Giáo án Vật lý 7 bài 01: Nhận biết ánh sáng – nguồn sáng và vật sáng

Bài: 1
NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG – NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG
1./ Mục tiêu:
a./ Kiến thức:
- Bằng thí nghiệm khẳng định được rằng ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta và ta nhận thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta.
b./ Kỹ năng:
 Phân biệt được nguồn sáng và vật sáng
c./ Thái độ:
Rèn tính cẩn thận, trung thực ý thức hợp tác làm việc trong nhóm.
2./ Chuẩn bị:
a./ Giáo viên: chuẩn bị cho 4 nhóm . Mỗi nhóm gồm
- 1 hộp kín có dán sẳn 1 mảnh giấy trắng (bức ảnh), bóng đèn pin được gắn trong hộp
- Pin, dây nối
- Công tắc
b./ Học sinh:
 SGK, tập
3./ Phương pháp dạy học:
Phương pháp nêu vấn đề, vấn đáp, phương pháp thí nghiệm.
4./ Tiến trình: 
4.1/ Ổn định tổ chức: (1’) KD HS 
4.2/ KTBC: (5’)
* Giáo viên giới thiệu chương
4.3/ Giảng bài mới: (32’)
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
* Hoạt động 1: Xây dựng tình huống học tập (5’)
* Một người mắt không bị tật, bệnh, có khi nào mở mắt mà không nhìn thấy vật để trước mắt không? khi nào ta nhìn thấy một vật?
rgiáo viên cho học sinh quan sát hình SGK đầu chương trang 3.
 o Đố các em biết trên miếng bìa cầm ở trên tay viết từ gì?
* học sinh dự đoán chữ trên miếng bìa.
rYêu cầu học sinh đọc tình huống của bài.
* HS đọc tình huống.
o Để biết bạn nào đúng, ta tìm hiểu xem khi nào nhận biết được ánh sáng ?
*Hoạt động 2: (3’) GV tổ chức tình huống để dẫn đến câu hỏi : Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ? 
r GV để đèn pin ngang trước mắt 1 học sinh và nêu câu hỏi như SGK.
*Thí nghiệm chứng tỏ rằng, kể cả khi đèn pin đã bậc sáng mà ta cũng không nhìn thấy ánh sáng từ đèn pin phát ra. Khi nào ta nhận biết được ánh sáng . 
* Hoạt động 3: học sinh tìm câu trả lời cho câu hỏi: Khi nào mắt ta nhận biết được ánh sáng ? (8’)
* học sinh đọc thông tin mục quan sát và thí nghiệm ở SGK.
o Trường hợp nào mắt ta nhận biết được ánh sáng ?
( Trường hợp 2 và 3)
* học sinh thảo luận nhóm trả lời câu C1.
rYêu cầu HS điền vào chỗ trống hoàn thành kết luận
* Thảo luận chung cả lớp rút ra kết luận
o Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi nào?
(Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta)
* Hoạt động 4: Nghiên cứu trong điều kiện nào ta nhìn thấy một vật (8’).
* Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng lọt vào mắt ta, nhưng đều quan trọng đối với chúng ta không phải là ánh sáng chung chung mà là nhìn thấy, nhận biết được bằng mắt các vật xung quanh ta. Vậy khi nào ta nhìn thấy một vật?
rgiáo viên giới thiệu dụng cụ thí nghiệm và hướng dẫn học sinh cách tiến hành thí nghiệm như hình 1.2a và 1.2b.
r Phát dụng cụ thí nghiệm cho các nhóm.
* học sinh làm thí nghiệm theo nhóm và thảo luận để trả lời câu hỏi C2 .
* học sinh thảo luận chung rút ra kết luận.
o Ta nhìn thấy một vật khi nào?
(Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó vào mắt ta).
*Hoạt động 5: Phân biệt nguồn sáng và vật sáng (8’)
* học sinh đọc thông tin câu C3 SGK.
* học sinh làm thí nghiệm như hình 1.3 SGK/5
* học sinh thảo luận theo nhóm để tìm ra đặc điểm giống nhau và khác nhau để trả lời câu C3
* Thí nghiệm 1.2a và 1.3 : ta nhìn thấy tờ giấy trắng và dây tóc bóng đèn phát sáng.
o Vậy chúng có đặc điểm gì giống và khác nhau?
(+ Giống: cả 2 đều có ánh sáng truyền tới mắt.
 + Khác: Giấy trắng là do ánh sáng từ đèn truyền tới rồi ánh sáng từ giấy trắng truyền tới mắt à giấy trắng không tự phát ra ánh sáng
Dây tóc bóng đèn tự nó phát ra ánh sáng ).
o Vật nào tự phát ra ánh sáng ?
(Dây tóc bóng đèn phát sáng)
o Vật nào hắt lại ánh sáng do vật khác chiếu tới?
(Bức ảnh)
r GV thông báo : nguồn sáng và vật sáng 
o Nguồn sáng là gì?
(Nguồn sáng : là vật tự nó phát ra ánh sáng.
Vật sáng: Gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.)
*Hoạt động 6: Vận dụng (4’)
* học sinh thảo luận trả lời câu hỏi C4,C5
* C4: Trong cuộc tranh luận, bạn Thanh đúng vì ánh sáng từ đèn pin không chiếu vào mắt à mắt không nhìn thấy được. Mắt chỉ có thể nhìn thấy ánh sáng khi ánh sáng đó truyền tới mắt.
* C5: Khói gồm các hạt li ti, các hạt này được chiếu sáng trở thành vật sáng à ánh sáng từ hạt đó truyền đến mắt.
* học sinh đọc mục “có thể em chưa biết”
r GV yêu cầu học sinh làm bài tập 1.1; 1.2 SBT/3
I./ Nhận biết ánh sáng :
*Quan sát và thí nghiệm:(SGK)
*Kết luận: 
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
II./ Nhìn thấy một vật:
* Thí nghiệm: SGK
* Kết luận: 
 - Nguồn sáng : là vật tự nó phát ra ánh sáng.
- Vật sáng: Gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
IV./ Vận dụng
 * C4: Trong cuộc tranh luận, bạn Thanh đúng vì ánh sáng từ đèn pin không chiếu vào mắt à mắt không nhìn thấy được. Mắt chỉ có thể nhìn thấy ánh sáng khi ánh sáng đó truyền tới mắt.
* C5: Khói gồm các hạt li ti, các hạt này được chiếu sáng trở thành vật sáng à ánh sáng từ hạt đó truyền đến mắt.
4.4/ Cũng cố và luyện tập: (5’)
o Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ?
o Khi nào ta nhìn thấy một vật?
o Nguồn sáng là gì? Vật sáng là gì?
4.5 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: (2’)
- Về nhà học bài + trả lời C4,C5 SGK.
- Làm bài tập 1.2 à 1.5 SBT/3.
- Đọc phần có thể em chưa biết
- Chuẩn bị bài : “Sự truyền ánh sáng” 
5./ Rút kinh nghiệm: