Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Bài 1 - Tiết 1: Văn bản : Cổng trường mở ra

Soạn: 14/8/2010
Giảng: 7a1: 16/8: 
 7a2: 17/8: 
 Ngữ văn - Bài 1 - Tiết 1
Văn bản : cổng trường mở ra
 ( Lý Lan)
I. Mục tiêu
	1. Kiến thức :
 	- Tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng.
 - Lời văn biểu hiện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.
	2. Kỹ năng : 
-Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật kí của một người mẹ.
 - Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con.
 - Liên hệ vận dụng khi viết một văn bản biểu cảm. 
	3. Thái độ :
- T/C yêu mến, gắn bó, trân trọng những kỷ niệm đẹp đối với mái trường và lòng biết ơn cha mẹ thầy cô.
II. Chuẩn bị :
1 GV:+ Tranh ảnh, bảng phụ.
2 HS: + Soạn bài theo câu hỏi trong SGK.
III. Phương pháp:
 Đọc, kể, phân tích, bình giảng
IV. Tổ chức dạy học:
	1. ổn định(1’): Sĩ số: 7a1: 7a2:
	2. KTBC: Không
 3. Tiến trình tổ chức các hoạt động :
 * Giới thiệu bài : 1’ 
	Trong chương trình lớp 6, em đã học những kiểu văn bản nào?
	---> VB tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận.
	Em hãy kể tên các văn bản nhật dụng mà em đã học ở lớp 6?
	---> Cầu Long Biên - Chứng nhân lich sử, Bức thư của thủ lĩnh da đỏ,
 Động Phong Nha. ----> Chủ đề hướng về các di tích lịch sử, các danh lam thắng
 cảnh, thiên nhiên và môi trường.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung chính
Hoạt động 1: HD đọc và thảo luận chú thích : 10’
Mục tiêu:
+ đọc văn bản và thảo luận chú thích. 
+ Kn đọc
 HD đọc: Giọng đọc rõ ràng thể hiện đúng tâm tạng cảm xúc của nhân vật. GV đọc 1 đoạn, HS đọc 1 lượt.
HS đọc thầm chú thích: Chú ý những chú thích quan trọng.
Hoạt động 2 . Bố cục văn bản : (2’)
- Mục tiêu:
+ Làm việc với SGK
+ Xác định bố cục
Bố cục bài văn chia thành mấy phần? ý mỗi phần?
Hoạt động 3 .Tìm hiểu văn bản(20’):
- Mục tiêu:
+ cảm nhận được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. 
+ Phân tích diễn biến tâm trạng n vật.
+ T/C yêu mến, gắn bó, trân trọng những kỷ niệm đẹp. 
 HS đọc phần 1 trong VB ( Từ đầu đến cái thế giới mẹ vừa bước vào )
H: Trong đêm trước ngày khai trường ấy, tâm trạng của mẹ và con đã được biểu hiện như thế nào? 
 ( Chú ý suy nghĩ, việc làm, cử chỉ của người mẹ )
 H: tại sao lại có sự khác nhau như vậy?
- HS Thảo luận nhóm 4 em. Trình bày ý kiến.
H: Em có nhận xét gì về sự biểu đạt và các BP NT? 
H: Qua các BPNT ấy em cảm nhận được tình cảm của người mẹ đối với con ntn? Tại sao mẹ lại không ngủ được?
- HS suy nghĩ độc lập. Trình bày ý kiến cá nhân.---->
- GV dẫn dắt : Bên cạnh nỗi lo lắng, niềm vui vì con mình ngày càng khôn lớn, trưởng thành mẹ còn có tâm trạng gì khác? Tâm trạng ấy được biểu hiện ntn?
 H: Em có nhận xét gì về các sử dụng từ ngữ trong đoạn văn trên, điều đó có tác dụng ntn?. 
( người mẹ muốn truyền cho con cảm xúc của mình, khắc đậm trong lòng con ấn tượng sâu sắc về ngày khai trường và TC yêu quý, biết ơn trường học, tạo cho con một niềm tin phấn đấu vươn lên.)
 HS đọc tiếp phần còn lại.
H: Phần cuối của văn bản người mẹ đã suy nghĩ về điều gì?
H: Em nhận thấy ở nước ta ngày khai trường có phải là ngày lễ của toàn xã hội không? hãy miêu tả lại quang cảnh khai trường ở trường em. Khi sử dụng câu TN sai một li... sẽ đi một dặm là có ngụ ý gì?
H: Tại sao bước qua cánh cổng trường là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra?
Gợi ý Nhà trường đã đem đến cho em những điều gì?Từ đó em có suy nghĩ gì về vai trò của GD trong nhà trường
H:Theo em trong văn bản trên có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Hay tâm sự với ai? cách viết này có tác dụng ntn?
-> Đoạn văn như một lời tâm sự, tự sự để ôn lại kỷ niệm làm nổi bật tâm trạng, khắc hoạ tâm tư, tình cảm,những điều sâu thẳm khó trình bày trực tiếp được.
Hoạt động 4 : ghi nhớ (3’)
 - Mục tiêu: ND ghi nhớ, khái quát kiến thức
- HS đọc ghi nhớ SGK- GV chốt nội dung Hoạt động 5 : HD luyện tập ( 3’)
- - Mục tiêu: Luyện viết đv ngắn 5 câu
Bài tập 2 : Hãy nhớ lại và viết thành một đoạn văn về 1 kỷ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình.
I. Đọc và thảo luận chú thích
1. Đọc
2. Thảo luận chú thích:
 (SGK)
II. Bố cục văn bản : 2 phần
- Phần 1: Từ đầu - đến đầu năm học -> Nỗi lòng người mẹ
- Phần 2: Còn lại:-> Cảm nghĩ của mẹ về giáo dục trong nhà trường
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường
- Mẹ: không ngủ được. Mẹ tin con mẹ lớn rồi, Mẹ đắp mền, buông mùng,... nhìn con ngủ, xem lại những thứ đã chuẩn bị cho con
- Con: giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một ly sữa...ko bận tâm gì khác...
+ Đoạn văn đã sử dụng kể, tả xen lẫn biểu cảm, kết hợp với biện pháp so sánh -> để làm nổi bật tâm trạng vui sướng, hồi hộp đón chờ những điều tốt đẹp sẽ đến với con 
* Những kỷ niệm của quá khứ 
 - Cứ nhắm mắt lại lại vang bên tai tiếng đọc bài,... Khi nhớ lại lòng mẹ lại cảm thấy cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến : đó là nhớ về bà ngoại dắt vào lớp 1, nhớ tâm trạng bồi hồi xúc động, nhớ thương mái trường xưa...
- Sử dụng từ láy gợi cảm xúc vui, nhớ, thương phức tạp trong lòng mẹ 
2. Cảm nghĩ của người mẹ về giáo dục trong nhà trường
 - ở Nhật, ngày khai trường là ngày lễ của toàn xã hội. Họ hiểu rằng sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li... đi chệch cả một dặm.
 Đêm nay mẹ không ngủ được...Bước qua cánh cổng trường một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra.
- Đoạn văn như một lời tâm sự, động viên khích lệ con đến trường, vừa là một lời tự sự đặc biệt cách sử dụng TN đã khẳng định vai trò to lớn của nhà trường cũng như niềm tin vào sự nghiệp giáo dục.
IV. Ghi nhớ:
 SGK
V. Luyện tập:
Bài 2:
- Hình thức
- Nội dung: Kỷ niệm đẻ lại những ấn tượng sâu đậm nhất
 4. Củng Cố :( 3’)
 - GV kiện toàn nội dung bài. 
 - Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường
 5. HD học và chuẩn bị bài:( 2’)
 - Đọc kĩ vb, học nội dung bài
 - Chuẩn bị bài : Mẹ tôi. 
 + Tâm trạng của người cha trước nỗi lầm của đứa con như thế nào
 + Người cha đã hình dung trong suốt cuộc đời người con, người mẹ vẫn đóng vai trò to lớn như thế nào?
 ------------------------------------------------------------------------------------