Giáo án Vật lý 7 Bài 1: Nhận biết ánh sáng – nguồn sáng và vật sáng

BÀI 1 : NHẬN BIẾT ÁNH SÁNG – NGUỒN SÁNG VÀ VẬT SÁNG
MỤC TIÊU:
1/ Khẳng định được rằng ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta và ta nhìn thấy các vật khi có ánh sáng từ các vật đó truyền vào mắt ta.
2/ Phân biệt được nguồn sáng và vật sáng.
 3/ Phát biểu được định luật về sự truyền thẳng của ánh sáng.
 4/ Biết vận dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng để ngắm các vật thẳng hàng.
 5/ Nhận biết được ba loại chùm sáng (song song, hội tụ, phân kì).
CHUẨN BỊ:
Đối với mỗi nhóm học sinh: Một hộp kín trong đó có dán sẵn một mảnh giấy trắng; bóng đèn pin được gắn trong hộp như hình 1.2a SGK; pin; dây nối; công tắc. Nhóm trưởng nhận dụng cụ và giao lại cho giáo viên cuối tiết học.
HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Ổn định lớp (1’): Lớp trưởng báo cáo sĩ số.
Kiểm tra bài cũ: ( Không )
Giảng bài mới:
Giáo viên tổ chức các hoạt động
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
HĐ1: (3’) Khi nào ta nhận biết được ánh sáng ?
Giáo viên bật đèn pin và để ở 2 vị trí: để ngang trước mặt giáo viên và để chiếu về phía học sinh.
Cho HS đđọc các câu hỏi SGK ở mục 1 trường hợp nào mắt ta nhận biết có ánh sáng ?
C1. Trong những trường hợp mắt ta nhận biết được ánh sáng, có điều kiện gì giống nhau ?
HĐ2: ( 6’) Điều kiện nào ta nhìn thấy một vật ?
C2: Cho học sinh thí nghiệm như hình 1.2a; 1.2b.
a. Đèn sáng.
b. Đèn tắt.
Giáo viên cho học sinh nhận xét: Vì sao lại nhìn thấy mảnh giấy trong hộp khi bật đèn ?
Cho học sinh nêu kết luận và giáo viên ghi bảng.
HĐ3: (6’) Phân biệt nguồn sáng và vật sáng.
 Yêu cầu học sinh nhận xét sự khác nhau giữa dây tóc bóng đèn đang sáng và mảnh giấy trắng.
HĐ4: (5) Nghiên cứu tìm qui luật về đường truyền của ánh sáng (mục 1).
Giới thiệu thí nghiệm ở hình 2.1. Cho học sinh tiến hành thí nghiệm sau đó cho nhận xét.
Cho học sinh điền vào chỗ trống trong phần kết luận và đọc lên cho cả lớp nghe và nhận xét.
HĐ5: (2’) Khái quát hóa kết quả nghiên cứu, phát biểu định luật.
Giới thiệu thêm cho học sinh không khí là môi trường trong suốt, đồng tính. Nghiên cứu sự truyền ánh sáng trong các môi trường trong suốt đồng tính khác cũng thu được kết quả tương tự, cho nên có thể xem kết luận trên như là một định luật gọi là định luật truyền thẳng của ánh sáng.
HĐ6: (10) Giáo viên thông báo từ ngữ mới: tia sáng và chùm sáng 
Qui ước biểu diễn đường truyền của ánh sáng bằng một đường thẳng gọi là tia sáng.
cho học sinh quan sát hình 2.3 và cho biết đâu là tia sáng.
HĐ7: (3’) Vận dụng.
Hướng dẫn học sinh thảo luận các câu hỏi C4, C5.
Học sinh nhận xét và trả lời.
Học sinh nhận xét và trả lời theo SGK
Học sinh trả lời và rút ra kết luận ghi vào vở.
(H 1.2a)
(H 1.2b)
Tùy câu trả lời của học sinh.
Học sinh tiến hành thí nghiệm và rút ra nhận xét.
Học sinh điền vào chỗ trống và đọc cho cả lớp nghe.
Lớp nhận xét.
Học sinh trả lời.
Học sinh mô tả.
Học sinh thảo luận các câu hỏi và trả lời.
Học sinh đọc phần ghi nhớ và chép vào tập
I. Nhận biết ánh sáng.
Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.
II. Nhìn thấy một vật.
Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền từ vật đó đến mắt ta.
III. Nguồn sáng và vật sáng.
Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng.
Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.
VI. Đường truyền của ánh sáng.
- Đường truyền của ánh sáng trong không khí là đường thẳng.
* Định luật truyền thẳng của ánh sáng. 
Trong mơi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
VII. Tia sáng và chùm sáng.
- Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn bằng một đường thẳng có hướng gọi là tia sáng
- Chùm sáng song song gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng.
- Chùm sáng hội tụ gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng.
- Chùm sáng phân kì gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.
4. Củng cố: 2’ Cho học sinh nhắc lại nội dung đã học
5. Dặn dò: 2’ 
- Về nhà học bài. 
- Làm các bài tập ở nhà: 1.1; 1.2; 1.3; trang 3 sách bài tập Vật lý 7. Xem trước nội dung bài học 2 chuẩn bị cho tiết học sau.