Giáo án Vật lý 9 - Tiết 37, 38

Tiết 37
Bài 33: dòng điện xoay chiều
 (Ngày soạn: 10/01/2007; Ngày dạy: /01/2007)
I - Mục tiêu
- Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây.
- Phát biểu đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luôn thay đổi.
- Bố trí được thí nghiệm tạo ra được dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín thei hai cách.
- Qua thí ntghiệm rút ra được điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều.
 II - Chuẩn bị
Đối với mỗi nhóm học sinh 
- 1 cuộn dây dẫn kín có hai bóng đèn LED mắc song song, ngược chiều vào mạch.
- 1 nam châm vĩnh cửu có thể quay quanh một trục thẳng đứng.
- 1 mo hình cuộn dây quay quanh từ trường của một nam châm.
Đối với giáo viên 
- 1 bộ thí nghiệm phát hiện dòng điện xoay chiều.
 III - các hoạt động dạy, học
 1. Tổ chức. 
9A:
9B:
 2. Kiểm tra. 
 3. Bài mới.
- GV giới thiệu dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm.
- HS làm thí nghiệm theo nhóm.
- HS trả lời câu C1.
? Rút ra kết luận về chiều của dòng điện cảm ứng.
- HS nghiên cứu thông tin SGK.
? Thế nào là dòng điện xoay chiều.
? Khi cho nam châm quay thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào.
? Chiều của dòng điện cảm ứng có đặc điểm gì.
- GV phát dụng cụ thí nghiệm.
- HS làm thí nghiệm kiểm tra.
- HS quan sát hình 33.3.
? Khi cuộn dây quay, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây thay đổi như thế nào.
? Nhận xét về chiều của dòng điện cảm ứng trong cuộn dây.
- GV có thể biểu diễn thí nghiệm kiểm tra.
? Nêu các cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
I. Chiều của dòng điện cảm ứng.
1. Thí nghiệm.
2. Kết luận.
Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiều khi số đường sức từ xyuyên qua tiết diện S của cuộn dây đang tăng mà chuyển sang giảm hoặc ngược lại, đang giảm mà chuyển sang tăng.
3. Dòng điện xoay chiều.
Dòng điện có chiều luân phiên thay đổi gọi là dòng điện xoay chiều.
II. Cách tạo ra dòng điên xoay chiều.
1. Cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn kín.
2. Cho cuộn đay dẫn quay trong từ trường.
3. Kết luận.
Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm hay cho nam châm quay trước cuộn dây dẫn thì trong cuộn đây có thể xuất hiện dòng điện xoay chiều. 
4. Củng cố - Vận dụng.
- Yêu cầu học sinh trả lời câu C4.
Chỉ yêu cầu HS giải thích đơn giản. Khi khung quay nửa vòng thì số đường sức từ xuyên qua khung tăng, một trong hai đèn LED sáng. Trên nửa vòng tròn sau, số đường sức từ xuyên qua khung giảm nên dòng điện đổi chiều, đèn thứ hai sáng.
Thực ra, ở đây còn có sự đổi chiều của đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây. Tuy nhiên, vì HS không học trường hợp này nên bỏ qua không xét đến.
- Học sinh tìm hiểu phần “Có thể em chưa biết”.
 5. Hướng dẫn về nhà.
- Học bài theo nội dung phần ghi nhớ.
- Làm các bài tập 33.1, 33.2, 33.3, 33.4(SBT).
Tiết 38
Bài 34: máy phát điện xoay chiều
 (Ngày soạn: 10/01/2007; Ngày dạy: /01/2007)
I - Mục tiêu
- Nhận biết được hai bộ phận chiónh của máy phát điện xoay chiều, chỉ ra được roto và stato của mỗi loại máy.
- Trình bày được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều.
- Nêu được cách làm cho máy phát điện có thể phát điện được liên tục.
 II - Chuẩn bị
 III - các hoạt động dạy, học
 1. Tổ chức. 
9A:
9B:
 2. Kiểm tra. 
 3. Bài mới.
- HS quan sát hình 34.1 và 34.2 sau đó HS quan sát mô hình máy phát điện.
? Nêu các bộ phận chính của máy phát.
- HS trả lời câu C1.
- HS trả lời câu C2.
? Nguyên tắc hoạt động của hai loại mày có khác nhau không.
? Nêu nguyên tắc hoạt động của máy phát điện.
? Chỉ ra roto và stato của hai loại máy phát.
? Rút ra kết luận về cấu tạo của máy phát điện xoay chiều.
- HS tự nghiên cứu thông tin SGK.
? Hãy nêu các đặc tính kĩ thuật của máy phát điện trong kĩ thuật về:
+ Cường độ dòng điện.
+ Hiệu điện thế.
+ Tấn số.
+ Kích thước.
? Cách làm quay máy phát điện.
I. Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều.
1. Quan sát.
a, Cấu tạo.
- Bộ phận chính là nam châm và cuộn dây.
- Có hai loại máy:
+ Loại 1 : nam châm quay, cuộn dây đứng yên.
+ Loại 2: nam châm đứng yên, cuộn dây quay.
b. Nguyên tắc hoạt động.
Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ :
Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm. Do đó trong cuộn dây xuất hiện dòng điện xoay chiều.
2. Kết luận (SGK).
II. Máy phát điện xoay chiều trong kĩ thuật.
1. Đặc tính kĩ thuật (SGK).
2. Cách làm quay máy phát điện (SGK).
4. Củng cố - Vận dụng.
- Yêu cầu học sinh trả lời câu C3.
Giống nhau: đều có nam châm và cuộn dây dẫn, khi một trong hai bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều.
Khác nhau : Đinamô có kích thước nhỏ hơn, công suất phát điện nhỏ hơn, hiệu điện thế, cường độ dòng điện ở đầu ra nhỏ hơn.
- Học sinh tìm hiểu phần “Có thể em chưa biết”.
 5. Hướng dẫn về nhà.
- Học bài theo nội dung phần ghi nhớ.
- Làm các bài tập 34.1, 34.2, 34.3, 34.4(SBT).
 Ngày 15 tháng 01 năm 2007. 
 Kí duyệt