Kế hoạch bài dạy Toán Lớp 7 (Kết nối tri thức) - Chương 3, Bài 8: Góc ở vị trí đặc biết. Tia phân giác của một góc

 Tên bài dạy: GÓC Ở VỊ TRÍ ĐẶC BIẾT. TIA PHÂN GIÁC CỦA MỘT GÓC
 (2 TIẾT)
 Môn: TOÁN 7
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
 • Nhận biết được các góc ở vị trí đặc biệt (hai góc kề bù, hai góc đối đỉnh).
 • Nhận biết được tia phân giác của một góc, cách vẽ tia phân giác bằng dụng cụ
 • Mô tả được tính chất hai góc đối đỉnh.
 • Nhận biết được hai đường thẳng vuông góc.
2. Năng lực 
 - Năng lực chung:
 • Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá
 • Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm
 • Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.
Năng lực riêng: 
 • Tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích dữ liệu tìm ra mối liên hệ giữa 
 các đối tượng đã cho và nội dung bài học về hai góc ở vị trí đặc biệt, tia phân 
 giác của một góc từ đó có thể áp dụng kiến thức đã học để giải quyết các bài 
 toán.
 • Mô hình hóa toán học: Mô tả được các dữ liệu liên quan đến yêu cầu trong thực 
 tiễn để lựa chọn các đối tượng cần giải quyết liên quan đến kiến thức toán học 
 đã được học, thiết lập mối liên hệ giữa các đối tượng đó. Đưa về được thành một 
 bài toán thuộc dạng đã biết.
 • Sử dụng công cụ, phương tiện học toán: vẽ được tia phân giác của một góc bằng 
 dụng cụ học tập.
3. Phẩm chất
 • Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc 
 nhóm, tôn trọng ý kiến các thành viên khi hợp tác.
 • Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến thức 
 theo sự hướng dẫn của GV.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
1. Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT, thước thẳng có chia khoảng, 
thước đo góc.
2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước thẳng, thước 
đo góc...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm, mảnh giấy màu.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu: 
- Tạo hứng thú cho HS thông qua hoạt động mở đầu.
b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu, bước đầu có hình dung về hai góc đối 
đỉnh, hai góc kề bù.
d) Tổ chức thực hiện: 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
- GV yêu cầu HS đọc tình huống mở đầu:
Khi đặt các dây lạt để cắt bánh chưng, các dây lạt tạo ra trên mặt bánh chưng những 
cặp góc đặc biệt. Các em xem hình ảnh trên có cặp góc đặc biệt nào?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi 
hoàn thành yêu cầu.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS 
vào bài học mới: “Những cặp góc đó có mối quan hệ với nhau như thế nào, chúng ta 
cùng tìm hiểu trong bài học này.”
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Góc ở vị trí đặc biệt
a) Mục tiêu: 
- Học sinh nhận biết và nêu được tính chất hai góc kề bù, hai góc đối đỉnh, hai đường 
thẳng vuông góc.
- Học sinh tập suy luận về cách chỉ ra hai góc đối đỉnh thì bằng nhau.
- Học sinh áp dụng tính chất hai góc kề bù, hai góc đối đỉnh dẫn đến tính chất hai đường 
thẳng vuông góc.
b) Nội dung:
- HS quan sát SGK, trả lời câu hỏi để tìm hiểu nội dung góc ở vị trí đặc biệt, làm các 
HĐ 1,2, 3, 4 và Luyện tập 1, 2.
c) Sản phẩm: HS nhận xét được đặc điểm, tính chất của hai góc kề bù, hai góc đối 
đỉnh, tập suy luận tính chất hai góc đối đỉnh bằng nhau. d) Tổ chức thực hiện:
 HĐ CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN
 Nhiệm vụ 1: 1. Góc ở vị trí đặc biệt:
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: a. Hai góc kề bù:
 - GV cho HS thực hiện HĐ 1, HĐ 2 theo nhóm 
 đôi.
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến 
 thức, hoàn thành các yêu cầu.
 - HS hoạt động nhóm trả lời HĐ 1, 2. Định nghĩa:
 - GV hướng dẫn. - Hai góc có một cạnh chung, hai 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: cạnh còn lại là hai tia đối nhau được 
 - Đại diện nhóm trả lời. gọi là hai góc kề bù.
 - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn. 푣à 푙à ℎ 푖 ó ề ù
 HĐ1:
 Tính chất:
 - Hai góc kề bù có tổng số đo bằng 
 180o.
 ⇒ + = 180표
 Nhận xét:
 - Đỉnh của hai góc: chung đỉnh
 - Cạnh: Hai góc chung một cạnh, còn hai cạnh 
 còn lại là hai tia đối nhau.
 HĐ2:
 a) Hai góc chung đỉnh.
 Hai góc chung cạnh Oz. Hai tia Ox và Oy là hai 
 tia đối.
 b) = 135표
 = 45표
 ⇒ + = 180표 Bước 4: Kết luận, nhận định: 
GV nhận xét.
GV khái quát, tổng hợp lại các kiến thức.
- GV giới thiệu về hai góc kề bù. Cho HS nhắc 
lại định nghĩa và tính chất.
* GV cho HS trả lời phần Câu hỏi, nhận biết đâu 
là hai góc kề bù.
HS trả lời:
a) Góc 1và 2 là hai góc kề bù.
c) Góc 1và 2 là hai góc kề bù.
- Gv Tại sao hình b không phải là góc kề bù? 
Giải thích? (Vì tuy có một cạnh chung, nhưng 
2 cạnh còn lại không là hai tia đối).
- GV giới thiệu và dẫn dắt chú ý: Chú ý:
+ Hai góc kề bù còn có thể hiểu là hai góc vừa - Hai góc kề bù còn được hiểu là hai 
kề, vừa bù. góc vừa kề nhau, vừa bù nhau.
+ Nếu điểm M nằm trong góc xOy thì ta nói tia - Nếu điểm M nằm trong góc xOy 
OM nằm giữa hai cạnh (hai tia) Ox và Oy của thì ta nói OM nằm giữa hai cạnh (hai 
góc xOy. Khi đó: tia) Ox và Oy của góc xOy. Khi đó:
 + = . + = .
- GV cho HS làm Luyện tập 1, gợi mở: Luyện tập 1:
+ viết tên 2 góc kề bù?
+ tổng hai góc mOt và tOn bằng bao nhiêu? Từ 
đó tính góc mOt.
 Hai góc kề bù là: góc mOt và tOn.
 푡 = 180표 ― 푛 푡
 = 180표 ― 60표 = 120표 Nhiệm vụ 2: b) Hai góc đối đỉnh:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV cho HS thực hiện HĐ 3, HĐ 4 theo nhóm 
đôi.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến 
thức, hoàn thành các yêu cầu.
- HS hoạt động nhóm trả lời HĐ 3, 4. Định nghĩa:
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Hai góc đối đỉnh là hai góc mà mỗi 
- Đại diện nhóm trả lời. cạnh của góc này là tia đối của một 
- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn. cạnh của góc kia.
HĐ3: 푣à ′ ′ là hai góc đối đỉnh
 Tính chất:
 - Hai góc đối đỉnh thì bằng nhau.
 = ′ ′
Nhận xét:
- Đỉnh: chung đỉnh.
- Cạnh: mỗi cạnh của góc này là tia đối một cạnh 
của góc kia.
HĐ 4:
Đo số đo:
 = ′ ′ = 31표
- Từ đó GV giới thiệu định nghĩa của hai góc 
đối đỉnh và tính chất.
Bước 4: Kết luận, nhận định: 
GV nhận xét.
GV khái quát, tổng hợp lại các kiến thức.
* GV cho HS trả lời Câu hỏi, + tìm hai góc đối 
đỉnh. (Hai góc đối đỉnh là: 1và 2) + giải thích vì sao hình a không phải là hai góc 
đối đỉnh? (Vì có 1 cặp cạnh không là hai tia đối 
nhau?
+ câu hỏi thêm: hai đường thẳng cắt nhau thì 
tạo ra mấy cặp góc đối đỉnh? Ví dụ 1 (SGK – tr43)
(2 cặp góc đối đỉnh)
- GV cho HS đọc phần Tập suy luận, hướng 
dẫn:
+ Trong HĐ 4, hai góc 1và 3 là hai góc có 
tính chất gì, từ đó tổng hai góc bằng bao nhiêu? 
Tương tự với hai góc 2và 3? (Hai góc kề bù).
+ Từ đây suy ra mối quan hệ giữa:
 1 + 3 và 2 + 3, giữa 1 và 2?
- GV cho HS đọc Ví dụ 1, hướng dẫn HS cách 
suy luận và trình bày.
 Luyện tập 2:
* GV cho HS làm theo nhóm đôi Luyện tập 2, 
hướng dẫn:
+ góc xOy và xOy’ là hai góc có tính chất gì?
+ góc xOy và x’Oy’ là hai góc gì, tính chất gì? 
Từ đó tính các độ lớn các góc đó.
 + ′ = 180표
 ⇒ ′ = 180표 ― 90표 = 90표
- GV: khi hai đường thẳng cắt nhau, trong các (hai góc kề bù).
góc tạo thành có một góc vuông thì các góc còn Tương tự có góc yOx’ là góc vuông.
lại có số đo như thế nào? Ta có: góc xOy và x’Oy’ là hai góc 
 đối nhau 
→ GV giới thiệu về hai đường thẳng vuông góc.
 ⇒ = ′ ′ = 90표
 Vậy các góc yOx’, x’Oy’, xOy’ 
 cũng đều là góc vuông.
 Chú ý:
 Hai đường thẳng xx’, yy’ cắt nhau 
 và trong các góc tạo thành có một góc vuông được gọi là hai đường 
 thẳng vuông góc. Kí hiệu: ′ ⊥ ′.
Tiết thứ 2:
Hoạt động 2: Tia phân giác của một góc
a) Mục tiêu: 
- Nhận biết và nêu được tính chất tia phân giác của một góc.
- Vẽ được tia phân giác sử dụng dụng cụ.
b) Nội dung: HS quan sát SGK, trả lời các câu hỏi xây dựng kiến thức tia phân giác, 
làm HĐ 5, Luyện tập 3 và Thực hành vẽ.
c) Sản phẩm: HS trả lời được các câu hỏi về tia phân giác của một góc, tính số đo góc 
và vẽ được tia phân giác.
d) Tổ chức thực hiện: 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 2. Tia phân giác của một góc:
 - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, 
 hoàn thành HĐ 5 (SGK – tr 43)
 (HS chuẩn bị sẵn giấy màu).
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - HS đọc SGK, nghe giảng và thực hiện 
 các nhiệm vụ. Định nghĩa:
 - HS thảo luận nhóm đôi HĐ5. Tia nằm giữa hai cạnh của một góc và tạo 
 - GV: quan sát và trợ giúp HS. với hai cạnh ấy hai góc bằng nhau được 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: gọi là tia phân giác của góc đó.
 - HS đại diện phát biểu. Đường thẳng chứa tia phân giác của một 
 - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho góc là đường phân giác của góc đó.
 bạn. 
 HĐ 5: Tính chất tia phân giác:
 a) Tia Oz nằm giữa hai cạnh của góc Khi Oz là tia phân giác của góc xOy thì 
 1
 xOy. .
 = = 2 
 b) = .
 Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng 
 hợp lại kiến thức.
 - GV giới thiệu định nghĩa và tính chất tia 
 phân giác của góc.
 Ví dụ 2 (SGK – tr44)
 - GV cho HS đọc Ví dụ 2. Luyện tập 3: - GV cho HS làm Luyện tập 3, hướng 
 dẫn:
 + Am là tia phân giác của góc xAy, vậy 
 ta có tính chất gì giữa góc xAy và xAm?
 Vì Am là tia phân giác của góc xAy 
 ⇒ = 2. = 2.65표 = 130표
 - GV hướng dẫn HS làm Thực hành, vẽ Thực hành: Vẽ tia phân giác Oz của góc 
 tia phân giác theo các bước. xOy có số đo bằng 68o.
 Vận dụng:
 Vận dụng:
 Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
 Để cân thăng bằng thì khối lượng của hai 
 - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, 
 bên đĩa cân phải như nhau.
 hoàn thành vận dụng:
 Khối lượng đĩa cân bên phải là: 3,5 + 0,5 
 + để cân thẳng bằng thì khối lượng hai 
 = 4 kg.
 đĩa cân phải như thế nào?
 Suy ra khối lượng đĩa cân bên trái cũng là 
 + HS nhận xét về vị trí của kim trên mặt 
 4 kg.
 đồng hồ với góc AOB? (Kim trên mặt 
 Vậy khối lượng của quả cân để cân thăng 
 đồng hồ là tia phân giác cảu góc AOB).
 bằng là:
 Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 4 -1 = 3 kg. 
 - HS đọc SGK, nghe giảng và thực hiện 
 các nhiệm vụ.
 - HS suy nghĩ trả lời câu hỏi Vận dụng.
 - GV: quan sát và trợ giúp HS. 
 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 - HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày
 - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho 
 bạn. 
 Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng 
 hợp lại kiến thức.
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức về góc ở vị trí đặc biệt và tia phân giác 
của một góc.
b) Nội dung: HS vận dụng các kiến thức để làm bài tập Bài 3.1, 3.2, 3.3 (SGK – tr45). c) Sản phẩm học tập: HS giải được bài về nhận biết hai góc kề bù, hai góc đối đỉnh, 
vẽ và tính góc.
d) Tổ chức thực hiện: 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
- GV tổng hợp các kiến thức cần ghi nhớ cho HS.
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm đối làm Bài 3.1, 3.2, 3.3 (SGK – tr45).
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm 2, 
hoàn thành các bài tập GV yêu cầu.
- GV quan sát và hỗ trợ.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
- Đại diện các nhóm trình bày các bài tập. Các HS khác chú ý chữa bài, theo dõi nhận 
xét bài các nhóm trên bảng.
Bước 4: Kết luận, nhận định: 
- GV chữa bài, chốt đáp án.
- GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của các nhóm học sinh, ghi nhận và 
tuyên dương
Kết quả: 
Bài 3.1. 
Hình a: Hai góc kể bù là góc và góc 푛.
Hình b: Hai góc kể bù là góc và góc .
Bài 3.2. 
Hình a: Hai cặp góc đối đỉnh là góc và góc 푡; góc 푡 và góc .
Hình b: Hai cặp góc đối đỉnh là góc và góc ; góc và góc .
Bài 3.3. 
a) Hai góc kể bù là góc và góc .
b) Ta có: = 180표 ― = 180표 ―60표 = 120표
(Hai góc xOy và yOm là hai góc kề bù).
 1 1
c) +) Ta có: 표 표 (Do Ot là tia phân giác của góc xOy).
 푡 = 푡 = 2 = 2.60 = 30
+) Hai góc kề bù là tOm và tOx
⇒푡 = 180표 ― 푡 = 180표 ―30표 = 150표.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG a) Mục tiêu: 
- Học sinh thực hiện làm bài tập vận dụng để nắm vững kiến thức về góc ở vị trí đặc 
biệt và tia phân giác của một góc.
b) Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để làm bài Bài 3.4, 3.5 
(SGK -tr45).
c) Sản phẩm: HS vận dụng nhận biết được các hai góc kề bù, hai góc đối đỉnh và sử 
dụng tính chất hai góc đặc biệt để tính góc.
d) Tổ chức thực hiện: 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS hoạt động hoàn thành bài tập Bài 3.4, 3.5 (SGK -tr45).
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS suy nghĩ làm bài tập.
- GV điều hành, quan sát, hỗ trợ.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Với mỗi bài tập GV gọi HS lên bảng trình bày, các HS khác nhận xét và bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV nhận xét, đánh giá, đưa ra đáp án đúng, chú ý các lỗi sai của học sinh hay mắc 
phải.
Đáp án:
Bài 3.4. 
 = 135∘. (Hai góc AMD và DMB là hai góc kề bù).
Bài 3.5. 
+) ta có: = 180표 ― = 180표 ―36표 = 144표 (hai góc kề bù).
+) = 푛 = 144∘(hai góc đối đỉnh)
+) 푛 = 36∘(đối đỉnh với góc mBx)
 +) 푛 = = 180∘.
* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
 • Ghi nhớ kiến thức trong bài. 
 • Hoàn thành các bài tập trong SBT
 • Chuẩn bị bài mới “Hai đường thẳng song song và dấu hiệu nhận biết”.