Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 17: Sông núi nước Nam (nam quốc sơn hà) - Phò giá về kinh ( tụng giá hoàng kinh sư)

NS:...../......./...... 
NG:.........../......./.....
Tiết: 17
 Sông núi nước nam
(nam quốc sơn hà)
Phò giá về kinh
( tụng giá hoàng kinh sư)
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
+ Giúp HS: cảm nhận được tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, khát vọng lớn lao của dân tộc trong hai bài thơ: sông núi nước Nam và Phò giá về kinh. Bước đầu hiểu về hai thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.
2. Kĩ năng:
+ Tích hợp với phàn Tiếng Việt ở khái niệm Từ Hán Việt, phần TLV ở văn biểu cảm, thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.
3.Thái độ:
+ Rèn kĩ năng đọc, phân tích thơ Đường luật.
B. chuẩn bị:
GV: Bảng phụ, một số tranh ảnh về tác giả, tác phẩm
HS: Bài soạn, vở bài tập
C. phương pháp
- Phương pháp: giảng bình, phát vấn, phân tích, kích thích tư duy....
D. Tiến trình giờ dạy.
I. ổn định: KTSS: -7B:
II. Kiểm tra bài cũ:
? Ca dao là gì?
? 4 bài ca trong văn bản những câu hát châm biếm tập trung phê phán những thói hư tật xấu gì trong xã hội?
* Đáp án: 
Bài ca 1: Mỉa mai, giễu cợt phê phán những thói quen, lối sống lười biếng ...
Bài ca 2: phê phán tục mê tín dị đoan, những người nhẹ dạ cả tin, ít hiểu biết...
Bài ca 3: Chế giễu, phê phán những hủ tục ma chay rườm rà, tốn kém, phê phán những kẻ lợi dụng hủ tục đó để kiếm lợi.
Bài ca 4: Phê phán những kẻ hữu danh vô thực....
III. Bài mới:
G: Sông núi nước Nam được coi là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của dân tộc ta vì ý nghĩa và giá trị to lớn của nó. Bài thơ đã khẳng định sự độc lập về lãnh thổ; khẳng định chủ quyền của đất nước; khẳng định ý chí bảo vệ chủ quyền của đất nước..
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
? Nêu những hiểu biết của em về tác giả, tác phẩm.
GV bổ sung thêm
G - Đọc bài thơ SGK giới thiệu thể hiện thơ thất ngôn tứ tuyệt.Bài thơ 1 cần đọc với giọng như thế nào?
?Giải nghĩa 1 số từ khó
Bài thơ được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của VN. 
Hs đọc
- 4 câu mỗi câu 7 tiếng 
Kết cấu 4 phần, hợp vần 1,2,4 
- Dõng dạc, trang nghiêm 
Học sinh đọc bản phiên âm và dịch thơ 
A: Nam quốc sơn hà 
I. Tác giả, tác phẩm:
1.Tác giả:1019-1105
2.Tác phẩm:
3. Đọc và tìm hiểu chú thích
? Cho biết thể loại và bố cục của văn bản
HS trả lời
II / Phân tích 
1.Thể loại và bố cục
- Thất ngôn tứ tuyệt
- Bố cục: 2 phần
? Nhận xét giọng điệu 2 câu thơ đầu ? 
?"Đế’’trong bản phiên âm có nghĩa là gì?
 - Đanh thép, dõng dạo, đường hoàng 
Vua tượng trưng cho quyền lực tối cao của cộng đồng, đại biểu, đại diện cho nhân dân.
2. Phân tích
- Hai câu đầu khẳng định chủ quyền của nước Nam đã được phân chia rõ ràng
? Tại sao ở đây tác giả dùng "Nam đế cư"
? Em hiểu “Vằng vặc sách trời chia xứ sở” hay “định phận tai thiên thư” là ntn?
Dùng sao để giải thích.
? Hai câu đầu nói lên điều gì ?
- Nước Nam là của Vua Nam ở. Ngang bằng với vua Phương Bắc, nước có vua là có chủ quyền có nền độc lập . Điều đó ta được sách trời định sẵn, rõ ràng. Là chân lý lịch sử khách quan, không ai chối cãi được .
đ Khẳng định 1 niềm tin, 1 ý chí về chủ quyền quốc gia
? Hỏi "cớ sao" và gọi “nghịch lỗ”? nhà thơ đã bộc lộ thái độ gì ? 
?Văn bản được coi là bản tuyên ngôn độc lập, Em hiểu thế nào là 1 tuyên ngôn độc lập 
- Răn đe bằng 1 câu hỏi tu từ,đ khẳng định 1 cách đanh thép ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc và niềm tin vào sức mạnh của dân tộc. 
đ Giống bản tuyên ngôn độc lập 
- Răn đe bằng 1 câu hỏi tu từ, đ khẳng định 1 cách đanh thép ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc và niềm tin vào sức mạnh của dân tộc.
? Câu cuối bài thể hiện nội dung gì?
? Đây là bài thơ thiên về biểu ý được thể hiện theo bố cục như thế nào? 
là Lời tuyên bố về chủ quyền của đất nước .
- Chân lý lịch sử, chủ quyền đất nước 
đTrái với chân lý trên đ Thất bại là tất yếu đ Sắp xếp theo lôgic chặt chẽ
? Thái độ và cảm xúc của tác giả qua bài thơ?
* Bài thơ được mệnh danh "thơ thần" là tiếng nói yêu nước và tự hào dân tộc biểu thị ý chí sức mạnh Việt Nam. 
- Niềm tự hào về chủ quyền dân tộc, căm thù, giặc, tin tưởng vào chiến thắng đ biểu cảm: chính xác ẩn kín đằng sau cách nói mạnh mẽ, khẳng định. 
? Nêu những nét chính về tác giả, tác phẩm
? 2 câu đầu nói về điều gì ?
? Nói chiến thắng Chương Dương trước có ý nghĩa như thế nào? 
Học sinh đọc bài thơ
2 câu đầu tác giả nhắc 2 chiến thắng 
- Chiến thắng Chương Dương sau nhưng nói trước là bởi tác giả trực tiếp tham gia 
B. Phò giá về kinh 
I. Tác giả tác phẩm
1.Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đọc- chú thích
II. Phân tích
a/ 2 câu đầu 
? Tác giả bộc lộ thái độ như thế nào khi nói về 2 chiến thắng ? 
- Tự hào mãnh liệt, vui sướng đ kể c2 bộc lộ được tình cảm đ tự sự c2 có thể biểu lộ được tình cảm. 
Niềm vui, niềm tự hào kể về 2 chiến thắng 
? Nhận xét giọng thơ 2 câu sau so với 2 câu đầu.
- Sâu lắng, thâm trầm như một lời tâm tình, nhắn gửi: 
b/ 2 câu sau
? 2 câu sau có nội dung gì? Thái độ tình cảm được thể hiện trong bài thơ ?
?Nhận xét về cách biểu ý và biểu cảm của bài thơ ? 
- Câu thơ hàm chứa 1 tư tưởng vĩ đại. Khi TQ đứng trước hoạ xâm lăng, anh em đồng lòng đánh giặc, khi hòa bình ai ai cũng phải "tu trí lực" tự hào về kết quả oanh liệt của ông cha, mọi người phải nghĩ về tương lai của đất nước để sống và lao động sáng tạo.
- Lối diễn đạt giản dị, chính xác trữ tình thể hiện trong ý tưởng.
- Lời động viên, xây dựng, phát triển đất nước trong hoà bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước. 
? Nêu nội dung 2 bài thơ? 
 Gọi HS đọc ghi nhớ
? Cảm nghĩ của em về quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam?
? Gọi HS đọc phần đọc thêm.
- 2 bài thơ thể hiện bản lĩnh, khí phách của dân tộc ta.
- Nêu cao chân lý vĩnh viễn 
- Khí thế chiến thắng, khát vọng thịnh trị
Học sinh đọc ghi nhớ
HS tự bộc lộ.
H- Đọc phần đọc thêm
* Ghi nhớ 
III / Luyện tập
IV. Củng cố: 
? Trong lịch sử dân tộc ta, ngoài Sông núi nươc Nam em còn biết những văn bản nào khác được gọi là Tuyên ngôn độc lập của nước ta?
	- Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
	- Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh
V. HDVN: 
	- Học thuộc lời thơ, nguyên âm chữ hán
	- Trả lời cho bài Côn Sơn ca
E. Rút kinh nghiệm: 
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................