Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Bài 5 - Tuần 5 - Tiết 17: Sông núi nước Nam - Lý Thường Kiệt - Phò giá về kinh - Trần Quang Khải

 Bai 5 
 Ngày soạn:	 SOÂNG NUÙI NÖÔÙC NAM -Lyù Thöôøng Kieät Tuần:5 
 Ngày dạy:	 PHOØ GIAÙ VEÀ KINH -Traàn Quang Khaûi Tiết:17
I. MỤC TIÊU
1/ Kiến thức:
 - Những hiểu biết bước đầu về thơ trung đại 
Đặc điểm thể thơ tứ tuyệt
Chủ quyền về lãnh thổ của đất nước về ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước kẻ thù xâm lược 
2/ Kỹ năng: 
Nhận biết thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Đọc –hiểu và phân tích thơ TNTTĐL chử Hán qua bản dịch tiếng Việt 
 3/ Thái độ:
 - Nieàm töï haøo daân toäc, bieát ôn vaø gìn giöõ nhöõng gì maø cha oâng ñeå laïi.
II. ĐỒ DÙNG DẠY VÀ HỌC
 a/ Giáo viên: Vieäc daïy thô dòch caàn phoái hôïp caû 3 vaên baûn, traùnh laáy lôøi dòch laøm nguyeân vaên . 
 b/ Học sinh: SGK, vở ghi trả lời câu hỏi
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
4’ 1/ Ổn định- Kiểm tra bài cũ: 
 a/- Ñoïc thuoäc loøng nhöõng caâu haùt chaâm bieám? 
 b/ Neâu hieåu bieát cuûa em veà 1 baøi ca dao em thích ?
 2/ Dạy bài mới: 
1' Ñaát nöôùc ta traûi qua boán nghìn naêm döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc, bao trieàu ñaïi ñi qua laø baáy nhieâu trieàu ñaïi ñöùng leân ñaáu tranh choáng ngoaïi xaâm giöõ nöôùc. Truyeàn thoáng aáy ñaõ ñöôïc phaûn aùnh trong caùc taùc phaåm vaên hoïc, ñaëc bieät laø vaên hoïc Lí Traàn. Hai vaên baûn maø chuùng ta ñöôïc hoïc hoâm nay seõ giuùp chuùng ta hieåu roõ hôn veà ñieàu ñoù.
Tg
Nội dung
Hđ của thầy
Hđcủa trò
I GIỚI THIỆU CHUNG:
A - Soâng nuùi nöôùc Nam (Nam quoác sôn haø)
 1-Taùc giaû :
 - Lyù Thöôøng Kieät(1077)
- Theå thô: Thaát ngoân töù tuyeät (Ñöôøng luaät).- Baøi thô coù 4 caâu, moãi caâu coù 7 tieáng.
2/ Bố cục: 2 phần
- 2 caâu ñaàu: nöôùc Nam laø cuûa ngöôøi Nam. Ñieàu ñoù ñöôïc saùch trôøi ñònh saün, roõ raøng.
- 2 caâu cuoái: keû thuø khoâng ñöôïc xaâm phaïm, xaâm phaïm thì theá naøo cuõng chuoác phaûi thaát baïi thaûm haïi.
B- Phoø giaù veà kinh (Tuïng giaù hoaøn kinh sö):
1- Taùc giaû – Taùc phaåm
- Taùc giaû: Traàn Quang Khaûi
- Baøi thô vieát naêm 1285
- Theå thô: nguõ ngoân töù tuyeät (Ñöôøng luaät) - Baøi thô coù 4 caâu, moãi caâu coù 5 tieáng
2- Boá cuïc: 2 phaàn 
a,Hai caâu ñaàu: Haøo khí chieán thaéng
b,Hai caâu cuoái:Khaùt voïng thaùi bình thònh trò cuûa daân toäc
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN:
a/ Nội dung :
- Lời khẳng định chủ quyền về đất nước 
 +Nước Nam là của người Nam
 + Sự phân định địa phận, lãnh thổ nước Nam trong Thiên Thư
-Ý chí kiên quyết bảo vệ Tổ quốc, ĐLDT
 +Thái độ rõ ràng, quyết liệt coi kẻ xâm lược là "nghịch lỗ"
 +Chỉ rõ: bọn giặc sẽ thất bại thảm hại trước sức mạnh của DTquyết tâm bảo vệ chủ quyền đất nước
b/ Nghệ thuật:
-Thơ TNTT ngắn gọn, súc tích để tuyên bố nền ĐLDT
- Dồn nén xúc cảm trong hình thức nghiên về nghị luận
- Lựa chọn ngôn ngữ góp phần thể hiện giọng hào hùng đanh thép.
c/ Ý nghĩa:
-Bài thơ thể hiện niềm tin vào sức mạnh chính nghĩa
-Bài thơ có thể xem là bản TNĐL đầu tiên 
III.TỔNG KẾT: 
*Ghi nhôù sgk-
Luyện taäp:
- Tuyeân ngoân laàn thöù 2: Caùo bình Ngoâ cuûa Nguyeãn Traõi (TK XV)
- Tuyeân ngoân laàn thöù 3: Tuyeân ngoân ñoäc laäp cuûa Hoà Chí Minh (2.9.1945)
HĐ1
+Höôùng daãn ñoïc: doõng daïc, trang nghieâm theå hieän ñöôïc khí phaùch haøo huøng cuûa baøi thô, nhòp 4/3.
- Soâng nuùi nöôùc Nam ñöôïc coi laø baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp ñaàu tieân cuûa nöôùc ta vieát baèng thô
- Em coù nhaän xeùt gì veà soá caâu, soá chöõ trong caâu, caùch hieäp vaàn ?
-Vaäy tuyeân ngoân ñoäc laäp laø gì ? 
HĐ2
- 2 caâu ñaàu yù noùi gì? 
2 caâu cuoái noùi leân yù gì ? (Noùi veà truyeàn thoáng ñaáu tranh baát khuaát cuûa daân toäc ta vaø neâu leân 1 nguyeân lí coù t/ chaát heä quaû ñoái vôùi 2 caâu thô treân)
*Baøi thô noùi veà 2 chieán thaéng giaëc Moâng vaø giaëc Nguyeân ñôøi Traàn vaø yù thöùc XD nöôùc sau khi coù thaùi bình
HĐ3
Y/ cầu đọc GN
HĐ4
TNĐL lần 2, 3 của ai và cho biết thời gian?
Ñaây laø baøi thô “thaàn”, baøi thô khoâng coù teân nhöng nhieàu ngöôøi ñaët teân laø “Nam quoác sôn haø” (Soâng nuùi nöôùc Nam)
-Tuyeân ngoân ñoäc laäp laø lôøi tuyeân boá veà chuû quyeàn cuûa ñaát nöôùc vaø khaúng ñònh khoâng 1 theá löïc naøo ñöôïc xaâm phaïm
-> Nöôùc Nam laø cuûa ngöôøi Nam, ñieàu ñoù ñaõ ñöôïc saùch trôøi ñònh saün, roõ raøng.
->Keû thuø khoâng ñöôïc xaâm phaïm. Xaâm phaïm thì theá naøo cuõng chuoác phaûi thaát baïi thaûm haïi. 
=> Ñaây laø lôøi caûnh baùo haønh ñoäng xaâm löôïc cuûa keû thuø vaø khaúng ñònh söùc maïnh cuûa daân toäc Vieät Nam.
- Hai caâu ñaàu: Haøo khí chieán thaéng
 Ñoaït saùo Chöông Döông ñoä,
 Caàm Hoà Haøm Töû quan.
-> Noùi veà thaéng lôïi cuûa 2 traän ñaùnh ôû Chöông Döông vaø Haøm Töû.
-> Lôøi thô roõ raøng, raønh maïch - Laøm soáng daäy khoâng khí traän maïc.
=> Ca ngôïi chieán thaéng haøo huøng cuûa daân toäc trong cuoäc chieán choáng quaân Moâng-Nguyeân xaâm löôïc. 
- Theå hieän nieàm töï haøo daân toäc.
-Hai caâu cuoái : Khaùt voïng thaùi bình thònh trò cuûa daân toäc.
 Thaùi bình tu trí löïc,
 Vaïn coå thöû giang san.
-> Noùi veà vieäc xaây döïng ñaát nöôùc trong thôøi bình vôùi 1 nieàm tin saét ñaù vaøo söï beàn vöõng muoân ñôøi cuûa ñaát nöôùc.
=> Theå hieän nieàm tin saét ñaù vaøo söï beàn vöõng muoân ñôøi cuûa ñaát nöôùc.
4' 3/ Cũng cố:
 a/ Nêu nội dung 2 văn bản đã học?
 b/ Nêu nghệ thuật 2 văn bản?
1' 4/ Dặn dò:
 -Học lòng –đọc diễn cảm 2 văn bản
 - Nhớ các yếu tố Hán Việt trong 2 văn bản
 - Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của 2 câu thơ "Thái bình tu trí lực- Vạn cổ thử giang nan"trong cuộc sống hôm nay.
 - Chuẩn bị trả lời câu hỏi tứ 1.3 Bài Ca côn sơn trang 78.
Ngày soạn: Bài 5	 Tuần:
Ngày dạy: TỪ HÁN VIỆT	Tiết:	
I. MỤC TIÊU
1/ Kiến thức:
Khái niệm từ Hán Việt, yếu tố Hán Việt
Các loại từ ghép Hán Việt
2/ Kỹ năng: 
-Nhận biết từ ghép Hán Việt ,Các loại từ ghép Hán Việt
-Mở rộng vốn từ Hán Việt
 3/ Thái độ:có ý thức học tập làm giàu tiếng việt 
II. ĐỒ DÙNG DẠY VÀ HỌC
a/ Giáo viên: Sách giáo khoa ,sách giáo viên ,bảng phụ 
 b/ Học sinh: Sách giáo khoa , vở ghi , trả lời câu hỏi
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
4’ 1/ Ổn định- Kiểm tra bài cũ: 
 a/ Nêu đơn vị cấu tạo từ hán việt ? cho ví dụ .
 b/Nêu sự giống và khác nhau giữa từ ghép hán việt và thiần việt ?cho ví dụ?
 2) Dạy bài mới :
1' Ttrong những hòan cảnh khác nhau nếu chúng ta sử dụng từ hán việt đúng đắn sẻ phát huy tác dụng một cách vượt bậc . ở tiết này ta cùng tìm hiểu cách thức sử dụng từ hán việt để phát huy tác dụng đó 
TG
 Nội dung 
Họat động giáo viên
họat động học sinh
20’
15’
 -Khái niệm:
+Tiếng để cấu tạo từ Hán Việt gọi là yếu tố Hán Việt
+Phần lớn yếu tố Hán Việt không được dùng độc lập như từ mà chỉ dùng để tạo từ ghép
+Có nhiều yếu tố đồng âm nhưng khác nghĩa
-Các loại từ ghép Hán Việt
+Từ ghép đẳng lập
+Từ ghép chính phụ
-Các yếu tố trong từ ghép chính phụ Hán Việt được sắp xếp theo các trật tự:
+Yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau 
+ Yếu tố chính đứng sau, yếu tố phụ đứng trước 
II Luyện tập :
a)mẹ ,thân mẫu 
b) phu nhân ,vợ 
 c)chết ,lâm chung 
 d)giáo huấn ,dạy dỗ 
2)tạo sắc thái trang trọng ,tao nhã 
3)chúa đất , đem quân ,cố thủ ,cầu thân ,mắt phượng mày ngài 
4)giữ gìn , đẹp :phù hợp với bầu không khí giao tiếp thông thường
Họat động I :
?tìm cặp từ đồng nghĩa thuần việt –hán việt ?
?tại sao tác giả sử dụng từ hán việt trong trường hợp b?
Hoạt động 2
 Hoạt động 3
?có người cho rằng không nên sử dụng từ hán việt theoem như thế nào ?
?nhận xét về hai câu a b ?
Họat động 4: 
?chọn từ thích hợp ?
?Vì sao người VN thích dùng từ hán việt ?Tìm từ hán việt tạo sắc thái cỗ ?
?nhận xét cách sử dụng từ hán việt ?
HS:từ trần -chết 
Mai táng –chôn 
tử thi –xác chết 
HS:tạo sắc thái biểu cảm trang trọng tránh thô thiển ghê sợ 
tạo sắc thái cỗ kính trường hợp b 
vd: ái khanh ,thần thiếp,sư huynh ,quynh đài không hòan tòan đúng nếu sử dụng đúng sẻ tăng giá trị biểu đạt nhưng vấn đề chủ yếu là phải phù hợp 
HS:sử dụng không phù hợp làm cho lời văn thiếu trong sáng và không phù hợp 
HS:mẹ -thân mẫu 
Phu nhân -vợ 
chết –lâm chung 
giáo huấn -dạy bảo 
HS:tạo sắc thái trang trọng tao nhã 
HS:chúa đất ,cố thủ ,cầu thân ,mày ngài mắt phượng 
HS:giữ gìn , đẹp 
Trong sgk không phù hợp với hòan cảnh giao tiếp 
4’ 3)Củng cố :
 a/ Em rút ra kinh nghiệm gì cho bản thân khi sử dụng từ hán việt ?
 b/ Có mấy loại từ Hán Việt
1’ 4)Dặn dò :
Tìm hiểu nghĩa các yếu tố Hán Việt xuất hiện nhiều trong các văn bản đã học
Chuẩn bị trả lời câu theo gợi ý sgk bài Từ Hán Việt (tt)trang 81
Ngày soạn: 	Bài 5	 Tuần: 
Ngày dạy: TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 1	 Tiết:	
I. MỤC TIÊU
1/ Kiến thức:
 -OÂn taäp vaø cuûng coá nhöõng kieán thöùc veà vaên töï söï, mieâu taû ñaõ hoïc ôû Lôùp 6.
2/ Kỹ năng: 
 -Reøn luyeän kó naêng vieát vaên mieâu taû vaø töï söï.
3/ Thái độ: 
 Thích làm bài viết về vaên mieâu taû vaø töï söï.
II. ĐỒ DÙNG DẠY VÀ HỌC
a/ Giáo viên: Bảng phuï vieát nhöõng caâu sai ngöõ phaùp, cho HS nhöõng kieán thöùc vaø kó naêng veà töï söï, mieâu taû.
 b/ Học sinh: xem lại bài viết của mình
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
1’ 1/ Ổn định- Kiểm tra bài cũ: không
 KIỂM TRA 15'
 1/ Bài thơ"Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra"gieo vần gì?(0,5đ)
 A/ Vần liền B. Vần cách 
 C/ Vần chân D. Vần lưng
2/ Câu thơ "Trước xóm sau thôn tựa khói lồng "đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?(0,5đ)
 A. Điệp ngữ B. Ẩn dụ
 C. Nhân hóa D. So sánh
3/ Từ "buổi chiều" là loại từ ghép nào?(0,5đ)
 A. Từ đơn B. Từ phức
 B. Từ ghép chính phụ D. Từ ghép đẳng lập
4/ Từ nào dưới đây là từ ghép "Hán Việt"(0,5đ)
 A. Mục đồng B. Sông núi 
 C. Trời đất D. Cây cỏ
5/ Đoạn thơ "Bài ca Côn Sơn"được viết theo phương thức biểu đạt nào?(0,5đ)
 A. Biểu cảm B. Nghị luận
 C. Tự sự D. Miêu tả
 6/ Đoạn thơ "Bài ca Côn Sơn"được viết theo thể thơ gì ?(0,5đ)
 A. Thể thơ song thất lục bát B. Thể thơ lục bát
 C. Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt D. Thể thơ thất ngôn bát cú
 7/ Đoạn thơ "Bài ca Côn Sơn" từ "ta" được lập lại mấy lần?(0,5đ)
 A. 4 lần 
 B. 5 lần 
 C. 6 lần 
 D. 7 lần 
 8/ Dùng từ Hán Việt để tạo sắc thái ?(0,5đ)
 A. Trang trọng B. Tao nhã
 B. Cổ D. Cả ba sắc thái trên
9/ Khi lạm dụng từ Hán Việt làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên , không phù hợp
 với hoàn cảnh giao tiếp(0,5đ)
 A. Đúng B. Sai
10/ Đánh chéo vào câu đúng?(1,5đ)
 A. Em đi xa nhớ bảo vệ sức khỏe nhé!
 B. Con chim lâm chung thì tiếng kêu thương .
 C. Con cái phải nghe lời dạy bảo của cha mẹ.
 D. Ngoài sân, trẻ em đang vua đùa.
 11/ Điền các từ "trăng cao,ướt đầm,Nguyễn Trãi, thơ ngâm" vào chổ trống thích hợp?(2đ)
 Đồi thông sáng dưới ........ 
 Như hồn ................ năm nào về thăm
 Em nghe có tiếng ................ 
 Ngoài kia nòng pháo ............ sương khuya.
12/ Nối cột A với cột B cho phù hợp(2đ)
 A
 B
Nối cột
( ...  ñoïc 1 baøi laøm cuûa HS veà vaên töï söï.
+Goïi HS nhaän xeùt:
- Ngoâi keå ñaõ phuø hôïp chöa ?
- Noäi dung baøi vieát coù phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ñeà baøi khoâng ?
+GV choát laïi nhöõng kieán thöùc cô baûn veà vaên töï söï: töï söï – muïc ñích cuûa töï söï.
+Gv : ñoïc 2 baøi laøm veà vaên mieâu taû: 1 baøi khaù vaø 1 baøi yeáu.
+Goïi : HS nhaän xeùt veà baøi khaù vaø baøi yeáu.
+GV choát laïi nhöõng kieán thöùc veà vaên mieâu taû 
-Vaên mieâu taû laø loaïi vaên nhö theá naøo ? muïc ñích ñeå laøm gì ?
+GV traû baøi cho HS:
+GV nhaän xeùt baøi laøm cuûa HS.
+GV ñoäng vieân khích leä 
HĐ4
+GV coâng boá keát quaû cuï theå.
- Truyeän coøn thieân veà vôùi mieâu taû vaø bieåu cảmå, chöa bieát keát hôïp 
kể chuyện
- là thöùc trình baøy 1 chuoãi caùc söï vieäc. Söï vieäc naøy daãn ñeán söï vieäc kia, cuoái cuøng daãn ñeán 1 keát thuùc, theå hieän 1 yù nghóa.
-töï söï giuùp ngöôøi keå, giaûi thích söï vieäc, tìm hieåu con ngöôøi, neâu vaán ñeà vaø baøy toû thaùi ñoä khen cheâ.
- laø loaïi vaên giuùp ngöôøi ñoïc hình dung ra nhöõng ñaëc ñieåm, tính chaát noåi baät cuûa 1 söï vaät, söï vieäc, con ngöôøi, phong caûnh... laøm cho nhöõng vaät, vieäc, ngöôøi, caûnh ñoù nhö hieän leân tröôùc maét ngöôøi ñoïc.
* Vaên töï söï vaø mieâu taû:
- Trong töï söï coù mieâu taû vaø ngöôïc laïi.
-Trong bieåu caûm coù yeáu toá töï söï vaø mieâu taû vaø ngöôïc laïi. Muoán vieát vaên bieåu caûm toát phaûi thaønh thaïo veà vaên töï söï vaø mieâu taû.
+HS trao ñoåi baøi cho nhau, ñoïc baøi cuûa nhau, cuøng söûa chöõa caùc loãi cho nhau.
+Ñoïc 2 baøi laøm toát ñeå HS hoïc taäp- HS ñeå caùc em coá gaéng ôû baøi sau.
4' 3/ Cững cố:	
 a/ Vaên mieâu taû laø loaïi vaên nhö theá naøo ? 
 b/ Muïc ñích ñeå laøm gì ?
1' 4/ Dặn dò:
 -Ôn lại kiến thức cũ,để làm bài viết tốt hơn những bài sau
 - Chuẩn bị trả lời câu hỏi bài "tìm hiểu chung văn biểu cảm trang 72
 Bài 5 
Ngày soạn: TÌM HIỂU CHUNG VĂN BIỂU CẢM Tuần:
Ngày dạy: Tiết: 	 	 
I. MỤC TIÊU
1/ Kiến thức:
- Khái niệm văn biểu cảm 
-Vai trò đặc điểm của văn biểu cảm
- Hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong văn bản 
2/ Kỹ năng: 	
-Nhận biết đặc điểm chung của văn biểu cảm và hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong văn bản 
-Tạo lập văn bản có yếu tố biểu cảm.
 3/ Thái độ:có ý thức học tập ,xúc cảm trước cái đẹp cái tốt 
II. ĐỒ DÙNG DẠY VÀ HỌC
a/ Giáo viên: Sách giáo khoa ,sách giáo viên ,bảng phụ
	 b/ Học sinh: Sách giáo khoa, vở ghi, trả lời câu hỏi 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
4’ 1/ Ổn định- Kiểm tra bài cũ: 
 a/ Nêu các bước tạo lập văn bản?
 b/ Cho ví dụ?
 2/ Dạy bài mới :
1' Chúng ta đã tìm hiểu rất nhiều phương thức biểu đạt như :tự sự ,miêu tả nhưng nếu dừng lại ở đó thì bài văn của chúng ta thiếu mất cái hồn thơ lai láng như cây xanh thiếu đi nhựa sống vì thế yếu tố biểu cảm giúp ta được điều đó 
TG
Nội dung 
Họat động giáo viên
Họat động học sinh 
10’
15’
10’
I Nhu cầu biểu cảm và văn biểu cảm :
 1)Nhu cầu biểu cảm của con người :
-văn biểu cảm viết ra nhằm biểu đạt tình cảm cảm xúc ,sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khiêu gợi tình cảm nơi người đọc 
- Văn biểu cảm là lọai văn trữ tình bao gồm các thể lọai văn học :thơ trữ tình ca dao trữ tình ,tùy bút 
2) Đặc điểu của văn biểu cảm :
-Tình cảm trong văn biểu cảm thấm nhuần tư tưởng nhân văn 
*Có hai cách biểu cảm:
-Biểu cảm trực tiếp khơi gợi tình cảm qua tiếng kêu lời than,
-Biểu cảm gián tiếp khơi gợi tình cảm qua việc sử dụng các biện pháp tự sự, miêu tả.
II Luyện tập :
 1)a)tả hoa hải đường dưới góc độ khoa học :không mang yếu tố biểu cảm 
b)biểu cảm khơi gợi tình cảm têu hoa
2) điều bày tỏ cảm xúc theo cách ẩn kín trong ý tưởng :yêu nước cương quyết chống giặc bảo vệ đất nước 
3)văn bản cổng trường mở ra ,một thứ quà của lúa non cốm .
4)chép ra giấy đọan văn xuôi biểu cảm 
Họat động I:
?giải thích từ nhu ,cầu ,biểu ,cảm là gì ?
?hình ảnh con cuốc gợi cho em liên tưởng gì ?tác giả thổ lộ tình cảm gì ?thổ lộ để làm gì ?
?em cảm nhận gì về hai câu đầu của bài ca dao số 2 ?
?trong thư gởi bạn em có thường biểu lộ tình cảm không ?
?Hai đọan văn trên biểu đạt tình cảm gì ?
Hoạt động 2
?nội dung ấy có gì khác so với tự sự ,miêu tả ?
?hai đọan văn biểu đạt tình cảm có gì khác nhau ?
?nêu nhận xét tình cảm trong văn biểu cảm và cách bày tỏ ?
Hoạt động 3
Họat động 4:
?Văn bản nào là văn bản biểu cảm ,chỉ ra yếu tố biểu cảm ?
?chỉ ra nội dung biểu cảm trong 2 bài “nam quốc sơn hà và phò giá về kinh “
?kể tên văn bản biểu cảm mà em biết ?
?chép ra giấy một số đọan văn biểu cảm ?
HS:nhu:cần phải có 
cầu :mong muốn 
biểu :lộ ra bên ngòai 
cảm :rung động và mến phục 
HS:những con người thấp cổ bé họng ,nỗi đau oan trái không được lẻ công bằng soi tỏ ,tác giả thể hiện tình cảm đau xót uất ức ,muốn tìm sự đồng cảm nơi người đọc 
HS:sự dài rộng và mênh mông của cánh đồng biện pháp giúp ta cảm nhận sự trẻ trung của cô gái 
HS:biểu lộ tình cảm để cho bạn hiểu về tình cảm của mình 
HS:1.nỗi nhớ bạn gắn liền với những kĩ niệm 
2.tình cảm gắn bó với quê hương đất nước 
HS:biểu lộ cảm xúc ,tự sự nghiêng về kể miêu tả thiên về tả 
HS:1.trực tiếp bày tỏ nỗi lòng 
2.thông qua tiếng hát để bày tỏ cảm xúc :gián tiếp 
HS:tình cảm thắm nhuần tư tưởng nhân văn 
Ngòai biểu cảm trực tiếp còn sử dụng tự sự miêu tả để khơi gợi tình cảm 
a)tả dưới góc độ khoa học 
b)khơi gợi tình cảm yêu hoa yếu tố tưởng tượng liên tưởng ,hồi ức 
HS: điều bày tỏ cảm xúc theo cách ẩn kín trong ý tưởng 
Lòng yêu nước sâu sắc và mong muốn đất nước dược bền vững 
HS:cổng trường mở ra,mẹ tôi ,ca dao ...
HS:chọn một số văn bản đã học ở các lớp dưới 
4’ 3)Củng cố :
 a/ Văn biểu cảm là gì ?
 b/ Nêu đặc điểm của nó ?
1’ 4)Dặn dò :
_ Sưu tầm các bài văn biểu cảm trên báo chí , tìm được biểu cảm và tình cảm biểu hiện trong các văn bản đó 
Vận dụng những kiến thức về văn biểu cảm vào tìm hiểu văn bản biểu cảm đã học.
Chuẩn bị trả lời câu hỏi bài Đặc điểm văn biểu cảm trang 84 
Tieát 18:Tieáng Vieät : TÖØ HAÙN VIEÄT3.Baøi môùi:
 Töø: Nam quoác, sôn haø laø töø thuaàn Vieät hay laø töø muôïn? Möôïn cuûa nöôùc naøo?
ôû baøi töø möôïn Lôùp 6, chuùng ta ñaõ bieát: boä phaän töø möôïn quan troïng nhaát trong tieáng Vieät laø töø möôïn tieáng Haùn goàm töø goác Haùn vaø töø Haùn Vieät. ôû baøi naøy chuùng ta seõ tìm hieåu veà ñôn vò caáu taïo töø Haùn Vieät vaø töø gheùp Haùn Vieät.
II-HÑ2:Hình thaønh kieán thöùc môùi(20 phuùt)
 Hoaït ñoäng cuûa thaày- troø
 Noäi dung kieán thöùc
 +Ñoïc baøi thô chöõ Haùn: Nam quoác sôn haø.
- Caùc tieáng Nam, quoác, sôn, haø nghóa laø gì ?
- Tieáng naøo coù theå duøng nhö moät töø ñôn ñaët caâu (duøng ñoäc laäp), tieáng naøo khoâng duøng ñöïôc ?
- VD: so saùnh quoác vôùi nöôùc, sôn vôùi nuùi, haø vôùi soâng?
+Coù theå noùi : Cuï laø 1 nhaø thô yeâu nöôùc.
+Khoâng theå noùi: Cuï laø 1 nhaø thô yeâu quoác
+Coù theå noùi: treøo nuùi ,khong theå noùi: treøo sôn. 
+Coù theå noùi: Loäi xuoáng soâng, khoâng noùi loäi xuoáng haø.
+GV keát luaän: Ñaây laø caùc yeáu toá Haùn Vieät.
- Vaäy em hieåu theá naøo laø yeáu toá Haùn Vieät?
- Caùc yeáu toá Haùn Vieät ñöôïc duøng nhö theá naøo ?
- Tieáng thieân trong thieân thö coù nghóa laø trôøi. Tieáng thieân trong caùc töø Haùn Vieät beân coù nghóa laø gì ?
GV Keát luaän: ñaây laø yeáu toá Haùn Vieät ñoàng aâm
+HS ñoïc ghi nhôù 1.
- Caùc töø sôn haø, xaâm phaïm (Nam quoác sôn haø), giang san (Tuïng giaù hoaøn kinh sö) thuoäc loaïi töø gheùp chính phuï hay ñaúng laäp?
- Caùc töø: aùi quoác, thuû moân, chieán thaéng thuoäc loaïi töø gheùp gì ? em coù nhaän xeùt gì veà traät töï cuûa caùc tieáng ?
- Caùc töø: thieân thö (trong baøi Nam quoác sôn haø), Thaïch maõ (trong baøi Töùc söï), taùi phaïm (trong baøi Meï toâi) thuoäc loaïi töø gheùp gì ? Em coù nhaän xeùt gì veà traät töï cuûa caùc tieáng ?
- Töø gheùp Haùn Vieät ñöôïc phaân loaïi nhö theá naøo?
- Em coù nhaän xeùt gì veà traät töï caùc yeáu toá trong töø gheùp chính phuï Haùn Vieät ?
III-HÑ3:Toång keát(5 phuùt)
-Töø gheùp HV coù nhöõng loaïi naøo?
-HS : Ñoïc ghi nhôù 1,2.
IV-HÑ4:Luyeän taäp, cuûng coá(10 phuùt)
- Phaân bieät nghóa cuûa caùc yeáu toá Haùn Vieät ñoàng aâm trong caùc töø ngöõ sau ?
- Tìm nhöõng töø gheùp Haùn Vieät coù chöùa caùc yeáu toá Haùn Vieät : quoác, sôn, cö, baïi (ñaõ ñöôïc giaûi nghóa ôû baøi Nam quoác sôn haø)
- Xeáp caùc töø gheùp: höõu ích, thi nhaân , ñaïi thaéng, phaùt thanh, baûo maät, taân binh ,haäu ñaõi, phoøng hoaû vaøo nhoùm thích hôïp ?
V-HÑ5:Ñaùnh giaù(3 phuùt)
-Moãi em tìm 5 töø gheùp HV chính phuï vaø 5 töø gheùp HV ñaúng laäp
VI-HÑ6:Daën doø(2 phuùt)
VN hoïc baøi, oân taäpvaên mieâu taû, töï söï
A-Tìm hieåu baøi:
I- Ñôn vò caáu taïo töø Haùn Vieät:
1- Nam: phöông Nam, quoác: nöôùc, sôn: nuùi, haø: soâng.
- Tieáng “ Nam” coù theå duøng ñoäc laäp: phöông Nam, ngöôøi mieàn Nam.
- Caùc tieáng quoác, sôn, haø khoâng duøng ñoäc laäp maø chæ laøm yeáu toá taïo töø gheùp: Nam quoác, quoác gia, quoác kì, sôn haø, giang sôn.
- Yeáu toá Haùn Vieät: laø tieáng ñeå caáu taïo töø Haùn Vieät.
- Phaàn lôùn caùc yeáu toá Haùn Vieät khoâng ñöôïc duøng ñoäc laäp nhö töø maø chæ duøng ñeå taïo töø gheùp.
2- Thieân thö : trôøi
- Thieân nieân kæ, thieân lí maõ: nghìn
- Thieân : dôøi, di (Lí Coâng Uaån thieân ñoâ veà Thaêng Long) 
- Coù nhieàu yeáu toá Haùn Vieät ñoàng aâm nhöng nghóa khaùc xa nhau.
* Ghi nhôù 1: sgk (69)
II- Töø gheùp Haùn Vieät:
1. Sôn haø, xaâm phaïm, giang sôn: Töø gheùp ñaúng laäp.
2. a aùi quoác	 Töø gheùp chính p . yt
 thuû moân, chính ñöùng tröôùc,
 chieán thaéng yt phuï ñöùng sau 
-> Traät töï gioáng töø gheùp thuaàn Vieät.
b. thieân thö Töø gheùp CP co yeáu toá ù 
 thaïch maõ phuï ñöùng tröôùc, yeáu toá 
 taùi phaïm chính ñöùng sau
-> Traät töï khaùc töø gheùp thuaàn Vieät.
* Ghi nhôù 2: sgk (70)
III-Toång keát (Ghi nhôù sgk-70)
B- Luyeän taäp:
- Baøi 1:
- Hoa 1: chæ cô quan sinh saûn cuûa caây
 Hoa 2: phoàn hoa, boùng baåy
- Phi 1: bay
 Phi 2: traùi vôùi leõ phaûi, traùi vôùi phaùp luaät
 Phi 3: vôï thöù cuûa vua, xeáp döôùi hoaøng haäu
- Tham 1: ham muoán
 Tham 2: döï vaøo, tham döï vaøo
- Gia 1: nhaø( coù 4 yeáu toá Haùn Vieät laø nhaø: thaát, gia, traïch, oác)
 Gia 2: theâm vaøo
2 - Baøi 2:
- Quoác: quoác gia, aùi quoác, quoác loä, quoác huy, quoác ca.
- Sôn: sôn haø, giang sôn, sôn thuyû, sôn trang, sôn döông.
- Cö: cö truù, an cö, ñònh cö, du cö, du canh du cö- Baïi: thaát baïi, chieán baïi, ñaïi baïi, baïi vong3 - Baøi 3:
- Töø coù yeáu toá chính ñöùng tröôùc: Höõu ích, phaùt thanh, baûo maät, phoøng hoaû Töø coù yeáu toá phuï ñöùng tröôùc: Thi nha, ñaïi thaéng, taân binh, haäu ñaõi.