Giáo án Vật lí khối 7 tiết 20: Hai loại điện tích

Ngày soạn :19/1/2008 Ngày giảng :21/1/2008
Tiết 20-Bài 18:
HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH.
A. PHẦN CHUẨN BỊ. 
 I. MỤC TIÊU.
 1. Kiến thức: 
 - Biết có hai loại điện tích là: điện tích âm và điện tích dương.
 - Biết tương tác giữa hai điện tích: Cùng loại thì đẩy nhau, khác loại thì hút nhau.
 - Nêu được cấu tạo nguyên tử gồm: hạt nhân mang điện tích dương và các electron mang điện tích âm quay xung quanh hạt nhân, nguyên tử trung hoà về điện.
 - Biết vật thừa electron mang điện tích âm, vật thiếu electron mang điện tích dương.
 2. Kĩ năng:
 - Làm thí nghiệm về nhiễm điện do cọ xát.
 3. Thái độ: 
 - Trung thự, hợp tác trong hoạt động nhóm.
II. CHUẨN BỊ. 
1. GV: Tranh vẽ mô hình nguyên tử phóng to.
- bảng phụ ghi sẵn các ý để tìm hiểu về cấu tạo nguyên tử.
 2. HS: Mỗi nhóm HS: 
+ Hai mảnh nilông kích thước khoảng 70mm x 12mm.
+ 1 bút chì gỗ, một kẹp nhựa.
+ 1 mảnh len hoặc dạ, 
+ 1 thanh thuỷ tinh hữu cơ.
+ 2 đũa nhựa có lỗ hổng ở giữa, một mũi nhọn đặt trên đế nhựa.
B. PHẦN THỂ HIỆN TRÊN LỚP. 
 I. KIỂM TRA BÀI CŨ (8P).
? Có thể làm cho một vật bị nhiễm điện bằng cách nào ?Vật bị nhiễm điện có tính chất gì ?Nếu 2 vật cùng bị nhiễm điện thì chúng hút nhau hay đẩy nhau ? Muốn kiểm tra điều này ta phải tiến hành thí nghiệm như thế nào ?
ĐA: - Có thể cho một vật bị nhiễm điện bằng cách cọ xát.
- Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng hút các vật nhẹ khác.
- Kiểm tra tương tác của 2 vât khi chưa bị nhiễm điện và sau khi bị nhiễm điện để so sánh, khi kiểm tra đưa 2 vật lại gần nhau.
GV: Gọi HS khác nhận xét và đánh giá.
II. BÀI MỚI.
 * Đặt vấn đề: (2P): 
GV: Ở bài học trước, ta đã biết: có thể làm cho các vật bị nhiễm điện bằng cách cọ xát, các vật bị nhiễm điện có thể hút các vật nhẹ khác.Vậy nếu 2 vât bị nhiễm điện đặt gần nhau chúng có khả năng tương tác với nhau như thế nào ? Bài học hôm nay giúp chúng ta trả lời câu hỏi đó :
* Bài mới:
GIÁO VIÊN & HỌC SINH
GHI BẢNG
HS
?
HS
GV
?
HS
GV
HS
GV
?
HS
?
HS
?
HS
GV
HS
?
GV
?
HS
?
HS
GV
?
?
?
HS
HS
?
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
GV
HS
?
HS
?
HS
GV
?
HS
?
HS
Đọc thí nghiệm 1.
Nêu các dụng cụ cần thiết và cách tiến hành thí nghiệm ?
Quan sát hình ảnh và thông tin của mục 1 để trả lời câu hỏi:
Yêu cầu các nhóm chuyển bị thí ngiệm 1 theo nhóm.
Nêu hiện tượng xẩy ra ban đầu giữa 2 mảnh nilông và sau khi cọ xát ?
Làm thí nghiệm và thảo luận nhóm câu hỏi của GV:
Chú ý HS: Cách cọ xát đều tay và cọ không qua mạnh để mảnh nilông không bị cong. Cọ xát mỗi mảnh theo cùng chiều và số lần như nhau.
Các nhóm so sánh kết quả thí nghiệm.
Nhận xét cách tiến hành thí nghiệm và đánh giá kết quả của các nhóm.
Hai mảnh nilông khi cùng cọ xát vào mảnh len thì nó nhiễm điện giống nhau hay khác nhau ? Vì sao ?
2 vật giống nhau, cùng là nilông cùng cọ xát vào một vật thì nhiễm điện giống nhau.
Với 2 vật giống nhau khác hiện tượng tương tự có xẩy ra không ?Ta làm thí nghiệm 2:
Đọc thí nghiệm 2 và quan sát hình 18.2.
Chọn dụng cụ cần thiết và nêu cách tiến hành thí nghiệm ?
Làm thí nghiệm theo nhóm.
Theo dõi HS làm thí nghiệm, nhắc nhở hoặc hướng dẫn nếu cần thiết.
So sánh kết quả thí nghiệm với các nhóm khác
Thảo luận thống nhất ý kiến hoàn thành nhận xét :
Người ta đã tiến hành nhiều thí nghiệm tương tự và đều rút ra nhận xét như vậy.
Hai vật nhiễm điện khác loại, chúng hút hay đẩy nhau ? Chúng ta sẽ làm thí nghiệm để kiểm tra điều này :
Đọc thí nghiệm 2.
Nêu dụng cụ thí nghiệm cần thiết và cách tiến hành thí nghiệm ?
Chuyển bị đồ thí nghiệm và nêu cách tiến hành thí nghiệm :
Hướng dẫn HS làm theo các bước cụ thể như sau :
+ Đặt đũa nhự chưa bị nhiễm điện lên mũi nhọn, đưa thanh thuỷ tinh chưa bị nhiễm điện lại gần xem có tương tác với nhau không ?
+ Cọ xát thanh thuỷ tinh với lụa, đưa lại gần đũa nhựa, quan sát hiện tượng xấy ra, nêu nhận xét và giải thích ?
+ Sau khi cọ xát thanh nhựa với mảnh dạ, đặt lên mũi nhọn, thanh thuỷ tinh với mảnh nhựa, đưa lại gần, quan sát hiện tượng xẩy ra ?
Làm thí nghiệm theo nhóm lần lượt từng bước như đã được hướng dẫn. Thống nhất trong nhóm câu trả lời và giải thích hiện tượng xảy ra :
Qua thí nghiệm vừa qua, hãy thảo luận để tìm từ thích hợp điền vào phần nhận xét ?
Các nhóm thống nhất ý kiến và hoàn thành nhận xét: 
Tại sao em lại cho rằng thanh thuỷ tinh và thanh nhựa bị nhiễm điện khác loại ?
Vì nếu nhiễm điện cùng loại thì chúng phải đẩy nhau.
Qua 2 thí nghiệm vừa tiến hành, Hãy hoàn thành phần kết luận ?
Các cá nhân tưh hoàn thanh và ghi vở phần kết luận :
Thông báo: quy ước 2 loại điện tích:
1. Điện tích dương: (+)
2. Điện tích âm : (-)
Vận dụng, trả lời câu C1 ?
Thảo luận nhóm 2 bạn để trả lời câu C1 :
Treo tranh vẽ mô hình đơn giản của nguyên tử :
Đọc phần II.
Hãy trình bày sơ lược về cấu tạo nguyên tử ?
Nhận biết được kí hiệu hạt nhân và êlectron :
So sánh số điện tích (-) và số điện tích (+) trong mô hình ?
Đếm và so sánh để thấy được nguyên tử trung hoà về điện.
Thông báo:
+ Êlectron có thể dịch chuyển được.
+ Nguyên tử có kích thước vô cùng bé
Vận dụng để trả lời câu C2 ?
Vận dụng kiến thức về sơ lược cấu tạo nguyên tử vừa tìm hiều để giải thích:
Thảo luận để tìm hiểu về vật mang điện tích âm, vật mang điện tích dương ?
Vận dụng cấu tạo của nguyên tử để trả lời câu C4 :
I- VẬT NHIỄM ĐIỆN (20P).
1. Thí nghiệm 1(8p)
* Cọ xát 2 mảnh nilông:
+ Trước khi cọ xát: 2 mảnh nilông không có hiện tượng gì
+ Sau khi cọ xát: 2 mảnh nilông đẩy nhau.
* Cọ xát 2 thanh nhựa :
Hai thanh nhựa cùng cọ xát vào mảnh vải khô thì đẩy nhau.
* Nhận xét : 
Hai vật giống nhau, được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và khi đặt gần nhau thì chúng đẩy nhau.
2. Thí nghiệm 2 (8p).
+ Đũa nhựa, thanh thuỷ tinh khi chưa bị nhiễm điện: Chưa có hiện tượng gì .
+ Thanh thuỷ tinh bị nhiễm điện đặt lại gần thước: Thanh thuỷ tinh hút thước nhựa.
+ Nhiễm điện cả thanh thuỷ tinh và thước nhựa: Thanh thuỷ tinh hút thước nhựa mạnh hơn.
* Nhận xét: Thanh thước sẫm mầu và thanh thuỷ tinh khi bị cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích cùng loại.
3. Kết luận (4p).
Có hai loại điện tích, các vật mang điện tích cùng loại thì đẩy nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau.
C1. – Cọ xát mảnh vải vào thanh nhựa, mảnh vải và thanh nhựa đều bị nhiễm điện.
+ Chúng hút nhau nếu mảnh vải và thanh nhựa nhiễm điện khác loại.
+ Mảnh vải mang điện tích (+) do đó, thước nhựa mang điện tích (-).
II- SƠ LƯỢC VỀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ (5P).
 (SGK/ 51).
III- VẬN DỤNG (7P).
C2. Trước khi cọ xát: trong mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm. 
+ Các điện tích (+) tồn tại ở hạt nhân nguyên tử.
+ Các điện tích (-) tồn tại ở êlectron chuyển động xung quanh hạt nhân.
C3. Trước khi cọ xát, các vật không hút mảnh giấy nhỏ vì : các vật đó chưa bị nhiễm điện, vật trung hoà về điện.
C4. Sau khi cọ xát: 
+ Mảnh vải nhiễm điện (+).
 Thước nhiễm điện (-).
+ Thước nhiễm điện (-) do nhận thêm êlectron.
 Mảnh vải nhiễm điện (+) do mất bớt êlectron.
III. HƯỚNG DẪN HỌC VÀ LÀM BÀI TẬP VỀ NHÀ (3p).
Học thuộc phần ghi nhớ .
Đọc phần có thể em chưa biết .
Làm bài tập : 18.1..18.4 (SBT)