Giáo án Tuần 15 - Ngữ văn 7

Giáo án Tuần 15 - Ngữ văn 7

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

 - Thạch Lam -

I. Mục tiêu :

-Có hiểu biết bước đầu về thể văn tùy bút .

- Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa trong một thứ quà độc đáo và giản dị qua lối viết tùy bút tài hoa, độc đáocủa nhà văn Thạch Lam.

II kiến thức chuẩn:

1/ Kiến thức :

- Sơ giản về tác giả Thạch Lam

- Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa truyền thống của Hà Nội trong món quà độc đáo, giản dị: cốm

- Cảm nhận tinh tế, cảm xúc nhẹ nhàn, lời văn duyên dáng, thanh nhã, giàu sức biểu cảm của nhà văn Thạch Lam trong văn bản

 

doc 12 trang Người đăng thanh toàn Lượt xem 1219Lượt tải 0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Tuần 15 - Ngữ văn 7", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 Tuaàn : 15 	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
 Tieát : 57
MOÄT THÖÙ QUAØ CUÛA LUÙA NON : COÁM
 - Thaïch Lam -
I. Muïc tieâu :
-Có hiểu biết bước đầu về thể văn tùy bút .
- Cảm nhận được phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa trong một thứ quà độc đáo và giản dị qua lối viết tùy bút tài hoa, độc đáocủa nhà văn Thạch Lam.
II kiến thức chuẩn:
1/ Kiến thức : 
Sơ giản về tác giả Thạch Lam
Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hóa truyền thống của Hà Nội trong món quà độc đáo, giản dị: cốm
Cảm nhận tinh tế, cảm xúc nhẹ nhàn, lời văn duyên dáng, thanh nhã, giàu sức biểu cảm của nhà văn Thạch Lam trong văn bản
2/. Kĩ năng:
- Đọc-hiểu văn bản tùy bút có sử dụng các yếu tố mêu tả và biểu cảm
- Sử dụng các yếu tố biểu cảm giới thiệu một sản vật của quê hương.
III. Höôùng daãn thöïc hieän
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Noäi dung hoaït ñoäng
* OÅn ñònh : 
 Kieåm dieän, traät töï.
* Kieåm tra : 
(?) Hoïc thuoäc loøng baøi thô :Tieáng gaø tröa. Giôùi thieäu taùc giaû, theå thô vaø noäi dung tö töôûng, ngheä huaät cuûa baøi thô ?
* Giôùi thieäu baøi: 
* VN laø 1 ñaát nöôùc vaên hieán.Vaên hoaù truyeàn thoáng VN theå hieän ngay ôû nhöõng thöù quaø baùnh giaûn dò maø ñaëc saéc, ñoäc ñaùo cuûa töøng vuøng, mieàn. Neáu Nam Boä coù baùnh teùt, huû tíu thì Hueá coù buùn boø, gioø heo, côm heán vaù caùc loaïi cheø, Ngheä Tónh coù keïo cu ñôNoùi ñeán quaø baùnh Haø Noäi coå truyeàn thì khoâng heå queân ñöôïc moùn phôû, buùn oác vaø ñaëc bieät thanh nhaõ nhö coám Voøng. Coám Voøng muøa thu ñöôïc Thaïch Lam theå hieän raát thaønh coâng trong “ Haø Noäi 36 phoá phöôøng”. Ñeå hieåu roõ veà coám, moät ñaëc saûn quyù baùo cuûa ngöôøi VN, chuùng ta seõ cuøng nhau phaân tích 
* Lôùp tröôûng baùo caùo.
- Hoïc sinh traû baøi.
-Nghe vaø ghi töïa baøi vaøo taäp
HÑ 1: Khôûi ñoäng :
qua:Moät thöù quaø cuûa luùa non : Coám.
* Höôùng daãn ñoïc: Gioïng thaät tình caûm tha thieát, traàm laéng, chaäm,eâm
-Ñoïc ñoaïn 1,2. Goïi 2 HS ñoïc tieáp 2 ñoaïn coøn laïi.
-Höôùng daãn giaûi thích töø khoù trang 17.
(?) Em haõy cho bieát ñoâi neùt veà taùc giaû Thaïch Lam ? Giôùi thieäu ñoâi neùt veà taùc phaåm? 
(?) Em coù theå noùi nhöõng hieåu bieát cuûa em veà theå tuyø buùt?
(?) Baøi tuyø buùt naøy noùi veà caùi gì ?
(?) Ñeå noùi veà ñoái töôïng aáy, taùc giaû ñaõ söû duïng nhöõng phöông thöùc bieåu ñaït naøo? ( mieâu taû, thuyeát minh, bieåu caûm, bình luaän). Phöông thöùc naøo laø chuû yeáu ?
- Neâu 1 soá VD ñeå HS thaáy caûm xuùc cuõng thaám saâu vaøo caùc chi tieát mieâu taû vaø nhaän xeùt, bình luaän
VD: “ Döôùi aùnh naéng trong saïch cuûa trôøi”.
 “ Coám laø thöùc quaø ñoàng queâ noäi coû An Nam”.
(?) Cho bieát boá cuïc cuûa baøi ? ( baøi vaên coù maáy ñoaïn ? noäi dung chính cuûa moãi ñoaïn? )
-Nghe.
-Ñoïc.
-Caù nhaân.
-Caù nhaân (döïa vaøo chuù thích)
* Caù nhaân: Noùi veà phong vò ñaëc saéc, neùt ñeïp vaên hoaù trong 1 thöù quaø ñoäc ñaùo vaø giaûn dò cuûa daân toäc laø coám.
* Caù nhaân: Trong baøi vaên coù nhöõng ñoaïn mieâu taû, keå, nhaän xeùt, bình luaän nhöng nôûi baät vaãn laø yeáu toá tröõ tình laø vieäc bieåu hieän tröïc tieáp caûm xuùc cuûa taùc giaû.
-Nghe.
-Thaûo luaän: Maïch caûm xuùc vaø lieân töôûng khaù töï do nhöng vaãn hôïp lí.
 Boá cuïc
+ Ñoaïn 1: “ thuyeàn roàng”
® Töø höông thôm cuûa luùa non gôïi nhôù ñeán coám vaø söï hình thaønh haït coám töø nhöõng tinh tuyù cuûa thieân nhieân vaø söï kheùo leùo cuûa con ngöôøi.
+ Ñoaïn 2:“ Coám laønhuõn nhaën”
® Phaùt hieän vaø ca ngôïi giaù trò cuûa coám- thöùc daâng ñaëc bieät
HÑ 2: Ñoïc- Hieåu vaên baûn :
I /Tìm hieåu chung:
 1)Taùc giaû : Chuù thích (¬) SGK/Tr 161.
 2)Theå loaïi : Tuyø buùt
-Cho HS ñoïc ñoaïn 1.
(?) Taùc giaû môû ñaàu baøi vieát veà coám baèng nhöõng hình aûnh vaø chi tieát naøo?
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà caùch daãn nhaäp vaøo baøi tuyø buùt cuûa taùc giaû?
(?) Trong ñoaïn vaên naøy, taùc giaû ñaõ huy ñoäng giaùc quan naøo laø chuû yeáu ñeå caûm nhaän veà ñoái töôïng?
(?) Em haõy tìm nhöõng töø ngöõ ñaëc bieät laø tính töø mieâu taû tinh teá höông thôm vaø caûm giaùc ôû ñoaïn naøy?
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà caùch duøng töø ngöõ cuûa taùc giaû vaø aâm ñieäu cuûa ñoaïn vaên?
-Daãn daét: Nhöng ñeå coù haït coám coøn caàn ñeán coâng söùc, söï kheùo leùo cuûa con ngöôøi. Vì vaäy, tieáp lieàn sau ñoaïn môû ñaàu, taùc giaû noùi ñeán ngheà laøm coám noåi tieáng nhaát laø ôû laøng Voøng.
-Cho HS ñoïc ñoaïn 2.
(?) Nhaø vaên coù ñi saâu vaøo taû caùch thöùc, kæ thuaät laøm coám hay khoâng? Chuû yeáu oâng döøng laïiquan saùt vaø mieâu taû caùi gì? Vì sao ?
thanh khieát cuûa trôøi ñaát vaø ñaõ trôû thaønh 1 saûn phaåm chöùa ñöïng giaù trò vaên hoaù gaén lieàn vôùi phong tuïc seâu teát cuûa daân toäc.
+ Ñoaïn 3: : “Ñoaïn cuoái” Baøn veà söï thöôûng thöùc coám. YÙ nghóa saâu sa trong vieäc höôûng thuï 1 thöù saûn phaåm keát tinh nhieàu giaù thieân nhieân, trôøi ñaát, lôøi ñeà nghò cuûa taùc giaû vôùi nhöõng ngöôøi mua vaø thöôûng thöùc moùn quaø naøy.
-Ñoïc.
-Caù nhaân: Höông thôm cuûa laù sen trong laøn gioù muøa haï löôùt qua vöøng sen treân maët hoà ® gôïi nhaéc ñeán höông vò cuûa coám, thöù quaø ñaëc bieät töø luùa non.
Þ Caùch daãn nhaäp raát töï nhieân, gôïi caûm.
 - Taùc giaû duøng nhieàu caûm giaùc . Ñaëc bieät laø khöùu giaùc ñeå caûm nhaän höông thôm thanh khieát cuûa laù sen vaø luùa non.
- Löôùt qua, thaám nhuaàn, thanh nhaõ, tinh khieát, thôm maùt, traéng thôm, phaûng phaùt, trong saïch
® Mieâu taû thaám ñaäm caûm xuùc cuûa taùc giaû, töø ngöõ choïn loïc tinh teá, caâu vaên coù nhòp ñieäu gaàn nhö 1 ñoaïn vaên xuoâi.
-Nghe.
-Ñoïc.
+ Khoâng taû tæ mó kæ thuaät laøm coám maø chæ cho bieát ñoù laø caû 1 ngheä thuaät “vôùi 1 loaït caùch cheá bieán, nhöõng caùch thöùc laøm truyeàn töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, moät söï traân 
II. Tìm hieåu vaên baûn:
A/ Nội dung:
 1)Söï hình thaønh cuûa haït coám: 
- Töø ngöõ choïn loïc tinh teá ® Coám laø thöù quaø ñaëc bieät cuûa luùa non vaø söï kheùo leùo cuûa con ngöôøi.
-Cho HS ñoïc ñoaïn 3.
(?) Neâu yù chính cuûa ñoaïn naøy? (Chæ baèng 1 caâu, taùc giaû ñaõ khaùi quaùt nhöõng giaù trò ñaëc saéc chöùa ñöïng trong haït coám raát bìng dò, khieâm nhöôøng. Haõy tìm caâu ñoù?)
(?) Taùc giaû ñaõ nhaän xeùt vaø bình luaän ntn veà tuïc leä duøng hoàng, coám quaø ñoà seâu teát cuûa nhaân daân ta? Em coù ñoàng tình vôùi lôøi nhaän xeùt vaø bình luaän naøy khoâng?
(?) Söï hoaø hôïp, töông xöùng cuûa 2 thöù aáy ñöôïc phaân tích treân nhöõng phöông dieän naøo?
(?) ÔÛ cuoái ñoaïn 2, nhaân noùi veà taäp tuïc toát ñeïp cuûa daân toäc, taùc giaû coøn theå hieän quan ñieåm gì cuûa mình?
-Cho HS ñoïc ñoaïn cuoái.
(?) Cho bieát noäi dung ñoaïn cuoái?
(?) Söï tinh teá vaø thaùi ñoä traân troïng cuûa taùc giaû trong vieäc thöôûng thöùc 1 moùn quaø bình dò ñaõ ñöôïc theå hieän ntn?
 troïng vaø khe khaét, giöõ gìn”
+ Taùc giaû taäp trung vaøo hình aûnh nhöõng coâ gaùi haøng coám vôùi daáu hieäu ñaëc bieät laø nhöõng chieác ñoøn cong vuùt
-Ñoïc.
-Caù nhaân: “ coám laø thöùc quaø rieâng bieät An Nam”.
+ Vieäc duøng coám laøm leå vaät seâu teát thaät thích hôïp vaø coù yù vò saâu xa bôûi coám laø thöùc daâng cuûa trôøi ñaát , mang trong noù höông vò vöøa thanh nhaõ, vöøa ñaäm ñaø cuûa ñoàng queâ noäi coû. Noù thích hôïp vôùi vieäc nghi leã cuûa 1 xöù sôû noâng nghieäp luùa nöôùc nhö nöôùc ta. Thöù leã vaät aáy cuøng vôùi hoàng laïi caøng hoaø hôïp , toát ñoâi, bieåu tröng cho söï gaén boù, haøi hoaø trong tình yeâu ñoâi löùa.
-Töø 2 phöông dieän:
+ Maøu saéc: Taùc giaû chuù yù so saùnh maøu saéc cuûa hoàng vaø coám vôùi maøu ngoïc thaïch vaø ngoïc löïu giaø laøm cho 2 thöù saûn vaät aáy caøng trôû neân cao quyù.
+Höông vò: Moät thöù thanh ñaïm, moät ngoït saéc, 2 vò naâng ñôõ nhau.
 - Taùc giaû bình luaän, pheâ phaùn thoùi chuoäng ngoaïi, baét chöôùc ngöôøi ngoaøi. Nhöõng keû môùi giaøu coù voâ hoïc khoâng bieát thöoûng thöùc vaø traân troïng nhöõng saûn vaät cao quyù, kín ñaùo vaø nhuõn nhaën cuûa truyeàn thoáng daân toäc.
-Ñoïc.
-Caù nhaân.
“ Aên coám phaûi aên thaûo moäc”.
Coám laø 1 thöù quaø bình dò, chaúng coù gì caàu kì, töôûng chöøng nhö khoâng caàn phaûi baøn veà vieäc aên
 2)Giaù trò ñaëc saéc cuûa coám:
- Nhaän xeùt, bình luaän ® Coám bình dò, khieâm nhöôøng, moät saûn phaåm chöùa ñöïng giaù trò vaên hoaù gaén lieàn vôùi phong tuïc cuûa daân toäc.
 3) Baøn veà söï thöôûng thöùc coám:
(?) Tröôùc khi ñöa ra lôøi ñeà nghò vôùi nhöõng ngöôøi mua, taùc giaû ñaõ ñöa ra 1 hình aûnh cho chuùng ta thaáy ñöôïc söï hoaø quyeän cuûa thieân nhieân heát söùc tinh teá, ñeïp ñeõ, bay boång. Theo em ñoù laø hình aûnh naøo?
(?) Vaø baøi tuyø buùt ñöôïc keát thuùc baèng lôøi ñeà nghò nhöõng ngöôøi mua coám, em coù suy nghó gì veà lôøi ñeà nghò naøy?
(?) Töø ñoaïn naøy, em coù suy nghó gì veà vaên hoaù vaø aåm thöïc, veà nhöõng ñaëc ñieåm cuûa ngheä thuaät aåm thöïc cuûa daân toäc ?
(?) Em coù caûm nhaän ntn veà nhaän xeùt cuûa taùc giaû: “ Coám laø thöùc aên rieâng bieätAn Nam” ?
(?) Em haõy neâu nhöõng neùt ñaëc saéc veà baøi tuyø buùt laø gì?
(?) Toùm laïi, vaán ñeà maø taùc giaû muoán trình baøy vôùi chuùng ta qua baøi tuyø buùt naøy laø gì?
-yêu cầu HS đọc to phần ghi nhớ
coám. Aáy theá maø taùc giaû ñaõ coù 1 caùi nhìn thaáu ñaùo vaø 1 thaùi ñoä vaên hoaù khi noùi veà söï thöôùng thöùc moät moùn aên bình dò nhö coám.
+ Hình aûnh: “ Chuùng ta noùi raèng trôøi sinh ra laù sen chuùt buïi naøo” ® Quaû thaät oâng coù söï quan saùt vaø nhaän xeùt tinh teá, nhaïy caûm, tæ mó, kæ löôõng.
- Ngoaøi vaán ñeà phaûi bieát naâng niu, traân troïng nhöõng giaù trò ñöôïc keùt tinh ôû coám caùi chính maø taùc giaû noùi tôùi laø caùi nhìn vaên hoaù vôùi vieäc aåm thöïc .
-Thaûo luaän:
Truyeàn thoáng vaên hoaù aåm thöïc cuûa ngöôøi VN raát phong phuù, ña daïng, ñoäc ñaùo, khoâng chæ ôû nhöõng thöùc aên, baùnh traùi thay ñoåi theo muøa, theo tuaàn tieát trong naêm maø coøn quan troïng ôû caùch aên uoáng, caùch thöôûng thöùc sao cho saønh ñieäu.
-Thaûo luaän:
+ Chæ coù ñaát nöôùc ta môùi coù thöù quaø ñaëc bieät naøy.
+ Ñaây laø thöùc aên ñöôïc keát tinh töø haït ngoïc do trôøi ban taëng.Noù laø saûn phaåm do chính baøn tay nhöõng ngöôøi noâng daân VN, coù maët khaép laøng queâ VN.
-Caù nhaân: 
+ Töø ngöõ choïn loïc tinh teá.
+ Loái dieãn ñaït nheï nhaøng maø saâu saéc thieân veà caûm xuùc.
+ Caûm xuùc gaén lieàn vôùi mieâu taû, nhaän xeùt, bình luaän.
-Caù nhaân.
-Ñoïc ghi nhôù vaø töï ghi baøi.
 Ngoaøi vieäc naâng niu, traân troïng giaù trò ñöôïc keát tinh ôû coám caùi chính laø caùi nhìn vaên hoaù vôùi vieäc aåm thöïc.
B/ Nghệ thuật:
- Lời văn trang trọng, tinh tế, đầy cảm xúc, giàu chất thơ.
- Chọn lộc chi tiết gợi nhiều liên tưởng, kỉ niệm
- Sáng tạo trong lờ ... 
C/ Ý nghĩa văn bản
Ghi nhôù SGK/Tr 163
Bài văn là sự thể hiện thành công những cảm giác lắng đọng tinh tế mà sâu sắc của Thạch Lam về văn hóa và lối sống của người Hà Nội.
* Hoïc thuoäc loøng 1 ñoaïn vaên yeâu thích trong baøi.
* Hoïc ghi nhôù, baøi ghi.
* Söu taàm nhöõng caâu thô noùi ñeán coám.
* Naém ñöôïc theå loaïi tuyø buùt, taùc giaû, taùc phaåm.
-Soaïn baøi: Chôi chöõ
+ Traû lôøi nhöõng caâu hoûi trong baøi.
+ Tìm theâm VD.
Nghe vaø töï ghi nhaän.
HÑ 3: Cuûng coá-daën doø
uaàn :15	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
Tieát :59
CHƠI CHỮ
I. Muïc tieâu :
-Hiểu thế nào là phép chơi chữ và tác dụng của phép chơi chữ.
- Nắm được các lối chơi chữ.
- Biết vận dụng phép chơi chữ
II kiến thức chuẩn:
1/ Kiến thức : 
Khái niệm chơi chữ.
Các lối chơi chữ
Tác dụng của phép chơi chữ
2/. Kĩ năng:
- Nhận biết phép chơi chữ
- Chỉ rõ cách nói chơi chữ trong VB
III. Höôùng daãn thöïc hieän
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Noäi dung hoaït ñoäng
* OÅn ñònh : 
 Kieåm dieän, traät töï.
* Kieåm tra : 
(?)Ñieäp ngöõ vaø taùc duïng cuûa ñieäp ngöõ ?
(?) Caùc daïng ñieäp ngöõ?Cho ví du ?
* Giôùi thieäu baøi: 
* Trong cuoäc soáng, ñoâi luùc ñeå taêng saéc thaùi dí doûm, haøi höôùc hoaëc ñeå taêng theâm phaàn haáp daãn, thuù vò ngöôøi ta duøng loái chôi chöõ. Vaäy, chôi chöõ khoâng phaûi laø coâng vieäc cuûa vaên chöông maø coøn mang laïi ñieàu thuù vò trong cuoäc soáng haèng ngaøy. Nhö vaäy chôi chöõ laø gì? Ñeå giuùp caùc em hieåu theá naøo laø chôi chöõ vaø caùch vaän duïng noù trong ñôøi soáng, chuùng ta cuøng nhau tìm hieåu pheùp Chôi chöõ.
* Lôùp tröôûng baùo caùo.
- Hoïc sinh traû baøi.
-Nghe vaø ghi töïa baøi vaøo taäp
HÑ 1: Khôûi ñoäng :
-Treo baûng phuï baøi ca dao.
-Cho HS ñoïc.
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà nghóa cuûa caùc töø Lôïi trong baøi ca dao?
-Quan saùt, ñoïc.
* Caù nhaân:
+ Lôïi trong lôøi cuûa baø giaø laø:
HÑ2: Hình thaønh kieán thöùc 
Tìm hiểu chung:
1) Theá naøo chôi chöõ?
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà caâu traû lôøi cuûa thaày boùi ôû cuoái baøi?
(?) Vieäc vaän duïng töø lôïi ôû cuoái baøi laø vaän duïng hieän töôïng gì cuûa töø?
(?) Vieäc vaän duïng töø ngöõ nhö vaäy coù taùc duïng gì?
(?) Töø nhöõng tìm hieåu treân, em hieåu theá naøo laø chôi chöõ?
* Treo baûng phuï ñöa theâm VD giuùp HS hieåu roõ hôn phaàn ghi nhôù:
 - “ Truøng truïc nhö con boø thui
 Chín maét, chín muõi, chín ñuoâi, 
 chín ñaàu”
 .
(?) Caâu naøy chôi chöõ choå naøo? Döïa treân hieän töôïng gì?
(?) Ngoaøi loái chôi chöõ döïa treân hieän töôïng ñoàng aâm, coøn nhöõng loái chôi chöõ khaùc. Em haõy chæ ra nhöõng loái chôi chöõ ôû caùc VD muïc 2 ?
-Cho HS ñoïc VD.
- Choát laïi, neâu theâm VD
(?) Nhö vaäy, veà cô baûn coù maáy caùch chôi chöõ ?
(?) Chôi chöõ thöôøng ñöôïc söû duïng trong nhöõng tröôøng hôïp naøo?
-Cho HS ñoïc ghi nhôù.
** Löu yù: Chôi chöõ phaûi phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh giao tieáp, traùnh loái 
thuaän lôïi, lôïi loäc.
+ Lôïi trong caâu traû lôøi cuûa thaày boùi ñaõ chuyeån sang danh töø: nöôùu.
® Traû lôøi giaùn tieáp ñöôïm chaát haøi höôùc maø khoâng cay ñoäc.
-Ñoàng aâm ( ñaùnh traùo ngöõ nghóa).
Þ Gaây caûm giaùc baát ngôø, thuù vò.
-Caù nhaân: Ghi nhôù. Ghi baøi.
-Quan saùt, ñoïc.
-Caù nhaân: Chín : Khoâng phaûi con soá 9 maø laø thui chín® Ñoàng aâm.
-Nghe.
-Ñoïc, Thaûo luaän traû lôøi, nhaän xeùt, boå sung:
“ ranh töôùng”® danh töôùng Þ Duøng loái traïi aâm (gaàn aâm) ñeå gieãu côït Na Va.
Ñieäp aâm.
Noùi laùi.
Traùi nghóa:
 Saàu rieâng >< vui chung
-Caù nhaân: 5 caùch (ghi nhôù)
+ Trong vaên thô, ñaëc bieät trong vaên thô traøo phuùng, caâu ñoái, caâu ñoá.
-Ñoïc vaø ghi baøi.
-Nghe vaø ghi nhôù.
 Chôi chöõ laø lôïi duïng ñaëc saéc veà aâm, veà nghóa cuûa töø ngöõ ñeå taïo saéc thaùi bieåu caûm, haøi höôùc laøm caâu vaên haáp daãn vaø thuù vò
2)Caùc loái chôi chöõ:
- Duøng töø ngöõ ñoàng aâm.
- Duøng loái noùi traïi aâm .
- Duøng caùch ñieäp aâm.
- Duøng loái noùi laùi.
- Duøng töø ngöõ traùi nghóa, gaàn nghóa, ñoàng nghóa.
 ** Chôi chöõ ñöôïc söû duïng trong cuoäc soáng 
chôi chöõ vôùi duïng yù xaáu, ñuøa giôõn 1 caùch voâ yù thöùc, thieáu vaên hoaù.
haèng ngaøy, trong vaên thô, ñaëc bieät laø trong thô vaên traøo phuùng, trong caâu ñoái, caâu ñoá
-Cho HS ñoïc baøi thô.
(?) Trong baøi thô, taùc giaû ñaõ duøng töø ngöõ naøo ñeå chôi chöõ ?
-Ñaùnh giaù, khaúng ñònh.
-Cho HS ñoïc BT, thaûo luaän.
-Khaúng ñònh.
-Neâu yeâu caàu.
-Ñaùnh giaù.
-Ñoïc, neâu yeâu caàu.
-Ñaùnh giaù, khaúng ñònh.
-Ñoïc ,thaûo luaän, trình baøy.
-Nhaän xeùt, boå sung.
-Ñoïc, thaûo luaän, trình baøy.
-Nhaän xeùt.
-Thi ñua giöõa caùc toå ( trình baøy mieäng).
-Ñoïc, thaûo luaän, trình baøy.
-Nhaän xeùt, boå sung.
HÑ3: Luyeän taäp :
3) Luyeän taäp :
*Bt 1 :Chôi chöõ ñoàng aâm vaø theo loái duøng caùc töø coù nghóa gaàn guõi nhau caùc töø chæ caùc loaøi raén: liu ñiu, raén, hoå löûa, mai gaàm, raùo, laèn, traâu loã, hoå mang.
*Bt 2 :Chôi chöõ baèng loái duøng töø coù nghóa gaàn guõi vöøa ñoàng aâm:
 + Thòt, môõ,doø, nem, chaû 
(nhöõng moùn aên).
 + Nöùa, tre, truùc, hoùp.
( ñeàu hoï nhaø tre).
*Bt 3 : HS töï ghi.
*Bt 4 : Baùc Hoà duøng töø ñoàng aâm ñeå chôi chöõ:
 Khoå taän cam lai ( khoå: ñaéng, taän: heát, cam: ngoït, lai: ñeán.) ® heát khoå sôû ñeán luùc sung söôùng.
(?) Theá naøo laø chôi chöõ ? cho vd ?
(?) Caùc loái chôi chöõ thöôøng gaëp ?
-Hoïc thuoäc 2 ghi nhôù.
-Söu taàm theâm 1 soá caùch chôi chöõ trong saùch baùo.
-Xem vaø chuaån bò kó baøi: Laøm thô luïc baùt:
+ Naém luaät thô luïc baùt.
-HS traû lôøi.
-Nghe vaø töï ghi nhaän
HÑ4 : Cuûng coá – Daën doø: 
Tuaàn :15	Ngaøy soaïn:	Ngaøy daïy:
Tieát :59,60.
LAØM THÔ LUÏC BAÙT
I. Muïc tieâu caàn ñaït:
	Giuùp HS :
HS phaân bieät ñöôïc thô luïc baùt vôùi vaên vaàn 6/8 caâu luïc baùt vôùi doøng thô.
Veû ñeïp cuûa thô truyeàn thoáng VN vôùi nhöõng maãu möïc nhö ca dao vaø ñænh cao nhö Truyeän Kieàu. Töø ñoù höùng thuù taäp laøm thô luïc baùt.
Phaân tích luaät thô luïc baùt. Böôùc ñaàu taäp laøm thô luïc baùt ñuùng luaät vaø coù caûm xuùc.
II Chuaån bò:
*GVTö lieäu thô ca thuoäc theå luïc baùt + Truyeän Kieàu.
* HS Nghieân cöùu baøi tröôùc, taäp laøm baøi thô luïc baùt.
III. Höôùng daãn thöïc hieän
Hoaït ñoäng GV
Hoaït ñoäng HS
Noäi dung hoaït ñoäng
* OÅn ñònh : 
 Kieåm dieän, traät töï.
* Kieåm tra : 
(?)Theá naøo laø chôi chöõ?
(?) Haõy trình baøy veà söï hieåu bieát cuûa mình veà caùc loái chôi chöõ ? Moãi loaïi chi 1 VD ñeå minh hoaï.
* Giôùi thieäu baøi: 
* Luïc baùt laø theå thô ñoäc ñaùo cuûa daân toäc VN. Ñoù cuõng laø theå thô raát thoâng duïng trong vaên chöông vaø trong ñôøi soáng, Song trong thöïc teá nhieàu em khoâng naém ñöôïc theå thô naøy. Khi caàn laøm thì laøm sai hoaëc ngöôøi khaùc laøm sai cuõng khoâng nhaän ra. Vì vaäy, taäp laøm thô luïc baùt laø 1 yeâu caàu chính ñaùng. Tieát hoïc hoâm nay coâ seõ giuùp caùc em tìm hieåu vaø laøm thaønh thaïo theå thô naøy
* Lôùp tröôûng baùo caùo.
- Hoïc sinh traû baøi.
-Nghe vaø ghi töïa baøi vaøo taäp
HÑ 1: Khôûi ñoäng :
-Treo baûng phuï baøi ca dao vaø sô ñoà, cho HS ñoïc.
(?) Caëp caâu luïc baùt moãi doøng coù maáy tieáng, Vì sao goïi laø luïc baùt?
-Quan saùt, ñoïc.
-Caù nhaân: Caëp caâu luïc baùt goàm 1caâu 6 (luïc) tieáng vaø 1 caâu 8 (baùt) 
HÑ 2 : Hình thaønh kieán thöùc :
 1) Luaät thô luïc baùt:
(?) Ñieàn caùc kí hieäu baèng (B) , traéc (T) , vaàn (V) öùng vôùi moãi töø cuûa baøi ca dao treân vaøo caùc oâ ?
(?) Em coù nhaän xeùt gì veà söï töông quan thanh ñieäu giöõa tieáng thöù 6 vaø tieáng thöù 8 trong caâu 8 ?
(?) Neâu nhaän xeùt veà luaät thô luïc baùt ( veà soá caâu, soá tieáng, soá vaàn, vò trí vaàn, söï thay ñoåi caùc tieáng baèng traéc, traàm, boång vaø caùch nhaét nhòp trong caâu).
-Cung caáp theâm:
+ Nhoùm boång: AÂm vöïc cao : saéc, hoûi, khoâng.
+ Nhoùm traàm: AÂm vöïc thaáp: huyeàn, ngaõ, naëng.
- Nhòp:
+ Caâu 6: 2/2/2, 2/4, 3/3, 1/5.
+ Caâu 8: 2,2,2,2; 4/4, 2/4/2; 3/1/2/2
 (phoå bieán: 2/2/2_ 4/4)
tieáng. Vì theá goïi laø thô luïc baùt.
* Caù nhaân:
 111111
 11111111
 111111
 11111111
-Caù nhaân:
 Neáu tieáng naøy coù hanh huyeàn thì tieáng kia thanh ngang (khoâng daáu) vaø ngöôïc laïi.
-Thaûo luaän, traû lôøi.
-Ñoïc to ghi nhôù vaø ghi baøi.
-Nghe vaø töï ghi nhôù.
- Soá caâu: Khoâng haïn ñònh.
 - Soá tieáng: Caâu ñaàu 6, caâu sau 8.
 - Vaàn: Chöõ 6 caâu luïc vaàn chöõ 6 caâu baùt vaø chöõ 8 caâu baùt vaàn chöõ 6 caâu luïc sau cöù theá tieáp tuïc ( vaàn baèng).
 - Luaät baèng traéc: Caùc tieáng leû khoâng baét buoäc. Caùc tieáng chaún ( tieáng 2 thöôøng B, 4 T, coù khi ngoaïi leä ngöôïc laïi)
 - Trong caâu 8 , neáu tieáng thöù 6 thanh ngang (boång) thì tieáng 8 phaûi laø thanh huyeàn (traàm) vaø ngöôïc laïi.
-Treo baûng phuï baøi taäp, neâu yeâu caàu, Cho HS ñieàn.
(?) Cho bieát vì sao em ñieàn töø ñoù? ( veà yù vaø veà vaàn).
-Söûa chöõa, ñaùnh giaù.
-Caù nhaân thi nhau ñöa ñaùp aùn vaø giaûi thích.
HÑ 3 : Luyeän taäp :
2/ Luyeän taäp :
*Bt1 : Laøm thô heo moâ hình ca dao. Ñieàn troáng thaøn 1 baøi luïc baùt ñuùng luaät:
+ “Em ôi ñi hoïc tröôøng xa.
 Coá hoïc cho gioûi keûo maø meï mong” 
 ( nhö laø) 
+“Anh ôi phaán ñaáu cho beàn Moãi naêm1 lôùp laøm neàn mai sau”
-Treo baûng phuï, cho HS ñoïc.
(?) Caùc caâu luïc baùt sai ôû ñaâu vaø söûa laïi cho ñuùng luaät ?
-Ñaùnh giaù, khaúng ñònh.
-Ra caâu 6 cho HS ñaët caâu 8 tieáp theo.
-Ñaùnh giaù, cho ñieåm.
* Chia lôùp laøm 2 ñoäi: Moät ñoäi xöôùng caâu luïc, ñoäi kia laøm caâu baùt Ñoäi thaéng ñöôïc quyeàn xöôùng caâu luïc. GV laøm troïng taøi.
-Ñoïc, caù nhaân.
-Nhaän xeùt.
-Thi ñua giöõa caùc toå ( Moãi toå ñöa 1 caâu 8)
-Nhaän xeùt.
-2 ñoäi thi nhau laàn löôït töøng voøng 1.
- Tuyeân döông nhöõng caâu xöôùng hay, ñuùng luaät.
 (coá leân thaønh ngöôøi)
 (phaûi neân kieân trì)
+ “ Ngoaøi vöôøn ríu rít tieáng chim Trong nhaø ríu rít tieáng em hoïc baøi “
*Bt 2:Söûa caùc caâu luïc baùt cho ñuùng luaät
 + “ Vöôøn em caây quyù ñuû loaøi
 Coù cam, coù quyùt, coù xoaøi, coù na”
 + “ Thieáu nhi laø tuoåi hoïc haønh
 Chuùng em phaán ñaáu ñeå thaønh troø ngoan ( tieán nhanh töøng ngaøy)”
*Bt 3: Ñaët tieáp caâu 8:
+ Ai ôi bieát thöông thaân mình
 ..
+ Muøa xuaân em haùi loäc non
 ..
+ Queâ em luùa chín vaøng töôi.
 ..
4) Chuû ñeà : Töï do ( tröôøng, baïn, ngöôøi thaân, queâ höông, muøa heø, chia tay, môø ñaàu baèng cuïm töø: “Thaân em”).
*Nhaéc laïi luaät cuûa thô luïc baùc ?
-Hoïc baøi theo baøi ghi (ghi nhôù)
-Moãi em töï saùng taùc 1 baøi luïc baùt ( töï do choïn ñeà taøi)
Soaïn baøi: Chuaån möïc söû duïng töø ( Theo caâu hoûi trong baøi).
-Traû lôøi .
-Nghe vaø töï ghi nhaän.
HÑ 4 : Cuûng coá – Daën doø: 
Duyeät
Ngaøy thaùng naêm 

Tài liệu đính kèm:

  • docTUAN 15.doc