn tại 2 không; nếu kết quả có thể 1-6 thì biến cố 
 số tự nhiên bé hơn 7 mà có tích bằng 7. xảy ra, nếu 2-3 thì biến cố không xảy ra
 - Biến cố D là biến cố ngẫu nhiên vì không biết trước 
 được nó có xảy ra hay không; nếu kết quả có thể 1-6 thì - Biến cố E: “số chấm xuất hiện trong 
 biến cố xảy ra, nếu 2-3 thì biến cố không xảy ra hai lần gieo bằng nhau” là biến cố ngẫu 
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 nhiên vì không biết trước được nó có xảy 
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS.
 ra hay không; nếu kết quả 2-2 thì biến cố 
 GV: Yêu cầu học sinh nêu những kết quả có thể xảy ra 
 xảy ra, nếu 5-3 thì biến cố không xảy ra
 khi gieo một con xúc xắc hai lần liên tiếp.
❖ 3.2. Hoạt động 2: ví dụ 3 (15 phút)
 a) Mục đích: Giúp HS củng cô khái niệm “chắc chắc”, “không thể”, “ngẫu nhiên”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện ví dụ 3 theo HD của GV.
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành ví dụ 3 theo HD của GV.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
                5 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Ví dụ 3:
 - GV yêu cầu HS nêu những kết quả có thể xảy ra và - Những kết quả có thể xảy ra: 0-1, 2-
 nhấn mạnh lấy ngẫu nhiên đồng thời tức là không phân 
 2, 0-3, , 4-5
 biệt thứ tự trước – sau.
 - GV yêu cầu HS đọc hiểu và tìm câu trả lời cho ví - Biến cố A là biến cố ngẫu nhiên vì 
 dụ 3. không biết trước được nó có xảy ra hay 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: không; nếu kết quả 1-3 thì biến cố xảy ra, 
 nếu 2-5 thì biến cố không xảy ra.
 - HS thực hiện theo HD của GV. - Biến cố B là biến cố ngẫu nhiên vì 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: không biết trước được nó có xảy ra hay 
 không; nếu kết quả 4-3 thì biến cố xảy ra, 
 - Biến cố A là biến cố ngẫu nhiên vì không biết trước nếu 2-0 thì biến cố không xảy ra.
 được nó có xảy ra hay không; nếu kết quả 1-3 thì biến cố - Biến cố C là biến cố không thể vì 
 xảy ra, nếu 2-5 thì biến cố không xảy ra. không tồn tại 2 số tự nhiên bé hơn 7 mà có 
 - Biến cố B là biến cố ngẫu nhiên vì không biết trước tích bằng 7.
 được nó có xảy ra hay không; nếu kết quả 4-3 thì biến cố - Biến cố D là biến cố chắc chắn vì 
 xảy ra, nếu 2-0 thì biến cố không xảy ra. tổng hai số bất kỳ từ 0-5 luôn bé hơn 10.
 - Biến cố C là biến cố không thể vì không tồn tại 2 - Biến cố E: “tổng cac số gắn trên hai 
 số tự nhiên bé hơn 7 mà có tích bằng 7.
 - Biến cố D là biến cố chắc chắn vì tổng hai số bất thẻ có giá trị nhỏ nhất là 1” là biến cố 
 kỳ từ 0-5 luôn bé hơn 10. chắc chắn.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS.
 GV: Yêu cầu học sinh nêu những kết quả có thể xảy ra 
 khi gieo một con xúc xắc hai lần liên tiếp.
❖ 3.3. Hoạt động 3: thực hành 2 (15 phút)
 a) Mục đích: Giúp HS củng cô khái niệm “chắc chắc”, “không thể”, “ngẫu nhiên”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện thực hành 1 theo HD của GV.
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành thực hành 1 theo HD của GV.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Thực hành 2:
 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm và tìm câu a) Tập hợp những kết quả có thể xảy ra: 
 trả lời cho thực hành 2. X Đ, Đ X, X T, T X, Đ T, T Đ
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: b) Tập hợp những kết quả có thể xảy ra: 
 Đ X, Đ T
 - HS thực hiện theo HD của GV. 
                6 c) Biến cố C: “hai bút lấy ra có màu khác nhau” 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 là biến cố chắc chắn; Biến cố D: “hai bút lấy ra 
 Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận: có màu giống nhau” là biến cố không thể.
 a) Tập hợp những kết quả có thể xảy ra: 
 X Đ, Đ X, X T, T X, Đ T, T Đ
 b) Tập hợp những kết quả có thể xảy ra: 
 Đ X, Đ T
 c) Biến cố C: “hai bút lấy ra có màu khác 
 nhau” là biến cố chắc chắn; Biến cố D: “hai bút lấy 
 ra có màu giống nhau” là biến cố không thể.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS.
4. Hoạt động: (45 phút) Vận dụng
❖ 4.1. Hoạt động 1: vận dụng 1, 2 (20 phút)
 a) Mục đích: Giúp HS xác định biến cố “chắc chắc”, “không thể”, “ngẫu nhiên”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện thực hành 1 theo HD của GV.
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành thực hành 1 theo HD của GV.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Vận dụng 1:
 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm và tìm câu trả lời - Biến cố A là biến cố ngẫu nhiên vì 
 cho vận dụng 1 và vận dụng 2.
 không biết trước được nó có xảy ra hay 
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 không.
 - HS thực hiện theo HD của GV.
 - Biến cố B là biến cố không thể vì số 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 máy tính bán được trong 1 ngày ít nhất 
 Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận: là 7 máy.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS. - Biến cố C là biến cố chắc chắn vì số 
 máy tính bán được trong ngày nhiều 
 nhất là 14 máy.
 Vận dụng 2:
                7 - Biến cố A và biến cố D là biến cố 
 ngẫu nhiên vì không biết trước được nó 
 có xảy ra hay không.
 - Biến cố B là biến cố chắc chắn vì mặt 
 trời luôn mộc ở hướng đông mọi nơi.
 - Biến cố C là biến cố không thể vì năm 
 1900 đến nay đã 122 năm.
❖ 4.1. Hoạt động 2: Bài tập 1, 2 sgk/tr (20 phút)
 a) Mục đích: Giúp HS xác định biến cố “chắc chắc”, “không thể”, “ngẫu nhiên”. 
 b) Nội dung: 
 - HS thực hiện thực hành 1 theo HD của GV.
 c) Sản phẩm: 
 - HS hoàn thành thực hành 1 theo HD của GV.
 d) Tổ chức thực hiện:
 Nội dung, phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm,
 hoạt động học tập của học sinh đánh giá kết quả hoạt động
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Bài tập 1:
 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm và tìm câu trả lời - Biến cố A, B là biến cố có thể xảy ra.
 cho bài tập 1, 2.
 - Biến cố C là biến cố không xảy ra.
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 Bài tập 2:
 - HS thực hiện theo HD của GV.
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - Biến cố A là biến cố chắc chắn.
 Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận: - Biến cố B là biến cố ngẫu nhiên.
 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 - Biến cố C và D là biến cố không thể.
 GV: Nêu nhận xét về câu trả lời của HS.
4.3. Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học ở nhà (20 phút)
 - Xem lại các khái niệm: phép thử, biến cố, biến cố ngẫu nhiên, biến cố chắc chắn, biến cố 
 không thể.
 - Tìm tòi và mở rộng kiến thức với các bài tập 3, 4 SGK
                8