Giáo án Vật lý 9 tiết 46: Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ

QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
Tuần:25 Ngày dạy Tiết : 46 Ngày soạn 
 I / MỤC TIÊU :
 Mô tả được sự thay đổi của góc khúc xạ khi góc tới tăng hoặc giãm 
 Mô tả được TN thể hiện mối quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ 
II / CHUẨN BỊ : 
+ Đối với mỗi nhóm HS: 
1 miếng nhựa thủy tinh hay nhựa trong suốt hình bán nguyệt ,mặt phẳng đi qua đường kính được dán giấy kín để một khe hở nhỏ tại tâm I của miếng thủy tinh 
1 miếng gỗ
1tờ giấy có vòng tròn chia độ hay thước đo độ
3 chiếc đinh ghim
Hoạt động 1: (kiểm tra bài cũ)
a/Hiện tượng khúc xạ là gì ?
b/ khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì góc khúc xạ so với góc tới thế nào ?
c/ khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ so với góc tới thế nào ?
Hoạt động 2 : (giới thiệu bài mới) trang 111 SGK 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
GV cho HS đọc SGK và tiến hành TN,yêu cầu HS đặt khe hở I của miếng thủy tinh đúng tâm của tấm tròn chia độ
Kiểm tra các nhóm xác định vị trí cần có của đinh ghim A’ và trả lời C1 ,C2
Khi nào mắt ta nhìn thấy đinh ghim A qua miếng thủy tinh ?
Khi mắt nhìn thấy đinh ghim A’ chứng tỏ điều gì?
Khi ánh sáng truyền từ không khí sang thủy tinh ,góc khúc xạ và góc tới quan hệ với nhau như thế nào?
Từ TN rút ra kết luận gì ? 
 GV cho HS đọc phần mở rộng 
từ đó rút ra kết luận chung như ghi nhớ SGK
GV cho các nhóm đọc SGK và trả lời C3,C4
Các nhóm tiến hành TN theo sự hướng dẫn của GV và trả lời C1 ,C2
HS làm TN ghi kết quả vào bảng 1 
các nhóm thảo luận và rút ra kết luận?
Cá nhân đọc phần mở rộng và thảo luận rút ra nhận xét kết luận chung như ghi nhớ
Các nhóm thảo luận và trả lời C3 và C4
I/ SỰ THAY ĐỔI GÓC KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI 
1/ Thí Nghiệm
C1 Đặt mắt ở phía cạnh cong của miếng thủy tinh chỉ có 1 vị trí duy nhất quan sát được ảnh của đinh ghim A .Khi nhìn thấy đinh ghim A’ có nghĩa A’ đã che khuất I và A ,do đó ánh sáng từ A phát ra không đến được mắt 
Vậy đường nối từ A,I A’ là đường truyền của tia sáng từ đinh ghim A tới mắt
C2 Tia sáng từ không khí vào thủy tinh bị khúc xạ tại mặt phân cách giữa không khí và thủy tinh AI là tia tới IA’ là tia khúc xạ , góc NIA là góc tới ,góc N’IA’ là góc khúc xạ 
2/ Kết Luận
Khi tia sáng truyền từ không khí sang thủy tinh
Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Góc tới tăng ( giãm )thì góc khúc xạ cũng tăng ( giãm)
3/ Mở Rộng
 Khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt khác nhau thì góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
Khi góc tới tăng ( giãm )thì góc khúc xạ cũng tăng ( giãm)
Khi góc tới bằng 0 0 thì góc khúc xạ bằng 00 tia sáng không bị gãy khúc khi truyền qua hai môi trường 
II/ VẬN DỤNG 
 C3 Nối B với M cắt PQ tại I . Nối I với A ta có đường truyền của tia sáng từ A đến mắt 
C4 IG là đường biểu diễn tia khúc xạ của tia tới SI 
Hoạt Động 4:(vận dụng và cũng cố bài )
 a/ Cũng cố bài: 
Khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn lỏng khác nhau thì góc khúc xạ so với góc tới thế nào?
Khi góc tới tăng (giãm ) thì góc khúc xạ thế nào ? 
b/ Dặn Dò :
 Làm hoàn chỉnh từ C1 đến C4. Học ghi nhớ , làm bài tập SBT
 Xem trước bài kế tiếp
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tuần:25 Ngày dạy Tiết : 47 Ngày soạn 
 I / MỤC TIÊU :
Nhận dạng được thấu kính hội tụ 
Mô tả được sự khúc xạ của các tia sáng đặc biệt (tia tới quang tâm ,tia song song với trục chính và tia có phương qua tiêu điểm ) qua thấu kính hội tụ 
Vận dụng được kiến thức đã học để giải bài tập đơn giản về thấu kính hội tụ và giải thích một vài hiện tượng thường gặp trong thực tế 
II / CHUẨN BỊ : 
+ Đối với mỗi nhóm HS: 
1 thấu kính hội tụ có tiêu cự khoảng 12cm 
1 giá quang học
1 nguồn sáng phát ra chùm ba tia sáng song song 
1 màn hứng để quan sát đường truyền của chùm sáng 
Hoạt động 1: (kiểm tra bài cũ)
a/ khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn lỏng khác nhau thì góc khúc xạ so với góc tới thế nào?
b/ Khi góc tới tăng (giãm ) thì góc khúc xạ thế nào ?
Hoạt động 2 : (giới thiệu bài mới) trang 113 SGK 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
GV cho HS đọc SGK và tiến hành TN như H 42.2 
Kiểm tra các nhóm xác định vị trí đặt thấu kính ,quan sát vệt sáng trên màn thay đổi thế nào? cho biết tia tới và tia ló thế nào và trả lời C1 ,C2
GV cho HS đọc phần thông báo về thấu kính hội tụ của SGK Từ đó rút ra kết luận gì về thấu kính hội tụ ? trả lời C3 
GV cho các nhóm đọc và tiến hành TN như SGK H 42.2 và thông báo khái niệm trục chính
 và trả lời C4
thông báokhái niệm quang tâm
thông báo khái niệm tiêu điểm và yêu cầu HS trả lời C5, C6 
thông báo khái niệm tiêu cự 
Từ đóyêu cầu HS rút ra kết luận chung
 như ghi nhớ SGK
GV cho các nhóm đọc SGK và trả lời C7,C8
Các nhóm tiến hành TN theo sự hướng dẫn của GV và trả lời C1 ,C2
HS đọc SGK và trả lởi C3
các nhóm thảo luận và rút ra nhận xét và trả lời C4 C5 ,C6 
các nhóm thảo luận và rút ra nhận xét và trả lời ,C5 C6 
 S 
 F F’
 O S’
Các nhóm thảo luận rút ra kết luận chung như ghi nhớ
Các nhóm thảo luận và trả lời C7 và C8
I/ ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ 
1/ Thí Nghiệm
C1 chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ 
C2 (HS quan sát hình 42.2 trả lời)
2/ Hình Dạng Của Thấu Kính
C3 Phần rìa của thấu kính hội tụ mỏng hơn phần giữa
II/ TRỤC CHÍNH ,QUANG TÂM TIÊU ĐIỂM TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ
1/ Trục Chính (SGK)
C4 Trong ba tia sáng tới thấu kính ,tia ở giữa truyền thẳng ,không bị đổi hướng ,có thể dủng thước thẳng kiểm tra đường truyền của tia sáng đó 
2/ Quang Tâm (SGK)
3/ Tiêu Điểm (SGK)
C5 Điểm hội tụ F của chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính ,nằm trên trục chính 
C6 Khi đó chùm tia ló vẫn hội tụ tại một điểm trên trục chính (điểm F)
4/ Tiêu Cự
Khoảng cách từ quang tâm đến tiêu điểm OF =OF’ =f gọi là tiêu cự của thấu kính 
Tóm Lại 
Thấu kính hội tụ thường có phần rìa ùmỏng hơn phần giữa
Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính
 F’
 Thấu kính hội tụ
 F 
Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ là : 
Tia tới qua quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền theo phương của tia tới 
Tía tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm 
Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính
III/ VẬN DỤNG 
 C7 
 O 
(vẽ hình )
 C8 Phần rìa của thấu kính hội tụ mỏng hơn phần giữa .Nếu chiếu một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính 
Hoạt Động 4:(vận dụng và cũng cố bài )
 a/ Cũng cố bài: 
khi tia sáng truyền từ không khí sang các môi trường trong suốt rắn lỏng khác nhau thì góc khúc xạ so với góc tới thế nào?
Khi góc tới tăng (giãm ) thì góc khúc xạ thế nào ? 
b/ Dặn Dò :
 Làm hoàn chỉnh từ C1 đến C8. Học ghi nhớ , làm bài tập SBT
 Xem trước bài kế tiếp