Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Bài 12 - Tiết 50: Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học

Ngày soạn: 8/11/10
Ngày giảng: 7a: 9/11/10
 7c: 10/11/10
Ngữ văn - Bài 12
Tiết 50
Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học
I.Mục tiêu: 
1.Kiến thức: Biết trỡnh bày cảm nghĩ về tỏc phẩm văn học
Tập trỡnh bày cảm nghĩ về một tỏc phẩm đó học trong chương trỡnh
2.Kĩ năng: Rốn ý thức tỡm hiểu kĩ cỏc tỏc phẩm văn học, cảm thụ sõu sắc để biểu cảm về tỏc phẩm; khả năng biểu cảm bằng những tỡnh cảm chõn thực của mỡnh.
3.Thái độ: có thái độ đúng đắn với thể loại văn phát biểu cảm nghĩ.
II. Cỏc kĩ năng sống cơ bản được giỏo dục trong bài.
1. Suy nghĩ
2. Ra quyết định
3. Giao tiếp
III.Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Bảng phụ, sgk, sgv, Chuẩn kiến thức kĩ năng, 
Giỏo viờn: đề
2.Học sinh: chuẩn bị bài ở nhà
IV.Phương pháp: Đàm thoại, Quy nạp
V.Các bước lên lớp:
1.ổn định: (1’)
 7a:
 7c:
2.Kiểm tra: (2’)
Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động.
Khởi động (1’)
Cỏc em đó được tỡm hiểu văn biểu cảm về sự vật, con người. Ngoài những thể loại ấy, ta cũn được làm quen với kiểu “ biểu cảm về tỏc phẩm văn học “ .Vậy cỏch làm bài văn biểu cảm này như thế nào? Chỳng ta cựng tỡm hiểu
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung chính
Hoạt động 1: Tỡm hiểu cỏch làm bài văn biểu cảm về tỏc phẩm văn học.
Mục tiờu: Hs biết cỏch trỡnh bày cảm nghĩ về tỏc phẩm văn học và bố cục của bài văn phỏt biểu cảm nghĩ..
Học sinh đọc bài văn ( hai em)
? Bài văn viết về bài ca dao nào? Hóy đọc liền mạch bài ca dao đú?
H: Đờm qua ra đứng bờ ao
Trụng cỏ cỏ lặn, trụng sao sao mờ
 Buồn trụng con nhện chăng tơ
Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai
 Buồn trụng chờnh chếch sao mai
Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ
? Mở đầu bài văn tỏc giả tỏc giả đó bày tỏ tỡnh cảm của mỡnh bằng cỏch nào? 
H: Mở đầu bài văn tỏc giả hồi tưởng lại cảm xỳc của mỡnh khi đọc bài ca dao “Đờm qua ra đứng bờ ao”
? Cảm xỳc đú được gợi lờn bàng những hỡnh ảnh nào?
H: Cảm xỳc được gợi lờn bắt đầu bằng hỡnh ảnh người đội khăn, mặc ỏo dài chắp tay sau lưng quay mặt trụng trời lấp lỏnh sao bờn cỏi cầu ao tối mờ 
? Từ những hỡnh ảnh đú tỏc giả đó liờn tưởng đến ai? 
H: Liờn tưởng đú là người quen
Hs theo dừi tiếp.
? Qua bài ca dao, đặc biệt qua cõu 3,4? Tỏc giả cũn tưởng tượng cảnh gỡ?
H: Tỏc giả tưởng tượng cảnh con nhện lơ lửng giữa khoảng khụng, cỏi mạng tơ rung rinh trước giú, nghe thấy tiếng giú, tiếng nấc, tiếng gọi trời, gọi sao, gọi nhện
? Tiếp đú tỏc giả liờn tưởng tới cảnh gỡ?
H: Liờn tưởng về sụng Ngõn Hà, con sụng chia cắt đối với Ngưu Lang Chức Nữ.
? Cuối cựng tỏc giả liờn tưởng tới cảnh gỡ?
H: Con sụng Tào Khờ và tưởng tượng ra nhõn vật trữ tỡnh đang núi với sụng
? Lời của nhõn vật trữ tỡnh đang núi với sụng chớnh là lời của ai?
H: Lời của tỏc giả đối với bài ca dao đú chớnh là những suy ngẫm của tỏc giả về bài ca dao
? Để biểu thị tỡnh cảm của mỡnh đối với bài ca dao, tỏc giả đó dựng biện phỏp gỡ?
H: Tỏc giả đó dựng liờn tưởng, suy ngẫm, tưởng tượng để biểu cảm
? Bài văn trờn là một bài phỏt biểu cảm nghĩ về tỏc phẩm văn học. Em hiểu thế nào là phỏt biểu cảm nghĩ về tỏc phẩm văn học?
H: Là trỡnh bày những cảm xỳc, suy nghĩ, tưởng tượng, hồi tưởng, liờn tưởng về cỏc hỡnh ảnh, nghệ thuật, nội dung của tỏc phẩm văn học
Gv: Bài phỏt biểu cảm nghĩ về tỏc phẩm văn học tự do hơn nhiều so với bài phõn tớch, bỡnh giảng văn học. Phõn tớch yờu cầu tớnh khoa học, cũn bài cảm nghĩ cho phộp người viết tưởng tượng, liờn tưởng, suy ngẫm
? Theo em bài văn trờn gồm cú mấy phần? 
H: 3 phần
P1: Nờu hai cõu ca dao đầu và cảnh minh hoạ mờ mờ
P2: tiếp -> chung thuỷ của ta: những suy nghĩ ngầm, liờn tưởng, hồi tưởng liờn tiếp
P3: cũn lại : ấn tượng chung của tỏc giả về bài ca dao
Gv: Ba phần trờn tương ứng bố cục ba phần của bài văn biểu cảm
? Theo em bài văn biểu cảm cú bố cục như thế nào? Nhiệm vụ của từng phần ?
H: 3 phần
Mở bài: Giới thiệu tỏc phẩm và hoàn cảnh tiếp xỳc tỏc phẩm
Thõn bài: Những cảm xỳc, suy nghĩ do tỏc phẩm gợi lờn
Kết bài: Ấn tượng chung về tỏc phẩm
Sau khi tỡm hiểu song bài văn chỳng ta thấy phỏt biểu cảm nghĩ về một tỏc phẩm văn học là gỡ. Bố cục của bài văn phỏt 
biểu cảm nghĩ ra sao.
Học sinh đọc ghi nhớ 
Gv chốt
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh luyện tập.
Mục tiờu: Hs biết ỏp dụng những kiến thức đó học để giải quyết cỏc yờu cầu của bài tập.
Đọc bài tập 1, nờu yờu cầu bài tập
Bài tập về nhà
Gợi ý:
Tưởng tượng hay, độc đỏo: tiếng suối trong trẻo, cảnh đờm trăng ở rừng Việt Bắc
Liờn tưởng Bỏc Hồ thao thức khụng ngủ được vỡ lo nỗi nước nhà. Từ đú bộc lộ cảm xỳc, suy nghĩ về bài thơ
Học sinh đọc bài tập 2, nờu yờu cầu bài tập 
Thảo luận nhúm theo bàn thời gian 5phỳt
Đại diện trỡnh bày -> nhận xột
Gv sửa chữa, bổ sung
20’
18’
I. Tỡm hiểu cỏch làm bài văn biểu cảm về tỏc phẩm văn học
1.Bài tập: 
Bài văn: Cảm nghĩ về một bài ca dao
2.Nhận xột:
Mở đầu bài văn tỏc giả hồi tưởng lại cảm xỳc 
Liờn tưởng đú là người quen
Tỏc giả tưởng tượng cảnh con nhện đang nghển trụng và búng người đang nấc lờn mà gọi trời, gọi sao, gọi nhện.
Liờn tưởng dải Ngõn Hà và cõu chuyện Ngưu Lang Chức Nữ. 
Cuối cựng tỏc giả liờn tưởng tới con sụng Tào Khờ
Những suy ngẫm của tỏc giả về bài ca dao
-> Tỏc giả đó dựng liờn tưởng, suy ngẫm, tưởng tượng để biểu cảm
* Bố cục
3 phần
Mở bài: Giới thiệu tỏc phẩm và hoàn cảnh tiếp xỳc tỏc phẩm
Thõn bài: Những cảm xỳc, suy nghĩ do tỏc phẩm gợi lờn
Kết bài: Ấn tượng chung về tỏc phẩm
3.Ghi nhớ
Sgk T147
III.Luyện tập
1.Bài tập 1: 
Phỏt biểu cảm nghĩ về bài thơ “ cảnh khuya”
2.Bài tập 2: 
Lập dàn ý bài phỏt biểu cảm nghĩ về bài thơ” Ngẫu nhiờn viết nhõn buổi mới về quờ”
a.Mở bài: 
Giới thiệu tỏc phẩm và hoàn cảnh tiếp xỳc tỏc phẩm
b.Thõn bài:
Những cảm xỳc, suy nghĩ do tỏc phẩm gợi ra
Thớch thỳ, khõm phục tỡnh yờu quờ hương tha thiết của tỏc giả
Xút xa trước cảnh xa lạ, lạnh lựng của mọi người ở quờ với tỏc giả
c.Kết bài:
Ấn tượng chung về tỏc phẩm
Em thớch tỏc phẩm vỡ nú để lại cho em một tỡnh cảm đẹp, tỡnh yờu quờ hương da diết, mónh liệt của tỏc giả
4. Củng cố Hướng dẫn học bài: (5’)
? Biểu cảm về tỏc phẩm văn học là gỡ?
? Bố cục của bài văn biểu cảm về tỏc phẩm văn học
Học ghi nhớ, làm bài tập 1
Tỡm đọc cỏc bài văn biểu cảm về tỏc phẩm văn học
Viết bài tập 1 thành một bài văn hoàn chỉnh
Chuẩn bị hai tiết sau: Viết bài TLV số 3